Διαπραγμάτευση χρεοκοπίας

 

Του Δημήτρη Καζάκη

 

Το πιο θερμό καλοκαίρι αναμένεται να είναι το φετινό. Όχι τόσο από την άποψη των κοινωνικών αντιδράσεων, αλλά κυρίως λόγω των απανωτών νομοσχεδίων και παρεμβάσεων της κυβέρνησης. Μέχρι το φθινόπωρο πρέπει να έχει τεθεί ο μηχανισμός εκποίη­σης της χώρας σε κίνηση και οι βασικές παρεμβάσεις να έχουν υιοθετηθεί. Αυτό απαιτούν οι ηγέτες του Eurogroup προκειμέ­νου τον Σεπτέμβριο να πάρουν τις αποφάσεις τους σχετικά με το νέο «πακέτο βοήθειας» για την Ελλάδα.

Μέχρι τότε οι εκδοχές του «πακέ­του» δίνουν και παίρνουν, μετα­τρέποντας την Ελλάδα σε έρμαιο των κερδοσκόπων και των αγο­ρών, σε βαθμό που όλο και χειρο­τερεύει. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, εκ­πρόσωποι κορυφαίων χρηματοοι­κονομικών ομίλων της ευρωζώνης συναντήθηκαν στα κεντρικά γρα­φεία της BNP Paribas στο Παρίσι προκειμένου να συζητήσουν τη συμμετοχή τους στον νέο μηχανισμό στήριξης της Ελλάδας.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων, που διεξάγονται υπό την αιγίδα του Διεθνούς Χρηματοπιστωτι­κού Ινστιτούτου (IIF), θα τεθούν οι προϋποθέσεις για τη μετακύλιση ελληνικών ομολόγων, κα­θώς έως σήμερα έχουν υπάρξει σοβαρές διαφωνίες όσον αφορά το ύψος των επιτοκίων και τη δι­άρκεια των νέων τίτλων. Το IIF αναφέρεται και ως Παγκόσμια Ένωση των Πιστωτικών Ιδρυμά­των, όπου κάνουν κουμάντο οι πιο μεγάλες αμερικανικές, γαλλικές και γερμανικές ιδιωτικές τράπεζες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα πρόταση που θα συζητηθεί στη βά­ση του αρχικού γαλλικού σχεδίου θα περιλαμβάνει πιο ελκυστικούς όρους για τη συμμετοχή των τρα­πεζών συγκριτικά με το αρχικό σχέ­διο, το οποίο προβλέπει μετακύλιση των ελληνικών ομολόγων που λήγουν έως το 2014 σε 30ετείς τίτ­λους, αλλά αφορά μόνον το ήμισυ των τοποθετήσεων των τραπεζών σε ελληνικό χρέος.

Το νέο δε χαρακτηριστικό των διαπραγματεύσεων είναι η πρόβλεψη για μερική επαναγορά χρέους, εξέ­λιξη που θα οδηγούσε στην εξο­μάλυνση των συνθηκών στην αγο­ρά ομολόγων.

 Το πού θα βρεθούν τα χρήματα, αλλά και το ύψος της επαναγοράς δεν αναφέρονται. Επο­μένως το πιθανότερο είναι να πρό­κειται για μικρό ποσό, που απλώς θα προσαυξήσει τις αποδόσεις συ­γκεκριμένων τραπεζών με επιλεγ­μένες αγορές, σαν αυτές που έκανε ο ΟΔΔΗΧ τον περασμένο Φεβρου­άριο.

Ακριβότερος δανεισμός

Με βάση το αρχικό σχέδιο, το χρέος που θα επανεπενδυθεί θα έχει επιτόκιο έως 8%, το οποίο θα διαμορφώνεται μέσα από ένα βα­σικό επιτόκιο 5,5% συν ένα επι­πλέον ποσοστό έως 2,5% που θα συνδέεται με τον ρυθμό ανάπτυ­ξης της ελληνικής οικονομίας.

Το νέο σχέδιο προβλέπει πως το μέ­γιστο τελικό επιτόκιο θα μειωθεί στο 5,76%, με το βασικό επιτόκιο να είναι κυμαινόμενο και συνδε­δεμένο με το τριμηνιαίο Euribor, προσαυξημένο με επιπλέον ποσο­στό της τάξεως του 1,7%. Μιλά­με, δηλαδή, για μια μετακύλιση χρέους που θα προσαυξήσει το κόστος τουλάχιστον κατά 3% από τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας.

Την ανταλλαγή των παλαιών ελλη­νικών ομολόγων με νέα, τα οποία θα έχουν μεγαλύτερες προθεσμίες εξόφλησης, επαναφέρει προς συ­ζήτηση και η Γερμανία, θέτοντας ουσιαστικά θέμα αναδιάρθρωσης χρέους. Το πρακτορείο Bloomberg (5.7) μετέδωσε δήλωση Γερμανού αξιωματούχου, σύμφωνα με τον οποίο η Γερμανία θα επαναφέρει μία πρόταση για την ανταλλαγή ελληνικών ομολόγων που θα περιλαμ­βάνει εθελοντική ανταλλαγή χρέ­ους έναντι ομολόγων με μεγαλύτε­ρη διάρκεια.

Σημειώνεται πως ήδη οι οίκοι αξιο­λόγησης έχουν προειδοποιήσει ότι ενδεχόμενη εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων, κατά την οποία οι ιδιώ­τες αγοράζουν νέα ομόλογα όταν λήγουν τα παλαιά, θα αποτελούσε χρεοκοπία εάν οι επενδυτές έχουν δεχτεί πιέσεις να αποδεχθούν τη συμφωνία επειδή φοβούνται χειρό­τερες επιπτώσεις.

Όπως μεταδίδει το Bloomberg, η γερμανική κυβέρνηση θεωρεί ότι ένα τέτοιο πιστωτικό γεγονός (credit event) θα ήταν περιορισμέ­νο και δεν θα προκαλούσε μεγάλα προβλήματα, όπως ενδεχομένως να συμβεί με άλλες λύσεις. Με άλ­λα λόγια, η γερμανική κυβέρνηση δεν αποκλείει καθόλου μια περι­ορισμένη κατάρρευση τραπεζών, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Βέβαια, το πόσο «περιορισμένη» μπορεί να είναι μια τέτοια κατάρ­ρευση, αυτό μόνο να το εικάσει κα­νείς μπορεί.

Όσο για το τι θα γίνει με τις κατα­θέσεις των Ελλήνων καταθετών σε μια τέτοια περίπτωση «πιστωτικού γεγονότος», αυτό δεν απασχολεί καθόλου τη Γερμανία. Ούτε τους τραπεζίτες, μια και γνωρίζουν πο­λύ καλά ότι εντός του ευρώ δεν υπάρχει κανενός είδους εξασφάλι­ση των καταθέσεων. Εκτός βέβαια από ανέξοδες δηλώσεις καθησυχασμού.

Πάντως οι οίκοι αξιολόγησης έχουν αποσαφηνίσει πως, αν οι ομολογι­ούχοι θεωρούν πιθανή τη χρεοκο­πία και η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας έχει υποχωρήσει, τότε είναι δύσκολο να θεωρήσει κανείς ότι προσέρχονται εθελοντικά στη συμφωνία για την ανταλλαγή ομο­λόγων, επισημαίνει ο οίκος.

Για τους επενδυτές μια τέτοια κίνηση θα είχε νόημα μόνον εάν συνέπραττε και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο η πρόταση του Βερολίνου δεν φαίνεται να έχει υποστηρικτές στην Ευρωπαϊκή Ένω­ση, καθώς τόσο η ΕΚΤ όσο και η Κομισιόν και πολλές ευρωπαϊκές κυ­βερνήσεις δεν θέλουν να ακούσουν για αναδιάρθρωση χρέους σε οποι­αδήποτε μορφή.

Ποιοι προτιμούν πτώχευση

Το αποτέλεσμα όλων αυτών; Το κόστος ασφάλισης των ελληνικών τίτλων αυξήθηκε την Τετάρτη (6.7) μετά την υποβάθμιση της Πορτογα­λίας από τη Moody’s και την προει­δοποίηση για ενδεχόμενο δεύτερο πακέτο στήριξης της χώρας της Ιβη­ρικής.

Το κόστος ασφάλισης έναντι αθέ­τησης πληρωμών (CDS) αυξήθηκε κατά 59 μονάδες βάσης, στις 1.975 μονάδες, με τους επενδυτές να ανησυχούν και για την πορεία των διαβουλεύσεων των ελληνικών ομο­λόγων.

● Να θυμίσουμε ότι τον Ια­νουάριο του 2010 τα ελληνικά CDS ήταν γύρω στις 400 μονάδες βάσης και έναν χρόνο αργότερα γύρω στις 1.200 μονάδες.

● Να θυμίσουμε επιπλέον ότι το ανώτερο πλαφόν μονά­δων βάσης για CDS παγκόσμια έχει τεθεί γύρω στις 2.500 μονάδες βά­σης. Η Ελλάδα, αν πάει με αυτούς τους ρυθμούς, θα τις έχει φτάσει μέχρι το φθινόπωρο. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι η κρίση χρέους της Ελλάδας θα έχει γίνει μη ανατάξιμη για τις αγορές και επομένως το μόνο που θα μένει ακόμη κι επίσημα θα είναι να πτω­χεύσει η χώρα.

Αυτό επιδιώκουν οι Ευρωπαίοι; Μάλλον ναι, μια και δεν πιστεύουν πια ότι η κατάσταση στην Ελλάδα μπορεί να διασωθεί. Αρκεί να έχουν τεθεί υπό μηχανι­σμό εκποίησης η χώρα και τα περι­ουσιακά της στοιχεία. Γι’ αυτό βιάζονται. Γι’ αυτό πιέζουν τόσο πολύ. Από την άλλη, οι αγορές δεν θέ­λουν να αφήσουν την επίσημη πτώ­χευση της Ελλάδας στην αποκλει­στική αρμοδιότητα των πολιτικών της ευρωζώνης, δηλαδή της Μέρκελ και του Σαρκοζί.

Έτσι έχει ξε­σπάσει αληθινός πόλεμος με τους οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι είναι σίγουρο ότι θα υποβαθμίζουν διαρ­κώς Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, αλλά και Ισπανία, όπως ίσως και την Ιταλία, προκειμένου να πιέσουν τους πολιτικούς.

Ο επικεφαλής της Standard & Poor’s στη Γερμανία απέρριψε την Τετάρτη (6.7) την κριτική ότι ο οί­κος αξιολόγησης αξιολογεί υπερ­βολικά σκληρά τις προσπάθειες για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο νέο σχέδιο διάσωσης της Ελλά­δας με αποφυγή πιστωτικού επει­σοδίου.

Υπενθυμίζεται πως χθες ο διοι­κητής της Αυστριακής Κεντρικής Τράπεζας και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊ­κής Κεντρικής Τράπεζας Έβαλντ Νοβότνι, με συνέντευξή του στη δημόσια αυστριακή τηλεόραση, άσκησε δριμύτατη κριτική κατά των αμερικανικών οίκων αξιολό­γησης. Ο Νοβότνι υποστήριξε ότι οι οίκοι είναι πολύ αυστηρότεροι και επιθετικότεροι όσον αφορά τις αξιολογήσεις τους στον χώρο της ευρωζώνης από ό,τι σε παρό­μοιες περιπτώσεις στη Νότια Αμε­ρική.

Από την πλευρά της η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προειδοποίησε χθες τους οίκους αξιο­λόγησης ότι η τρόικα έχει τη δική της κρίση για τη διάσωση της Ελλά­δας από τη χρεοκοπία και δεν πρό­κειται να τους αφήσει να κάνουν ό,τι θέλουν.

«Οι ισχυρισμοί αυτοί είναι λόγια του αέρα και είναι αποδεδειγμένα λανθασμένοι. Είτε βασίζονται σε άγνοια των γεγονότων είτε τα κίνη­τρα είναι πολιτικά και τα γεγονότα παραμελούνται» δήλωσε ο Τόρτσεν Χίνριχτς σε αυστριακό ραδιόφω­νο. Ο ίδιος τόνισε πως η Standard & Poor’s δεν απέρριψε το γαλλικό σχέδιο στη βάση του, αλλά σχολί­ασε το πώς θα αξιολογούσε με τα σημερινά δεδομένα και τις διαθέσι­μες πληροφορίες το σχέδιο.

«Πρόκειται για ένα καθαρά υποθε­τικό σχόλιο. Το τελικό σχέδιο δεν έχει ακόμη εγκριθεί» τόνισε προ­σθέτοντας πως το βασικό προς εξέ­ταση ζήτημα ήταν το πώς αντιμε­τωπίζονται οι επενδυτές σε σχέση με τους αρχικούς όρους των ομολόγων, την αποπληρωμή του κεφαλαί­ου και των τόκων.

«Είναι πολύ σαφές ότι εξετάζεται μια σημαντική επέκταση της διάρκειας των ομο­λόγων και μια καθυστέρηση στην αποπληρωμή, κάτι που δεν είναι σύμφωνο με την αρχική υπόσχεση για την έγκαιρη πληρωμή των τό­κων και του κεφαλαίου. Σε αυτόν τον βαθμό, ένα τέτοιο σχέδιο θα συνεπαγόταν χρεοκοπία» δήλωσε ο Χίνριχτς.

Όλα για τη Γερμανία

Και η κυβέρνηση των δύο πρωθυπουργών και του ενός αντιπροέδρου; Κάνει ό,τι μπορεί για να επιταχύνει τις εκποιήσεις και να μετατρέψει το ξεπούλημα της χώρας σε μη ανατάξιμο γε­γονός. Με την πώληση επιπλέον ποσοστού 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom προσέρχεται ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος στη συνάντηση με τον Γερμανό ομόλογό του Β. Σόιμπλε, η οποία επρόκειτο να γίνει την Τετάρτη (6.7) στο Βερολίνο.

Ο κ. Βενιζέλος θα έχει επαφές και με εκπροσώπους του γερμανικού συνδέσμου βιομηχανιών με δεδο­μένο το γερμανικό ενδιαφέρον για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τις ιδιωτικοποιήσεις. Στη συνά­ντηση θα συζητηθούν θέματα που αφορούν τις δύο χώρες, την ευρω­παϊκή οικονομική διακυβέρνηση, ενώ ο κ. Βενιζέλος θα ενημερώσει τον συνομιλητή του για το πώς η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να εφαρμόσει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Τα πάντα στη διάθεση της Γερμανίας.

Αρκεί τα θύματα να πεθαίνουν ευτυχισμένα…

«Ασύμμετρες απειλές» στην επίλυση της ελληνικής και ευρωπαϊκής κρίσης χρέους χαρακτήρισε τους οίκους αξιολόγησης και άλλους διεθνείς παράγοντες που επηρεάζουν τις εξελίξεις ο υπουργός Οικονομικών Ευ. Βενιζέλος σε συνέντευξη που παραχώρησε στους New York Times (5.7).

Στη συνέντευξη που τιτλοφορείται «Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών κινείται από κρίση σε κρί­ση» η αμερικανική εφημερίδα εστιάζει στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, στο σχέδιο για ρι­ζική μείωση του δημόσιου τομέα, στο επιθετικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων της Ελλάδας και στις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να υλοποιή­σει η ελληνική κυβέρνηση.

Στη συνέντευξη ο κ. Βενιζέλος αναγνωρίζει το άγος που έχει φέρει η λιτότητα στην ελληνική κοινωνία, ωστόσο υποστηρίζει ότι, παρά την αυ­ξανόμενη οργή, υπάρχει περιορισμένη διάθεση για νέες εκλογές και αλλαγή της κυβέρνησης. «Ναι, έχουμε διαδηλωτές στους δρόμους, αλλά σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις η μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης απορρίπτει την ιδέα των πρόωρων εκλογών» είπε.

Ερωτηθείς για την υψηλή ευθύνη εκτέλεσης των μέτρων, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών δήλωσε πως ο ίδιος δεν έχει κανένα πρόβλημα σχετικά με την εφαρμογή των μέτρων, ξεκαθαρίζοντας πως η μεγάλη πρόκληση είναι η οικονομική σταθεροποίηση. Δεν ξέρω πόσο γρήγορα μπορεί να διανύσει ο κ. Βε­νιζέλος το κατοστάρι, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα εκπλαγεί και ο ίδιος όταν χρειαστεί να το κάνει για να γλιτώσει όταν η επικείμενη επίσημη πτώχευση θα παρουσιαστεί ως οικονομική σταθερο­ποίηση.

Ο κ. Βενιζέλος, τέλος, αναφέρθηκε στη συμπε­ριφορά των διαφόρων διεθνών παραγόντων που επηρεάζουν τις εξελίξεις. «Έχουμε κάποιες ασύμμετρες απειλές» είπε, αναφερόμενος στους οίκους αξιολόγησης. Τέλος, οι New York Times κάνουν λόγο για σκληρές πολιτικές στην Ελλάδα που θα οδηγήσουν 120.000 εργαζόμενους του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα να χάσουν τη δουλειά τους κατά τα επόμενα τρία χρόνια.

Όμως, μην ανησυχείτε. Σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό «Focus» ο πρόεδρος του Eurogroup δήλωσε πως η κυριαρχία της Ελλά­δας θα περιοριστεί. Και μάλιστα θα περιοριστεί massive, δραστικά. Επίσης ανακοίνωσε την εγκατάσταση μόνιμων επιτρόπων στα ελληνικά υπουρ­γεία, οι οποίοι θα εποπτεύουν τους ρυθμούς και την ταχύτητα της εκποίησης.

Αυτό που ανακοίνω­σε ο Γιούνκερ δεν ήταν τίποτε περισσότερο από την επιβολή μιας ύπατης αρμοστείας, σαν τους Γερμανούς γκαουλάιτερ, που θα επιβλέπουν το ξεπούλημα της χώρας και του λαού της. Αν αυτό νομίζετε ότι σημαίνει τη μετατροπή της Ελλάδας σε αποικία, οφείλουμε να σας καθησυ­χάσουμε. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, δεν πρόκειται για επιτρόπους, αλλά για «συμβούλους» που έρχονται – με έξωθεν εντο­λή – να μας προσφέρουν τεχνογνωσία. Σε τι ακριβώς; Δεν γνωρίζουμε.

Άλλωστε δεν πρέπει να ανησυχείτε καθόλου. Μπορεί να εκποιηθεί η χώρα, να καταλήξει στα αζήτητα το 1/3 του εργατικού δυναμικού της, η ανέχεια να ξεπεράσει το 50% του πληθυσμού, η αγορά μαζί με τους επαγγελματίες και τους μικρομεσαίους να σαρωθεί, οι εγχώριες τράπεζες να καταρρεύσουν χωρίς τελικά το ελληνικό κράτος να μπορέσει να αποφύγει την επίσημη πτώχευση, αλλά όλα αυτά γίνονται για το κα­λό μας.

Αρκεί το ευρώ και η ευρωζώνη να μπορέσουν να επιζήσουν. Δεν έχουν σημασία τα θύματα, αρκεί να πεθαίνουν ευτυχισμένα με το ευρώ στην τσέ­πη και με την ικανοποίηση ότι ακόμη και τα δισέγγονά τους θα πληρώνουν τα ίδια δάνεια για τα οποία εξοντώθηκαν κι αυτοί…

* Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Οικονομολόγος – Αναλυτής.

 ΠΗΓΗ: (ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ “Π” ΣΤΙΣ 07-07-11), http://www.topontiki.gr/article/19176