Απλή ιστορία…
Του Νικήτα Χιωτίνη*
Η ζωή μας φαίνεται να εξαρτάται από κάποιους μύθους, μύθους που στηρίζονται σε έλλειψη βασικών ιστορικών γνώσεων αλλά και έλλειψη μνήμης:
1. Επικρατεί ο μύθος του πλούσιου, εργατικού και παραγωγικού ευρωπαϊκού Βορρά. Αν ανατρέξουμε όμως στην ιστορία, με μια ματιά διαπιστώνουμε πως αυτός ο Βορράς υπήρξε πλουσιότερος και – κυρίως – παραγωγικότερος από τον Νότο κατά τη διάρκεια ελάχιστου μόνο μέρους της διαδρομής του ανθρώπου στον πλανήτη αυτό: μόλις τα τελευταία χρόνια και δεν θα διαρκέσει για πολύ ακόμα. Αλλά όχι μόνο αυτό.
Όταν η οικονομία της Γερμανίας (εδώ κυρίως αναφερόμαστε) αυτά τα τελευταία χρόνια δεν πήγαινε καλά, κατέφευγε σε πολέμους. Δημιούργησε τους δύο παγκοσμίους πολέμους του ΧΧού αιώνα, όπου, ενώ ηττήθηκε και τις δύο φορές, ω του θαύματος, ξεχάστηκαν τα εκατομμύρια των νεκρών και τα φρικτά εγκλήματά της, διεσώθη οικονομικώς και βοηθήθηκε να ανακάμψει μέσα σε ταχύτατο διάστημα. Τώρα πάλι, εξαιτίας των ενεργειών και της αλαζονείας της, απειλείται σοβαρά το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά και το μέλλον της ίδιας της Γερμανίας – κάτι δηλαδή σαν τότε, όταν διαλυόταν μετά τους παγκοσμίους πολέμους που η ίδια είχε προκαλέσει.
Αυτή τη στιγμή ηγεμονεύει ως οικονομικώς πλεονασματική χώρα, εξαιτίας του ελλειμματικού Νότου, που αποτελεί και την κύρια αγορά της. Είναι όμως απολύτως βέβαιο πως εντός συντομότατου χρονικού διαστήματος θα χάσει την παραγωγική της παντοδυναμία από την ταχέως αναπτυσσόμενη Κίνα – αυτό το έχουν διαπιστώσει και ανακοινώσει και επίσημοι γερμανικοί φορείς και έγκριτοι Γερμανοί οικονομολόγοι. Ας μην ξεχνάμε το πώς ανεπτύχθη η Ιαπωνία. Ξεκίνησε αντιγράφοντας τα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα και σε ταχύτατο διάστημα τα έκανε καλύτερα και φθηνότερα. Το ίδιο θα συμβεί σε δυο – τρία χρόνια και με την Κίνα, με βασικό όπλο της τον πληθυσμό της και την έκτασή της (καταφανώς με απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες από την Ιαπωνία). Αν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν μας και τις άλλες ασιατικές χώρες, που έχουν δυναμικώς εισέλθει στον τομέα της τεχνολογίας αιχμής, εύκολα θα συμπεράνουμε πως η γερμανική παντοδυναμία είναι πρόσκαιρη – και μιλάμε για μερικά χρόνια.
Οι σημερινοί «Γερμανοί διοικητές» καταδήλως το γνωρίζουν αυτό. Όμως, αντί να συνδράμουν προς μια πραγματική πολιτική και οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης, για να μπορεί αυτή η ήπειρος να σταθεί ανταγωνιστικώς στο παγκόσμιο οικονομικό τοπίο και να διασωθεί έτσι και η ίδια η Γερμανία, προσπαθούν να αγοράσουν τον ευρωπαϊκό Νότο, πτωχεύοντάς τον – αρχής γενομένης από την Ελλάδα. Εδώ βέβαια υπεισέρχονται και οι επιδιώξεις του αμερικανικού παράγοντα, οι ικανότητες και οι «δεσμεύσεις» των πολιτικών των νότιων ευρωπαϊκών κρατών, οι επιδιώξεις Ρωσίας και ανατολικών δυνάμεων κ.λπ. Η Ελλάδα αποτελεί κομβικό σημείο αυτής της διεθνούς σκακιέρας, με τους «πολιτικούς» της όμως καταδήλως άβουλους και δειλούς θεατές της πολιτικής και των αποφάσεων των άλλων.
2. Μεγάλη είναι και η σύγχυση όσον αφορά στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας. Τον τελευταίο καιρό συχνά ακούγεται πως η σημερινή Ελλάδα βρίσκεται στον χώρο της πρώην Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Πέραν αυτού, ο υπουργός Εξωτερικών της γείτονος χώρας μας, ο Α. Νταβούτογλου, προσπαθεί εμμέσως να συνταυτίσει Τουρκία και Οθωμανική αυτοκρατορία. Ψευδή και τα δύο παραπάνω. Η μεγαλύτερη έκταση του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και η σημερινή Τουρκία, βρίσκονται στον χώρο της πρώην ελληνορωμαϊκής οικουμένης – παρά την ανιστόρητη προσπάθεια να χωριστεί αυτή σε ανεξάρτητη ελληνική περίοδο και σε διαφοροποιημένες ρωμαϊκή και «βυζαντινή» αυτοκρατορία.
Το «στρατηγικό βάθος» της Τουρκίας, στο ομώνυμο εγχειρίδιο της εξωτερικής πολιτικής της, είναι έτσι προφανώς… ρηχό. Μην ξεχνάμε ακόμα πως οι πολεμιστές που κατέλαβαν τη Νέα Ρώμη – Κωνσταντινούπολη ήσαν κυρίως νομάδες. Επιπλέον, η Οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν αμιγώς τουρκική, ούτε και στηρίχτηκε σε κάποιου είδους αμιγώς τουρκική παράδοση. Ακόμα δηλαδή και να μπορούσαμε να μιλήσουμε για «στρατηγικό βάθος» της Τουρκίας, υποκλέπτοντας ιστορίες άλλων, δεν μπορούμε με κανέναν τρόπο να μιλήσουμε για ιστορικό βάθος του πολιτισμού και της παράδοσής της.
3. Παρά την προσπάθεια της Δύσης να εξοστρακίσει την αρχαιοελληνική της θεμελίωση, έχει κατανοήσει ότι δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτήν, τόσο ως πολιτισμική της θεμελίωση όσο όμως και ως φυσική συμμετοχή ολοκλήρου του χώρου της πρώην ελληνορωμαϊκής αυτοκρατορίας ή εν πάση περιπτώσει της εναπομείνασας σχετικής έκτασης. Η Ευρώπη συνέδραμε στην ελληνική ανασύνταξη του ’21, καθόσον η προσφυγή της στην Ελληνική Πρόταση απετέλεσε γι’ αυτήν διέξοδο, συνέπεια των οντολογικών αδιεξόδων στα οποία είχε περιπέσει από τη νεωτερική νοηματοδότηση του Κόσμου, της Ζωής και του Ανθρώπου.
Η επανάσταση όμως του ’21 κατέστη επιπροσθέτως και παράδειγμα οικουμενικής αξίας, καθόσον θεμελίωσε μία μετανεωτερική κοσμοθεωρητική πρόταση, πρόταση ιδιαιτέρως πολύτιμη σήμερα, που γίνεται ολοένα και περισσότερο εμφανής η χρεοκοπία του κοσμοθεωρητικού προτάγματος της νεωτερικότητας. Είναι φανερό, άλλωστε, πως σήμερα ο πολιτισμός έχει καταστεί κεντρικό ζητούμενο (ή κεντρική προπαγάνδα;) της πολιτικής. Είναι π.χ. εμφανής η πολιτική Νταβούτογλου, που εγκαταλείπει τον κεμαλισμό χάριν μιας στροφής στην ισλαμική παράδοση, προσπαθώντας έτσι να ηγεμονεύσει στον ισλαμικό κόσμο, είναι επίσης εμφανής η στροφή της πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών, ήδη προβλεφθείσα από τον Huntington, που λαμβάνει πλέον σοβαρά υπ’ όψιν της τις τοπικές πολιτισμικές παραδόσεις στην όποια άσκηση πολιτικής, είναι εμφανής και η πολιτική των μεγάλων τουλάχιστον ευρωπαϊκών κρατών, που έχουν θέσει τον πολιτισμό στην κύρια ατζέντα τους.
4. Είναι εμφανές πως σήμερα βρισκόμαστε σε ένα παγκοσμιοποιημένο γίγνεσθαι, όπου το θέατρο της Ιστορίας μετατοπίζει στη Ανατολή την κεντρική του σκηνή και όπου οι πολιτισμικές παραδόσεις των ασιατικών χωρών βρίσκονται στη βάση της ανάπτυξής τους – και όπου π.χ. οι διεθνείς ανακοινώσεις του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας γίνονται μόνο στα κινεζικά. Στην Ελλάδα, οι πολιτικοί είτε είναι εκτός τόπου και χρόνου, είτε δείχνουν πως είναι εκτός τόπου και χρόνου: και οι δύο παραπάνω περιπτώσεις αποδεικνύουν την ανεπάρκειά τους, τουλάχιστον αυτών που σήμερα διαχειρίζονται το μέλλον της. Η σημερινή άλλωστε θέση του ελλαδικού χώρου, πέραν της φυσικής και συμβολικής παρουσίας του ως φορέως οικουμενικής πολιτισμικής πρότασης, είναι και ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας.
Όλοι το έχουν καταλάβει, οι σημερινοί «πολιτικοί» μας όμως – εκ του τρόπου με τον οποίον δήθεν διαπραγματεύονται το μέλλον μας με τους ηγέτες των κρατών της υπόλοιπης Ευρώπης και εκ της ολέθριας πολιτικής τους εδώ και δεκαετίες – δείχνουν πως όχι: ή είναι απολύτως ανεπαρκείς ή είναι εξαγορασμένοι ή και τα δύο μαζί. Διαλέξτε (και αναλόγως πράξτε).
* O Δρ. Νικήτας Χιωτίνης είναι Αρχιτέκτων, Καθηγητής ΤΕΙ, Τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού Αντικειμένων.
ΠΗΓΗ: ΠΕΜΠΤΗ, 15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011, http://topontiki.gr/article/26701
