Ηθικός ρατσισμός…
Του παπα Ηλία Υφαντή
Ο ρατσισμός χωρίζει τους ανθρώπους ανάλογα με το χρώμα του δέρματός τους, την οικονομική και την κοινωνική τους θέση, τις θρησκευτικές και άλλες διακρίσεις:
Με τους Έλληνες, για παράδειγμα, στην αρχαιότητα, να καυχησιολογούν για την ανωτερότητά τους, με το «πας μη Έλλην βάρβαρος». Ή τους Εβραίους, που μιλούσαν για τον «περιούσιο λαό». Και, μετά Χριστόν, τους ειδωλολάτρες, που εξόντωναν τους χριστιανούς. Όπως, στη συνέχεια, και οι χριστιανοί δίωκαν τους ειδωλολάτρες.
Για να έχουμε αργότερα τους μακροχρόνιους πολέμους μεταξύ ρωμαιοκαθολικών και διαμαρτυρομένων. Και διαχρονικά τη συντριπτική πλειονότητα των δούλων υποταγμένη στη συντριπτική μειονότητα των αφεντάδων. Αθλιότητα, που μετασχηματίζεται και αναπροσαρμόζεται… Παρόλο, που οι χριστιανοί έδειξαν, όπως προαναφέραμε, κατά καιρούς, εχθρική συμπεριφορά εναντίον των αλλοθρήσκων και αλλοδόξων, εντούτοις το Ευαγγέλιο – ο καταστατικός χάρτης της Εκκλησίας – είναι αδιαμφισβήτητα αντιρατσιστικό.
Και μια σαφέστατη πτυχή του ευαγγελικού αντιρατσισμού είναι η αναφορά του στον ηθικό ρατσισμό, με τον οποίο οι ενάρετοι αντιμετωπίζουν, συνήθως, τους αμαρτωλούς. Γεγονός, που στην εποχή του Χριστού παρουσιαζόταν με ιδιαίτερη οξύτητα. ‘Όπως δείχνει και το περιστατικό της μοιχαλίδας, για την οποία ρωτούσαν το Χριστό, αν έπρεπε να την λιθοβολήσουν. Για να τους απαντήσει με το παροιμιώδες εκείνο: «ο αναμάρτητος υμών, πρώτος τον λίθον βαλέτω».
Τον ηθικό ρατσισμό εκδήλωναν με ιδιαίτερη σκληρότητα οι κάστες της νομικής και θρησκευτικής αριστοκρατίας, που ήταν οι γραμματείς και οι φαρισαίοι. Με τους οποίους ήρθε σε σύγκρουση, και για πολλούς άλλους, αλλά και γι’ αυτόν το λόγο, ο Χριστός. Λέγοντάς τους ότι «οι πόρνες και οι τελώνες πάνε μπροστά από σας στη βασιλεία του Θεού». Και, προκειμένου να δείξει τη ριζική αντίθεση του ευαγγελικού πνεύματος προς το καθεστώς του ηθικού ρατσισμού, χρησιμοποίησε αλλεπάλληλες παραβολές:
Όπως, για παράδειγμα, της γυναίκας, που έχασε τη δραχμή. Για να διαλαλήσει, τρισευτυχισμένη, όταν την ξαναβρήκε, το γεγονός στις γειτόνισσές της. Ή του τσοπάνη, που άφησε τα 99 πρόβατα, προκειμένου να βρει το ένα, που ήταν χαμένο. Υπογραμμίζοντας ότι ανάλογη χαρά γίνεται στον ουρανό, μεταξύ των αγγέλων, για τον καθένα αμαρτωλό, που ξαναβρίσκει το σωστό του δρόμο.
Μέσα στα πλαίσια αυτά κινείται και η παραβολή του τελώνη και του φαρισαίου. Με τους δυο διαμετρικά αντίθετους πρωταγωνιστές: Τον ενάρετο φαρισαίο και τον αμαρτωλό τελώνη. Οι οποίοι πηγαίνουν στο ναό, που σύμφωνα με τις αντιλήψεις της εποχής τους, ήταν η κατοικία του Θεού. Γιατί αισθάνονται την ανάγκη να επικοινωνήσουν μαζί του.
Ο φαρισαίος, πλημμυρισμένος από ηθική ικανοποίηση, γιατί κατορθώνει να εκπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο τις εντολές του Θεού, στέκεται στο μέσο του ναού, ώστε να είναι περίβλεπτος. Για να απαριθμήσει, από το ένα μέρος, τις αρετές του, κι από το άλλο να ελεεινολογήσει τους άλλους για τα αμαρτήματά τους. Έχοντας εύγλωττο παράδειγμα τον χιλιοκριματισμένο, δίπλα του, τελώνη. Ο τελώνης από το άλλο μέρος, συναισθανόμενος «τα πλήθη των πεπραγμένων του δεινών», έχει ζαρώσει σε μιαν γωνιά και χτυπάει τα βαρυφορτωμένα απ’ τις αδικίες στήθη του, επαναλαμβάνοντας ακατάπαυστα: «Θεέ μου σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό και συχώρεσέ με»!
Ο Χριστός ρώτησε, πιθανώς, μετά το πέρας της παραβολής, τους ακροατές για το αποτέλεσμα της προσευχής των πρωταγωνιστών της. Και εκείνοι, με βάση τα δεδομένα του κοινωνικού τους περίγυρου, φαίνεται να του είπαν ότι σίγουρα εισακούστηκε η προσευχή του φαρισαίου. Αυτό φαίνεται και από τον τρόπο, με τον οποίο ο Χριστός επισφραγίζει την παραβολή και την αιτιολογία, με την οποία την επικυρώνει το συμπέρασμά του: Λέγοντάς τους, με έμφαση, ότι αυτός, που γύρισε δικαιωμένος στο σπίτι του ήταν ο τελώνης και όχι ο φαρισαίος!…
Γιατί, όπως υπάρχουν οι φυσικοί νόμοι, που ρυθμίζουν τη λειτουργία του υλικού κόσμου, παρόμοια υπάρχουν και οι πνευματικοί νόμοι, οι οποίοι ρυθμίζουν τη λειτουργία του πνευματικού κόσμου. Και οι οποίοι καθορίζουν να ταπεινώνεται όποιος υψώνει τον εαυτό του και να υψώνεται όποιος ταπεινώνει τον εαυτό του. Που σημαίνει ότι ο ηθικός ρατσισμός του φαρισαίου προκάλεσε την αποστροφή του Θεού. Ενώ η ταπείνωση και η συντριβή του τελώνη στάθηκε ικανή να προσελκύσει το έλεος και την ευσπλαχνία του.
Και μπαίνει το ερώτημα: Μήπως και όσοι με το γραπτό ή τον προφορικό τους λόγο στρέφονται εναντίον των εφιαλτών και των τοκογλύφων, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του ηθικού ρατσισμού; Ασφαλώς όχι! Εκτός και αν οι άνθρωποι αυτοί είχαν μετανιώσει για τα όσα φοβερά και ολέθρια διέπραξαν και συνεχίζουν να διαπράττουν… Τη στιγμή, που, ενώ είναι ασύγκριτα ληστρικότεροι απ’ τον τελώνη, έχουν και το υπέρμετρο θράσος και την αναίδεια να χλευάζουν και να κακοποιούν και να σταυρώνουν, ασταμάτητα, το λαό. Όπως οι γραμματείς και οι φαρισαίοι το Χριστό! Γεγονός, που χαρακτηρίζει σαφέστατα και τη δική μας ανάλογη απέναντί τους συμπεριφορά…
παπα-Ηλίας, Σάββατο 23-02-2013, http://papailiasyfantis.wordpress.com/2013/02/23/…82. e-mail: yfantis.ilias@gmail.com
