Προς το τέλος της Ευρωζώνης; Μέρος 2
Του Δημήτρη Μπελαντή
Συνέχεια από το Μέρος 1:Το ευρώ ως ταξικό όριο
Η εξέλιξη των πραγμάτων στην Ελλάδα και την ευρωζώνη δείχνει μια έντονη ανησυχία για το μέλλον του ευρώ. Η αφήγηση περί του ευρώ ως μονοδρόμου, σε συνδυασμό και με την έντονη ενίσχυση του δημοσκοπικού ευρωσκεπτικισμού, έχει δεχθεί ανεπανόρθωτο χτύπημα. Στην Ελλάδα, η ανάγνωση του ίδιου του τύπου και η παρακολούθηση των ΜΜΕ αναδεικνύουν μια όλο και πιο επιφυλακτική στάση όλου του πολιτικού φάσματος έναντι του ευρώ, περιλαμβανόμενων και των αστικών δυνάμεων, μεταξύ των οποίων και οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ.
Κορυφαίοι δημοσιογράφοι (όπως την Δευτέρα η Στάη στο "Netweek") διατυπώνουν επίμονα πια και όχι μόνο ρητορικά το ερώτημα ενός εναλλακτικού σχεδίου, ενώ αστοί θεωρητικοί μιλούν για το διαφαινόμενο τέλος του ευρώ (Νίκος Μουζέλης, Δημήτρης Χραλάμπης, κ.α.). Αλλά και εντός του ΣΥΡΙΖΑ, ηγετικά στελέχη, που τοποθετούντο πάντοτε κατά της ύπαρξης εναλλακτικού σχεδίου εκτός ευρώ, σήμερα το περιλαμβάνουν έστω και επιφυλακτικά στις δημόσιες τοποθετήσεις τους (βλ. και συνεντευξη του σ. Γιάννη Δραγασάκη στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία της 7/4/2013).
Ο άμεσος κίνδυνος επέκτασης του κυπριακού μοντέλου κουρέματος των καταθέσεων σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο θεμελιώνεται σαφώς όχι μόνο στις αρχικές δηλώσεις του προέδρου του Eurogroup Ντάισελμπλουμ αλλά και στις επόμενες δηλώσεις του Μπαρόζο. Η ογκούμενη τραπεζική κρίση στην Ελλάδα, μετά την ακύρωση της συγχώνευσης Εθνικής και Eurobank, οδηγεί, αναπόφευκτα, σε μείωση των περιουσιακών στοιχείων τουλάχιστον της Εθνικής και σε απομείωση της αξίας της μετοχής της με σοβαρούς κινδύνους στην περίπτωση των μετόχων-ασφαλιστικών ταμείων. Σε μια σημαντική αποπτώχευση της χώρας, ακόμη και με καπιταλιστικούς όρους Αλλά και κατευθύνεται πιθανότατα στην δια της «κρατικοποίησης» πώληση των τραπεζών αυτών με χαμηλό τίμημα σε διεθνείς ομίλους και στην πλήρη αποικιοποίηση του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα. Οι δυσκολίες της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης μπορεί να οξύνουν την ελληνική κρίση και να οδηγήσουν σε ένα εκβιαστικό κούρεμα καταθέσεων και στην ένταξη των καταθετών – ακόμη και των μικρών- στους «υπόχρεους για αρωγή». Επίσης, σε κάθε περίπτωση, η λειτουργία των τραπεζών ως μέσων ενίσχυσης της «πραγματικής οικονομίας» φαίνεται μια πιθανότητα απομακρυσμένη απολύτως από την ισχύουσα πραγματικότητα.
Πρακτικά, αυτά τα οποία υποτίθεται ότι θα ήταν τα αποτελέσματα μιας εξόδου από το ευρώ και επιστροφής στο εθνικό νόμισμα συμβαίνουν τώρα. Η καταστροφή του τραπεζικού συστήματος, η αδυναμία χρηματοδότησης της παραγωγικής οικονομίας, η δέσμευση των καταθέσεων, οι πιθανές αυριανές ελλείψεις σε τρόφιμα, φάρμακα και ενέργεια, η διάλυση του εμπορίου, η υποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και της εργατικής δύναμης, δείχνουν μια κατάσταση σημερινή και αυριανή de facto χρεωκοπίας εντός του ευρώ. Για το πρόβλημα αυτό οι κυρίαρχες δυνάμεις στην ευρωζώνη και ιδίως το γερμανικό «κέντρο» όχι μόνο αδιαφορούν αλλά φαίνονται να επιδιώκουν άμεσα τέτοιου τύπου εξελίξεις, ίσως και πριν από τις γερμανικές εκλογές.. Ήδη, η άνοδος της «Εναλλακτικής Λύσης» στην Γερμανία υπογραμμίζει αυτό το ενδεχόμενο. Η γερμανική στρατηγική ωμής κυριαρχίας στην ευρωζώνη και συγκέντρωσης των πόρων της στα γερμανικά κρατικά και ιδιωτικά κεφάλαια συνδέεται πια πιθανότατα με μια τακτική σταδιακής απεμπόλησης της θεσμικής υλικότητας της συνολικής ευρωζώνης και απόσυρσης σε μια «στενότερη Ευρώπη».
Όλα αυτά συνεπάγονται την αποτυχία της ακραία νεοφιλελεύθερης και αυταρχικής υπαρκτής ευρωζώνης. Η τόσο ανισόμετρη και καπιταλιστική λειτουργία της δεν αφήνει περιθώρια πια για την λειτουργία της ακόμη και ως καπιταλιστικής νομισματικής ένωσης, αφού δεν συνοδεύεται από κανέναν μηχανισμό αλληλεγγύης και αναδιανομής στο εσωτερικό της αλλά και αποκλείει την ύπαρξη τέτοιων μηχανισμών, όπως υπάρχουν στις πολιτειακές ομοσπονδοποιήσεις τύπου ΗΠΑ. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς αντίθετος στους μηχανισμούς της ευρωζώνης και της Ε.Ε. για να κατανοήσει την εξέλιξη αυτή. Όπως επισημαίνει ο έγκυρος δικτυακός τόπος german-foreign-policy.com, το ίδρυμα Φρήντριχ Έμπερτ (πολιτιστικό ίδρυμα του SPD) στην έκθεσή του για την κρίση στην ευρωζώνη και την Ε.Ε., εκθέτει μετά από έρευνα τέσσερα εναλλακτικά σενάρια. Αν και το πιο «επιθυμητό» για το ίδρυμα αποτέλεσμα θα ήταν η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, είναι σαφές ότι αυτό είναι μάλλον απίθανο. Το πιθανότερο σενάριο, κατά το ίδρυμα, έγκειται στην μετατροπή της ευρωζώνης σε μια μικρή-πυρηνική ευρωζώνη, του τύπου της παλιάς «Μεσευρώπης»,γύρω από την Γερμανία, στην μετατροπή όλης της υπόλοιπης Ευρώπης σε ζώνη ελεύθερων συναλλαγών και την διάλυση της υπάρχουσας ευρωζώνης. Κατά το ίδρυμα, αυτή η εξέλιξη θα οδηγούσε στην πλήρη περιθωριοποίηση και πτώχευση της «περιφέρειας της ευρωζώνης» (Νότος, Ανατολή) και στην εμφάνιση παλαιών εχθροτήτων και ίσως και φαινομένων πολιτικής βίας, ίσως και πολέμων.
Δεδομένου ότι τα παραπάνω δεν τα αναφέρει κάποια ακραία «ευρωσκεπτικιστική» ή «αριστερή» δύναμη αλλά το πολιτιστικό ίδρυμα ενός ακραία καθεστωτικού γερμανικού κόμματος, οφείλουμε να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη μας.
Με βάση τα παραπάνω, είναι απολύτως απαραίτητο όχι μόνο να συμπεριλάβουμε ως ΣΥΡΙΖΑ στο πρόγραμμά μας την προβολή ενός εναλλακτικού σχεδίου εκτός ευρώ αλλά και την σχετική οργάνωση και εξειδίκευσή του. Με ποιες συμμαχίες, ποια χρηματοδότηση, ποια άμεσα μέτρα, ποιες ανασχέσεις και άμυνες. Αυτό δεν θα μπορεί να συμβεί την τελευταία ώρα, όταν τεθεί ζήτημα ωμών εκβιασμών στο ελληνικό κράτος για διακοπή της ρευστότητας εν όψει πιθανών λύσεων περικοπής των καταθέσεων ή εκποίησης των βασικών ελληνικών τραπεζών, αν ο λαός και η κοινωνία, και ιδιαίτερα οι εργατικές-λαϊκές τάξεις και τα μικροαστικά στρώματα δεν είναι προετοιμασμένοι και προειδοποιημένοι. Η σύγκρουση με την ευρωζώνη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από καμία αστική μερίδα ή ομάδα ή και αν πάντως συνέβαινε κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε μια ευρεία κοινωνική και ανθρωπιστική καταστροφή. Μόνο ο έλεγχος και ηγεμονία της Αριστεράς σε αυτήν την διαδικασία θα δημιουργούσε κοινωνικά εχέγγυα για την άμυνα της κοινωνίας και για την επιβίωση της χώρας, συνδέοντας αυτά τα μεταβατικά αιτήματα με μια πορεία κατάκτησης της εξουσίας – και όχι μόνο της κυβέρνησης- και σοσιαλιστικής μετάβασης.
Τρίτη 9 Απριλίου 2013
