Γαλλία: Εάν πρέπει να φύγουμε από το ευρώ…
Του Jacques Sapir*
"Το ευρώ είναι ένας θεσμός που – νομικά – είναι ελάσσονος σημασίας για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Εξάλλου 11 χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης (ΕΕ) δεν συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ. Δε θα απειλούσε λοιπόν η έκρηξή του το κοινοτικό οικοδόμημα. Από την άλλη πλευρά, αν η έξοδος μίας ή περισσότερων χωρών από αυτή τη ζώνη θα ήταν ικανή να γκρεμίσει τα θεμέλια της ΕΕ, θα έπρεπε τότε οι θιασώτες του ευρώ ν' ανησυχούν σοβαρά για τη σταθερότητά της και να αναγνωρίσουν ότι αυτή έχει υπονομευθεί από μία κρίση που ξεπερνάει κατά πολύ το απλό ζήτημα της νομισματικής ένωσης."
Και στη Γαλλία συζητούν την έξοδο από τη ευρωζώνη
Μήπως είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί μία διεθνής ομάδα επιστημόνων – μελετητών, που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις; Σας παρουσιάζουμε, συνοπτικά, τη σημαντική μελέτη του Jacques Sapir*με τίτλο: S'il faut sortir de l'euro… Στο τέλος, θα βρείτε τη μελέτη στα γαλλικά καθώς και αρθρογραφία του γάλλου διανοητή.
Εάν πρέπει να φύγουμε από το ευρώ… Περίληψη
Το ερώτημα μιας ενδεχόμενης εξόδου από τη ζώνη του ευρώ τίθεται σήμερα με οξύτητα. Έχει ήδη διατυπωθεί από ορισμένους (δεξιούς και αριστερούς) και αρχίζει να γίνεται ορατό και από άλλους. Ωστόσο το ενδεχόμενο της εξόδου παραμένει ευρέως απορριπτέο από ένα μέρος του γαλλικού πολιτικού φάσματος που επικαλείται το ύψος του χρέους, την χρηματοπιστωτική σταθερότητα και το φόβο μιας μεγάλης αύξησης του πληθωρισμού, ώστε να αποκλείει την ιδέα. Τα προβλήματα αυτά είναι υπαρκτά, αλλά δεν είναι αναγκαστικά αξεπέραστα.
Ταυτόχρονα αναγνωρίζει κανείς όλο και περισσότερο τις ανεπάρκειες του ενιαίου νομίσματος και τις πολύ αρνητικές συνέπειές του για τη γαλλική οικονομία, όπως και για άλλες οικονομίες. Φαίνεται λοιπόν ότι η άρνηση να αντιμετωπιστεί η υπόθεση της εξόδου απ' το ευρώ δεν στηρίζεται σε κανένα πραγματικά σοβαρό επιχείρημα που θα καθιστούσε αδύνατη αυτή την έξοδο.
Το ευρώ είναι ένας θεσμός που – νομικά – είναι ελάσσονος σημασίας για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Εξάλλου 11 χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης (ΕΕ) δεν συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ. Δε θα απειλούσε λοιπόν η έκρηξή του το κοινοτικό οικοδόμημα. Από την άλλη πλευρά, αν η έξοδος μίας ή περισσότερων χωρών από αυτή τη ζώνη θα ήταν ικανή να γκρεμίσει τα θεμέλια της ΕΕ, θα έπρεπε τότε οι θιασώτες του ευρώ ν' ανησυχούν σοβαρά για τη σταθερότητά της και να αναγνωρίσουν ότι αυτή έχει υπονομευθεί από μία κρίση που ξεπερνάει κατά πολύ το απλό ζήτημα της νομισματικής ένωσης.
Προς το παρόν, το θέμα της εξόδου απ' το ευρώ δεν έχει γίνει αντικείμενο σοβαρής μελέτης, αν και έμμεσα, κάποιες μελέτες περιγράφουν πώς θα μπορούσε να γίνει μια τέτοια έξοδος. Η συζήτηση θα μπορούσε να αποκτήσει μια νέα σημασία όταν θα συμβούν οι χρεοκοπίες (ή αναδιαρθρώσεις του χρέους) από μια ή περισσότερες χώρες της ζώνης. Για να είναι «επιτυχής», δηλαδή να παράγει το μέγιστο των θετικών αποτελεσμάτων και το ελάχιστο των αρνητικών, πρέπει να προετοιμαστεί αυτή η έξοδος σαν μια στρατιωτική επιχείρηση, τόσο σε ό,τι αφορά το άμεσο σχεδιασμό όσο και την έρευνα τακτικών, επιχειρησιακών και στρατηγικών επιπτώσεων. Το σημείο αυτό συχνά αγνοείται από τους υποστηρικτές της εξόδου από το ευρώ.
Μια έξοδος δεν έχει νόημα αν δε συνοδεύεται από μια σημαντική υποτίμηση. Αν αυτό μεταφραζόταν σε μια ανανεωμένη ανταγωνιστικότητα ( τόσο απέναντι στη ζώνη του ευρώ όσο και στον υπόλοιπο κόσμο), θα έδινε επίσης μια ώθηση στον πληθωρισμό και θα παρουσίαζε τον κίνδυνο να βυθιστεί το νέο νόμισμα στη δίνη της χρηματοπιστωτικής κερδοσκοπίας. Ο κίνδυνος του πληθωρισμού θα προέρχονταν εν μέρει από έναν εισαγόμενο, αλλά εξίσου και από έναν εσωτερικό πληθωρισμό. Το να προβλέψει κανείς μια έξοδο από το ευρώ σημαίνει ότι πρέπει να προβλέψει ποιά μέτρα πρέπει να ληφθούν ώστε ούτε η κερδοσκοπία ούτε ο πληθωρισμός να εξαλείψουν τα αποτελέσματά της.
Πρέπει επίσης να καταλάβουμε ότι μια έξοδος απ' το ευρώ, αν είναι αναγκαία στα πλαίσια μιας αναπτυξιακής πολιτικής για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, δε θα ρύθμιζε τίποτε από μόνη της. Πρόκειται για ένα αναγκαίο μέτρο, αλλά όχι επαρκές. Το ευρώ είναι συνυφασμένο με τους θεσμούς του νεοφιλελευθερισμού. Από αυτή την άποψη, οι αλλαγές στη διαχείριση του φράγκου (πριν από το ευρώ) και έπειτα οι θεσμοί του ενιαίου νομίσματος (ιδίως με την ανεξαρτησία και το λεόντειο καθεστώς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) ήταν σημαντικά βήματα προς την εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου κλοιού στον οποίο πνιγόμαστε σήμερα και ο οποίος δεν αφήνει προοπτικές για κοινωνική πρόοδο.
Η αλλαγή του νομίσματος δε θα είναι αρκετή, ακόμα κι αν, συνιστά προφανώς ένα αναγκαίο στάδιο. Τίθεται λοιπόν το ζήτημα να σκεφτούμε εναλλακτικούς θεσμούς που θα δώσουν νόημα σε ένα νέο νόμισμα (το φράγκο?)
Η παρούσα μελέτη – που πρέπει να νοηθεί ως ένα πρώτο σχέδιο, ελλιπές και ατελές – περιγράφει ορισμένα από τα μέτρα που θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση να λάβουμε.
Το σχέδιο είναι το εξής:
Έξοδος από το ευρώ, αλλά για τί; Με άλλα λόγια, να τελειώνουμε με τη διπλή ψευδαίσθηση ότι η έξοδος από το ευρώ θα έλυνε όλα τα προβλήματα και, αντίστροφα, ότι είναι δυνατόν να εφαρμοστεί μια εναλλακτική πολιτική, στο πλαίσιο του ενιαίου νομίσματος.
Να μείνουμε ή να φύγουμε; Ή πώς δομείται το ερώτημα από την πλευρά της μη-επιστροφής που χαράσσει το δρόμο μιας σοβαρής απειλής και έχει σκοπό να κάνει τα πράγματα να κινηθούν στη ζώνη του ευρώ.
Είναι αναγκαία η προπαρασκευαστική φάση, η οποία να περιγράφει τις προετοιμασίες που πρέπει να γίνουν για να διατηρηθεί η μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων.
Η φάση της λήψης αποφάσεων, περιγράφει στη συνέχεια την απόφαση για έξοδο από την ευρωζώνη.
Τα άμεσα μέτρα στήριξης, τα οποία περιγράφουν τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αποφευχθεί ο κίνδυνος πληθωρισμού. Στην ενότητα αυτή, παρουσιάζεται ένα πιθανό χρονοδιάγραμμα για μια περίοδο 9 έως10 μηνών.
Τα διαρθρωτικά μέτρα, τα οποία αναλύουν τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να μπορέσει η έξοδος από το ευρώ να δώσει όλα τα θετικά αποτελέσματά της και να εδραιώσει την ανάπτυξη που προκύπτει από την υποτίμηση.
Τις πιθανές αντιδράσεις και τους κινδύνους της σύγκρουσης, που αναλύει τις πιθανές αντιδράσεις των εταίρων μας και των διεθνών οργανισμών, καθώς και μέτρα για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων.
Η έξοδος από το ευρώ δεν θα πρέπει να είναι μια συμβολική κίνηση, μια επαναβεβαίωση της κυριαρχίας μας. Αν το μέτρο αυτό είναι απαραίτητο, είναι κυρίως επειδή μπορούμε να θεωρήσουμε ότι – και μόνο αυτό – θα μπορούσε να επιτρέψει τη δημιουργία μιας εναλλακτικής στρατηγικής στην οικονομία για την Γαλλία. Επομένως, είναι αναγκαίο να επιβεβαιώσουμε εδώ τους στρατηγικούς στόχους που θα πρέπει να είναι, οι δικοί μας, σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ.
1. Να υιοθετηθεί γρήγορα μια πορεία ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, για άμεση βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τιμών μας, χάρη σε μια υποτίμηση της τάξης του 25%.
2. Επιτάχυνση του ρυθμού βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας και παροχή ευκαιριών απασχόλησης στο σύνολο του πληθυσμού που κατοικεί στη Γαλλία. Αυτό έχει στόχο να στηρίξει την επιστροφή σε μια πορεία ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης.
3. Ανάκτηση της πρωτοβουλίας προκειμένου να επιτευχθεί τεχνική πρόοδος και η καινοτομία που θα διασφαλίσει την εδραίωση της επαναβιομηχάνισης μακροπρόθεσμα μέσα από την εξέλιξη του παραγωγικού δυναμικού.
4. Διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης, τόσο μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας όσο και της φύσης των θέσεων απασχόλησης που δημιουργήθηκαν με συνεχή διάλογο με τα συνδικάτα και τις κοινωνικές δυνάμεις της χώρας
Αυτοί οι τέσσερις στόχοι αποτελούν ένα συνεκτικό σύνολο και η έξοδος από το ευρώ γίνεται ένα μέσο και όχι ένας απλός αυτοσκοπός. Ο τρόπος λειτουργίας του ECOFIN και οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) καθιστούν εξαιρετικά απίθανη τη λήψη αποφάσεων που θα έκανε εφικτούς αυτούς τους στόχους. Αυτός είναι ο λόγος που εξετάζουμε το ενδεχόμενο μονομερούς δράσης εκ μέρους της Γαλλίας. Αυτή μπορεί να γίνει στο πλαίσιο της ζώνης του ευρώ, εάν οι εταίροι μας συνειδητοποιήσουν την αποφασιστικότητά μας. Αλλά είναι δυνατό – και ειλικρινά πιθανό – ότι αυτό θα μας οδηγήσει να εγκαταλείψουμε την ‘'περιοχή ‘'.
Αν μείνουμε στη ζώνη του ευρώ, αυτό θα είναι εξαιρετικά δαπανηρό για τη Γαλλία, τόσο από οικονομική όσο και κοινωνική άποψη. Η Γερμανία βεβαίως θα λάβει μέτρα για την γαλλική απειλή από την εγκατάλειψη της ζώνης, δεδομένου ότι αυτή είναι η χώρα που επωφελείται περισσότερο, αλλά και επειδή έχουμε συνηθίσει τους ηγέτες του Ρήνου σε μια υποταγή ακλόνητη και σταθερή. Θα πρέπει να οικοδομήσουμε την αξιοπιστία μας πάνω στις νέες θέσεις μας, ένα πείραμα για το οποίο κανείς δεν είναι σίγουρος ότι θα είναι εφικτό σε σύντομα χρονικό διάστημα.
Σημείωση: Η μελέτη παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2011
* Ο Jacques Sapir γεννήθηκε το 1954 στο Puteaux της Γαλλίας και είναι οικονομολόγος. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Paris-X Nanterre, και έγινε διευθυντής μελετών στο EHESS το 1996. Διευθύνει από το 1996 το κέντρο μελετών Centre d'études des modes d'industrialisation (CEMI-EHESS). Ειδικεύεται στα προβλήματα της ρώσικης οικονομίας και σε ζητήματα στρατηγικής. Πήρε δημόσια θέση για την ‘'απο-παγκοσμιοποίηση'' και σήμερα αμφισβητεί το μέλλον της Ευρωζώνης ενώ συζητά το ενδεχόμενο της ανάγκης εξόδου της Γαλλίας από το ευρώ.
Άρθρα του
L'Union Eropéenne prolonge l'agonie de l'euro – Jacques Sapir –
Les dirigeants de la zone euro ont conclu un accord, vers 4 heures ce jeudi matin, pour tenter de sauver l'euro. (…)
Les banques de l'UE confrontées à la restructuration des dettes souveraines
Les besoins de refinancement des banques européennes occupent le devant de la scène depuis plusieurs semaines. Les (…)
Derrière la crise grecque, l'explosion de l'euro ? (Texte complet)
Le défaut sur la dette grecque est inévitable La crise de l'Euro s'accélère. L'épisode du nouveau « sauvetage » de la (…)
« La démondialisation a déjà débuté » Jacques Sapir
Pour le directeur d'études à l'école des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Jacques Sapir, la mondialisation est (…)
S'il faut sortir de l'euro…,
La question d'une possible sortie de la zone euro se pose aujourd'hui avec acuité. Réclamée par les uns (de droite ou de (…)
Zone euro : les défauts sont inévitables
Le mêmes causes produisent les mêmes effets. Souvenez-vous de l'Argentine. El Correo 1.- Le montant total des dettes (…)
Zona euro : los defaults son inevitables
1. – El importe total de las deudas de los países del « sur » de la zona euro en peligro es mucho más educado que lo (…)
Dévaluer l'euro ou en sortir…
La zone euro se révèle être un véritable problème pour la croissance des pays qui la composent. Nous ne traiterons pas (…)
Devaluar o salir del euro…
La eurozona se presenta como un verdadero problema para el crecimiento de los países que la componen. No trataremos (…)
L'euro peut-il encore être sauvé ?
Peut-on encore sauver l'euro ? La question hante désormais les responsables, en dépit des déclarations fracassantes et (…)
ΠΗΓΗ: contramee. Το είδα: Τετάρτη, 25 Απριλίου 2012, http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2012/04/jacques-sapir.html
