Είναι στην β/βάθμια εκπαίδευση η κυβερνητική νίκη «πύρρειος»;
-Η τρόικα εσωτερικού στη σύγκρουσή της με το εκπαιδευτικό κίνημα των καθηγητών νίκησε στρατιωτικά και ηττήθηκε πολιτικά.
– Είναι δυνατόν η κυβερνητική πολιτική ήττα να μετατραπεί σε πολιτική νίκη των εκπαιδευτικών και της εκπαίδευσης;
Των Αντώνη Ναξάκη* και Παναγιώτη Μπούρδαλα**
Είναι φανερό πως η ντόπια τρόικα υλοποίησε τη θέλησή της καταφεύγοντας σε ακραίου τύπου δημοκρατική και συνταγματική εκτροπή, αφού χρησιμοποίησε την επιστράτευση πριν καν υπάρξει απεργιακή απόφαση!
Το πρώτο ερώτημα που κυριαρχεί στους κόλπους του εκπαιδευτικού κινήματος και των εκπαιδευτικών είναι εάν αυτή η προαποφασισμένη σύγκρουση θα μπορούσε να είναι άμεσα νικηφόρα για τις δυνάμεις της εργασίας στην εκπαίδευση.
Ισχυριζόμαστε πως δεν είχαν δημιουργηθεί οι καλύτερες προϋποθέσεις στους κόλπους των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού κινήματος από το Δεκέμβρη μέχρι το Πάσχα, για τους παρακάτω λόγους:
– Η ηγεσία της ΟΛΜΕ, ακόμα και αν δεν δρούσε σε συντονισμό με την κυβέρνηση, έκανε ότι ήταν δυνατόν για να κρύψει το αναπόφευκτο της σύγκρουσης αμέσως μετά το Πάσχα. Έκρυψε όσο μπορούσε τα επίδικα της περιόδου που ήταν οι απολύσεις με όλους τους δυνατούς τρόπους (καταγγελλόμενοι, άρρωστοι, συμβασιούχοι, «πλεονάζοντες» από καταργήσεις δομών δημοσίου, κλπ) και η ουσιαστική κατάργηση των οργανικών θέσεων με μετακινήσεις μονίμων κατά το δοκούν, μέσω αύξησης του ωραρίου, συγχωνεύσεις των σχολείων και συντμήσεις τμημάτων, κλπ (βλέπε το κείμενό μας «Τρομοκρατία – Εφεδρεία – Απολύσεις», στις 16-4-2013). Αναδείκνυε θέματα πολύ σημαντικά μεν (π.χ. αξιολόγηση), που η υλοποίησή τους όμως αφορούσε την επόμενη σχολική χρονιά, και μάλιστα χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα για την αντιμετώπισή τους (βλέπε το κείμενό μας «Αξιολόγηση δομών και προσώπων (στην εκπ/ση): Συνέπειες και αντιμετώπισή της» – Ένα πρώτο σχέδιο προς τα Συνδικάτα και τους Συλλόγους διδασκόντων, στις 7-4-2013). Έτσι έμμεσα έδινε την εντύπωση πως δεν υπήρχε κάτι άμεσο και επείγον στον ορίζοντα (βλέπε το κείμενό μας «Δειλοί – άβουλοι – μοιραίοι», στις 9-5-2013).
– Οι δυνάμεις που αντιστρατεύονται την πλειοψηφία του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Δεν μπόρεσαν να δώσουν το μήνυμα της αναπόφευκτης σύγκρουσης (τώρα) και επομένως να προετοιμάσουν τους εκπαιδευτικούς γι' αυτό, όπως έκαναν πριν από τη μεγάλη και νικηφόρα απεργία του 1988. Δεν εκτίμησαν σωστά την συγκυρία και δεν πίστεψαν πως η κυβέρνηση θα έριχνε το γάντι, που έπρεπε αναγκαστικά να σηκώσουμε.
Έτσι με τους εργαζόμενους απροετοίμαστους και χωρίς πραγματική ηγεσία δεν μπορούσε να εκπληρωθεί η πρώτη προϋπόθεση για άμεση νίκη, που ήταν η ανατροπή της πλειοψηφίας ηγεσίας της ΟΛΜΕ όπως έγινε το 1988, και η «αντικατάστασή» της με μια πανελλαδική επιτροπή εκλεγμένη από τις Γενικές Συνελεύσεις, η οποία θα αναλάμβανε τις τύχες του αγώνα.
– Η κοινή γνώμη (κυρίως εργαζόμενοι, γονείς, μαθητές) δεν ήταν αντίθετη στους εκπαιδευτικούς αγώνες, λόγω βεβαίως των πολιτικών εξαθλίωσης που έχουν επιβάλλει οι δανειστές. Επομένως ήταν κρίσιμο το πρώτο χρονικό διάστημα που ανακοινώθηκε η απεργιακή πρόταση, μετά τον στημένο αιφνιδιασμό του Υπ. Παιδείας. Σ' αυτό το διάστημα ήταν (όπως αποδείχτηκε) σημαντικός ο ρόλος και η στάση των κομμάτων, ιδίως της αριστεράς. Καθοριστική σ' αυτή τη φάση των εξελίξεων ήταν η στάση και η θέση του ΚΚΕ-ΠΑΜΕ, που πριν καν υπάρξει πρόταση του ΔΣ της ΟΛΜΕ έσπευσε να διαχωρίσει τη θέση του από απεργία στις πανελλαδικές εξετάσεις. Λες και η κυβέρνηση άφησε κανένα άλλο περιθώριο εκτός από την απεργία διαρκείας αμέσως μετά το Πάσχα, που βεβαίως έθιγε και τις εξετάσεις. Έτσι έδωσαν τροφή στο προπαγανδιστικό μηχανισμό της τρόικα (δελτία των οκτώ και πρωινάδικα) να διαβάλλει την κινητοποίηση πριν καν αποφασιστεί, και επί πλέον να «νομιμοποιήσει» την προληπτική επιστράτευση. Αν προσθέσουμε και τις αντιφατικές τοποθετήσεις των υπολοίπων αντιπολιτευόμενων κομμάτων (πλην της Χρυσής Αυγής που στοιχίζεται στην τρόικα εσωτερικού και εξωτερικού), τότε καταλαβαίνουμε πως οι εκπαιδευτικοί δεν είχαν υποστήριξη, αντίθετα η στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης έπαιξε ρόλο αδρανοποίησης της κοινής γνώμης που δειλά τοποθετούνταν υπέρ των εκπαιδευτικών.
Το προσωπείο των κομμάτων της αντιπολίτευσης πραγματικά κατέρρευσε τη στιγμή που η κυβέρνηση εξήγγειλε την προληπτική, αντιδημοκρατική και αντισυνταγματική επιστράτευση. Αντί να δηλώσουν ότι το ζήτημα πια, είναι ζήτημα Δημοκρατίας, και όχι απλά ζήτημα εργατικών αιτημάτων, καλώντας αποφασιστικά την κυβέρνηση να ανακαλέσει την επιστράτευση και τα Π.Δ. που προκάλεσαν τους εκπαιδευτικούς, αρκέστηκαν σε ανούσιες και χλιαρές διαμαρτυρίες.
Η αξιωματική αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ) μάλιστα είχε την ευκαιρία να επιβεβαιώσει το ρόλο της, αρκεί να δήλωνε ότι θα πάρει πίσω όλες τις επιπτώσεις που θα προκαλούσε η επιστράτευση πάνω στους εργαζόμενους και τις πιθανές απολύσεις.
Συνοψίζοντας: Το εκπαιδευτικό κίνημα και οι εκπαιδευτικοί βρέθηκαν απροετοίμαστοι (λίγες και σποραδικές οι εξαιρέσεις) και χωρίς ηγεσία, με αποτέλεσμα να γίνει εφικτός ο κυβερνητικός αιφνιδιασμός.
Ταυτόχρονα οι πολιτικές (αντιμνημονιακές) δυνάμεις, όχι μόνο δεν στήριξαν τις δικαιολογημένες αντιδράσεις των εκπαιδευτικών στα μέτρα της τρόικα, αλλά αντίθετα μπλόκαραν και ακινητοποίησαν την κοινή γνώμη που στρέφονταν δειλά και σταδιακά υπέρ του εκπαιδευτικού κινήματος.
Είναι φυσικό λοιπόν το εκπαιδευτικό κίνημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προδομένο από το εσωτερικό του, εγκαταλειμμένο από όμορες εργατικές δυνάμεις (ΔΟΕ, ΑΔΕΔΥ, κλπ) και από τις δήθεν αντιμνημονιακές πολιτικές δυνάμεις (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Ανεξάρτητοι Έλληνες), δεν κατάφερε τελικά να πετύχει την απαιτούμενη συνοχή-μαζικότητα, και να κερδίσει αποφασιστικά-ενεργητικά τους εργαζόμενους, ώστε να μπορέσει να ανατρέψει την επιστράτευση.
– Το «κλείσιμο» όμως της απεργίας και ο τρόπος που η ηγεσία της ΟΛΜΕ την ανέστειλε, ενώ ψηφίστηκε με 93% από τεράστιες Γενικές Συνελεύσεις, εξόργισε τους εκπαιδευτικούς, ανεξαρτήτως πολιτικο-συνδικαλιστικής ένταξης.
Το ΔΣ της ΟΛΜΕ όφειλε να εισηγηθεί συμπληρωματικά στις Γενικές Συνελεύσεις, αφού η επιστράτευση κηρύχτηκε αμέσως μετά την απεργιακή του πρόταση. Όφειλε, έστω να θέσει το ερώτημα των προϋποθέσεων για υπέρβαση της επιστράτευσης στις Γενικές Συνελεύσεις.
Ο χειρισμός της πλειοψηφίας του ΔΣ της ΟΛΜΕ (ΔΑΚΕ, ΣΥΝΕΚ, ΠΑΣΚ) στην τελική ψηφοφορία, που οι εκπρόσωποι των Γενικών Συνελεύσεων κλήθηκαν να απαντήσουν ταυτόχρονα υπέρ ή κατά της απεργίας και αν υπάρχουν προϋποθέσεις εναντίωσης στην επιστράτευση δεν ήταν μόνο αντικαταστατικός, αλλά και βαθιά αντιδημοκρατικός. Πρώτα-πρώτα γιατί το ερώτημα υπήρχε από πριν και δεν γεννήθηκε εκείνη τη στιγμή. Δεύτερον, γιατί πολλές συνελεύσεις είχαν ήδη αποφασίσει για το πώς θα απαντήσουν. Ορισμένες συνελεύσεις είχαν απαντήσει ήδη έχοντας τη γνώμη πως μπορούν να νικήσουν της επιστράτευση. Άλλες, όπως οι δικές μας Χανίων και Πάτρας, είχαν προγραμματίσει νέες Γενικές Συνελεύσεις την Πέμπτη συγκεντρώνοντας τις δυνάμεις τους για να νικήσουν της επιστράτευση.
Σε κάθε περίπτωση όμως, οι «εξεγερμένοι» εκπαιδευτικοί ήθελαν και δικαιούνταν να αποφασίσουν αυτοί συλλογικά (στις γενικές συνελεύσεις) το αν μπορούν ή όχι να νικήσουν την επιστράτευση.
Το ΔΣ της ΟΛΜΕ είχε εμφανώς και άλλες δυνατότητες. Μπορούσε να κηρύξει τη σύνοδο των προέδρων διαρκή και να ζητήσει με νέες συνελεύσεις την Πέμπτη απάντηση στο θέμα της επιστράτευσης. Στο πυκνό πολιτικά αυτό χρονικό διάστημα μπορούσε να κάνει μια σειρά τελευταίων πρακτικών πιέσεων (π.χ. απεργία πείνας στο Σύνταγμα) μέχρι αργά την Πέμπτη, ώστε να αυξήσει τις δυνατότητες της βάσης προς την κατεύθυνση μαζικού σπασίματος της επιστράτευσης. Δεν έκανε τίποτα απ' όλα αυτά. Προτίμησαν γι' άλλη μια φορά να χειριστούν τους εκπαιδευτικούς ως πρόβατα που τα καθοδηγεί ο βοσκός. Αποδείχτηκε εμπράκτως ότι μια τέτοια ηγεσία δεν είναι μόνο άχρηστη, αλλά και επικίνδυνη. Δυστυχώς σ' αυτή την ηγεσία προστέθηκε η κεντρική ηγεσία των ΣΥΝΕΚ και όσοι στοιχίθηκαν πίσω τους. Αλλά και οι εκπρόσωποι των ΕΛΜΕ στη σύνοδο των προέδρων δεν επικύρωσαν το ρόλο της ως ανώτερου καθοδηγητικού οργάνου του κλάδου.
Είχαν τη δυνατότητα να ακυρώσουν τις αντιδημοκρατικές και αντικαταστατικές πράξεις της πλειοψηφίας του ΔΣ της ΟΛΜΕ και δεν το έκαναν. Όχι παραβιάζοντας τις εντολές που είχαν από τις Γεν. Συνελεύσεις, αλλά τιμώντας τες. Όλοι καταλαβαίνουμε πως δεν έπρεπε να νομιμοποιήσουν με την ψήφο τους τη διαδικασία και το ερώτημα των προϋποθέσεων (υπέρ ή κατά), αφού τέτοιο ερώτημα δεν είχε τεθεί ενιαία και πανελλαδικά στις Γεν. Συνελεύσεις.
Επέφεραν (η πλειοψηφία του ΔΣ της ΟΛΜΕ και εκπρόσωποι των Γεν. Συνελεύσεων) βαρύ πλήγμα στη συλλογική αγωνιστική συνείδηση των εκπαιδευτικών που είχε επανέλθει στο προσκήνιο.
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι
Χάσαμε μια μάχη, αλλά όχι τον πόλεμο που περικλείει πολλές μάχες. Η μάχη που χάσαμε, ας μη κοροϊδευόμαστε, είχε θύματα 10.000 περ. αναπληρωτές και μερικές χιλιάδες μόνιμους συναδέλφους (έμμεση και άμεση απόλυση, απόλυτη ανέχεια). Όμως οι μεγάλες μάχες είναι μπροστά μας και έρχονται πολύ σύντομα.
Με την εφαρμογή των νέων νόμων για το Γενικό και Τεχνολογικό Λύκειο, όπως και του Π.Δ. αξιολόγησης θα προκληθούν χιλιάδες απολύσεις, εξευτελισμοί, και οριστική άρση της οργανικότητας και της μονιμότητας.
Η τρόικα εσωτερικού-εξωτερικού μας έχει ρίξει μόνιμα το γάντι στο χώμα, που έτσι κι αλλιώς θα αναγκαστούμε να σηκώσουμε το Φθινόπωρο. Το επερχόμενο 16ο συνέδριο της ΟΛΜΕ αρχές Ιουλίου, οφείλει, εν όψει κατακλυσμιαίων εξελίξεων στη δομή και στο περιεχόμενο του Τεχνολογικού και Γενικού Λυκείου, στην προσπάθεια εφαρμογής της αξιολόγησης, των συγχωνεύσεων, κλπ, να αποφασίσει συγκεκριμένο πρόγραμμα απεργιακών κινητοποιήσεων διαρκείας, που θα κρίνουν στην ουσία το μέλλον του δημόσιου εκπ/κού συστήματος.
Προνοήστε και προετοιμαστείτε.
24-05-2013
* Αντώνης Ναξάκης, Μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ, Αιρετός στο ΠΥΣΔΕ Χανίων.
** Παναγιώτης Μπούρδαλας, Αιρετός στο ΠΥΣΔΕ Αχαΐας και αν. Μέλος στο ΑΠΥΣΔΕ Δυτ. Ελλάδος.
