ΠΑΙΔΕΙΑ ΩΡΑ 0

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Η σχολική χρονιά άρχισε με αδυναμία της Πολιτείας να χορηγήσει τα σχολικά βιβλία. Ασφαλώς και δεν πρόκειται αυτή τη φορά για ολιγωρία των αρμοδίων. Είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν πλέον τα αναγκαία για την εκτύπωση των σχολικών βιβλίων κονδύλια ούτε όμως και θα υπάρξουν στο προσεχές μέλλον, δηλαδή κατά τις επόμενες σχολικές χρονιές. Βέβαια το αρμόδιο υπουργείο κατά το αρχαίον “η πενία τέχνας κατεργάζεται” συνιστά στους μαθητές να καταφύγουν για τη μελέτη τους στο διαδίκτυο, ενώ παράλληλα βλέπει ως λύση και την εκτύπωση φωτοαντιγράφων, τα οποία στοιχίζουν οπωσδήποτε περισσότερο από την εκτύπωση των βιβλίων.

Μετακυλεί κατ’ αυτόν τον τρόπο μέρος της δαπάνης στους δήμους και αυτοί, καθώς είναι χρεωμένοι ως επί το πλείστον, θα μετακυλίσουν αυτήν στους συλλόγους γονέων. Βεβαίως με τα μέτρα αυτά δεν καταργείται η δωρεάν παιδεία!

Ενθυμούμαι τα πρώτα μετεμφυλιοπολεμικά χρόνια. Τότε η Πολιτεία όντως αδυνατούσε να εκτυπώσει σχολικά βιβλία. Κάποιοι ιδιωτικοί εκδοτικοί οίκοι αναλάμβαναν την έκδοση αυτών και οι φτωχοί μαθητές, η συντριπτική πλειοψηφία στα επαρχιακά κέντρα, στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς έστηναν ιδιότυπη αγοραπωλησία επί των πεζοδρομίων. Τα προς πώληση βιβλία διατηρούνταν σε πολύ καλή κατάσταση τυλιγμένα σε γαλάζιο χαρτί που έφερε ετικέτα, στην οποία αναγραφόταν ο τίτλος του συγγράμματος. Σπάνια ο αγοραστής έβρισκε κάποια υπογράμμιση στο κείμενο ή κάποιο άλλο σημάδι. Επεμβάσεις επέφεραν μείωση της αγοραστικής αξίας του βιβλίου άκρως ανεπιθύμητη για τον κάτοχο του.

Κύλισαν κάποια χρόνια, η Πολιτεία στάθηκε στα πόδια της και ίδρυσε τον Οργανισμό εκδόσεως σχολικών βιβλίων (ΟΕΣΒ). Άρχισε η εκτύπωση και δωρεάν διανομή των σχολικών συγγραμμάτων. Σταδιακά η διανομή επεξετάθη και στην Ανώτερη εκπαίδευση θέτοντας τέρμα στην εκμετάλλευση των απόρων φοιτητών από κάποιους μεγαλόσχημους καθηγητές, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τον κλητήρα ως διακινητή συγγραμμάτων.

Μετά τη μεταπολίτευση τα βιβλία απέκτησαν ωραιότερη εκτύπωση και πλούσια εικονογράφηση. Τότε καταστήκαμε μάρτυρες φαινομένου, που εμάς τους παλαιότερους μας πονούσε βαθειά, ουδείς όμως διεμαρτυρήθη. Οι φερέλπιδες μαθητές της Μέσης εκπαίδευσης με το τέλος των εξετάσεων θεωρούσαν άκρως διασκεδαστικό να σχίζουν τα βιβλία και να πετούν στους δρόμους το περιεχόμενο φύλλο φύλλο! Είχαμε όμως τότε αρκετά κονδύλια (από τα δανεικά βέβαια) και δεν μας ενοχλούσε το γεγονός. Ούτε και οικολογική ευαισθησία είχαμε αποκτήσει (άραγε αποκτήσαμε;), ώστε να φροντίζουμε να συγκεντρωθούν τα βιβλία. Και ήταν αυτά χιολιοϋπογραμμισμένα με πλήθος χρωματισμών μαρκαδόρων, δυσανάλογα πολλούς σε σχέση με τη μελέτη του περιεχομένου, με τη μαθητική σταθερά SOS κατά πυκνά διαστήματα, με άφθονα συνθήματα και σχήματα ακόμη και χυδαιότητες. Κανείς δεν διερωτάτο, πού πηγαίνει η Παιδεία μας. Κάποιοι είχαν ταυτίσει το Σχολείο με το σύνθημα “ψωμί – παιδεία – ελευθερία”. Τα παιδιά όμως, πλην εξαιρέσεων, δεν αναζητούσαν το πενηνταράκι στην τσέπη τους, για να αγοράσουν κουλουράκι στο τελευταίο διάλειμμα. Επισκέπτονταν την καντίνα σε κάθε διάλειμμα και αγόραζαν, ό,τι αυτή διέθετε χωρίς διάθεση να το καταναλώσουν. Είχαν μετατραπεί σε καταναλωτές και το ένστικτο της κατανάλωσης είχε υποκαταστήσει το άλλο της πείνας. Αγόραζαν και πετούσαν. Και ουδείς ελυπείτο για τη σπατάλη των κακομαθημένων από τους γονείς, πρωτίστως, και τους εκπαιδευτικούς δευτερευόντως  παιδιών! Γι’ αυτό πέρα από τις κατά καιρούς διακρίσεις μαθητών μας σε διεθνείς διαγωνισμούς, τις οποίες ποτέ δεν προβάλαμε, κατακτήσαμε και την πρώτη θέση παιδικής παχυσαρκίας πανευρωπαϊκά!

Η Παιδεία με την πάροδο των ετών εξέπεσε σε εκπαίδευση γνωσικεντρική για να καταντήσει άκρως χρησιμοθηρική. Το σχολείο έπαψε να οπλίζει τους μαθητές με ήθος και φρόνημα. Τους υποδούλωνε σε ένα άγριο κυνηγητό της επιτυχίας εισαγωγής σε σχολή που εξασφάλιζε την επαγγελματική αποκατάσταση με ικανοποιητικές μάλιστα απολαβές. Ο μαθητής κατέστη δούλος της γνώσης υπερβολικής για σχολεία γενικής Παιδείας. Θυσιάζουμε την όμορφη εφηβική περίοδο της ζωής του χωρίς παιχνίδι, χωρίς έρευνα του κόσμου και των συμβαινόντων σ’ αυτόν. Έπαψαν οι ανησυχίες του και τα διαρκή ερωτήματα. Το σύστημα ευνοεί τον έφηβο που υποτάσσεται στην αντίληψη ότι επιτυχία είναι οι σπουδές που εξασφαλίζουν χρήμα. Βέβαια ως παρηγορία στους άλλους, τους πολλούς, το σύστημα έστησε πλήθος σχολών για χορήγηση πτυχίων όχι βέβαια επαγγελματικής αποκατάστασης, αφού ήδη από το 1981, έτος εντάξεώς μας στην ΕΟΚ, ήταν εμφανής η βαράθρωση της ελληνικής βιομηχανίας και κατ’ επέκταση της οικονομίας. Οι γονείς όμως έπαιζαν στις πλάτες των παιδιών τους άσχημο παιχνίδι για το γόητρο της οικογένειας, αφού ακόμη και σήμερα ο Έλληνας θεωρεί την εισαγωγή του τέκνου του οικογενειακή καταξίωση! Αλλά και τί να έκανε; Οι μηχανικοί που θα στελέχωναν τη βιομηχανία αναζητούσαν με την πάροδο των ετών εναγωνίως κάποια θέση ωρομισθίου καθηγητού σε ΤΕΙ ή Γυμνάσιο – Λύκειο! Οι σχολές που στο παρελθόν εκπαίδευαν κατά ικανοποιητικό τρόπο τους τεχνικούς υποβαθμίστηκαν από την ίδια την Πολιτεία σε κακόφημα τεχνικά λύκεια. Η μόνη διέξοδος ώς πρόσφατα ήταν ο δια του γραφείου του βουλευτού διορισμός σε κάποιον κλάδο του δημόσιου τομέα.

Τί θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Πατρίδα απόφοιτοι σχολείων, στα οποία είναι πλέον απαγορευμένη η καλλιέργεια εθνικού φρονήματος και ήθους ελευθερίας; Το θρησκευτικό συναίσθημα είναι υπό διωγμόν, η φιλοπατρία έχει ταυτιστεί με τον εθνικισμό, το μόνο που διδάσκεται είναι η αξία του χρήματος, η μόνη και υπέρτατη αξία του συστήματος. Εξαφανίστηκαν από τα βιβλία τα θαυμάσια κείμενα που καλλιέργησαν τις προηγούμενες γενιές. Απειλείται με εξοβελισμό ακόμη και ο “Ύμνος προς την ελευθερία”! Οι ιθύνοντες θεωρούν πιό σημαντικό να μάθουν τα παιδιά στοιχεία μαγειρικής! Για ποιά ελευθερία να μιλήσουμε σε μαθητές υποδουλωμένους εξ απαλών ονύχων στο τσιγάρο και τα οινοπνευματώδη, στους εκμαυλισμένους από την ηδονή την οποία κυνηγούν από της εισόδου στην εφηβία; Είμασστε εμείς οι μεγάλοι ελεύθεροι, για να διδάξουμε την ελευθερία στους μικρούς; Εμείς δεν έχουμε υποδουλωθεί άνευ όρων στο σύστημα, το οποίο επί τριακονταετία μας αποκοίμισε μετατρέποντάς μας σε καταναλωτικά ζώα;

Πονούμε δήθεν για τη στέρηση των βιβλίων! Αλλά επί δεκαετίες, παρά τις επιμελημένες εκδόσεις, οι οποίες αντικαθιστούσαν προηγούμενες με απαράδεκτα γοργούς ρυθμούς, ώστε να ικανοποιούνται οικονομικά οι ημέτεροι συγγραφείς των σχολικών βιβλίων, είναι βεβαιότατο ότι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός καλπάζει και στη χώρα μας. Πολλοί στρέφουν την πλάτη τους στη μάθηση όχι επειδή ελκύονται από κάποια τέχνη, αλλά επειδή θέλουν να δείξουν την αντίθεσή τους σε ένα σχολείο φυλακή, το οποίο “φωτίζει μόνο όταν καίγεται” (σύνθημα τοίχου των αναρχικών)! Βέβαια το σύστημα δεν τους χρειάζεται όλους. Του αρκούν οι αποκαλούμενοι από τους άλλους σπασίκλες ή φυτά! Τί θα γίνει, καθώς πληθύνονται οι μαθητές που έχουν την τάση να καταστούν περιθωριακοί για το σύστημα; Τί θα γίνει, όταν και οι άλλοι, που κατέβαλαν κόπους και κόπους για την εισαγωγή τους, αντιληφθούν ότι η Πολιτεία ή οι ιδιώτες χορηγούν τίτλους χωρίς αντίκρυσμα σε μια απάνθρωπη κοινωνία που καταρρέει.

Αλήθεια πιστεύουμε ακόμη ότι το μόνο που λείπει από την εκπαίδευση (ας πάψουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο Παδεία) είναι τα συγγράμματα;