Το 14ο συνέδριο της ΟΛΜΕ στο υπόβαθρο της κατάρρευσης της μεταπολίτευσης
Του Παναγ. Α. Μπούρδαλα*
Της απομένει πιθανά μια τελευταία αναλαμπή από μια νέου τύπου κεντροαριστερή διακυβέρνηση υπό την ηγεμονία του υπαρκτού μεταλλαγμένου ΠΑΣΟΚ, τουλάχιστον σε επίπεδο ηγεσίας, με την κριτική συναίνεση της ανανεωτικής πτέρυγας του ΣΥΝ, των Ο. Π. και φυσικά των ισχυρών οικονομικών και επικοινωνιακών κέντρων εξουσίας, με βάση τις αποφάσεις της Ε.Ε. και των G 20.
Οι πολιτικές δυνάμεις της κλασικής αριστεράς, σε όλες τους τις εκδοχές, έχουν υποχωρήσει, αφού όπως έδειξε η στάση του 40-45% των ψηφοφόρων αδυνατούν ιδεολογικά και πολιτικά να απορροφήσουν ακόμη και τη δυσαρέσκεια. Ταυτόχρονα αυτή η αντίδραση στο πολιτικό σύστημα, ενώ υφίστανται πολλοί λόγοι για να το κάνουν, μάλλον εκφράζονται πάλι, όπως οι εξεγερμένοι του Δεκέμβρη: χωρίς Λόγο (το Λ κεφαλαίο)…
Μέσα σ' αυτό το τοπίο είμαστε υποχρεωμένοι, όχι μόνο στα πρωτοβάθμια, αλλά κυρίως στα δευτεροβάθμια σωματεία τύπου ΟΛΜΕ, να ανοίξουμε νέους δρόμους, νέες εκδοχές, νέες στρατηγικές και νέες συμμαχίες, ώστε να αντιμετωπίσουμε το νέο τοπίο Δημοκρατίας, Εργασίας, Παιδείας και Πολιτισμού που φαίνεται να δημιουργείται. Βεβαίως δεν πρόκειται για παρθενογένεση, αλλά για ανάδειξη και ανάπτυξη υπαρχόντων δυνατοτήτων και στα τέσσερα προηγούμενα επίπεδα. Ας κάνω μια κάποια σκιαγράφηση:
Ι) Στο επίπεδο της αστικής δημοκρατίας, η αριστερά κατέρρευσε εκλογικά παταγωδώς, χωρίς η μετατόπιση να κεφαλαιοποιηθεί τουλάχιστον σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτό εκφράστηκε τόσο με το κόμμα-κιβωτός (ΚΚΕ, αλλά και ΠΑΜΕ), που έχασε το 25% της δύναμής του στις ευρωεκλογές, όσο και με τη στρατηγική της «ενότητας της αριστεράς», που προωθούσε ο σχεδόν διαλυμένος τώρα ΣΥΡΙΖΑ. Την προωθούσαν, όταν αυτήν δεν την είχε και δεν την έχει κατακτήσει, όχι μόνο ιδεολογικά και πολιτικά, αλλά ούτε καν με οργανωτικά χαρακτηριστικά στο εσωτερικό του. Και βλέπουμε ήδη πως συμπεριφέρεται στο πρώτο φύσημα του ανέμου…
Επομένως χρειάζονται ενότητες, αλλά σε επίπεδα μια νέας σύνθεσης με ευρύτερες συμμαχίες, που αφ' ενός θα γειώνονται ακόμη περισσότερο στα πραγματικά προβλήματα και αφ' ετέρου το όχημα μπορεί να είναι κυρίως τα συνδικάτα, οι τοπικές δράσεις, ο πολιτισμός, ο χώρος εργασίας, κλπ, και όχι τόσο «η αριστερά».
ΙΙ) Στο δεύτερο επίπεδο, δηλαδή παιδείας-εργασίας-πολιτισμού, δίνεται μια δυνατότητα για μια πρώτη προσέγγιση στο συνέδριο της ΟΛΜΕ προς μια νέα σύνθεση πάνω στην αλληλοπεριχώρηση αυτής της «τριάδας» στο χώρο της εκπαίδευσης. Τα παλιά ιδεολογήματα, είτε του απερχόμενου (;) εξουσιαστικού «ελληνοχριστιανικού» εθνικισμού με κέντρο το έθνος-κράτος, είτε του κυρίαρχου άχρωμου και στείρου κοσμοπολιτισμού με επίκεντρο την μη δημοκρατική Ε.Ε., συμβατού με τις αξίες του νέου καπιταλισμού, αφήνουν ένα μεγάλο πολιτισμικό, διαπολιτισμικό και αντιϊμπεριαλιστικό κενό, που τελικά το καλύπτει κυρίως ο αφιλόξενος χώρος της αναδυόμενης δήθεν αντιπαγκοσμιοποιητικής ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη.
Μέσα στο τούνελ της παρούσας παγκόσμιας κρίσης, που το σύστημα προσπαθεί να την χρησιμοποιήσει όσο γίνεται περισσότερο για να επιταχύνει τις νέες καπιταλιστικές σχέσεις, έχουμε επί πλέον τρία σταθερά δεδομένα, με αντίστοιχες πιθανές συνδικαλιστικές διεξόδους για μας:
α) Το σύμφωνο σταθερότητας της Ε.Ε. και τις αποφάσεις των G8 και G20, που σημαίνει «ευασφάλεια», υποβάθμιση των συλλογικών συμβάσεων των συνδικάτων, δραστική μείωση των μισθών-συντάξεων και ειδική περικύκλωση του στενότερου δημόσιου τομέα (παιδεία, υγεία, κλπ), αύξηση των ελαστικών σχέσεων εργασίας μέσα σε ένα νέο εργασιακό τοπίο. Το τοπίο της κρίσης μπορεί να χρησιμοποιήσει τις μεγάλες διαφορές εργασιακών σχέσεων στον ιδιωτικό με το δημόσιο τομέα για να ακινητοποιήσει τα συνδικάτα, ώστε να μειώσει δραστικά κατά σειρά τόσο τον αριθμό των μονίμων, όσο και τις οργανικές θέσεις.
Έτσι η προοδευτική ιδέα του ολοήμερου σχολείου και για το Γυμνάσιο (ίσως και Λύκειο) μπορεί να αλλάξει την αναλογία μονίμων-αναπληρωτών και ωρομισθίων δραστικά εις βάρος της μονιμότητας. Να φέρει μετά από μια νέα απόπειρα την «αξιολόγηση», δηλαδή τη συρρίκνωση και το κλείσιμο σχολείων και να βαθύνει τη χειραγώγηση στους εκπαιδευτικούς.
Παράλληλα επιδιώκει να παίξει με τα επιδόματα και τα δώρα. Η πρόταση για νέο μισθολόγιο, δήθεν μόνο για τους νεοεισερχόμενους, χωρίς τα επιδόματα (περίπου 450 Ε είναι τα εκπαιδευτικά στο χώρο της βασικής εκπαίδευσης) έχει ως επί πλέον στόχο την παραπέρα διάσπαση των εργαζόμενων στον ίδιο χώρο. Η ΑΔΕΔΥ τώρα, όχι μόνο λόγω συσχετισμού δύναμης ή οργανωτικής μορφής (Γενικό Συμβούλιο), αλλά για μια σειρά άλλων λόγων που έχουν να κάνουν και με τις επαγγελματικές διαφορές, δεν μπορεί πια από εδώ και πέρα να διαπραγματεύεται τα πάντα. Η ΟΛΜΕ π.χ. (και πιθανά παράλληλα και η ΔΟΕ) οφείλει να ανοίξει ένα νέο δρόμο διαπραγματεύσεων, το λιγότερο όπως έκανε η Ε.Ι.Ν.Α. στο χώρο της υγείας, παρά τις από τα κάτω «αριστερές» κριτικές για το χειρισμό «Τσούκαλου».
Εάν η κυβέρνηση έχει δείξει τις προθέσεις της για νέο μισθολόγιο το 2010, όπου σχεδιάζει να εξαφανίσει τα επιδόματα στους νεοπροσλαμβανόμενους (με στόχο να τα συρρικνώσει και στους μόνιμους μέσω υπερβολικών ασφαλιστικών – συνταξιοδοτικών κρατήσεων), εμείς ως ΟΛΜΕ οφείλουμε να διεκδικήσουμε κλαδικές συμβάσεις εφ' όλης της ύλης μεν, αλλά ειδικά για το μισθό, κλαδική σύμβαση με επίκεντρο την ενσωμάτωση όλων των επιδομάτων στο βασικό μισθό. Είναι η ώρα να αποδράσουμε τόσο από τη λογική του δήθεν ενιαίου μισθολογίου, όσο και του αριθμητικού μισθού (1400 Ε καθαρά ή 1800 ακαθάριστα, χωρίς να υποτιμάται τόσο ο μισθός του νεοδιόριστου όσο και ο καταληκτικός). Η ΑΔΕΔΥ σ' αυτή τη φάση ας διεκδικήσει τον κατώτατο μισθό.
β) Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για το συνταξιοδοτικό, πέρα από το ζήτημα του είδους της συνταξιοδοτικής «ισότητας» μεταξύ ανδρών και γυναικών, που φέρνει στο προσκήνιο, άνοιξε το ζήτημα των επαγγελματικών ταμείων στους δημοσίους υπαλλήλους και για την κύρια σύνταξη. Και αν ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου, μπορούμε να φτάσουμε σε επαγγελματικά ταμεία μέχρι και κατά ειδικότητα… Η καθολική μας άρνηση για επαγγελματικά ταμεία στο συνέδριο είναι ο βασικότερος όρος ύπαρξης ακόμα και αυτού καθ' αυτού του συνδικαλισμού στους παραδοσιακούς συνδικαλιστικούς θεσμούς.
γ) Ο καταιγισμός εκπαιδευτικών προτάσεων με επίκεντρο τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (που περιέχουν μέσα τους και πολλές προτάσεις που υπό όρους θα γίνονταν αποδεκτές, αλλά μέσα σε άλλο εκπαιδευτικό πλαίσιο) από Π.Ι., Επιτροπή ΥΠΕΠΘ (Μπαμπινιώτης με κατ' αρχήν αποδοχή Ν.Δ., ΛΑΟΣ και … ΠΑΣΟΚ), προτάσεις (νέας) ΠΟΣΔΕΠ (τα λεγόμενα 10 σημεία) και η νέα (;) τακτική (2009) της πλειοψηφίας της ΔΟΕ μέχρι στιγμής, δημιουργούν το πανεκπαιδευτικό τοπίο.
Το ΟΧΙ της ΟΛΜΕ στο θεσμικό διάλογο ήταν δυνατό μόνο στα ΜΜΕ, αλλά ασθενές και με ελάχιστη υποστήριξη στις ΕΛΜΕ και την κοινωνία. Τρία είναι τα σημεία κλειδιά για το ΟΧΙ, από εδώ και πέρα, που δεν μπορούμε δηλαδή να ανεχτούμε ως εκπαιδευτικοί:
1) Στις ερωτήσεις κλειστού τύπου με τις αντίστοιχες κεντρικές τράπεζες θεμάτων: Εμείς οι εκπαιδευτικοί της τάξης, ήδη έχουμε κατανοήσει που οδηγούν την κριτική και ολιστική σκέψη της νέας γενιάς. Αυτοί όμως προετοιμάζονται να τις καταστήσουν ως βασικό τρόπο εξέτασης στο σχολείο και να μειώσουν ακόμη περισσότερο το «ενιαίο της γνώσης» σε μικρότερο κύκλο νεολαίας.
2) Στις περιφερειακές εξετάσεις. Το πρώτο αποτέλεσμα μιας τέτοιας δοκιμής (μετά το πείραμα Αρσένη και Ευθυμίου) είναι η διάλυση κάθε δυνατότητας να λειτουργήσει παιδαγωγικά κάθε σχολική κοινότητα. Το δεύτερο αποτέλεσμα εκτιμάται ότι θα αυξήσει την αποστράτευση και άλλου μαθητικού δυναμικού, είτε κυριολεκτικά με μεγαλύτερη σχολική διαρροή, είτε με «μεγαλύτερο» λειτουργικό αναλφαβητισμό.
Παράλληλα σε επίπεδο θεσμικό, δίνει η πρόταση αυτή ένα ακόμα ψεύτικο εργαλείο για «αξιολόγηση» της σχολικής μονάδας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ύπαρξη αρκετών σχολείων και φυσικά το στένεμα του κλοιού για ατομική θεσμική «αξιολόγηση» – χειραγώγηση των εκπαιδευτικών εις βάρος βεβαίως κάθε παιδαγωγικής ελευθερίας. Και αυτό διότι τέτοιες περιφερειακές βαθμολογίες δεν οδηγούν σε ανατροφοδότηση και αλληλεπίδραση των εκπαιδευτικών, αλλά σε υποταγή στην ιεραρχία.
3) Στα πολλά επιλεγόμενα μαθήματα και τους μάνατζερ, που θα απομακρύνουν ακόμα περισσότερο τους μαθητές από τη λογική της «ενιαίας γνώσης», τόσο στο είναι του κάθε μαθητή χωριστά, όσο και των μαθητών ως κοινωνικού στρώματος. Παράλληλα ανοίγουν τους δρόμους για είσοδο των χορηγών και στον τομέα των μαθημάτων, οπότε το τοπίο θα αλλάξει άρδην, έτσι ώστε να οδηγηθούν οι σχολικές κοινότητες ως μονάδες στο … Β΄ Καποδίστρια με ειδικό ρόλο του κεφαλαίου άμεσα σε τομείς της γνώσης και πολιτισμού στο σχολείο.
ΙΙΙ) Κλείνοντας, θεωρώ, πως μέσα σ' αυτό το διαγραφόμενο συνδικαλιστικό πλαίσιο μπορούν να κινηθούν οι νέες συνδικαλιστικές συμμαχίες και ενότητες, ικανές να δώσουν ώθηση στην πράξη και για πολλαπλές μορφές ενότητας στη δράση και στις «αριστερές» συνιστώσες. Διαφορετικά θα μείνουν σε δεύτερο πλάνο οι αποφάσεις των προηγούμενων συνεδρίων και θα παραμείνουν ανοικτές μόνο οι όποιες δυνατότητες νέων συνθέσεων σε επίπεδο Γενικών Συνελεύσεων, πανεπκαιδευτικών συμμαχιών, νέων μορφών συλλογικής κοινωνικής δράσης και πειραματισμούς στις σχολικές κοινότητες.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο λοιπόν είναι δυνατόν να ξεκινήσει η πορεία και για ένα «Ενιαίο Συνδικάτο Παιδείας», με τη μορφή Συνομοσπονδίας και με στρατηγική που να επιτρέπει την είσοδο, σε επόμενη συμβατή φάση, και των πανεπιστημιακών, που φαίνεται και γι' αυτούς, ότι τελειώνει η περίοδος των «παχέων αγελάδων» (Ευρωπαϊκά προγράμματα).
Ιδού πεδίο δόξης…
Υστερόγραφο: Το συνέδριο οφείλει στη λογική του διαπολιτισμού και του ενιαίου της γνώσης και της εργασιακής μονιμότητας και αξιοπρέπειας:
α) Να καλέσει την διωκόμενη πρώην διευθύντρια του 132ου Δημ. Σχολείου για μια ειδική παρέμβαση στο συνέδριο, που πάλεψε, πέρα από δημοσιοϋπαλληλικές λογικές, για το αυτονόητο στο σχολείο της μαζί με το σύλλογο.
β) Να εκδώσει ειδικό ψήφισμα για την Κ. Κούνεβα, σύμβολο αταλάντευτου συνδικαλιστικού αγώνα.
* Ο Παναγ. Α. Μπούρδαλας είναι σύνεδρος του 14ου συνεδρίου της ΟΛΜΕ, εκλεγμένος από την Εκπαιδευτική παρέμβαση Αχαΐας – πρ. πρόεδρος της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας.
Πάτρα, 22-06-2009
