Η ΒΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ (και όχι μόνον)
Του Βαγγέλη Ιντζίδη*
[1] είμαστε εντός του πραγματικού. το πραγματικό δεν ταυτίζεται με το αντικειμενικό επειδή το πραγματικό δεν μπορεί να περιγραφεί μόνον με την κατηγορία της αντικειμενικότητας. και δεν ταυτίζεται με το αντικειμενικό επειδή όσο και αν επιχειρούμε συστηματικά να το περιγράψουμε πάντα θα υπάρχουν εντός των καταστάσεων, ακολουθίες δράσεων, γεγονότα που είτε θα διαφεύγουν της προσοχής μας, δεν θα ερεθίζουν στο συγκεκριμένο χώρο και χρόνο τις βιολογικές και κοινωνικές "υποδοχές" μας/ δυνατότητές μας να τα προσλάβουμε, είτε η ίδια τους η πολυπλοκότητα δεν συνιστά την ικανή και αναγκαία συνθήκη της βέβαιης πρόβλεψης σε ένα σχήμα όπου μια αδύνατον να περιγραφεί σε πληρότητα κατάσταση δεν μπορεί να προβλεφθεί τι είδους δράσεις και συνέπειες δράσεων παράγει.
[2] στο σχολικό θεσμό εισέρχονται μια σειρά από διαγνώσεις, που αφορούν τις μαθησιακές δυσκολίες ή μια σειρά από διαγνώσεις που αφορούν το ψυχολογικό προφίλ του μαθητή. φαίνεται πως με την είσοδο τέτοιων διαγνώσεων κάθε δημιουργικότητα αναστέλλεται, κάθε οργάνωση, δηλαδή, των συνεπειών μιας τέτοιας δυσκολίας ή μιας ψυχολογικής αντίδρασης. παραμένουμε προσκολλημένοι στη διάγνωση. και εκείνο που κάνουμε είναι να την αντιμετωπίζουμε, ως δεδομένη, αντικειμενική που μας δίνει τη βεβαιότητα της προβλεψιμότητας για το τι μπορεί ή δεν μπορεί να κάνει ένας μαθητής από συγκεκριμένη οπτική (εκείνη του συγκεκριμένου προγράμματος σπουδών και των προταγμάτων του, δηλαδή απόδοσης περιεχομένου στα γνωστικά αντικείμενα, στις δεξιότητες αλλά και στις συμπεριφορές και στάσεις).
[3] δεν οργανώνουμε έτσι καμία απολύτως συνέπεια των πορισμάτων της όποιας διάγνωσης επειδή η συνέπεια κάθε διάγνωσης αφορά και το τι κάνουμε με τον κενό χώρο, το χώρο – ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας – που η όποια διάγνωση δεν καλύπτει. απλά την αποδεχόμαστε και προσαρμοζόμαστε σε αυτήν, θεωρώντας πως έχει αποκαλύψει το άπαν, την ίδια την πολυπλοκότητα, την ταυτίζουμε με την πολυπλοκότητα, οδηγώντας τον εαυτό μας, τους γονείς και τους μαθητές στο άσυλο της αντικειμενικότητας όπου κάθε ρόλος (γονεϊκός, δασκάλου, κ.ά.), κάθε διεργασία, κάθε διαδικασία χάνει το νόημά της. οπότε όταν οργανώνουμε τις συνέπειες μιας διάγνωσης εκείνο που οργανώνουμε είναι η διαρκής επιβεβαίωσή της. τι κάνουμε έτσι; επιβεβαιώνουμε με όρους αντικειμενικότητας και στο σχήμα ερέθισμα-αντίδραση τη δυσκολία του μαθητή ή και την ευκολία του οπότε δεν είμαστε σε θέση να παρατηρήσουμε καν, δεν είμαστε διόλου ανοιχτοί να το διαισθανθούμε, τα περιθώρια δημιουργικότητας που το ίδιο το παιδί δημιουργεί για τον εαυτό του.
[4] ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά που λέμε πως δεν παρουσιάζουν πρόβλημα. λειτουργούμε ως μια παράσταση. από αυτή την άποψη η σχολική τάξη είναι ένας χώρος βίας. και από αυτή την άποψη οι νέοι που σήμερα ενδίδουν στην πρόκριση της ταύτισης του πραγματικού με την αντικειμενικότητα, σύμφωνα με την οποία η δυνατότητα να ασκείς εξουσία στον άλλο σε καθιστά ταυτοχρόνως και άτρωτο (άρα; "πιάνεις την καλή, δηλαδή, την ανομία/το όπλο/τη σιδερογροθιά κ.ο.κ.) είναι τα παιδιά που όταν πήγαιναν σχολείο ένα νέο είδος στοχοποίησης και υπό το πρόσχημα της υποστήριξής τους εισήλθε στα σχολεία: οι μαζικές διαγνώσεις για δυσλεξία, η ανάδυση της αναγκαιότητας για λογοθεραπεία και η σχολική ψυχολογία.
[5] ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΙΣΧΥΡΙΖΟΜΑΙ ΠΩΣ ΟΙ ΔΙΑΓΝΩΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΑΧΡΗΣΤΕΣ ισχυρίζομαι όμως πως ΔΕΝ ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ. Ισχυρίζομαι πως το σχολείο επαναβεβαιώνει τον εαυτό του ως θεσμός διαλογής ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ ΘΕΣΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, οργάνωσης, δηλαδή, των συνεπειών από την είσοδο στη σχολική τάξη κάθε διάγνωσης, αλλά και του ο,τιδήποτε.
[6] αν αποτέλεσμα θεωρήσουμε την απλή διεκπεραιωτική διαχείριση κάθε είδους και τύπου διάγνωσης (γιατί διάγνωση είναι και όταν λέμε ο Χ είναι άριστος μαθητής) τότε το σχολείο τέτοιων μηχανιστικών διεργασιών κακώς ονομάζονται σχολεία των αποτελεσμάτων και ουδεμία σχέση έχουν με τα σχολεία της δημιουργικότητας.
[7] για το λόγο αυτό οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να διαφύγουν δημιουργικά από τον ιδρυματισμό τους. και ο ιδρυματισμός τους συγκροτείται από μια ροή διαγνώσεων που δέχονται αυτοί από την σχολική ιεραρχία και από τους γονείς αλλά και από την μεταξύ τους ανταλλαγή διαγνώσεων για τους συναδέλφους τους. η καινοτομία δεν οφείλεται σε τέτοια ροή. αντιθέτως μια τέτοια ροή θέλει να την ελέγξει και στην ουσία να την καταστήσει ελέγξιμη ως προς τις όποιες ανατροπές και αλλαγές αυτή δύναται να επιφέρει.
[8] και αυτό είναι η βία. μια βία που αποκλείει στο όνομα της ένταξης. και μια βία που δεν αναδεικνύει την πολυπλοκότητα μέσα στην οποία η αλήθεια ως ανοιχτότητα σε αυτήν την πολυπλοκότητα παράγει οικουμενικότητα.
* Ο Βαγγέλης Ιντζίδης είναι Εκπαιδευτικός
ΠΗΓΗ: 5-11-2013, https://www.facebook.com/evangelos.intzidis?hc_location=timeline
