Aνανεωτές, Ριζοσπάστες και Πραγματιστές

Του Τσουκνίδα

 

 

 

 

Με την αφέλεια ενός εντελώς ανένταχτου αριστερού, αλλά ενεργού πολίτη, καταθέτω κι εγώ τις λίγες (είναι αλήθεια ) σκέψεις μου για τα τελευταία γεγονότα στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ (παλιό ιστορικό και νέο μεγαλύτερο), με την άκρα επιφύλαξη μήπως αναπαράγω μια φιλολογία που στεναχωράει τα σθεναρά στρατευμένα μέλη του (κάποιοι είναι και φίλοι μου). Δυστυχώς όμως την φιλολογία την προκάλεσαν και συνεχίζουν να την προκαλούν κάποιοι εκπρόσωποί τους, οι οποίοι δεν θέλουν να διαχειριστούν με τακτική μία κατάσταση. Διότι η εσωτερική κρίση σοβούσε με πράξεις, αλλά κυρίως με παραλήψεις καιρό τώρα, αλλά βέβαια ούτε η ώρα (προεκλογικά), ούτε η αφορμή (κορυφαία εκπροσώπηση), ήταν οι κατάλληλες για να εκδηλωθεί.

Γιατί, πρώτον, ενώ υπάρχει συμφωνία από το 2004 νομίζω, ότι επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πρόεδρος του ΣΥΝ και εσύ τόσα χρόνια δεν το άλλαξες, έστω και αν ξαφνικά διαφωνείς, δεν επιχειρείς να το αλλάξεις με την προκήρυξη των εκλογών!

Αλλά και δεύτερον, όταν ξεκινήσει μια τέτοια ιστορία, είναι καλύτερο να έχεις ένα τρίτο πρόσωπο για αρχηγό, το οποίο έτσι κι αλλιώς το ελέγχεις με την αρχή της ομοφωνίας του συμμαχικού σχήματος, παρά να έχεις 11 ηγέτες..

Αλλά και τρίτον, όταν καταλήξει εκεί το πράγμα, πάλι δεν αφήνεις 2 μέρες να περάσουν για να βγάλεις μια απόφαση του τύπου «συμμετέχω με το όπλο παρά πόδα»!

Ακόμα και να θέλεις να διώξεις τις συνιστώσες ή την τάση από το σπίτι δεν το κάνεις την στιγμή που ετοιμάζεσαι να δεχτείς τον συμπέθερο και συμπέθερος στην περίπτωση  μας είναι ο απλός και παραπληροφορημένος ψηφοφόρος. Σα να ακούω στα αυτιά μου ρήσεις φίλων που φαίνεται (λόγω της απογοήτευσης) να μη δίνουν σημασία στους απλούς ψηφοφόρους, όσο στους «κοινωνικούς αγωνιστές», στους «ενεργούς πολίτες» «των κινημάτων και της οικολογίας»….

Υπό προϋποθέσεις να πω και το ναι σε αυτό, αλλά να προσθέσω όχι προ των εκλογών.

Πάρε από τους «κοινωνικούς αγωνιστές»  όσους θέλεις στο μεσοδιάστημα (όσους βρεις ελεύθερους, διότι όλο και θα έχουν κάποιο σπίτι και αυτοί δικό τους..). Ο νεφελώδης συμπέθερος, ο  τηλεορασοπληροφορημένος ψηφοφόρος έχει όμως τη μέγιστη σημασία προ των εκλογών  και πρέπει  να τον προσέξεις (και όχι μόνο τότε, αλλά ειδικά στις εκλογές εκεί πρέπει να επικεντρώνεσαι)..

Αλλά και αυτός ο απλός ψηφοφόρος, στην περίπτωση που είναι ο φοβισμένος "απασχολήσιμος",  ο "τρεχάτε ποδαράκια" μου καταχρεωμένος αυτοαπασχολούμενος, ο εργαζόμενος που του αφαιρούν δικαιώματα και έστω στη μοναξιά της κάλπης ενδέδεχεται να κάνει μια πράξη αντίστασης, γιατί με τον τρόπο σας να του αρνηθείτε να είστε εσείς η ελπίδα του;

Γιατί αυτός "ο τύπος" φίλοι, δεν έχει την πολυτέλεια να βρίσκει ελπίδα σε ένα ρεαλιστικό η μη επέκεινα αναλύσεων, θεωριών, συζητήσεων, αναζητήσεων κλπ και ψάχνει κάτι σχετικά άμεσο για αυτόν και τα παιδιά του.

Και σε αυτό, πρέπει να το ομολογήσετε: Δυσκολευτήκατε, παρά τον τόμο του προγράμματος, να τον πείσετε Και δεν εννοώ με αυτά ντε και καλά άμεση συμμετοχή σε κυβερνητικό σχήμα.

Είχατε και το παράδειγμα της Ιταλίας, για να επισημάνετε τους κινδύνους συμμετοχής σε μία κυβέρνηση που οι εταίροι δεν έχουν επεξεργαστεί συμφωνίες (όχι απλά συμφωνήσει επί των αρχών) σε κομβικά ζητήματα – όπως της σχέσης δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην οικονομία, του ελέγχου και του προσανατολισμού της.

Τα ζητήματα του χωρισμού κράτους και εκκλησίας, ή του "άρθρου 16" και άλλα που κατά καιρούς ακουστήκαν σχετικά με την δυσκολία συνεννόησης με το ΠΑΣΟΚ, ήταν μικρά μπροστά σε αυτό το θέμα και ίσως, τότε τον καιρό του "ούριου ανέμου", να φέρνατε μια τέτοια ατζέντα πραγματικά στην αιχμή των συζητήσεων. Αυτό φοβήθηκε το κατεστημένο και για αυτό σας πολέμησε. Αλλά κι εσείς δυστυχώς τσιμπήσατε.

Ξέρετε τι έλεγε ο "μη πολιτικοποιημένος" 700άρης στη δουλειά (ειδικά με το ξέσπασμα της κρίσης);
"Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν"…

Θα συνεχίσω σύντομα για να πω, αυτό που σκέφτομαι και συζητώ καιρό τώρα.
Ότι οι ιδιότητες του Ανανεωτικού και του Ριζοσπάστη (λέξεις φετίχ εκατέρωθεν) όχι μόνο είναι κοντά, αλλά στο σημερινό πολιτικό τοπίο και για έναν αριστερό λόγο πρέπει είναι συμπληρωματικές, προκειμένου να είναι ελκυστικός..
Σε σας μένει (ίσως στους σκληρούς των εκατέρωθεν πλευρών) να δείτε πόσο ανανεωτές ή ριζοσπάστες είστε..

Πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για Ανανέωση και Ριζοσπαστισμό, καλό είναι να πούμε ότι και οι δύο έννοιες είναι απλά ιδιότητες, οι οποίες για να ορίσουν κάτι προϋποθέτουν μια αρχική ταυτότητα.

Άρα στην περίπτωσή μας αυτό που πρωταρχικά ορίζει τον χώρο είναι έννοια της Αριστεράς. Αλλά και η Αριστερά, ως έννοια της πολιτικής έχει θεμελίωση στην Ιστορία (= αυτός που ζητεί να αλλάξει το κοινωνικο-οικονομικό καθεστώς). Ουσιαστικά βέβαια κι όσον αφορά την σύγχρονη εποχή έχει ταυτιστεί με τα ιδεολογικά ρεύματα του Σοσιαλισμού (Β' Διεθνής) και του Κομμουνισμού (Γ΄+ Δ΄ Διεθνής).

 

Από αυτή την άποψη, έχω την γνώμη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν κινδυνεύει να χαθεί γιατί αφήνεται ένας χώρος από άλλους ιστορικούς εν Ελλάδι κληρονόμους αυτών των ρευμάτων:

Από το ΠΑΣΟΚ (και την σύγχρονη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία), που κινήθηκε δεξιότερα και απαρνήθηκε τον δημοκρατικό μεν, βαθμιαίο, αλλά πάντως τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.

Επίσης  και από το ΚΚΕ που δεν μπορεί να "απογαλακτιστεί" από τον πρώη "υπαρκτό σοσιαλισμό.
Όταν δεν μπορεί να κατανοήσει ότι αυτή η εκδοχή του σοσιαλισμού έφτασε στο τέρμα, όχι γιατί την πρόδωσαν κάποια πρόσωπα ή κάποιες καταστάσεις, αλλά γιατί ήταν εντελώς πρωτόλεια και προδώθηκε από την ίδια την ανάπτυξη των κοινωνιών στις οποίες επιβλήθηκε, διότι δεν είχε δυνατότητες συνεχούς προσαρμογής  και έπεσε αναίμακτα σαν  "ώριμο φρούτο"…

 Όσο δηλαδή το ΚΚΕ πρεσβεύει έναν Κομμουνισμό ανεπίκαιρο, θα ευδοκιμούν και άλλες …"παραφυάδες". Υπάρχει λοιπόν ένας χώρος για να κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και αυτός ο χώρος- έστω και συγκυριακά- απειλείται από 2  πράγματα: 

1. Από μια συνολική μετατόπιση της κοινωνίας προς τα Δεξιά, γιατί μικραίνει η συνολικός πληθυσμός που μπορεί να διεκδικήσουν Σοσιαλδημοκράτες, Σοσιαλιστές και Κομμουνιστές μαζί. (Αυτό διαισθητικά νομίζω ότι συμβαίνει σε ένα βαθμό τους τελευταίους μήνες της κρίσης..)

2. Από μια  πίεση από τα δύο σύνορα αυτού του χώρου. Ήδη αυτό συμβαίνει μόνο με την λεκτική μετατόπιση του μεταεκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ ένα κλικ αριστερότερα. Φανταστείτε τι θα γινόταν, αν στην θέση του σημερινού ΚΚΕ είχαμε ένα "δογματικό" μεν, αλλά επί τοις πράγμασι λίαν ευέλικτο ΑΚΕΛ, ή ακόμα και το ΚΚΕ του Χαρίλαου Φλωράκη..

Θα υπάρχει λοιπόν ένας τέτοιος χώρος, χώρος ουσιαστικά των "ορφανών" του τέλους δυο ιστορικών ιδεολογικών ρευμάτων, με σκαμπανεβάσματα βέβαια, αλλά θα είναι χώρος επιβίωσης και όχι δυναμικής απάντησης στην κρίση του συστήματος.

Υπάρχει όμως και μιαν ελπίδα, που μένει να επαληθευτεί: Η δυναμική προωθητική απάντηση στην κρίση να προέλθει από την σύνθεση και σύνδεση αυτών των δύο ρευμάτων όχι σε "ομοσπονδιακό στυλ", όπως δυστυχώς ήταν μέχρι τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μέσω μίας ουσιαστικής επαναζύμωσης των υλικών, μιας σύνθεσης με υπέρβαση ταυτόχρονα των παραδοσιακών ταυτοτήτων, κομμουνιστών, ευρωκομουνιστών, σοσιαλιστών, αριστερών οικολόγων, "ελευθεριακών σοσιαλιστών", τροτσκιστών, αλλά ακόμη και άλλων, νέων ή παλιών, που δεν προέρχονται από τη μαρξιστική φύτρα, αλλά συμφωνούν ότι "μία νέα κοινωνία είναι εφικτή"..

Αυτόν τον φιλόδοξο στόχο φάνηκε να έχει ο Αλέκος Αλαβάνος, το συμβολοποίησε και με ένα νέο άνθρωπο στην ηγεσία ( Τσίπρας) και γι' αυτό δημιούργησε έναν ούριο άνεμο.

 Όμως, πέρα από τις συγκυρίες  (Δεκέμβρης κλπ), άρχισε σιγά-σιγά να σβήσει όταν ακριβώς επιχειρήθηκε η " επαναζύμωση υλικών" και είτε τα υλικά δεν ταίριαζαν, είτε οι σεφ δεν είχαν την έμπνευση, είτε (και αυτό είναι το καλό σενάριο) χρειαζόταν και άλλη εμπειρία για να το πετύχουν..

Η απογοήτευση και η διάψευση με την σειρά τους δημιουργούν όλες αυτές τις ατομικές και συλλογικές ψυχολογικές καταστάσεις και συμπεριφορές που να δικαιολογούν όλα όσα στο προηγούμενο θέμα έγραψα.

Προσωπικά θεωρώ ότι Λυδία Λίθος για την αλχημεία της επαναζύμωσης είναι ο κατάλληλος τρόπος κατανόησης και σύνθεσης του Ανανεωτικού και του Ριζοσπαστικού στοιχείου.

Ας πούμε, δεν είναι ανανεωτικός σήμερα, όποιος έχει κολλήσει στην ταυτότητα του ευρωκομουνιστή. Ίσα-ίσα μπορεί να είναι βαθειά δογματικός από την πλευρά του: Ο ευρωκομουνισμός εμφανίστηκε σε μία στιγμή που, πέρα από τις αντιφάσεις του "υπαρκτού",  η δυτική κοινωνία βρισκόταν σε μία φάση ανάπτυξης, αύξησης του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού κεφαλαίου των εργαζομένων, τόσο που να μοιάζει ότι σε ορισμένα επίπεδα μπορεί να συμβεί και κάποιος "ιστορικός συμβιβασμός" για χάρη των κοινωνικών στρωμάτων που υποτίθεται ότι εκπροσωπεί η Αριστερά.

Σήμερα, μετά από 3 σχεδόν δεκαετίες επιθετικότητας του Κεφαλαίου, ενάντια στις κατακτήσεις των εργαζομένων, όποιος δεν μπορεί να κατανοήσει το σχεδόν πολεμικό υπόβαθρο των διακυβευμάτων της πολιτικής, δεν εκπροσωπεί την ανανέωση της Αριστεράς, αλλά την μεταμφίεση της Δεξιάς.

Μια αυτούσια αναβίωση του ευρωκομουνισμού, στην πραγματικότητα θα είναι ένα μόρφωμα της κρίσης της σοσιαλδημοκρατίας.

Ο ανανεωτής αριστερός ξεκινά από το ότι θέλει να αλλάξει το κοινωνικό σύστημα και έπειτα επεξεργάζεται ανανεωμένες προσεγγίσεις προκειμένου να το επιτύχει.

Το ίδιο συμβαίνει και με τον ριζοσπάστη, η έννοια του ριζοσπαστισμού έχει να κάνει πρωταρχικά προς τα μέσα. Δεν μπορείς να θέλεις να κάνεις τομές στην κοινωνία, όταν δεν είσαι έτοιμος να κάνεις τομές στην ταυτότητά σου.
    
Πρακτικά τάσεις, κομματίδια κλπ, δεν βοηάνε την ανασύνθεση. (Και αυτό το είχε καταλάβει ο Αλαβάνος, γι' αυτό και η πρώτη του ιδέα ήταν η κατάργηση των τάσεων στο εσωτερικό του ΣΥΝ, αλλά δεν το πέτυχε.. Είπαμε, ας το δούμε  ως τους αρχικούς πειραματισμούς του σεφ για ένα πρωτοποριακό δημιούργημα….)

Βέβαια,  από την άλλη, επειδή υπάρχει πάντα το θέμα της ψυχολογικής ασφάλειας να κουβαλάει κανείς κάτι από την παλιό του  στο καινούργιο του σπίτι, μπορούν να κατανοηθούν μεταβατικά οι θεσμοί του παλαιού ΣΥΝ και του παλαιού ΣΥΡΙΖΑ.

Όμως από την επόμενη μέρα των εκλογών, πρέπει να βρεθεί χώρος για θεσμούς τουλάχιστον στον ΣΥΡΙΖΑ απευθείας εκλεγμένους από τη βάση, οι οποίοι μπορεί να λειτουργούν για ένα μεταβατικό διάστημα, παράλληλα με τους παλαιούς.

Μία πρόταση που μπορώ να κάνω, είναι ένα ολιγομελές προεδρείο απευθείας εκλεγμένο από τη βάση (Δεν είναι πάντα λάθος όσα βγαίνουν από το ΠΑΣΟΚ, ας δανειστούν αυτό που έφερε όχι για την εκλογή ενός, αλλά πέντε...) Το Προεδρείο μπορεί να ασχολείται με την καθημερινή διοίκηση του σχήματος, αφήνοντας χώρο στην Γραμματεία της ομοφωνίας, να ασχολείται με το πρόγραμμα και όλα όσα καταστατικά οριοθετούν τον χώρο..

Πέρα από το θέμα της δημοκρατικής νομιμοποίησης, είναι πρακτικά δύσκολες οι αποφάσεις με ομοφωνία σε μία  συμμαχία όχι ισοδύναμων μεγεθών. Και δεν το θέτω από θέμα εκλογικών ποσοστών, αλλά από θέμα οργάνωσης, έκτασης, δυνατοτήτων. Ο ΣΥΝ είναι ένας οργανισμός απλωμένος  σε όλη την Ελλάδα, με ταμείο, πόρους, μέλη, αιρετούς σε πολιτικούς θεσμούς πολλών επιπέδων. Πολύ φοβάμαι ότι εκτός ίσως από ότι έχει μείνει από το ΔΗΚΚΙ του Τσοβόλα και ενδεχομένως την ΚΟΕ, καμιά άλλη συνιστώσα δεν μπορεί ούτε να συγκριθεί με αυτό το κριτήριο.. Είναι φυσιολογικό λοιπόν να δημιουργείται ηγεμονισμός,  ή οι φόβοι για ηγεμονισμό να παραλύουν πολλά πράγματα.

Με την ευκαιρία επίσης της εκλογής του νέου οργάνου θα  μπορέσει να γίνει και ένα άνοιγμα στους ανένταχτους …

 

Τελειώνω λοιπόν με μία πρόταση που ενδεχομένως να διασώσει τον ΣΥΡΙΖΑ, αμέσως μετά τις εκλογές..