«Ήρθε η ώρα για επίθεση στο Ιράν» – Μέρος Ι
Του Matthew Kroeining* [μετάφραση Inprecor]
"Ως «λιγότερο κακή επιλογή» παρουσιάζει ο Matthew Kroeining την προοπτική εξαπόλυσης επίθεσης κατά του Ιράν. Πρόκειται για μια «γραμμή» που φαίνεται ότι καλλιεργείται με έντονο ρυθμό ήδη με στόχο να υπερσκελίσει τις αντιρρήσεις και τις ενστάσεις που πολλοί διατυπώνουν απέναντι σε μια τέτοια προοπτική.
Η δημοσίευση του συγκεκριμένου άρθρου στο περιοδικό Foreign Affairs, το οποίο αποτελεί επίσημο εκφραστή των συμβουλίων διαμόρφωσης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, σαφώς έχει το νόημά του. Όπως και το γεγονός ότι στο ίδιο τεύχος, Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2012, φιλοξενείται και η αντίθετη άποψη, που το Inprecor θα επιδιώξει, επίσης, να αναδημοσιεύσει προκειμένου να διαμορφωθεί μια συνολική εικόνα για τις «γραμμές» που συγκρούονται στο Λευκό Οίκο για ένα ζήτημα που αφορά τους πάντες (και εμάς) άμεσα".
Στις αρχές Οκτωβρίου, Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν το Ιράν ότι σχεδίαζε να δολοφονήσει τον πρεσβευτή της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ σε αμερικανικό έδαφος. Το Ιράν αρνήθηκε τις κατηγορίες, αλλά το επεισόδιο κατόρθωσε ήδη να αυξήσει την ένταση μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Τεχεράνης. Αν και η κυβέρνηση Oμπάμα δεν έχει απειλήσει δημόσια να εκδικηθεί χρησιμοποιώντας στρατιωτική ισχύ, οι προαναφερόμενοι ισχυρισμοί ανέδειξαν τον πραγματικό και αυξανόμενο κίνδυνο οι δύο πλευρές να βρεθούν α
ντιμέτωπες πολεμικά κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον – ιδιαίτερα με επίκεντρο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που προχωρά διαρκώς.
ντιμέτωπες πολεμικά κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον – ιδιαίτερα με επίκεντρο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που προχωρά διαρκώς.Για αρκετά χρόνια τώρα, πολύ πριν από το συγκεκριμένο επεισόδιο, Αμερικανοί ειδικοί και οι σχεδιαστές πολιτικής συζητούν το εάν οι ΗΠΑ πρέπει να επιτεθούν στο Ιράν και να προσπαθήσουν να καταστρέψουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του. Οι υπερασπιστές μιας επίθεσης έχουν υποστηρίξει ότι το μόνο πράγμα που θα ήταν χειρότερο από τη στρατιωτική δράση ενάντια στο Ιράν θα ήταν ένα Ιράν που οπλίζεται με πυρηνικά όπλα. Από την άλλη, οι επικριτές (της προοπτικής μιας επίθεσης), έχουν προειδοποιήσει ότι μια τέτοια επιδρομή το πιθανότερο είναι ότι θα αποτύγχανε. Ακόμα όμως κι αν αποδεικνυόταν επιτυχής, θα πυροδοτούσε ολοκληρωτικό πόλεμο και παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι θιασώτες της άποψης αυτής έχουν πιέσει τις ΗΠΑ να στηριχθούν στις μη στρατιωτικές επιλογές, όπως η διπλωματία, οι κυρώσεις, και οι συγκεκαλυμμένες διαδικασίες, που θα απέτρεπαν το Ιράν από την απόκτηση μιας βόμβας. Φοβούμενοι το κόστος μιας εκστρατείας με βομβαρδισμούς, οι περισσότεροι σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι εάν αυτή η άλλη τακτική αποτύχει να εμποδίσει την πρόοδο της Τεχεράνης, οι ΗΠΑ πρέπει απλά να μάθουν ζουν με ένα πυρηνικό Ιράν.
Οι επικριτές της προοπτικής μιας στρατιωτικής επίθεσης δεν μπορούν να εκτιμήσουν τον αληθινό κίνδυνο που παρουσιάζει για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν ένα Ιράν εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα. Και οι δυσοίωνες προβλέψεις τους υποθέτουν ότι η θεραπεία θα ήταν χειρότερη από την ασθένεια – δηλαδή ότι οι συνέπειες μιας αμερικανικής επίθεσης στο Ιράν θα ήταν τόσο κακές ή χειρότερες από την προοπτική ενός Ιράν που θα έχει επιτύχει στις πυρηνικές του φιλοδοξίες. Αυτή, όμως, είναι μια προβληματική υπόθεση. Η αλήθεια είναι ότι ένα στρατιωτικό χτύπημα που θα είχε ως στόχο να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, εάν το χειρίζονταν προσεκτικά, θα μπορούσε να απαλλάξει την περιοχή και τον κόσμο από μια πολύ πραγματική απειλή και να βελτιώσει εντυπωσιακά τη μακροπρόθεσμη εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι κίνδυνοι της υιοθέτησης μιας τακτικής αποτροπής πολέμου
Χρόνια διεθνούς πίεσης έχουν αποτύχει να σταματήσουν την προσπάθεια του Ιράν να φτιάξει πυρηνικό πρόγραμμα. Το Stuxnet, το ηλεκτρονικό «σκουλήκι» υπολογιστών, που επιτέθηκε στα συστήματα ελέγχου στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, αναστάτωσε προσωρινά την προσπάθεια εμπλουτισμού ουρανίου της Τεχεράνης, αλλά μια έκθεση από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, τον προηγούμενο Μάιο, αποκάλυψε ότι οι εγκαταστάσεις που επλήγησαν, έχουν επανέλθει πλήρως από την επίθεση.
Και τα πιό πρόσφατα συμπεράσματα της Διεθνής Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας στο Ιράν, που έγιναν γνωστά το Νοέμβριο, παρείχαν επιπλέον στοιχεία ότι η ισλαμική Δημοκρατία έχει ξεπεράσει τις κυρώσεις και τη δολιοφθορά και φαίνεται ότι δοκιμάζει τις πυρηνικές συσκευές της και ξανασχεδιάζει τα βλήματά της έτσι ώστε να φέρουν πυρηνικά φορτία. Το ίδρυμα για την Επιστήμη και τη Διεθνή Ασφάλεια, ένας μη κερδοσκοπικός ερευνητ
ικός όργανισμός, υπολογίζει ότι το Ιράν θα μπορούσε τώρα να παραγάγει το πρώτο πυρηνικό όπλο του εντός εξαμήνου από τη στιγμή που θα το αποφασίσει.Τα σχέδια της Τεχεράνης να μετακινήσει τις ευαίσθητες πυρηνικές διαδικασίες σε ασφαλέστερες εγκαταστάσεις κατά τη διάρκεια του ερχόμενου έτους θα μπορούσαν να μειώσουν ακόμα περισότερο την δυνατότητα για μια αποτελεσματική στρατιωτική δράση. Εάν το Ιράν αποβάλλει τους επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, αρχίσει να εμπλουτίζει τα αποθέματά ουρανίου σε επιπέδο όπλου – βαθμού ουράνιου 90% -, ή επιτύχει να υποβάλλει σε φυγοκέντρωση το εμπλουτισμένο ουράνιο του στην πόλη Κομ, οι ΗΠΑ πρέπει να χτυπήσουν αμέσως ή να χάσουν την τελευταία ευκαιρία να αποτρέψουν το Ιράν από το να γίνει μέλος της πυρηνικής λέσχης.
Ορισμένα κράτη στην περιοχή αμφιβάλλουν για την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ να σταματήσουν το πυρηνικό πρόγραμμα (του Ιράν) και προσανατολίζονται προς τη σύμπραξη με την Τεχεράνη. Ορισμένα άλλα κράτη έχουν αρχίσει να συζητούν την προώθηση δικών τους πυρηνικών πρωτοβουλιών για να αντιμετωπίσουν μια πιθανή ιρανική βόμβα. Για αυτά τα κράτη, και τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες, η απειλή θα συνεχίσει μόνο να αυξάνεται καθώς η Τεχεράνη θα κινείται πιό κοντά προς το στόχο της.
Ένα εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα Ιράν θα περιόριζε αμέσως την αμερικανική ελευθερία δράσης στη Μέση Ανατολή. Με την ατομική δύναμη πίσω του, το Ιράν θα μπορούσε να απειλήσει οποιαδήποτε αμερικανική πολιτική ή στρατιωτική πρωτοβουλία στη Μέση Ανατολή με πυρηνικό πόλεμο, κάτι που θα αναγκάζε την Ουάσιγκτον να σκεφτεί δύο φορές πρίν ενεργήσει στην περιοχή. Οι περιφερειακοί ανταγωνιστές του Ιράν, όπως η Σαουδική Αραβία, θα αποφάσιζαν πιθανώς να αποκτήσουν τα δικά τους πυρηνικά οπλοστάσια, προκαλώντας μια κούρσα εξοπλισμών. Για να περιορίσει τους γεωπολιτικούς του ανταγωνιστές, το Ιράν θα μπορούσε να επιλέξει να προκαλέσει τον πολλαπλασιασμό με τη μεταφορά της πυρηνικής τεχνολογίας στους συμμάχους του — άλλες χώρες και τρομοκρατικές ομάδες.
Η κατοχή πυρηνικής βόμβας θα έδινε στο Ιράν μεγαλύτερη κάλυψη στην εκδήλωση επιθετικότητας με συμβατικά όπλα και στην άσκηση διπλωματικής πίεσης, και οι συγκρούσεις μεταξύ των τρομοκρατικών του συμμάχων και του Ισραήλ, παραδείγματος χάριν, θα μπορούσαν να κλιμακωθούν. Ούτε το Ιράν, ούτε το Ισραήλ διαθέτουν όλα εκείνα τα μέτρα προστασίας που βοήθησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση να αποφύγουν μια πυρηνική σύγκρουση κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου – δηλαδή δεν διαθέτουν σχεδόν καθόλου εξασφάλιση ικανότητας δεύτερου χτυπήματος, τις σαφείς γραμμές επικοινωνίας, τους μακρόχρονους χρόνους πτήσης για τους βαλλιστικούς πυραύλους από μια χώρα σε άλλη, και την εμπειρία διαχείρησης των πυρηνικών οπλοστασίων.
Δεν είναι βέβαιο ότι ένα εξοπλισμένο με πυρηνικά όπλα Ιράν δεν θα προωθούσε σκόπιμα έναν αυτοκαταστροφικό πυρηνικό πόλεμο. Αλλά η άστατη πυρηνική ισορροπία μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ θα μπορούσε εύκολα να κινηθεί σπειροειδώς εκτός ελέγχου καθώς ξετυλίγεται μια κρίση, με συνέπεια μια πυρηνική ανταλλαγή μεταξύ των δύο χωρών που θα μπορούσε να παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες, επίσης.
Για ν’ αντιμετωπιστούν αυτές οι απειλές ασφάλειας, θα απαιτείτο από την Ουάσινγκτον να «περιορίσει» την Τεχεράνη. Επιπλέον, η προσπάθεια αποτροπής ενός πολέμου υπό τις προαναφερόμενες συνθήκες θα είχε εξαιρετικά υψηλό κόστος. Για να περιορίσουν την ιρανική απειλή, σε μια τέτοια περίπτωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να επεκτείνουν τις ναυτικές και επίγειες μονάδες τους στην Μέση Ανατολή και ενδεχομένως να εγκαταστήσουν πυρηνικά όπλα σε ολόκληρη την περιοχή, διατηρώντας μία μεγάλη δύναμη εκεί για δεκαετίες. Παράλληλα με εκείνα τα στρατεύματα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε μόνιμα να διευρύνουν τη δράση των μυστικών τους υπηρεσιών, σημαντικά, προκειμένου να ελέγξουν οποιεσδήποτε προσπάθειες από το Ιράν να μεταδώσει σε άλλους την πυρηνική τεχνολογία του.
Και θα έπρεπε επίσης να προσφέρουν ακόμη και δισεκατομμύρια δολαρίων για να βελτιώσουν την ικανότητα των συμμάχων τους να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Ένα τέτοιο σχέδιο πιθανώς θα έπρεπε να συμπεριλάβει και την παροχή βοήθειας στο Ισραήλ να κατασκευάσει βαλλιστικούς πυραύλους που θα εκτοξεύονται από υποβρύχια και αποθήκες βαλλιστικών πυραύλων για να εξασφαλιστεί ότι μπορεί να διατηρήσει ασφαλή ικανότητα για δεύτερο χτύπημα. Προ πάντων, για να καταστήσουν τη αποτροπή αξιόπιστη, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να επεκτείνουν την πυρηνική ομπρέλα τους στους συνεργάτες τους στην περιοχή, δεσμευόμενες να τους υπερασπιστούν με χρήση στρατιωτικής δύναμης εάν το Ιράν εξαπέλυε μια επίθεση.
Με άλλα λόγια, για να περιορίσουν ένα πυρηνικό Ιράν, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αργότερα, θα κληθούν να κάνουν μια ουσιαστική επένδυση πολιτικού και στρατιωτικού κεφαλαίου στη Μέση Ανατολή στη μέση μιας οικονομικής κρίσης και σε μία εποχή που προσπαθούν να μετατοπίσουν τις δυνάμεις τους από την περιοχή. Η προσπάθεια αποτροπής ενός πολέμου, με βάση όλα αυτά, θα είχε τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος και το όποιο σχέδιο προέκυπτε θα έπρεπε να παραμείνει σε ισχύ εφ’ όσον το Ιράν παραμένει εχθρικό στα αμερικανικά συμφέροντα, για πολύ καιρό, κάτι που θα μπορούσε να σημάνει δεκαετίες ή και περισσότερο. Λαμβάνοντας, δε, υπόψην την αστάθεια της περιοχής, μια τέτοιου είδους προσπάθεια μπορεί ακόμη και να αποτύχει, με συνέπεια ν’ ακολουθήσει ένας πόλεμος πολύ δαπανηρότερος και καταστρεπτικότερος από αυτόν τον οποίο οι επικριτές της προοπτικής ενός προληπτικού χτυπήματος στο Ιράν ελπίζουν τώρα να αποφύγουν.
Εφικτός στόχος
Ένα πυρηνικό Ιράν θα αποτελούσε τεράστιο φορτίο για στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά αυτό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι η Ουάσιγκτον πρέπει να προσφύγει σε στρατιωτικά μέσα. Για ν’ αποφασίσει αν θα το πράξει τελικά, η πρώτη ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί είναι εάν μια επίθεση στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα μπορούσε να φέρει αποτελέσματα.
Οι σκεπτικιστές επισημαίνουν ότι οι ΗΠΑ ίσως δεν γνωρίζουν τη θέση των βασικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες προσπάθειες της Τεχεράνης να κρυφτεί η κατασκευή τέτοιων σταθμών, ειδικότερα των εγκαταστάσεων ουράνιου – ιδιαίτερα αυτές του εμπλουτισμού ουρανίου σε Νατάνζ και Κομ – είναι πιθανό το ιρανικό καθεστώς να διαθέτει πυρηνικούς «άσους», τους οποίους μια επιδρομή από αέρος να μην πετύχει, κάτι που σημαίνει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα εξέλθει από μια τέτοια επίθεση λαβωμένο, αλλά ζωντανό.
Αυτό το σενάριο θα μπορούσε να συμβεί, αλλά είναι μάλλον απίθανο. Η αλήθεια είναι ότι αυτοί οι φόβοι είναι πιθανώς υπερβολικοί. Οι μυστικές υπηρεσίες, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, και η αντιπολίτευση μέσα στο Ιράν – η οργάνωση «Μουτζαχεντίν του Λαού» – έχουν παράσχει έγκαιρη προειδοποίηση για τις πυρηνικές δραστηριότητες της Τεχεράνης στο παρελθόν — εκθέτοντας, παραδείγματος χάριν, την μυστική κατασκευή του Ιράν σε Νατάνζ και Κομ πριν αυτές οι εγκαταστάσεις καταστούν λειτουργικές.
Κατά συνέπεια, αν η Τεχεράνη και πάλι προσπαθήσει να χτίσει μυστικές εγκαταστάσεις, η Ουάσιγκτον έχει μια πολύ καλή πιθανότητα να τις εντοπίσει προτού τεθούν σε λειτουργία. Και λαμβάνοντας υπόψη το χρονικό διάστημα που παίρνει για να κατασκευάσει και να ενεργοποιήσει κανείς πυρηνικές εγκαταστάσεις, την έλλειψη πόρων του Ιράν, και την αποτυχία του να κρύψει τις εγκαταστάσεις σε Νατάνζ και Κομ επιτυχώς, όλα αυτά καθιστούν μάλλον απίθανο το ενδεχόμενο η Τεχεράνη να έχει οποιεσδήποτε σημαντικές λειτουργικές πυρηνικές εγκαταστάσεις ακόμα άγνωστες στις δυτικές μυστικές υπηρεσίες.
Ακόμα κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατόρθωναν να εντοπίσουν όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, εντούτοις θα μπορούσε να αποδειχθεί πραγματικά πάρα πολύ δύσκολο να τις καταστρέψουν. Οι επικριτές της προοπτικής μιας αμερικανικής στρατιωτικής επίθεσης υποστηρίζουν ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι διασκορπισμένες σε ολόκληρη τη χώρα, θαμμένες βαθιά σε υπόγεια και καλά προστατευμένες απέναντι σε μια επίθεση με αντιαεροπορικές συστοιχίες να τις περιστοιχίζουν, γεγονός που καθιστά μια επιδρομή σύνθετη και επικίνδυνη. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι το Ιράν έχει τοποθετήσει σκόπιμα τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του κοντά σε άμαχο πληθυσμό, κάτι που σημαίνει ότι αυτός θα είναι το μεγάλο θύμα ενός αμερικανικού πλήγματος, καταμετρώντας ενδεχομένως εκατοντάδες, εάν όχι χιλιάδες, νεκρούς.
Παρόλα αυτά, αυτά τα εμπόδια δεν θα απέτρεπαν τις ΗΠΑ από να θέσουν εκτός λειτουργίας ή να κατεδαφίσουν τις γνωστές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Μια προληπτική επιχείρηση θα πρέπει να στοχεύσει τις εγκαταστάσεις μετατροπής ουρανίου στο Ισφαχάν, τον αντιδραστήρα βαρύ νερού στο Άρακ, και τις διάφορες περιοχές φυγοκεντρισης κοντά στo Νατάνζ και την Τεχεράνη, εγκαταστάσεις υπέργειες και ιδιαίτερα τρωτές στις επιθέσεις από αέρος. Μια τέτοια επίθεση θα έπρεπε επίσης να χτυπήσει την εγκατάσταση στο Νατάνζ, που, αν και βρίσκεται περιστοιχισμένη από ενισχυμένες αντιαεροπορικές συστοιχίες, δεν θα επιβίωνε μιας επίθεσης από τη νέα διατρητική βόμβα των αμερικανικών στρατευμάτων, τη βόμβα των 30.000 κιλών, που είναι ικανή να διεισδύσει μέχρι 200 πόδια μέσα σε ενισχυμένο σκυρόδεμα.Οι εγκαταστάσεις στην Κομ χτίζονται στην πλευρά ενός βουνού και αποτελούν αναμφίβολα πιο δύσκολο στόχο. Αλλά δεν λειτουργούν ακόμη και φιλοξενούν ελάχιστο πυρηνικό εξοπλισμό, κάτι που σημαίνει ότι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες ενεργήσουν άμεσα, δεν θα χρειαστεί ν’ ασχοληθούν με τη συγκεκριμένη εγκατάσταση.
Η Ουάσιγκτον θα ήταν σε θέση επίσης να περιορίσει τις ανθρώπινες απώλειες σε οποιαδήποτε εκστρατεία. Το Ιράν έχτισε τις κρισιμότερες πυρηνικές εγκαταστάσεις του, όπως αυτή στο Νατάνζ, μακρυά από τις πυκνοκατοικημένες περιοχές. Για εκείνες τις λιγότερο σημαντικές εγκαταστάσεις που υπάρχουν κοντά στα κατοικημένα κέντρα, όπως κατασκευάζονται φυγοκεντρητές, οι αμερικανικές κατευθυνόμενες βόμβες ακριβείας θα μπορούσαν να στοχεύσουν τα συγκεκριμένα κτήρια αφήνοντας απείραχτη όλη την γύρω περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μειώσουν τη παράπλευρη ζημιά ακόμα περαιτέρω με το να χτυπήσουν τη νύχτα ή απλά να αφήσουν εκείνες τις λιγότερο σημαντικές εγκαταστάσεις έξω από τον κατάλογο στόχων τους με λίγο κόστος στην γενική επιτυχία της αποστολής. Αν και το Ιράν θα κοινοποιούσε αναμφισβήτητα οποιοδήποτε ανθρώπινη απώλεια αμέσως μετά από μια στρατιωτική επίθεση, η πλειοψηφία των θυμάτων θα ήταν το στρατιωτικό προσωπικό, οι μηχανικοί, οι επιστήμονες, και οι τεχνικοί που εργάζονται στις εγκαταστάσεις.
* O Matthew Kroeining είναι συνεργάτης πυρηνικής ασφάλειας στο Stanton και μέλος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων. Συγγραφέας του βιβλίου Exporting the Bomb: Technology Transfer and the Spread of Nuclear Weapons. Χρημάτισε σύμβουλος για την πολιτική απέναντι στο Ιράν και την αμυντική στρατηγική στο υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ από τον Ιούλιο του 2010 μέχρι τον Ιούλιο του 2011. Δείτε και: http://fi.wikipedia.org/wiki/Matt_Groening
ΠΗΓΗ: 24 Ιανουαρίου 2012, http://www.inprecor.gr/index.php/archives/158595
Συνέχεια στο Μέρος ΙΙ: http://tomtb.com/modules/smartsection/item.php?itemid=2632
