ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Ιστορικό τέλος ή ριζοσπαστική πολιτική διέξοδος;
Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη*
Η μισή θεραπεία μιας αρρώστιας οφείλεται στη σωστή διάγνωση. Η άλλη μισή οφείλεται στην ανασύσταση της προσωπικής υπαρξιακής ελευθερίας. Το 1887 ο Νίτσε είχε προβλέψει ότι οι επόμενοι δύο αιώνες θα είναι οι αιώνες της πλήρους απαξίωσης των πάντων, του απόλυτα αρνητικού μηδενισμού. Τι σημαίνει όμως μηδενισμός; Μηδενισμός υφίσταται όταν οι ύψιστες αξίες της ανθρωπότητας απαξιώνουν τον εαυτό τους. Δεν υπάρχει το «γιατί», παρά μόνο λειτουργεί το ένστικτο της ατομικής επιβίωσης χωρίς κάποιο στόχο.
Με συμπληρωμένο τον έναν από τους δύο αιώνες, η προφητεία του επιβεβαιώνεται πλήρως. Ο τρόπος που εξασκείται η πολιτική και διαρθρώνεται η οικονομία, καθώς και το κίνητρο για την παραγωγή, μαρτυρούν το αληθές της πρόβλεψης. Κορύφωση της μηδενιστικής αντίληψης επήλθε το 1992, όταν ο νεοφιλελεύθερος διανοητής Φουκουγιάμα είχε γράψει ότι «η ιστορία τελείωσε».
Μέσα σ' αυτήν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της πλανητικής απαξίωσης, η Ελλάδα, ως ένα μεταπρατικό μιμητικό κράτος, ενσωμάτωσε το «παράδειγμα» αυτό κακέκτυπα. Από το 1974 οι πολιτικές της ηγεσίες, μπολιασμένες με τη μηδενιστική ατομική νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα, δημιούργησαν ένα κράτος χωρίς καμιά αξιοκρατία. Οι ποιότητες εκδιώχθηκαν και οι μετριότητες επικράτησαν κάνοντας δόγμα τον αμοραλισμό, με όχημα την κατανάλωση ως τη μόνη αξία με οποιοδήποτε μέσο. Οι πελατειακές σχέσεις εντάχθηκαν σε αυτό το σχήμα, με αποτέλεσμα η διαφθορά να θεωρείται ως ένα φυσιολογικό φαινόμενο. Με μέσο την εκπαίδευση οι ηγεσίες ποδηγέτησαν το λαό. Η γνώση παράχθηκε ως χρηστικό μέσο και όχι ως αυτοσκοπός αυτοβελτίωσης. Και γέμισε η Ελλάδα γνωστικούς καταρτισμένους αμόρφωτους.
Αυτή η μηδενιστική πνευματική παρακμιακή έκπτωση είναι η αιτία της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα. Η πολιτική διέξοδος από αυτή τη σκοτεινή εποχή θα προέλθει μόνο όταν συγκροτηθεί μια ριζοσπαστική αξιακή ταυτότητα, σε μια συλλογική ομάδα ικανή να οδηγήσει τη χώρα στο μεταπαρακμιακό φωτεινό μονοπάτι. Ριζοσπαστισμός σημαίνει η ολοκληρωτική αλλαγή του ανθρώπου από τη ρίζα, η βαθύτερη πρωτογενής υπαρξιακή του αλλαγή. Αξιακή ταυτότητα είναι η απελευθέρωση της ηθικοποίησης των ηθών, νοηματοδοτώντας το βίο. Με βάση αυτούς τους ορισμούς, τα κριτήρια για τη μετάβαση στο μεταπαρακμιακό φωτεινό μονοπάτι προϋποθέτουν ένα νέο συνταγματικό πατριωτισμό κοινών αξιών, που θα εστιάζεται σε μια πραγματικά άμεση δημοκρατία. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ολοκληρωτική αναμόρφωση του κράτους. Το σύστημα του κοινοτισμού είναι το πιο πρόσφορο για να αναδομηθεί η άμεση δημοκρατία. Για να υπάρξει άμεση δημοκρατία το κριτήριο είναι η αποκέντρωση σε όλα τα επίπεδα, από το πληθυσμιακό μέχρι το κομματικό. Τα δημοψηφίσματα για όλα τα μεγάλα θέματα αποτελούν προϋπόθεση της πραγματικής δημοκρατίας. Η δυνατότητα της ανακλητότητας των αιρετών συνιστά το βάθεμα της συμμετοχής. Η παραγωγική συγκρότηση στο κοινοτικό σύστημα λαμβάνει άλλα χαρακτηριστικά, σε ένα άλλο μοντέλο, μη καταναλωτικό. Όλα αυτά προϋποθέτουν μια αναγκαιότητα πολιτιστικής αναγέννησης με κέντρο την αναμόρφωση της εκπαίδευσης σε ανθρωπιστική κατεύθυνση, η οποία θα παράγει ανθρώπους έντιμους και καλλιεργημένους και θα δια-μορφώνει πνευματικά ολοκληρωμένες προσωπικότητες.
Ο πολιτικός φορέας που θα αναλάβει να πραγματώσει αυτές τις αλλαγές χρειάζεται να έχει ο ίδιος δημοκρατία στο εσωτερικό του, ώστε να αναδειχθούν τα πρόσωπα εκείνα που θα εμπνεύσουν τις ριζοσπαστικές και αξιακές καταστάσεις στον καθένα ξεχωριστά. Επομένως, προαπαιτείται μια εσωτερική επανάσταση του καθενός. Ο καθένας ξεχωριστά θα συγκροτήσει αμαζοποίητα ένα συλλογικό υποκείμενο, για μια πραγματικά ριζοσπαστική αλλαγή, έτσι ώστε να διαμορφωθεί ένα αυθόρμητα οργανωμένο πολιτικό ρεύμα. Για να οργανωθεί το πολιτικό ρεύμα διεξόδου χρειάζεται υπαρξιακή γνησιότητα προνομιακά εμπνευσμένων ανθρώπων, που με την παρουσία τους θα εμπνεύσουν το εν λόγω πολιτικό ρεύμα. Η πολιτική διέξοδος που μπορεί να υπάρξει, για να οδηγηθούμε σε ένα μεταπαρακμιακό φωτεινό μονοπάτι, απαιτεί προνομιακές ψυχές. Αυτή είναι η πραγματική επανάσταση. Υπάρχουν άραγε αυτοί οι άνθρωποι;
* Ο Τριαντάφυλλος Σερμέτης είναι Θεολόγος-Φιλόλογος, Πρόεδρος της Α΄ Ε.Λ.Μ.Ε Πέλλας
