Για την Ελλάδα και την κρίση της Ευρωζώνης

 

Συνέντευξη του Κώστα Λαπαβίτσα [στον The Guardian]

 

Γιατί είναι η Ελλάδα σε μια τέτοια καταστροφική κατάσταση; Ποιος, μεταξύ των Βρυξελλών, των τραπεζιτών, των πολιτικών και του λαού, είναι πραγματικά υπεύθυνος; Ποια είναι η λιγότερο κακή επιλογή: παραμονή στη ζώνη του ευρώ, ή η ελληνική έξοδος;

Για τρία χρόνια τώρα, τα δεινά της Ελλάδας – και η διεθνής αντίδραση σε αυτά – έχει κυριαρχήσει στα πρωτοσέλιδα. Υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο του ελληνικού πληθυσμού ζει σήμερα κάτω από το όριο της φτώχειας. Κατακόρυφη πτώση των μισθών και των συντάξεων, ατελείωτες αυξήσεις φόρων και ολοένα μεγαλύτερες περικοπές των δαπανών έχουν σπρώξει τη χώρα στο χείλος της οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης.

Οι ουρές για τα συσσίτια μεγαλώνουν. Ο αριθμός των αστέγων αυξάνεται καθημερινά. Αναγκαία φάρμακα λείπουν όλο και περισσότερο. Πολλοί Έλληνες υποφέρουν όπως δεν υπέφεραν ποτέ, πέρα από περιόδους πολέμου. Όμως πόσο μπορούμε πραγματικά να κατανοήσουμε τους λόγους αυτής της κρίσης – και τις πιθανές λύσεις για αυτό;

Καθώς η Ελλάδα οδεύει προς τις εκλογές που θα μπορούσαν να καθορίσουν όχι μόνο το δικό της μέλλον, αλλά και το ενιαίο νόμισμα και τις προοπτικές της πανευρωπαϊκής ανάκαμψης, σας ζητήσαμε να στείλετε τις ερωτήσεις σας για τον Κώστα Λαπαβίτσα, καθηγητή Οικονομικών στο SOAS, ριζοσπάστη και γνωστό σχολιαστή στα μέσα ενημέρωσης, και συγγραφέα του "Κρίση στην Ευρωζώνη". Δεν κρύβει το γεγονός ότι πιστεύει πως η Ελλάδα πρέπει να μειώσει τα χρέη της και να αποχωρήσει από το ευρώ, και επίσης υποστηρίζει ότι η ευρύτερη ευρωπαϊκή λιτότητα είναι αντιπαραγωγική και είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια μεγαλύτερη και βαθύτερη ύφεση και στο τέλος της νομισματικής ένωσης. Εν τέλει ο ίδιος πιστεύει ότι οι λαοί της Ευρώπης πρέπει να αποκτήσουν δημοκρατικό έλεγχο στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματά τους, και να διασφαλίσουν ότι αναδιαρθρώνονται προς το συμφέρον του λαού και όχι των τραπεζών.

Για την καλυφθεί όσο περισσότερο γίνεται το θέμα, οι σχεδόν 100 ερωτήσεις σας έχουν συμπυκνωθεί σε 10, οι οποίες ευελπιστούμε ότι θα καλύψουν την πλειονότητα των θεμάτων και τις ανησυχίες που θίξατε.

1. Ποιος κατά κύριο λόγο ευθύνεται για την πορεία της Ελλάδας προς την καταστροφή: οι πολιτικοί, οι απλοί άνθρωποι, οι πολιτικές της ΕΕ και της ευρωζώνης ή κάτι άλλο; Σε ποιο βαθμό πρόκειται για καθαρά ελληνική κρίση;

Το να κατηγορείς την Ελλάδα για την κρίση στην Ευρωζώνη ήταν ένα σύνηθες χαρακτηριστικό της δημόσιας συζήτησης, παίρνοντας συχνά παθογόνες μορφές – για παράδειγμα ότι οι Έλληνες είναι ανέντιμοι και τεμπέληδες, ότι οι Έλληνες πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι, ότι η χώρα είναι πολύ καθυστερημένη και ούτω καθεξής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ελληνική κοινωνία έχει βαθιά προβλήματα, αλλά αυτά τα επιχειρήματα είναι παιδαριώδη ως ερμηνείες της κρίσης. Παραδόξως, οι Έλληνες αξιωματούχοι παπαγάλιζαν μερικά από αυτά τα στερεότυπα, ενώ διαπραγματεύονταν με την ΕΕ.

Η ελληνική πορεία προς την καταστροφή καθορίστηκε από τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη, όπως συνέβη και με άλλες περιφερειακές χώρες – Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία. Η περιφέρεια υιοθέτησε το ευρώ με την ελπίδα ότι θα οδηγήσει σε σύγκλιση με τις περισσότερο ανεπτυγμένες χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα. Αλλά η νομισματική ένωση έχει διαρθρωτικές αδυναμίες. Μέσα στο άκαμπτο πλαίσιό της, και αντιμετωπίζοντας τους παγωμένους γερμανικούς μισθούς, οι περιφερειακές χώρες έχασαν την ανταγωνιστικότητά τους. Ως αποτέλεσμα είχαν τεράστια εξωτερικά ελλείμματα, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν με δανεισμό από τις τράπεζες του ευρωπαϊκού κέντρου. Οι περιφερειακές τράπεζες είχαν επίσης το πλεονέκτημα της εύκολης πίστωσης ώστε να επεκτείνουν τον εσωτερικό δανεισμό. Μέχρι το 2009 οι περιφερειακές οικονομίες ήταν φορτωμένες με τεράστια χρέη – εγχώρια και ξένα, ιδιωτικά και δημόσια – που τις θέτει ουσιαστικά σε καθεστώς πτώχευσης. Οι χώρες του κέντρου, αρκετά λογικά ήταν απρόθυμες να αναλάβουν το κόστος των αφερέγγυων περιφερειακών χωρών. Αυτή είναι η βασική αιτία της κρίσης της ευρωζώνης και η Ελλάδα είναι απλά η πιο οξεία περίπτωση της αποτυχίας της Ευρωπαϊκής περιφέρειας.

2. Σίγουρα η "τρόικα" της ΕΕ, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, δεν έχουν ένα δίκιο, όταν κατηγορούν τα ελληνικά προβλήματα της φοροδιαφυγής, της ευνοιοκρατίας και άλλων μορφών πολιτικής διαφθοράς;

Μακριά από μένα το να αρνηθώ τα ελαττώματα του ελληνικού κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας: Εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Ένα φορολογικό σύστημα που ευνοεί τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πλούσιους. Διαφθορά στις δημόσιες συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένων της υγείας και των εξοπλισμών. Δυσλειτουργίες της αγοράς εργασίας με την εκμετάλλευση στην ιδιωτικό τομέα και τις πελατειακές σχέσεις στο δημόσιο τομέα. Ευνοιοκρατία για τις μεγάλες επιχειρήσεις που συνδέονται στενά με το κράτος. Αναποτελεσματικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που συχνά αποφεύγουν τους φόρους. Ανισότητα και αδύναμη κοινωνική πρόνοια. Αλλά ας είμαστε σαφείς ότι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι το αποτέλεσμα των διαρθρωτικών αδυναμιών που υπάρχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η χώρα είναι στο χείλος της καταστροφής επειδή επέλεξε να ενταχθεί σε μια εσφαλμένη νομισματική ένωση. Το ευρώ όξυνε στο έπακρο το το ελληνικό πρόβλημα, όπως άλλωστε το έπραξε και για άλλες χώρες.

3. Γιατί πρέπει κάποιος να συμπαθεί τους Έλληνες, και τι πιθανότητες υπάρχουν για την πραγματική μεταρρύθμιση της χώρας;

Οι Έλληνες δεν χρειάζονται συμπάθεια, αλλά υποστήριξη. Αυτή είναι πραγματικά μια ευρωπαϊκή κρίση και αν η ελληνική καταστροφή επιλυθεί προς το συμφέρον των εργαζομένων, η υπόλοιπη Ευρώπη επίσης θα επωφεληθεί. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάδα χρειάζεται ριζική και ολική αλλαγή, αλλά η αναγκαία μεταρρύθμιση είναι απίθανο να γίνει από τις κυρίαρχα κοινωνικά στρώματα. Είναι ακριβώς οι άνθρωποι που δεν πληρώνουν φόρους, που έχουν τους στενότερους δεσμούς με το κράτος, που διαθέτουν εκτεταμένα δίκτυα πατρωνίας και απελπισμένα παλεύουν να παραμείνουν στη νομισματική ένωση. Μια πραγματική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα πρέπει να καθοδηγηθεί από τους εργαζόμενους οι οποίοι πληρώνουν τους φόρους τους σχολαστικά και υποφέρουν από τη διαφθορά και πελατειακές σχέσεις. Η περιβόητη αποστροφή της Ελλάδας στο να πληρώνει φόρους, θα θεραπευτεί μόνο αν υπάρχει βαθιά κοινωνική και πολιτική αλλαγή.

4. Πιστεύετε ότι η θεαματική αποτυχία της ΕΚΤ και του ΔΝΤ για την πρόβλεψη της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους συνοδεύτηκε από μια λανθασμένη αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων στην Ελλάδα όταν η κρίση άρχισε; Και τα μέτρα που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα έκαναν τα πράγματα χειρότερα;

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν μπορούν να διεκδικήσουν εύσημα για την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής κρίσης, αν και υπήρξαν πολλές φωνές στο αγγλοσαξονικό κόσμο που δήλωναν ότι η νομισματική ένωση ήταν χτισμένη στην άμμο. Περισσότερο από αυτό, οι πολιτικές της "τρόικας" (ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ) έχουν κάνει τα πράγματα χειρότερα. Περιλάμβαναν, πρώτον, λιτότητα για να μειωθεί το κρατικό έλλειμμα και η έκθεση σε δημόσιο χρέος και, δεύτερον, διαρθρωτική προσαρμογή για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Και τα δύο απέτυχαν και επιδείνωσαν την κρίση σε όλη την Ευρώπη.

Η λιτότητα έχει οδηγήσει σε μείωση των δημόσιων δαπανών και υψηλότερους φόρους, μειώνοντας έτσι τη ζήτηση. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες ως εκ τούτου, καθώς οι τράπεζες έχουν επίσης μειώσει την πίστωση. Το αποτέλεσμα είναι αύξηση της ανεργίας, μείωση της κατανάλωσης και μείωση των επενδύσεων. Τα στοιχεία για την Ελλάδα θυμίζουν τις ζημιές του πολέμου – ανεργία 22% και μείωση της παραγωγής περίπου 20%. Όπως το ΑΕΠ συρρικνώνεται είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, για να μην αναφέρουμε και την αποδοτικότητα της συλλογής φόρων.

Η διαρθρωτική προσαρμογή έχει συνθλίψει το κόστος εργασίας, ενώ απελευθερώνει περαιτέρω τις αγορές και ιδιωτικοποιεί τα δημόσια αγαθά. Προφανώς το ιδιωτικό κεφάλαιο θα επωφεληθεί από τις νέες συνθήκες, τονώνοντας την οικονομία. Αλλά με τις μειώσεις στους μισθούς είναι απίθανο να ωφεληθεί σημαντικά η περιφερειακή ανταγωνιστικότητα, εφόσον η Γερμανία ακολουθεί την πολιτική της διατήρησης των μισθών σε χαμηλά επίπεδα. Η απελευθέρωση και η ιδιωτικοποίηση, από την άλλη πλευρά, θα χρειαστεί χρόνια για να έχει κάποιο αποτέλεσμα, και ακόμα και τότε είναι αμφίβολο ότι θα αυξήσει ουσιαστικά την παραγωγικότητα. Εν τω μεταξύ, η επίθεση στο δημόσιο τομέα έχει αποδυναμώσει πραγματικά την ικανότητα του κράτους να εισπράξει φόρους. Τα φορολογικά έσοδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο μηνών στην Ελλάδα, είχαν τρομακτική πτώση. Η χώρα είναι ένα βήμα μακριά από το να μην μπορεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις στον δημόσιο τομέα.

5. Οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής έχουν μάθει τίποτα από την κρίση;

Δεν είναι αλήθεια ότι τα προβλήματα της πολιτικής έχουν προκύψει από την αδυναμία των Ευρωπαίων πολιτικών να ανταποκριθούν στην πρόκληση. Για να είμαστε πραγματικοί, οι νεοφιλελεύθερες ιδέες είναι ευρέως διαδεδομένες στο κατεστημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα γερμανικά πανεπιστήμια και στους πολιτικούς κύκλους οι παραδοσιακές αρχές της πολιτικής οικονομίας έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Η σκέψη κυριαρχείται από διαφορετικές εκδοχές των ακαδημαϊκών οικονομικών των ΗΠΑ, και το προεπιλεγμένο μοντέλο κηρύττει τα πλεονεκτήματα των ελεύθερων αγορών. Αυτό συχνά περιλαμβάνει την τοποθέτηση των συμφερόντων των δανειστών στην πρώτη γραμμή και επιμένει ότι τα χρέη θα πρέπει να αποπληρωθούν με κάθε κόστος: μια στάση που συχνά παρουσιάζεται ως υπεράσπιση της «ιερότητας της σύμβασης», ή την αποφυγή του «ηθικού κινδύνου». Η τελική γραμμή είναι ότι οι οφειλέτες είναι ανεύθυνοι και πρέπει να πληρώσουν το κόστος, ενώ οι δανειστές θα πρέπει να μπορούν να ξεφύγουν, έστω και αν υπήρξαν απερίσκεπτοι.

Ωστόσο, η γερμανική στάση αντανακλά επίσης βαθιά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα στο εσωτερικό της νομισματικής ένωσης, ιδιαίτερα τη συνδυασμένη επίδραση του εξαγωγικού τομέα και των τραπεζών, όσον αφορά τη χάραξη πολιτικής στο Βερολίνο. Οι Γερμανικές τράπεζες και οι Γερμανοί εξαγωγείς ωφελήθηκαν σημαντικά από το ευρώ, παρόλο που η απόδοση της εγχώριας οικονομίας ήταν αδιευκρίνιστη. Είναι πρόθυμοι να διατηρήσουν τις βασικές δομές της νομισματικής ένωσης, επιθυμούν όντως να επιβάλλουν αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία και μεγαλύτερη εργασιακή ευελιξία. Οι πολιτικές αυτές θεωρούνται ως προστασία των γεωπολιτικών συμφερόντων της Γερμανίας, και ως εκ τούτου η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να υποστηρίξει με κάθε σοβαρότητα ότι δεν υπάρχει κανένα δομικό λάθος με τη νομισματική ένωση. Το πρόβλημα είναι, προφανώς, να επιβάλει τη δημοσιονομική πειθαρχία και την οικονομική αποτελεσματικότητα στην πεπλανημένη περιφέρεια.

6. Μπορεί η κρίση να ξεπεραστεί με την παρέμβαση της ΕΚΤ και άλλων κεντρικών τραπεζών τυπώνοντας χρήμα; Από συλλογικό δανεισμό των κυβερνήσεων και επενδύσεις ώστε να βγει η οικονομία από το τέλμα; Μπορεί ένας συνδυασμός τέτοιων μέτρων καθώς και η διαγραφή των χρεών να πετύχει;

Η κρίση επιτράπηκε να φουντώσει για περισσότερο από δύο χρόνια. Για να επιλυθεί τώρα, θα έπρεπε να υπάρξει μια τεράστια μεταμόρφωση της νομισματικής ένωσης. Ένα σχέδιο Μάρσαλ πρέπει να υπάρξει για να αυξηθεί η παραγωγικότητα στην περιφέρεια. Η Γερμανική οικονομική πολιτική θα πρέπει να αλλάξει, να αρθεί η συγκράτηση των μισθών, να αυξηθεί η εγχώρια ζήτηση και να εξισορροπήσει η οικονομία πέραν των εξαγωγών. Τα χρέη της περιφέρειας θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν, ή να υπάρξει ελεγχόμενος πληθωρισμός ώστε να μειωθεί το χρέος. Ο τραπεζικός τομέας της Ευρώπης θα πρέπει να επιβλέπεται από μια διακρατική αρχή που διαθέτει φορολογικούς πόρους και θα έχει τη δύναμη να κλείνει τράπεζες. Ένα σύστημα δημοσιονομικών μεταβιβάσεων θα πρέπει να δημιουργηθεί για να επιτρέψει την εξισορρόπηση των εμπορικών ελλειμμάτων και πλεονασμάτων στο εσωτερικό της Ένωσης. Είναι δύσκολο να δούμε πώς οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν λαμβανομένων υπόψη των πολιτικών δομών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ακόμη πιο δύσκολο να τις δούμε να συμβαίνουν έγκαιρα για τις περιφερειακές χώρες.

7. Πρόκειται να καταρρεύσει η Ευρωζώνη και αν ναι, είναι καλό πράγμα;

Η Ευρωζώνη είναι μια ελαττωματική δομή που έχει συγκεντρώσει χώρες με πολύ διαφορετικό βαθμό στην ανταγωνιστικότητα, στην πολιτική πρόνοιας, στην αγορά εργασίας, στις επιδόσεις των τραπεζών και ακόμη και στην οικονομική κουλτούρα και στα έθιμα. Δεν υπάρχει ενιαία κυρίαρχη δομή και, πιο σημαντικό, δεν υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή πολιτεία ώστε να στηρίξει το κοινό νόμισμα. Μια μεγάλη διαίρεση έχει προκύψει μεταξύ του πυρήνα και περιφέρειας, η οποία έχει οξυνθεί ως αποτέλεσμα των πολιτικών των τελευταίων δύο ετών. Η Γερμανία είναι απρόθυμη να κάνει μεγάλες θυσίες για να σώσει τη νομισματική ένωση: αναμενόμενο, δεδομένου του περιορισμού των μισθών των Γερμανών εργαζομένων που έχει υπάρξει εδώ και χρόνια. Τα ποσά είναι πιθανό να είναι τεράστια, σε κάθε περίπτωση, ακόμη και για τη γερμανική οικονομία.

Είναι πιθανό ότι η Ευρωζώνη θα αρχίσει να διαλύεται, αν και είναι αδύνατο να προβλέψει κανείς τη μορφή που θα πάρει το ξήλωμα. Θα μπορούσε να υπάρξει μια πλήρης διάλυση, ή η δημιουργία ενός «σκληρού» ευρώ που περιβάλλεται από παραλλαγές των εθνικών νομισμάτων. Θα μπορούσε επίσης να γίνει ξεχωριστή έξοδος χωρών, σε πρώτο χρόνο. Ανεξάρτητα από τη μορφή της, η διάλυση της νομισματικής ένωσης θα έχει τεράστιο κόστος. Είναι απολύτως ζωτικής σημασίας να έχουμε μια πανευρωπαϊκή δημόσια συζήτηση για το πώς να διαχειριστούμε τη διαδικασία.

8. Θα μπορούσε η διάλυση να ξεκινήσει με την ελληνική έξοδο; Μήπως αυτό σημάνει την καταστροφή της Ελλάδας;

Από την αρχή αυτής της κρίσης, ήταν σαφές ότι ένα πιθανό αποτέλεσμα θα ήταν η ελληνική αθέτηση του χρέους και η έξοδος από το ευρώ. Η χώρα δεν μπορεί να χειριστεί τα τεράστια χρέη της, και ούτε μπορεί να αναδιαρθρώσει με επιτυχία την οικονομία της εντός των δομών της νομισματικής ένωσης. Η αθέτηση του χρέους και η έξοδος θα ήταν η πλέον ορθολογική στρατηγική στις αρχές του 2010. Η Ελλάδα θα μπορούσε να διαπραγματευθεί ευνοϊκότερους όρους για τον εαυτό της, το σοκ θα ήταν πιθανώς λιγότερο από ότι ο εφιάλτης που εγκαταστάθηκε στη χώρα από τότε, και μέχρι τώρα η οικονομία θα είχε μπει σε ανάκαμψη. Η αθέτηση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ παραμένουν η μόνη εφικτή διέξοδος, εκτός από το ότι ο πόνος θα είναι τώρα μεγαλύτερος για την Ελλάδα και μικρότερος για τον πυρήνα της νομισματικής ένωσης.

Οι Έλληνες πολιτικοί θα πρέπει να διατυπώσουν ένα σχέδιο Β. Με προπαρασκευαστικά μέτρα και κάτω από τη λαϊκή κινητοποίηση, το σοκ της αθέτησης του χρέους και της εξόδου, θα μπορούσε να μειωθεί. Θα πρέπει να υπάρξει ισχυρή δημόσια παρέμβαση σε όλα τα επίπεδα, καθώς και εθνικοποίηση των τραπεζών, έλεγχοι κεφαλαίων, διοικητικά μέτρα για να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός σε πετρέλαιο, φάρμακα, τρόφιμα, και προστασία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει τη γνώση που έχει συσσωρευτεί στην αντιμετώπιση τέτοιων έκτακτων κρίσεων, κυρίως στην Αργεντινή μετά το 2001. Από τη στιγμή που είναι ελεύθερη από την παγίδα της νομισματικής ένωσης, η χώρα θα μπορούσε να αρχίσει να ανακάμπτει, εκμεταλλευόμενη τα πλεονεκτήματά της σε εργασιακές δεξιότητες και άλλους πόρους.

Για τους υπόλοιπους της νομισματικής ένωσης, η ελληνική έξοδος θα ήταν ένα σοκ, οικονομικά και πολιτικά, ανεξαρτήτως αν νομίζουν ότι είναι προετοιμασμένοι οι πολιτικοί ιθύνοντες της ΕΕ. Θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα γεγονός αλά Lehman για την Ευρώπη, δεδομένης της τεταμένης και επισφαλούς κατάστασης του τραπεζικού τομέα. Αλλά αυτό δεν είναι ένα θέμα που πρέπει να λύσει ο ελληνικός λαός.

9. Ποιες θα ήταν οι συνέπειες για τους ανθρώπους από τη Βρετανία και αλλού, οι οποίοι έχουν περιουσία στην Ελλάδα;

Η αξία των ακινήτων στην Ελλάδα είναι πιθανό να πέσει εκφραζόμενη σε ευρώ, στερλίνα και δολάριο, όταν υπάρξει το νέο νόμισμα. Αυτοί που αγόρασαν τώρα θα υποστούν σημαντικές απώλειες κεφαλαίων. Αυτοί που περίμεναν και αγοράσουν μετά, θα ωφεληθούν. Αυτός είναι, δυστυχώς, ένας υπολογισμός που έχουν ήδη κάνει οι πλούσιοι Έλληνες, και ως εκ τούτου εκτινάχτηκε η έξοδος των κεφαλαίων στο εξωτερικό, κάνοντας τα πράγματα χειρότερα στη χώρα. Πολλά θα εξαρτηθούν επίσης από το ποια στάση θα υιοθετήσει η νέα κυβέρνηση για τις ροές κεφαλαίων από το εξωτερικό.

10. Η Ελλάδα βαδίζει για επαναληπτικές εκλογές στις 17 Ιούνη. Μπορεί το αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση και τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο;

Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πολύ θετική εξέλιξη στην ελληνική και ευρωπαϊκή πολιτική, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την άνοδο της Αριστεράς στη Γαλλία. Η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ αντικατοπτρίζει την πάνδημη αντίθεση στη λιτότητα εδώ και δύο χρόνια, με τη συμμετοχή σε συλλαλητήρια, διαδηλώσεις, πολιτική ανυπακοή και ούτω καθεξής. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι καβάλα στο κύμα οργής και απογοήτευσης με τις πολιτικές της τρόικας στην Ελλάδα. Υπόσχεται να απορρίψει τη λιτότητα και την διαρθρωτική προσαρμογή, να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος, παραμένοντας όμως εντός της νομισματικής ένωσης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει όλο και περισσότερο σαν ένα πολιτικό στρατόπεδο, καθώς και σαν ένα κυβερνητικό κόμμα. Για το λόγο αυτό προκάλεσε την εμφάνιση ενός αντίπαλου στρατοπέδου, που συνενώθηκε γύρω από τη δεξιά Νέα Δημοκρατία, η οποία δέχεται ουσιαστικά τις πολιτικές της τρόικας, ελπίζοντας μια ελάχιστη παραλλαγή τους. Στην Ελλάδα υπάρχει σε μεγάλο βαθμό μια πόλωση και θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε κάλλιστα να έρθει πρώτος στις εκλογές, αν και είναι αδύνατο να πούμε αν θα έχει αρκετές έδρες για να σχηματίσει κυβέρνηση. Είναι πιθανό ότι κανένα κόμμα δεν θα είναι σε αυτή τη θέση, και κάποια μορφή πολιτικής διαπραγμάτευσης θα υπάρξει στη συνέχεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει μια ξεκάθαρη επιλογή. Θα μπορούσε να εγκαταλείψει την προεκλογική στάση του και να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση που θα δεχθεί την πολιτική της τρόικας. Αυτό θα ήταν καταστροφικό για τον ΣΥΡΙΖΑ πολιτικά, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα. Η αθέτηση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ, δεν θα αποφευχθεί τελικά, και ο πολιτικά ωφελημένος μπορεί κάλλιστα να είναι η φασιστική δεξιά.

Ή ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αρνηθεί να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση συμβιβασμού και να αναλάβει τις οποιεσδήποτε αναγκαίες πολιτικές δράσεις που απαιτούνται για να υποστηρίξει το πρόγραμμά του. Αν συμβεί αυτό, θα υπάρξει αυξανόμενη ένταση με τις χώρες του πυρήνα της ΕΕ, και η Ελλάδα θα μπορούσε σύντομα να είναι εκτός της νομισματικής ένωσης. Η Ελλάδα θα πρέπει να μαζέψει τα κομμάτια της, αλλά η Ευρώπη θα έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με την τρέλα μιας νομισματικής ένωσης που απειλεί τη σταθερότητα ολόκληρης της ηπείρου.

 

Πηγή: The Guardian – Μετάφραση: antapocrisis.gr. Το είδα: Τετάρτη, 13 Ιουνίου 2012, http://antapocrisis.gr/index.php/2012-04-24-19-38-44/item/272-kl