Ο νέος Νόμος για την Ανώτατη Εκπαίδευση και οι ερμηνείες περί «αγοράς»
Του Νικήτα Χιωτίνη
Ο νέος Νόμος για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα, σηματοδοτεί κατά τον πλέον εύγλωττο τρόπο, τη στροφή που επιχειρείται όχι μόνο στον προσανατολισμό του νεοελληνικού κράτους και της νεοελληνικής κοινωνίας, αλλά και στον προσανατολισμό που επιχειρεί η «Δύση» να επιβάλει στην παγκόσμια κοινότητα. Τα κεντρικά ζητήματα είναι η έννοια της «Αγοράς» και η έννοια της «Παιδείας», ζητήματα που ορίζουν την έννοια της ανάπτυξης και της εξέλιξης της ανθρωπότητας, τελικώς την ίδια την υπαρξιακή της διάσταση.
Αναφερθήκαμε στο ρόλο της «Δύσης» για την παραπάνω επιχειρούμενη «στροφή». Εδώ θα πρέπει να επικεντρωθούμε περαιτέρω στους πρωταγωνιστές της, στις ΗΠΑ και στην Αγγλία. Και οι δύο αυτές χώρες έχουν ιστορικούς λόγους, λόγους που αφορούν στην ίδια την ύπαρξή τους, που τους οδήγησαν σχεδόν νομοτελειακώς σε αυτές τις επιλογές. Οι ΗΠΑ είναι το πρώτο – ίσως και το μόνο – κράτος που δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε «κοσμικά»: παρά την αρχική στήριξή της σε δάνειες παραδόσεις και πνευματικότητες (με κυρίαρχες την ελληνική και την χριστιανική) γρήγορα τις εγκατέλειψε χάριν ενός «κοσμικού» τρόπου ζωής: παραγωγή και κατανάλωση, παραγωγή για την κατανάλωση και κατανάλωση για την παραγωγή και ευδαιμονία εξαρτώμενη από αυτές. Είναι φυσικό να μην μπορεί να δεί τίποτε άλλο. Η Αγγλία έχει ιστορικώς στηριχτεί στις αποικίες της. Χάνοντάς τες στράφηκε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, κυριάρχησε σε αυτό – οι ΗΠΑ δεν ξέφυγαν αυτής της κυριαρχίας – και προσπαθεί να επιβληθεί τώρα με αυτό παγκοσμίως, αλλάζοντας ή καλλίτερα διαστρέφοντας την μέχρι τώρα Ιστορία του Ανθρώπου.
Πρώτα απ’ όλα ο νέος αυτός Νόμος τιτλοφορείται «Οργάνωση Ανώτατης Εκπαίδευσης, Ανεξάρτητη Αρχή για τη διασφάλιση και πιστοποίηση της ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Ο τίτλος αυτός τα λέει όλα. Δεν μιλάμε για Παιδεία, μιλάμε για Εκπαίδευση. Η διαφορά είναι τεράστια. Στη πρώτη περίπτωση θα οργανώναμε μια κυψέλη δημιουργίας Σκέψης, αυτή πάνω στην οποία στηρίχτηκε μέχρι τώρα η Ιστορία του Ανθρώπου. Στη δεύτερη περίπτωση στοχεύουμε στην εκπαίδευση ανθρώπων που θα στελεχώσουν την «αγορά» και εδώ βρίσκεται ο άλλος πυλώνας του επαναπροσδιορισμού των στόχων του Ανθρώπου. «Αγορά» στη προκειμένη περίπτωση είναι η «παραγωγή» καταναλωτικών προϊόντων, πηγή της ορισθείσης από την νεωτερικότητα έννοια της «ευτυχίας» – έννοια με την οποίαν ούτε ο μαρξισμός διαφωνούσε – «αγορά» είναι και η ολοένα και περισσότερο αυτονομούμενη από την κοινωνία και τις ανάγκες του Ανθρώπου «οικονομία», «οικονομία» που έχει καταδήλως κυριαρχήσει και της πολιτικής, καλλίτερα θα λέγαμε πως την έχει καταργήσει. Μακράν βεβαίως της Αγοράς όπως την εισήγαγαν οι Έλληνες, ως τόπο έκφρασης της κοινωνίας και Πολιτικής συζήτησης – όπου Πολιτική η έκφραση των συλλογικών στόχων αναζήτησης του ουσιώδους. Ο νέος αυτός νόμος είναι και ιδιαιτέρως ευφυής, καθόσον δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης των προθέσεών του στη πράξη. Οργανώνει και την «Ανεξάρτητη Αρχή διασφάλισης και πιστοποίησης της ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Πρόκειται όμως πράγματι περί Ανεξάρτητης Αρχής; Στο άρθρο 72 του κατατεθέντος σχεδίου Νόμου αναφέρεται σαφώς πως «Το ανώτατο διοικητικό όργανο της Αρχής είναι το Συμβούλιο. Το Συμβούλιο της Αρχής συγκροτείται από δεκαπέντε μέλη, τα οποία ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» και συμπληρώνει: «Τα μέλη του Συμβουλίου απολαμβάνουν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας».
Φαντάζομαι πως δεν χρειάζεται ιδιαίτερος σχολιασμός περί αυτού. Αυτή λοιπόν η «ανεξάρτητη» Αρχή θα καθορίζει την έννοια της ποιότητας στα Ανώτατα αυτά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και θα αξιολογεί τους πάντες και τα πάντα, θα καθορίζει και τα σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως αυτή η «ανεξάρτητη» Αρχή κρίνει πως ποιότητα και αξιοσύνη για ένα Πανεπιστήμιο είναι η άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας των αποφοίτων του. Σε αυτήν την περίπτωση όμως τα Τμήματα Καλών Τεχνών, Ανώτερων Μαθηματικών, θεωρητικής Φυσικής, Φιλοσοφίας και τόσα άλλα, που δεν δίνουν άμεση, αλλά ενίοτε μήτε και μακροπρόθεσμη πρόσβαση στην «αγορά» όπως την εννοούμε σήμερα, αλλά σε μιαν άλλην Αγορά, αυτή που δημιουργεί την Ιστορία, τα Τμήματα αυτά λοιπόν θα κλείσουν;
Με αυτά Κυρίες (κυρίως) και Κύριοι του Υπουργείου Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, να είστε βέβαιοι πως υπηρετείτε και μάλιστα κακεκτύπως τις επιδιώξεις της Νεωτερικότητας, ακριβώς τη στιγμή της δύσης της. Η Ελλάς ευτύχησε μέχρι τώρα να μην την έχει εμπεδώσει, παρόλες τις προσπάθειες των μέχρι τώρα διορισμένων ή μη πολιτικών της. Δεν βρίσκω τον «στρατηγικό» λόγο να σπεύσουμε τώρα ασθμαίνοντας να υιοθετήσουμε κάτι που καταδήλως είναι πλέον παρωχημένο. Με άλλο Τρόπο αναπτύσσονται οι νέες κρατικές οντότητες που θα κυριαρχήσουν στο παγκόσμιο στερέωμα – αν δεν έχουν ήδη κυριαρχήσει, καθόσον με όπλα του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος το έχουν φέρει προ της κατάρρευσής του. Το θέατρο της Ιστορίας μεταφέρεται στην Ανατολή που στηρίζεται στις οικουμενικής εμβέλειας Παραδόσεις της, εις πείσμα των προσπαθειών της (αγγλοαμερικανικής) Δύσης να την αποπροσανατολίσουν.
Η Ελλάς είναι μια χώρα στην οποίαν στηρίχτηκε η Ευρώπη – η οποία Ευρώπη δεν διανοείτο και εξακολουθεί να μη διανοείται να υπάρξει χωρίς αυτήν – και η οποία Ελλάς κομίζει επίσης οικουμενικής εμβέλειας ιδιοπροσωπία. Ας την αφήσουμε ήσυχη να αναπτυχθεί όπως της έταξαν οι πραγματικοί ταγοί της, από τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα, μέχρι τον Ρήγα, τον Μακρυγιάννη, τον Δραγούμη, τον Σικελιανό, τον Πικιώνη, τον Θεοδωράκη και τους υπόλοιπους μεγάλους διανοητές-εκφραστές του συλλογικού της ασυνείδητου, ων ουκ έστι αριθμός.
7-8-2011
