Στον Αθανάσιο Πάριο έχει αποδοθή από ορισμένους και το έργο “Πατρική διδασκαλία” όπου εμφανίζεται μία αντίθεση στην Επανάσταση εκείνη την εποχή. Μας θυμίζει και την ρήση του A. Toynbee, ότι “οι Έλληνες έκαναν μίαν άφρονη ενέργεια και έχασαν ολόκληρη αυτοκρατορία”. Γεγονός είναι, πάντως, ότι μεγάλη μερίδα των Ανθενωτικών, και των Παραδοσιακών κύκλων στάθηκε με επιφύλαξη εναντι της (προκείμενης) επαναστάσεως, ανεξαρτήτως της τεράστιας συμμετοχής και του ανώτερου Κλήρου, της συμμετοχής και αυτού του Γρηγορίου του Ε’ του απαγχονισθέντος κτλ.

Όμως, αυτό που δεν έχει επισημανθή από παραδοσιακούς ή “aufklarers” είναι το εξής: ότι ο Άγιος Μακάριος, ως ο γενάρχης του Φιλοκαλισμού, της Φιλοκαλικής Αναγέννησης, αυτός που περιέδραμε Πάτμο, Χίο και Άγιο Όρος, προκειμένου να συλλέξη τα ασκητικά και νηπτικά κείμενα των έμπειρων της “ενώσεως του νοός (=”καρδίας”- κατά την θεολογική και όχι …δυτική ιατρική έννοια) με τον Θεό”, του “βιώματος της θέωσης” που, όπως έλεγε και ο Κωστής Μοσκώφ, απαντάται μόνο στην “καθ’ημάς Ανατολή”, υπήρξε τι στο θέμα της απελευθερώσεως; Ένας ένθερμος επαναστάτης. Μάλιστα, υπήρξε ο στην περιοχή του πρώτος μπροστάρης της επανάστασης, βάσει των πηγών, της επανάστασης των Ορλωφικών (1770), που τελικώς έληξε άδοξα, λόγω της αθέτησης σχετικών υποσχέσεων (-από το ρωσσικό Κράτος). Κατόπιν, παρά την πατριαρχική τύποις “επίπληξη”, έφυγε εγγύς και επί μικρό χρονικό διάστημα, ως καλός ποιμήν.

Αυτός επίσης έπεισε τον πατέρα του Γεωργαντά (Γεώργιο) για την ενεργό συμμετοχή τους και της περιοχής τους (Κόρινθος-Τρίκαλα Κορινθίας) στην πελοποννησιακή εξέγερσιν αυτή του 1770. Αυτός μνημονεύεται από τον εξόχως περίφημο και συνδεόμενο με την εν λόγω, Φιλοκαλική Αναγέννηση μοναχό Παΐσιο Βελιτσκόφσκυ. Αυτός είναι ο αποδέκτης εκπληκτικής, πράγματι, θερμότατης και "ευσεβέστατης" επιστολής του 25ετούς Αδαμαντίου Κοραή, αφού του απέστειλε "φιλότιμον επικουρίαν", χρήματα, από το υστέρημά του (χαρακτηριστικό και για την στάσι του προς την σημασία της καθ'όλου παίδευσης), όπως αναφέρει ο ίδιος, για να σπουδάση στο Montpellier των Παρισίων Ιατρική.

Και σκέπτομαι, καταληκτικά, το εξής: είναι άραγε αληθές, ότι η διαγωγή των Νεομαρτύρων, των οποίων ο απόλυτος αυτός ήρωας Μακάριος υπήρξε “αλείπτης” (=προετοιμαστής), είναι η πιο συνεπής Ορθόδοξα στάση; Ή μήπως και η επαναστατική αλλαγή, διπλού, κοινωνικοεθνικοαπελευθερωτικού περιεχομένου, ενός τυραννικού και καταπιεστικού καθεστώτος μπορεί να αξιωθή κάτι τέτοιο;

Πράγματι, αυτό το ερώτημα μοιάζει να μην έχει κλείση εν τέλει. Πάντως, το βέβαιον είναι, ότι οι κατεστημένοι μεταφορείς Δυτικών σχημάτων στα καθ’ημάς αποδεικνύονται οσημέραι και πιο αναξιόπιστοι.

Ο ειρημένος Άγιος Μακάριος  προσπαθούσε να πείση τα πνευματικά του τέκνα να συμμετάσχουν σε επανάσταση εναντίον των τυράννων και υπήρξε, κατά απόλυτη κυριολεξία, στην πρώτη γραμμή των φερόντων τις εξεγερτικές “παντιέρες”……