Το ΠΑΣΟΚ είναι σάπιο και καταρρέει
Συνέντευξη του Νίκου Κοτζιά [στο Νίκο Παπαδημητρίου]
Στις εκλογές θα ψηφίσουμε για τη σωτηρία της χώρας, είναι το συμπέρασμα του Νίκου Κοτζιά. Σφόδρα επικριτικός κατά του δικομματισμού, για το ΠΑΣΟΚ ειδικά παρατηρεί ότι το σάπιο εξαφανίζεται. Ο πανεπιστημιακός και συγγραφέας συμφωνεί με πολλές από τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να είναι μέλος του, όπως διευκρινίζει, καλεί όμως την Αριστερά να ωριμάσει με ταχύτητα.
Μετά και τη διαπίστωση αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης, το κεντρικό διακύβευμα των νέων εκλογών ποιο θα είναι, κ. καθηγητά; Είτε κυβέρνηση της Δεξιάς είτε κυβέρνηση της Αριστεράς;
Τα στοιχεία – προς το παρόν τουλάχιστον – δείχνουν άνοδο της ΝΔ, και ακόμα περισσότερο του ΣΥΡΙΖΑ. Το ζητούμενο είναι ποιος θα βγει πρώτος ώστε να καρπωθεί τις έδρες. Αυτή είναι η αριθμητική των εκλογών. Υπάρχει όμως και η Πολιτική με «Π» κεφαλαίο. Από αυτή τη σκοπιά, στις εκλογές κρίνεται πριν απ' όλα το αν θα υπάρξει μια πολιτική σωτηρίας της χώρας. Αν θα συνεχίσει να πληρώνει την κρίση ο μισθωτός, ο συνταξιούχος, ο έντιμος επιχειρηματίας ή η ολιγαρχία. Ιστορικά, o κύριος λόγος που καταστρέφονται οι κοινωνίες είναι το μπλοκάρισμα των θεσμών, η υποταγή τους στα συμφέροντα μιας ολιγαρχίας η οποία επιθυμεί δυσλειτουργικές αγορές. Εμποδίζει να υπάρχει ισότιμη πρόσβαση στα τραπεζικά προϊόντα. Θέλει το κράτος ως λάφυρο και όχι ως μηχανισμό κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης. Για να υπάρξει στέρεη λύση πρέπει να καταστραφούν τέτοιες ολιγαρχικές δομές.
Ο πρόεδρος της ΝΔ είπε πάντως ότι το εκλογικό δίλημμα θα είναι ή αριστερός τυχοδιωκτισμός-μηδενισμός ή φιλοευρωπαϊκό μέτωπο των νοικοκυραίων και της δημιουργίας…
Μερικές φορές ακούω τις ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και αναρωτιέμαι αν πράγματι πιστεύουν ότι δεν κυβέρνησαν εκείνοι τα τελευταία 38 χρόνια. Ότι δεν είναι εκείνοι που έφτιαξαν την Ελλάδα της συνενοχής, της αδικίας, της ύφεσης και των μπλοκαρισμένων θεσμών. Ότι δεν είναι η δική τους πολιτική που κατέστρεψε τα τελευταία χρόνια τα νοικοκυριά, που απογοήτευσε τους ανθρώπους με ταλέντο και δημιουργία, πολλοί από τους οποίους έμειναν άνεργοι ή έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους.
Για το ζήτημα του φιλοευρωπαϊσμού δεν μου απαντήσατε…
Όταν με επιμονή ταυτίζουν την Ευρώπη με την πολιτική της Μέρκελ, με μια άδικη λιτότητα, με ένα ρεκόρ ύφεσης, πράττουν ύβριν, δηλαδή αντιευρωπαϊσμό. Η Ευρώπη ήταν και είναι οι πνευματικές κατακτήσεις, οι ελευθερίες, τα δικαιώματα του ανθρώπου και των εργαζομένων, το κράτος δικαίου και το κοινωνικό κράτος, η δημοκρατία. Δεν ήταν και δεν θα είναι η άρνηση αυτών των αξιών, όπως γίνεται με την πολιτική των μνημονίων.
Θα συμφωνήσετε ότι η Αριστερά μπαίνει στην αφετηρία του προεκλογικού αγώνα με θολές απόψεις περί ευρώ και δραχμής, περί αξιοποίησης των τραπεζικών καταθέσεων και άλλα τέτοια;
Η Αριστερά έχει ένα στοίχημα: να ωριμάσει με ταχύτητα. Να αντιληφθεί την ανάγκη για σαφήνεια, αλλά και για πρακτικές προοδευτικές λύσεις. Η πολυγλωσσία και οι ανάγκες διατήρησης εσωτερικών ισορροπιών αποτελούν αδύναμα σημεία της, αδυναμίες που δεν θα πρέπει να εξετάζονται με κακοπροαίρετους μεγεθυντικούς φακούς. Η Αριστερά βρίσκεται σε εκείνο το κύμα που διαμορφώνεται σε όλο τον δυτικό κόσμο το οποίο προωθεί διαφορετικές λύσεις στην κρίση. Λύσεις ανάπτυξης και κοινωνικά δίκαιες. Και αυτό είναι το κύριο.
Οι ίδιοι άνθρωποι κινδυνολογούν… Και για τη δραχμή;
Ως προς τη δραχμή, εκεί μας οδηγούν εκείνοι που το 1962 έλεγαν «λαέ, θα σου πάρουν τη δραχμή» και σήμερα λένε «θα σου πάρουν το ευρώ», που τότε κινδυνολογούσαν λέγοντας «θα σε βγάλουν από τη δραχμή» και τώρα λένε «σε πάνε στη δραχμή». Νομίζω ότι όταν ύστερα από 50 χρόνια λένε τα ίδια σε παραλλαγές, δείχνουν φτώχεια στρατηγικής σκέψης. Εντέλει, η δική τους αδιέξοδη πολιτική οδηγεί σε καταστροφή και στη δραχμή!
Ορισμένοι κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ – Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο, στον οποίο συμμετέχετε, ότι με όλα αυτά που τάζει στο πρόγραμμά του (προσλήψεις, κρατικοποιήσεις κ.ά.) δίνει μια νεότερη εκδοχή του «λεφτά υπάρχουν». Τι απαντάτε;
Κατ' αρχάς, να είμαι σαφής: δεν συμμετέχω στο σχήμα που αναφέρατε, στον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ως μέλος ούτε ως σύμβουλος. Παραμένω σε ένα χώρο που εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τον ονομάζουμε χώρο της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, του πατριωτισμού, της ρεαλιστικής ανάπτυξης. Από το φθινόπωρο θα δείτε τη δύναμη αυτού του ρεύματος. Πιο ειδικά, ως προς τα οικονομικά-κοινωνικά βρισκόμαστε κοντά στην υπάρχουσα Αριστερά, αλλά με ένα περισσότερο ρεαλιστικό πνεύμα πρακτικών λύσεων. Δεν ταυτιζόμαστε μαζί της. Στα άλλα έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις. Δείτε το ίδιο το ελάχιστο πρόγραμμα των 5 σημείων που παρουσίασε ο ΣΥΡΙΖΑ. Ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα για δημοκρατική οικονομική πολιτική – δεν συμφωνώ σε όλα, αλλά η κύρια επιλογή του για μια άλλη πορεία είναι υποστηρικτέα. Δεν είναι όμως ένα συνολικό κυβερνητικό πρόγραμμα. Δεν θέτει το κεντρικό ζήτημα της κυριαρχίας της χώρας. Δεν λέει τίποτα για την εξωτερική πολιτική και τα εθνικά θέματα. Κι αυτό σε εποχή παγκοσμιοποίησης και κρίσης είναι ένα έλλειμμα.
Την ώρα που δίνεται σκληρή μάχη για να εξασφαλιστούν οι μισθοί και οι συντάξεις του επόμενου μήνα ή οι ελάχιστες δαπάνες για τη δημόσια υγεία, μήπως κάποια από τα προηγούμενα είναι εκτός τόπου και χρόνου; Μήπως ήρθε η ώρα να πει η Αριστερά κάποιες σκληρές αλήθειες;
Η λογική της επιλογής ότι με τους συνεχείς δανεισμούς λύνουμε τα προβλήματα της χώρας και διασφαλίζουμε τη ρευστότητα είναι λάθος και παραπλανητική. Η χώρα βαδίζει σε πολυετή ύφεση-ρεκόρ, με αποτέλεσμα τα συσσωρευμένα χρέη να αυξάνουν το ποσοστό του χρέους και να οδηγείται η πατρίδα απευθείας στη χρεοκοπία. Πρέπει να αυξήσουμε το ΑΕΠ, δηλαδή να πάμε σε ανάπτυξη, με επενδύσεις σε νέους τομείς, με διαφορετικό χειρισμό του ΦΠΑ, με δημιουργία Τράπεζας Επενδύσεων και άλλα πολλά μέτρα. Να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας αντί να είναι άνεργο. Να επιστρέψουμε στις δημόσιες επενδύσεις, εξαιρώντας τες από τον υπολογισμό του χρέους. Αυτός ο δρόμος θα είναι δύσκολος. Κανείς δεν δικαιούται να το αποκρύψει. Είναι όμως ένας δρόμος με προοπτική, εμπεριέχει στοιχεία ελπίδας και αισιοδοξίας. Ο άλλος το μόνο που κάνει είναι να ανοίγει τον πάτο του βαρελιού της ύφεσης, να ρίχνει βενζίνη στη φωτιά.
«Την πολιτική των κομμάτων του μνημονίου τη ζήσαμε» είπαν πολλοί πολίτες με την ψήφο τους, ενώ αναζητούν εναλλακτικό δρόμο. Υπάρχει αυτός, κ. Κοτζιά;
Η πολιτική που εφάρμοσαν ήταν ακραία νεοφιλελεύθερη, ήταν η πολιτική που επέβαλε ο γερμανικός παράγοντας υπό τη Μέρκελ, άνευ αντιστάσεων από τις ηγετικές ομάδες στην Ελλάδα. Πολλοί έχουμε προτείνει εναλλακτικούς δρόμους. Προσωπικά έχω γράψει βιβλίο για την «Πολιτική Σωτηρίας» της Ελλάδας, όπου αναπτύσσω ένα αναλυτικό σχέδιο για την Ελλάδα του αύριο. Αλλά δείτε και τον Ομπάμα, τον Ολάντ, την αντιπολίτευση στη Γερμανία… Όλοι προτείνουν διαφορετικό δρόμο από εκείνο των Μέρκελ, Παπαδήμου, Σαμαρά και Βενιζέλου.
Το σάπιο δεν έχει μέλλον. Δεν βλέπετε προσπάθειες από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ να αλλάξουν;
Δυστυχώς, δεν τους βλέπω να επιθυμούν αλλαγές ως προς τη λογική στην οποία μόλις άσκησα κριτική. Αλλά και ως προς πολλά άλλα. Επί παραδείγματι, δύο χρόνια μιλούσαν, ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ, για μονόδρομο και τώρα ξαφνικά ανακάλυψαν τη δυνατότητα αλλαγών, τροποποιήσεων. Επί δύο χρόνια δεν έκαναν καμία ουσιαστική διαπραγμάτευση και τώρα λένε ότι είναι οι κάλλιστοι διαπραγματευτές. Παριστάνουν ότι πήραν το μήνυμα των εκλογών και το ερμηνεύουν ως μια απαίτηση των πολιτών να συνεχίσουν να κυβερνούν κι εκείνοι. Στις εκλογές ο λαός είπε να αλλάξει η πολιτική και τα πρόσωπα. Δεν θέλει άλλο πολιτικούς-φεουδάρχες.
Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κόμμα με βαθιές ρίζες στην κοινωνία. Έχει δρόμο ανάκαμψης;
Όταν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζει το κόμμα του σάπιο, εγώ τι να προσθέσω; Η βιολογία διδάσκει ότι το σάπιο καταρρέει, εξαφανίζεται.
* Ο Νίκος Κοτζιάς είναι Πανεπιστημιακός και συγγραφέας.
ΠΗΓΗ: 18-05-2012, http://www.citypress.gr/freesunday/index.html?action=article&article=3420
