Μαθήματα από την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ

 

Του Χρίστου Κατσούλα

Η ήττα είναι σχήμα λόγου. Δύσκολα μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιος ήττα το αποτέλεσμα ενός κόμματος που εκτοξεύτηκε από το 5 στο 27% μέσα σε δύο μήνες, μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Γενιές ολόκληρες που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και εντάχθηκαν στον πολιτικό και κοινωνικό αγώνα δεν θυμούνται άλλο πολιτικό σχήμα πέρα από τον δικομματισμό με την εναλλαγή ΠΑΣΟΚ και ΝΔ στην εξουσία. Ο διεμβολισμός που πέτυχε ο ΣΥΡΙΖΑ καθώς και η επαφή με την πρόκληση της ανάληψης της κυβέρνησης, είναι από όλες τις απόψεις μια εντυπωσιακή νίκη.

Ας μείνουμε όμως στο σχήμα λόγου. Αν πάρουμε τοις μετρητοίς το στόχο της κυβέρνησης της αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε. Έχασε, αλλά δεν ηττήθηκε. Αυτός που κινδυνεύει να ηττηθεί είναι ο λαός και ο αντιμνημονιακός αγώνας που δόθηκε.

Γιατί στα χείλη εκατομμυρίων ανθρώπων από την Κυριακή το βράδυ υπάρχει μια πίκρα. Αναλογίζονται τα νέα δεινά που προμηνύει η μνημονιακή συγκυβέρνηση, φοβούνται το νέο βύθισμα στην οικονομική ασφυξία, τρέμουν για την επιβίωση τη δική τους και των οικογενειών τους. Κόβονται προς το παρόν τα γόνατα του κόσμου που πάλεψε και αντιστάθηκε και πίστεψε βαθιά την ανατροπή. Προς το παρόν.

Πολλοί σκέφτονται επιθετικά: Μα τι άλλο έπρεπε να γίνει για να ψηφίσουμε διαφορετικά, να μην αναδείξουμε μνημονιακή πλειοψηφία, να δώσουμε ευρύτατη πλειοψηφία στις αντιμνημονιακές δυνάμεις;

Σύντροφοι που έχουν διαβάσει τα περί μικροαστικής ανυπομονησίας των κλασσικών, με ευκολία κατηγορούν τον λαό. Ο ιός του Περισσού μπορεί να εξαπλωθεί: "Τέτοια θέλατε, καλά να πάθετε". Και στον ιό είναι πιο ευπρόσβλητος κόσμος που μπήκε πρόσφατα στη διαδικασία της πολιτικής πάλης, απαιτώντας τα όλα εδώ και τώρα.

Δεν ήρθαν όλα εδώ και τώρα. Ήρθαν πολλά και σημαντικά. Αλλά η απαίτηση του λαϊκού κινήματος για κατάργηση του μνημονίου, δεν πλειοψήφησε. Συγκρούστηκε με φόβους, με ταμπού, με όρια στη σκέψη και στη συνείδηση. Και χρειάζεται μεγάλη προσοχή και σοβαρή ερμηνεία.

Νομιμοποιήθηκε μια μνημονιακή πολιτική που σήμερα συγκροτεί κυβέρνηση κάτω από το σκληρό και αποκρουστικό πρόσωπο μιας ακραίας δεξιάς. Μετακινήθηκε ταχύτατα προς τα δεξιά, μια δύναμη που με μπόλικη επιπολαιότητα κατατάσσονταν στην αριστερά και στο αντιμνημονιακό τόξο, η ΔΗΜΑΡ. Και ο αστισμός κερδίζει όλο τον αναγκαίο χρόνο να εξοπλιστεί, να συγκροτηθεί, να ενισχύσει τη δήθεν αντισυστημική Χρυσή Εφεδρεία του.

Μετά από δύο χρόνια που ο λαός μαρτύρησε, μάτωσε, μετάνιωσε, ο ίδιος λαός επιλέγει να δώσει στις μνημονιακές δυνάμεις μια πλειοψηφία συνταγματικής αναθεώρησης, να στείλει στη Βουλή μια δεξιά "αντιμνημονιακή" δύναμη με εύκολα εξαγοράσιμους βουλευτές (Ανεξάρτητους Έλληνες), να εκτοξεύσει μια νεοναζιστική δύναμη παρά το ότι ήρθε στο φως της δημοσιότητας (και δεν κάηκε).

Γιατί δεν κέρδισε η ελπίδα;

Γιατί κέρδισε ο φόβος;

Η στρατηγική απέναντι στον φόβο ήταν σωστή;

Αν το βασικό κριτήριο στις 6 Μάη ήταν το μνημόνιο, στις 17 Ιούνη ήταν το ευρώ.

Ανεξαρτήτως των ιδεοληψιών υπέρ ή κατά του ευρώ που χαρακτηρίζουν μεγάλο τμήμα της ελληνικής αριστεράς, ο φόβος της εξόδου από το κοινό νόμισμα καθόρισε την επιλογή. Σε ίσο ή μεγαλύτερο βαθμό από την απαίτηση να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί το μνημόνιο, σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό από την προσδοκία να συγκροτηθεί μετεκλογική κυβέρνηση. Τα παραπάνω ισχύουν αν πιστέψουμε τις έρευνες.

Αν στις 6 Μάη κέρδισε το κόμμα του αντιμνημονίου, στις 17 Ιούνη κέρδισε το κόμμα του ευρώ. Η ΝΔ επανέκαμψε εντυπωσιακά ενώνοντας την κεντροδεξιά, η ΔΗΜΑΡ άντεξε την εξοντωτική (υπό άλλες συνθήκες) πίεση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κέρδισε, το ΚΚΕ και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες λεηλατήθηκαν. Το κόμμα του ευρώ αντικατέστησε το κόμμα του μνημονίου. Το δεύτερο ήταν απαξιωμένο, απονομιμοποιημένο, καταδικασμένο να καταρρεύσει. Το πρώτο στηρίχτηκε στον φόβο, πήρε έξοχες πάσες από την αριστερά, και τελικά επικράτησε.

Η επικράτηση είναι οριακή, το άθροισμα των τριών κομμάτων είναι απειροελάχιστο σε σύγκριση με τις λαμπρές μέρες του δικομματισμού, το μέλλον είναι πολύ δύσκολο για τη συγκυβέρνηση Σαμαρά, Βενιζέλου, Κουβέλη. Η περιορισμένη συμμετοχή των δύο μικρών φανερώνει τον φόβο τους, αλλά και το όριο της μνημονιακής διακυβέρνησης. Ωστόσο η μαθηματικά βέβαιη μεγαλύτερη λαϊκή εξαθλίωση δεν θα κάνει τη δουλειά που οφείλει να κάνει η αριστερά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πάσχισε να αντιμετωπίσει τον φόβο της ρήξης με την ΕΕ, λέγοντας ότι αυτή η προοπτική δεν υπάρχει. Δεν είπε ότι αυτή η προοπτική δεν πρέπει να φοβίζει. Εκ του αποτελέσματος, έκανε λάθος.

Αν ο λαός φοβόταν την έξοδο από το ευρώ, και μόνον αυτή, είχε κάθε λόγο να ψηφίσει Σαμαρά. Η ΝΔ πολιτεύτηκε με αυτόν τον φόβο, και αν θες να επιλέξεις κάτι επιλέγεις το ορίτζιναλ κόμμα των ευρωπαϊκών δεσμών. Ευτυχώς ο λαός δεν φοβήθηκε μόνο την έξοδο από το ευρώ. Φοβήθηκε και τη συνέχιση του μνημονίου, την μεγαλύτερη εξαθλίωση, την πλήρη χρεοκοπία. Και εκτόξευσε και τον ΣΥΡΙΖΑ, τη μόνη ρεαλιστική και άμεση απάντηση στη λαϊκή εξαθλίωση.

Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ αρχίζουν να ενοχοποιούνται οι απόψεις της ρήξης και της αποπομπής των δύο τρίτων της τρόικας (ΕΕ και ΕΚΤ), ως υπεύθυνες για την δεύτερη θέση.

Συμβαίνει όμως το ανάποδο.

Η δεύτερη θέση δεν ήρθε επειδή δεν καταγγέλθηκε επαρκώς η δραχμή. Αλλά επειδή δεν αντιμετωπίστηκε ο φόβος εξόδου από το ευρώ. Χωρίς να λες ότι η έξοδος είναι καταστροφή. Το ανάποδο: Ότι η έξοδος είναι μέσα στις πιθανές πολιτικές επιλογές, αν είναι να σωθεί η κοινωνία από τον αργό θάνατο της μνημονιακής χρεοκοπίας.

Ένα δείγμα αντιμετώπισης του φόβου είναι το άρθρο της Μαρίας Λουκά στο Red Notebook: Η ζωή χωρίς ευρώ. Αυτό το πνεύμα δεν ακολουθήθηκε. Και ο μεταφυσικός φόβος ότι χωρίς το ευρώ, ο άνεργος, ο χαμηλόμισθος, ο φτωχός, θα χάσει (μα τι άλλο θα χάσει;), ενισχύθηκε.

Από το βράδυ των εκλογών, ο ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να κηρύξει ανένδοτο αντιμνημονιακό αγώνα. Παρά και ενάντια στην πρόσφατη ετυμηγορία. Στην τελική, αυτό το δικαίωμα, μας το δίνει ακόμα η αστική δημοκρατία.

Ο ανένδοτος αντιμνημονιακός αγώνας πρέπει να πάει βαθύτερα. Αν η παράταξη του μνημονίου κέρδισε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο αντιμνημονιακός αγώνας δεν μπορεί να παραμείνει στο χθεσινό επίπεδο. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να υποχωρήσει στη γραμμή του "κατευνασμού". Το βάθαιμα του αντιμνημονιακού μετώπου αφορά πρώτα από όλα την αντιμπεριαλιστική κατεύθυνσή του, την υιοθέτηση της σημαίας της εθνικής ανεξαρτησίας και μιας πλήρως ανταγωνιστικής εθνικής προοπτικής.

Η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ταξική, ήταν ελπιδοφόρα, ήταν ιστορική τομή σε μια αριστερά εθισμένη στην ήττα. Αν όμως προεκλογικά ήταν χρήσιμη η εκτατική ανάπτυξη, μετεκλογικά χρειάζεται πολιτική και επί της ουσίας αντισυστημική συγκρότηση. Το λαϊκό κίνημα πρέπει να κάνει ένα βήμα μπροστά στη σπειροειδή εξέλιξή του. Το πρόβλημα της ρήξης με το γενικό πλαίσιο που καταδίκασε τη χώρα στη χρεοκοπία είναι ώριμο να τεθεί. Αυτό θα εδραίωνε τη δυνατότητα μιας νέας αριστερής ηγεμονίας: Αν μας αφορά η ενεργητική διαμόρφωση και όχι η παθητική έκφραση του ώριμου φρούτου.

 

ΠΗΓΗ: Τετάρτη, 20 Ιουνίου 2012,  http://antapocrisis.gr/index.php/2012-04-24-19-38-44/item/295