Το φρικαλέο πρόσωπο του γερμανικού εθνικισμού
Του Augustine Zenakos*
«Όποιος έχει οράματα, χρειάζεται γιατρό». Το ευφυές λογοπαίγνιο, μολονότι τόσο αντίθετο με την επίμονη άποψη που θέλει τους πολιτικούς να έχουν «όραμα», είναι κατανοητό, αν υπολογίσει κανείς ότι το εκστόμισε ο Χέλμουτ Σμιτ, καγκελάριος της Γερμανίας τη δεκαετία του 1970, ένας Γερμανός που είχε ζήσει όλη τη φρίκη του «οράματος» του Γ' Ράιχ.
Η Άνγκελα Μέρκελ θα είχε λόγους να μην συμμερίζεται την άποψη του Σμιτ. Είναι η πρώτη μεταπολεμική καγκελάριος της Γερμανίας που έχει γεννηθεί μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κι όμως μοιάζει να την ενστερνίζεται ως την πιο άτεγκτη κυριολεξία – τουλάχιστον ως προς την πολιτική της στην Ευρώπη: το κύριο χαρακτηριστικό του ευρωπαϊκού οράματος της Άνγκελα Μέρκελ είναι ότι δεν υπάρχει. Δεν είναι λίγοι αυτοί, όχι μόνο έξω αλλά και μέσα στη Γερμανία, που κατακρίνουν τη νέα «Σιδηρά Κυρία» – σε κάποιους κύκλους, αυτός είναι τίτλος τιμής – ως τακτικίστρια δίχως στρατηγική.
Το ότι δεν έχει όραμα, βέβαια, δεν σημαίνει πως δεν έχει ιδέες γενικώς. Μία από αυτές είναι η αφοσίωση σε μια «χριστιανική αντίληψη για την ανθρωπότητα». Μία άλλη είναι ότι η πολυπολιτισμικότητα «δεν λειτουργεί». Οι Γερμανοί τη λατρεύουν. Αν όχι όλοι, πάρα πολλοί. Μολονότι οι τύχες του κόμματός της έχουν διακυμάνσεις – κάποιοι στη Γερμανία άρχισαν να ξυπνάνε ως προς την πανάκεια της λιτότητας, όπως φάνηκε στα αποτελέσματα στις εκλογές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, τον περασμένο Μάιο – πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι σχεδόν το 50% των Γερμανών θα την ψήφιζαν προσωπικά, αν είχαν τη δυνατότητα, ενώ το 70% τη θεωρεί το πιο κατάλληλο πρόσωπο για να «σώσει το ευρώ».
Είναι οι μόνοι. Σχεδόν όλος ο υπόλοιπος εχέφρων κόσμος θεωρεί ότι στο πρόσωπό της εκφράζεται μια πολιτική που διχοτομεί ταξικά την Ευρώπη και που θυσιάζει απολύτως συνειδητά και κυνικά τους αδύναμους για το όφελος των ισχυρών. Κι αυτό – ας είναι σαφές – με απολύτως εθνικούς όρους, όχι με ευρωπαϊκούς. Έχει επισημανθεί ξανά και ξανά, αν και μάταια, πως τα ελλείμματα του νότου είναι τα πλεονάσματα του βορρά. Επίσης επανειλημμένα κι επίσης μάταια έχει επισημανθεί και πως η λιτότητα ποτέ δεν θα ανατρέψει την ύφεση – ακόμη και το ίδιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει εκπονήσει μελέτη, σύμφωνα με την οποία από το 1980 ως το 2009 μόνο σε δύο περιπτώσεις, ανάμεσα σε 170 παραδείγματα από 15 προηγμένες οικονομίες, οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες έχουν οδηγήσει την οικονομία σε ανάπτυξη. Μακράν λοιπόν του να είναι το πιο κατάλληλο πρόσωπο για να «σώσει το ευρώ», κάποιοι σχολιαστές διεθνώς έχουν φτάσει να αποκαλέσουν την Άνγκελα Μέρκελ το πιο επικίνδυνο πρόσωπο της γερμανικής πολιτικής μετά τον Χίτλερ.
Το χαρακτικό είναι του Τάσσου
Aπο το περιοδικό Νεοελληνικά γράμματα-16.11.1940
Το στιλέτο. (1940)
Ένας τέτοιος χαρακτηρισμός δεν είναι όσο υπερβολικός ακούγεται στην αρχή. Το να μιλήσει κανείς για «ευρωπαϊκές αξίες» την περίοδο που διανύουμε, όπως κάνουν αφελείς και ύποπτοι σε αγαστή σύμπραξη, επιστρατεύει όλη τη διαύγεια ενός χρυσόψαρου. Η καθοριστική ευρωπαϊκή αξία αυτή τη στιγμή είναι ο γερμανικός εθνικισμός, που για μια ακόμη φορά στην Ιστορία δείχνει το φρικαλέο του πρόσωπο, και με τη βοήθεια της δικής του «μάρκας» νεοφιλελευθερισμού επιμένει να αντιλαμβάνεται την ευρωζώνη ως «ζωτικό χώρο» της Γερμανίας, την εξαθλίωση των άλλων ευρωπαϊκών λαών ως προϋπόθεση για τη γερμανική ευημερία.
Εδώ σε μας, οι μόνες προτάσεις που διαθέτουν την παραμικρή αξιοπιστία αντιμάχονται η μία την άλλη κυρίως ως προς το αν πρέπει να αμυνθούμε απέναντι σε μια Ευρώπη που ηγεμονεύεται από τον γερμανικό εθνικισμό με κύριο πλαίσιο αναφοράς τη δική μας κρατική οντότητα ή την πανευρωπαϊκή ταξική διχοτόμηση. Και οι δύο έχουν τα επιχειρήματά τους και καμία δεν υπόσχεται συνταγή επιτυχίας, υπόσχονται ωστόσο αγωνιστικότητα σε αντίθεση με την υποτέλεια. Όμως το σημαντικότερο, ίσως, είναι ότι εκτός από αξιοπιστία, διαθέτουν και αρκετή ευφυΐα ώστε να φοβούνται συγκεκριμένα κι όχι αόριστα…
Το να φοβάται κανείς τη Γερμανία, πολλοί που μεταμφιέζουν την υποτέλεια σε «ορθολογισμό» το θεωρούν παρανοϊκό. Ο 20ός αιώνας διαφωνεί μαζί τους.
Σημείωση: Το κείμενο δημοσιεύεται στη στήλη «Τεχνηέντως», στο UNFOLLOW 09, που κυκλοφορεί στα περίπτερα ως και το Σάββατο 29/9.
ΠΗΓΗ: Τρίτη, 02 Οκτώβριος 2012, http://tometopo.gr/home/ideas/943-2012-10-02-07-52-07.html
* http://www.quora.com/Augustine-Zenakos
