Ένας πάπας για την κρίση: Jorge Mario Bergoglio – Φραγκίσκος Α΄
Του Κώστα Ράπτη
Ουδείς προφήτης στον τόπον αυτού. Η ανακοίνωση της εκλογής του Αρχιεπισκόπου Μπουένος Άιρες Jorge Mario Bergoglio ως 266ου Πάπα Ρώμης προκάλεσε μεγάλη διαμάχη στην Κάτω Βουλή της Αργεντινής. Το κόμμα της δεξιάς αντιπολίτευσης ζήτησε να διακοπούν οι εργασίες του Σώματος προκειμένου οι βουλευτές να παρακολουθήσουν το πρώτο μήνυμα του νέου ποντίφικα από τον εξώστη του Αποστολικού Ανακτόρου. Ωστόσο το κυβερνών κόμμα ούτε που μπορούσε να διανοηθεί ότι θα παραβιαζόταν η ημερησία διάταξη, που ήταν αφιερωμένη στην μνήμη του εκλιπόντος προέδρου της Βενεζουέλας Hugo Chavez…
Η εφημερίδα Clarin η οποία πρωτοστατεί σε επιθέσεις εναντίον της προέδρου της Αργεντινής Christina Fernandes Kirchner δεν έχασε την ευκαιρία να θυμίσει τις ενίοτε τεταμένες σχέσεις του καρδιναλίου Bergoglio, νυν Πάπα Φραγκίσκου, με τους κυβερνώντες. Μάλιστα ο μακαρίτης προκάτοχος και σύζυγος της Kirchner, Nestor είχε κάποτε αποκαλέσει τον Αρχιεπίσκοπο Μπουένος Άιρες ως "τον πραγματικό εκπρόσωπο της αντιπολίτευσης".
Η εκλογή του πρώτου Λατινοαμερικανού Πάπα στα χρονικά συνοδεύεται από βαριές "αποσκευές", αντίστοιχες της περίπλοκης ιστορίας της κατεξοχήν ρωμαιοκαθολικής ηπείρου του πλανήτη.
Ήδη το 2005, τρεις μέρες πριν την έναρξη του κονκλαβίου που εξέλεξε Πάπα τoν Joseph Ratzinger, ο συγγραφέας Horacio Verbitzsky, ειδικός στο ρόλο της εκκλησίας κατά τον "βρώμικο πόλεμο" με τους 30.000 εξαφανισθέντες που διεξήγαγε η χούντα της Αργεντινής την περίοδο 1976-83, κατηγόρησε τον Bergoglio ότι ως επικεφαλής τότε των Ιησουιτών της Αργεντινής δεν προστάτευσε δύο αδελφούς του τάγματος που έπεσαν στα χέρια των δημίων του καθεστώτος.
Το γεγονός αυτό πάντως δεν εμπόδισε την ανάδυση του Bergoglio στο κονκλάβιο του 2005 ως "αντιπάλου δέους" στον Ratzinger, με την υποστήριξη μάλιστα της λεγόμενης "φιλελεύθερης πτέρυγας" των καρδιναλίων, που του εξασφάλισαν στην προτελευταία ψηφοφορία 40 ψήφους, σύμφωνα με όσα διέρρευσαν αργότερα στο ιταλικό περιοδικό Limes.
To 2007, η Αργεντινή συγκλονίσθηκε από την δίκη του Christian von Wernichο, ο οποίος ως εφημέριος της αστυνομίας συμμετείχε στα εγκλήματα της χούντας – χωρίς ποτέ να αποσχηματισθεί από τις εκκλησιαστικές αρχές. Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στο Μπουένος Άιρες, το οποίο διέρρευσε μέσω Wikileaks, αποτύπωνε τους φόβους των συντακτών ότι η υπόθεση αυτή θα υπονόμευε το ηθικό κύρος του προέδρου της Συνόδου Αργεντινών Επισκόπων, καρδιναλίου Bergoglio – και την δυνατότητά του να αντιμάχεται τον πρόεδρο Kirchner.
Γεννημένος τον Δεκέμβριο του 1936, ο Jorge Mario Bergogliο, γιος σιδηροδρομικού που είχε μεταναστεύσει από το Πιεμόντε της Ιταλίας στην Αργεντινή, σπούδασε αρχικά χημικός για να στραφεί κατόπιν στις ανθρωπιστικές επιστήμες και στη θεολογία, φθάνοντας μέχρι την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στη Γερμανία. Μέλος του τάγματος των Ιησουιτών, το οποίο αποθαρρύνει την κατάληψη εκκλησιαστικών αξιωμάτων, βρέθηκε μάλλον απρόσμενα να διορίζεται βοηθός επίσκοπος (το 1993) και κατόπιν Αρχιεπίσκοπος (το 1998) του Μπουένος Άιρες. Ο Πάπας Ιωάννης-Παύλος Β΄ τον όρισε καρδινάλιο το 2001. Την ίδια χρονιά ο Bergoglio βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής όταν ανέλαβε συντονιστής της Συνόδου των Επισκόπων, αντικαθιστώντας τον καρδινάλιο Egan της Νέας Υόρκης, ο οποίος χρειάσθηκε να επιστρέψει εσπευσμένα στη χτυπημένη από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου πόλη του.
Επιπλέον, ο Bergoglio διακρίθηκε κατά την κρίση της Αργεντινής, όπου η Εκκλησία με τις μετρημένες τοποθετήσεις της υπήρξε ο μόνος φορέας εξουσίας στη χώρα που δεν απαξιώθηκε. Το γεγονός ότι ο Αρχιεπίσκοπος εγκατέλειψε το μεγαλοπρεπές Επισκοπείο για ένα απλό διαμέρισμα και επέμενε να μετακινείται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και να ιερουργεί στις παραγκουπόλεις, ενίσχυσε την εικόνα ενός σεμνού και προσηνούς ιεράρχη.
Αυτά τα χαρακτηριστικά προφανώς ενέπνευσαν τους 115 εκλέκτορες που κλήθηκαν να αναδείξουν τον διάδοχο του Βενέδικτου Ιστ΄. Λατινοαμερικανός αλλά και αρκούντως Ευρωπαίος, συντηρητικός δογματικά, απλός στους τρόπους, ιδιαίτερα ευαίσθητος στα θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, πεισματικά αποστασιοποιημένος τα προηγούμενα χρόνια από τα τεκταινόμενα στη γραφειοκρατία της Ρώμης, ο Bergoglio εξελέγη σε μία ηλικία κατά την οποία θα έλεγε κανείς ότι οι ευκαιρίες του είχαν παρέλθει. Το γεγονός ότι ο νέος Πάπας ανήκει στο "αριστερό" τάγμα των Ιησουιτών, αλλά παρόλα αυτά καλλιέργησε ιδιαίτερα τις σχέσεις του με το συντηρητικό κληρικολαϊκό κίνημα Comunione e Liberazione καταδεικνύει τις ικανότητές του ως γεφυροποιού. Προφανώς στο πρόσωπό του συμβιβάσθηκαν τόσο οι εκλέκτορες που επιθυμούσαν ένα πρόσωπο με "ποιμαντικά" χαρακτηριστικά, όσο και αυτοί επιθυμούσαν κινήσεις ανανέωσης – αποκαλύπτοντας ότι πολύ περισσότερο από την πολυσυζητημένη κρίση της διακυβέρνησης του Βατικανού, τους απασχολεί η ικανότητα της Εκκλησίας να προβάλλει το μήνυμά της μέσα στην ευρύτερη κοινωνικοοικονομική κρίση.
Και μόνο η επιλογή του ονόματος Φραγκίσκος υποδηλώνει τις προτεραιότητες του νέου Πάπα – αφού ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης υπήρξε κήρυκας της πενίας, ανανεωτής της Εκκλησίας, προστάτης του φυσικού κόσμου και συνομιλητής του Σουλτάνου.
"Αν είχαμε μόνο για τέσσερα χρόνια τον Bergoglio θα άλλαζαν τα πάντα" είχε δηλώσει στις 3 Μαρτίου στον ιταλικό Τύπο ένας μη κατονομαζόμενος καρδινάλιος -νομίζοντας ότι αναφέρεται σε φανταστικό ενδεχόμενο…
Διαβάστε ακόμα: Νέος Πάπας ο Αργεντινός Καρδινάλιος Jorge Bergoglio
ΠΗΓΗ:14-03-2013, www.capital.gr
