Επικράτεια του φαντασιακού των ανοήτων

 

Του Νικήτα Χιωτίνη*

 

Ο πληρέστερος τίτλος του σημειώματος είναι: η ανιδιοτελής βλακεία των «δεξιών», των «αριστερών» και των «κεντρώων» ή η επικράτεια του φαντασιακού των ανοήτων. Με συνέπεια την απόλυτη επικράτηση ενός πλήρους σκοταδισμού και την παράπλευρη άνθιση των απολύτως ηλιθίων.

Εξηγούμαι: Όπως (θα πρέπει να) ξέρετε, οι όροι δεξιά και αριστερά εισήχθησαν στο πολιτικό λεξιλόγιο μετά τη συντακτική συνέλευση στην επαναστατημένη Γαλλία του 1789. Σε αυτήν τη συνέλευση υπήρξαν δύο απόψεις. Οι μεν, που κάθισαν στα δεξιά του Λουδοβίκου του ΙΣΤ και κράτησαν αυτήν τη δεξιά θέση τους και μετά την αποχώρηση του Βασιλιά, θεωρούσαν πως ο Βασιλιάς θα έπρεπε να έχει απόλυτο βέτο για οποιαδήποτε απόφαση της βουλής, οι δε άλλοι, που κάθισαν αριστερά του, που επίσης διατήρησαν τη θέση τους και αφού έφυγε αυτός από την αίθουσα, οι «αριστεροί», θεωρούσαν πως το βέτο του Βασιλιά έπρεπε να είναι απλώς ανασταλτικό για κάποιο διάστημα. Μετά το διάστημα αυτό, αν η βουλή ξανάπαιρνε την ίδια απόφαση, η θέλησή της θα επικρατούσε. Με απλά λόγια, οι βασιλικοί ήταν οι «δεξιοί», οι δημοκρατικοί ήταν οι «αριστεροί». Γενικεύοντας, ο «δεξιός» τάσσεται υπέρ της συντήρησης της (ή μιας) ισχυρής κεντρικής εξουσίας, ο δε αριστερός αποβλέπει σε ενίσχυση της συλλογικότητας, σε βάρος μιας κεντρικής και πρακτικώς μη ελεγχόμενης εξουσίας.

Με την ολοένα και εντονότερη πρόταξη της αξίας της ατομικότητας, οι κοινωνίες ανοίχτηκαν προς τον πολιτικό και ως συνέπεια τούτου οικονομικό φιλελευθερισμό, με συνακόλουθη την οπισθοχώρηση της κεντρικής πολιτικής ισχύος. Όμως οι «δεξιοί», ενώ θα έπρεπε να αντιτίθενται σε αυτήν την υποβάθμιση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας, στην υποβάθμιση του κράτους ως ρυθμιστικής έστω δυνάμεως, άρχισαν να υποστηρίζουν τον φιλελευθερισμό. Από την άλλη, οι «αριστεροί», ενώ θα έπρεπε να είναι οπαδοί της συλλογικότητας, θεώρησαν εαυτούς κρατιστές. Τα πρώτα αριστερά κόμματα ανεπτύχθησαν θεωρητικώς και πρακτικώς ως δορυφορικά της Σοβιετικής Ένωσης, του υπαρκτού (;) σοσιαλισμού όπως λέμε, όπου μια κεντρική εξουσία κατείχε και την εξουσία, αλλά και τη γνώση για το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας.

Αυτό το απόλυτο αναποδογύρισμα του νοημάτων των όρων δεξιός και αριστερός υπήρξε καταδήλως συνέπεια της δημαγωγικής χρήσης των όρων αυτών και της αποτελεσματικότητας αυτής της δημαγωγίας. Ίσως να μην ήταν τόσο τραγικά τα πράγματα, αν μέναμε μόνο εκεί. Τα τελευταία όμως χρόνια αυτός ο οικονομικός φιλελευθερισμός διαστράφηκε στον νεοφιλελευθερισμό και στην επικράτεια του φανταστικού χρήματος. Σε βάρος κάθε είδους ορθολογικής εξέλιξης και ανάπτυξης των κοινωνιών, ιδιωτικές χρηματικές/τραπεζικές εξουσίες κατισχύουν κάθε πολιτικής συλλογικότητας και έτσι επανερχόμαστε σε ένα νέο είδος φεουδαρχίας. Αυτό είναι κάτι που οι δεξιοί εξακολουθούν ανιδιοτελώς και με απόλυτη άγνοια (ή βλακεία) να το υποστηρίζουν, εκτός και αν συνειδητώς υποστηρίζουν την απόλυτη κυριαρχία αυτού του νέου βασιλιά, την επικράτηση αυτής της νέας φεουδαρχίας, αν και δεν νομίζω όμως να έχουν υποστεί ομαδική παράκρουση. Από την άλλη, οι αριστεροί φαίνονται ακόμα πιο μπερδεμένοι. Το κρατικιστικό μοντέλο της μητέρας Σοβιετικής Ενώσεως παταγωδώς απέτυχε. Παρ' όλα αυτά, τα κόμματα της αριστεράς εξακολουθούν να υποστηρίζουν επισήμως, αν όχι το μοντέλο αυτό, σίγουρα την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας, την ενίσχυση του «κράτους», με την «κρατικοποίηση» των υπηρεσιών και δραστηριοτήτων «δημόσιας ωφέλειας» – με ασαφή όμως τη διάκριση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού συμφέροντος. Στη χώρα μας, π.χ., τα τελευταία γεγονότα της Κύπρου οδήγησαν την αριστερά σε απόλυτη σύγχυση. Τα αριστερά κόμματα υποστήριξαν τη διατήρηση του αντιπαραγωγικού και αντικοινωνικού νεοφιλελεύθερου χρηματοπιστωτικού συστήματος, που αποτελεί διαστροφή του καπιταλισμού [1], ως θεμελίου ανάπτυξης της κοινωνίας, όπως κάνουν δηλαδή και οι σημερινοί δεξιοί (μάλλον εν αγνοία τους, όπως είπαμε). Νοιάστηκαν για τη διαφύλαξη του μεγάλου (ιδιωτικού) κεφαλαίου στην Κύπρο, ως μοχλού ανάπτυξής της. Τελικώς με ποιον είναι αυτή η «αριστερά»; Η σύγχυση του πολιτικού στόχου της «αριστεράς» μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου συμφέροντος, η σύγχυσή της δηλαδή μεταξύ κρατισμού και φιλελευθερισμού, σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια. Το επιχείρημα του «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» δεν αλλάζει την κατάσταση, απλώς επιβεβαιώνει πως ορισμένα ιεροποιημένα στερεότυπα και συνθήματα του παρελθόντος έχουν πλέον ξεπεραστεί.

Υπάρχει και το «κέντρο», δήθεν μεταξύ αριστεράς και δεξιάς. Αυτό όμως υπήρξε το κόμμα των φιλελευθέρων, γι' αυτό άλλωστε και υπήρξε και ο κατ' εξοχήν πολέμιος του κρατισμού – στην απόλυτη σύγχρονη μορφή του, που υπήρξε εν τη πράξει ο κομμουνισμός της Σοβιετικής Ενώσεως. Περιέργως, όμως, οι φιλελεύθεροι υποστηρίχτηκαν από τους αριστερούς, που τους θεώρησαν σαν πιο κοντινούς τους στη γραμμική σειρά αριστερά, κέντρο, δεξιά. Η δυναστεία των Παπανδρέου, μάλιστα, παρουσιάστηκε και ως αριστερή. Ο δεξιός όμως Καραμανλής ορθώς εστράφη περισσότερο στις κρατικοποιήσεις από τον φιλελεύθερο (κεντρώο) Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ορθώς υποστηρίχτηκε από τον σύλλογο βιομηχάνων [2].

Καταφανώς στις σημερινές κοινωνίες επικρατούν άνευ νοήματος φαντασιακοί χαρακτηρισμοί, μέσω των οποίων επιτήδειοι προπαγανδιστές χειραγωγούν τους λαούς, που μετατρέπονται σε απληροφόρητες μάζες, αποχαυνωμένες ήδη από τα βλακώδη σίριαλ των τηλεοράσεων. Για τα πολιτικά ζητήματα, αυτά που καθορίζουν τους όρους της ζωής τους, δεν πολυσκέφτονται, αφήνουν να λειτουργήσουν τα α-νόητα συνθήματα των προπαγανδιστών. Όποιος δημαγωγήσει καλύτερα κερδίζει, επάνω σε αυτό παίζουν τα κόμματα. Μιλάμε γι' αυτό που χαριτωμένα αποκαλούμε σήμερα επικοινωνιακή πολιτική των κομμάτων. Οι δημιουργημένοι έτσι δεξιοί, αριστεροί και κεντρώοι, υποστηρίζουν ανιδιοτελώς και με αγώνες πράγματα που δεν γνωρίζουν και που με μαθηματική ακρίβεια τους οδηγούν σε έναν νέο μεσαίωνα, δηλαδή οδηγούν την κοινωνία σε νέες μορφές φεουδαρχίας. Έτσι «επικοινωνιακά» λειτουργούσε και ο Χίτλερ που αιματοκύλισε την Ευρώπη, έτσι επικοινωνιακά οι σημερινοί ναζιστές φτάνουν σε διψήφια νούμερα, ακόμα και στο Δίστομο! Ιδού η παράπλευρη άνθιση των απολύτως ηλιθίων.

Τι μέλλει γενέσθαι; Δεν θεωρώ εαυτόν προφήτη, αλλά θέλω να πιστεύω πως κάποια στιγμή αυτές οι μάζες θα ξυπνήσουν και θα απαιτήσουν πληροφόρηση, που δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με επανακαθορισμό των εννοιών της ατομικότητας και της συλλογικότητας, του ιδιωτικού και του δημοσίου [3]. Γιατί εκεί εντοπίζεται η αιτία της σημερινής σύγχυσης, με τους επιτηδείους να επενδύουν με συνθήματα και επιβολή ενοχικών συνδρόμων πάνω στις έννοιες αυτές. Η πολιτική ομάδα που θα το καταλάβει αυτό και θα κηρύξει έναν ειλικρινή και μακράς πνοής πολιτικό διάλογο, θα γίνει αμέσως ενθουσιωδώς αποδεκτή από τον λαό και από την Ιστορία. Ίδωμεν.

 Παραπομπές

 

[1] Παραφράζοντας το τίτλο ενός βιβλίου που κυκλοφορεί τελευταία, θα λέγαμε «είναι η διαστροφή του καπιταλισμού, ηλίθιε».

[2] Θυμάστε εκείνο το βράδυ μετά τις εκλογές, όπου ευστόχως ειπώθηκε πως το αποτέλεσμα των εκλογών δεν είναι θέμα πολιτικού αναλυτή, αλλά ψυχιάτρου.

[3] Δες «Το Ποντίκι», Ν. Χιωτίνης, «Ιδιωτικοποιήσεις ή η ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου», 31 Ιουλίου 2012

ΠΗΓΗ: ΠΕΜΠTΗ, 28 Μαρτίου 2013, http://topontiki.gr/article/50949/Epikrateia-tou-fantasiakou-ton-anoiton

 * O Νικήτας Χιωτίνης είναι Δρ, Αρχιτέκτων-Καθηγητής ΤΕΙ.