Η ΩΡΑ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ:
Πρέπει να πολεμήσουμε. Θα υπάρξουν θύματα. Θα κάνουμε λάθη. Είναι όμως απαραίτητο. Μέρος ΙΙ
Του Βασίλη Βιλιάρδου*
ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, οι πιθανότητες μίας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας της χώρας μας αυξάνονται καθημερινά ενώ, εάν δεν συμβεί κάποιο «θαύμα», η Ελλάδα θα οδηγηθεί στην καταστροφή – παρά τα τεράστια διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα που είχε (ίσως έχει ακόμη) στο παρελθόν, τα οποία δυστυχώς «εξανέμισε» η κυβέρνηση μας, επιλέγοντας να «επαιτεί» αντί να απαιτεί, στην Ουάσιγκτον των Η.Π.Α. και ιδίως της Ευρώπης (Βερολίνο).
Κατά την άποψη μας, με δεδομένο το ότι η ανάπτυξη φαίνεται πια δύσκολη, υπό τις σημερινές παγκόσμιες συνθήκες (υπερχρέωση της δύσης, κοινωνικές αναταραχές στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, πετρέλαιο, αυξήσεις τιμών κλπ), η λύση του προβλήματος της Ελλάδας δεν είναι άλλη, από την «εκδίωξη» του ΔΝΤ και την αποπληρωμή του συνολικού δημοσίου χρέους της σε 40 ισόποσες ετήσιες δόσεις, με επιτόκιο ίσο με αυτό που δανείζονται οι τράπεζες – με το βασικό της ΕΚΤ (1,25%).
Στην περίπτωση αυτή, οι ετήσιοι τόκοι για το σύνολο των χρεών μας (περί τα 340 δις €, εκ των οποίων τα 100 δις € ανήκουν σε Έλληνες – τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, αμοιβαία, ιδιώτες), θα ήταν περίπου 4,25 δις € το πρώτο έτος (μειούμενοι στη συνέχεια), ενώ τα χρεολύσια 8,5 δις € το χρόνο – συνολικά 12,75 δις €. Εάν από το έλλειμμα του 2011 (20,857 δις €), αφαιρέσουμε τους τόκους (15,92 δις €) και προσθέσουμε τα «νέα τοκοχρεολύσια» (12,75 δις €), το συνολικό ποσόν που θα απέμενε για χρηματοδότηση θα ήταν 17,68 δις € (όσο είναι περίπου σήμερα οι ετήσιοι τόκοι που πληρώνουμε).
Αυτά τα 17,68 δις € θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν με την έκδοση Εθνικών ομολόγων σε ετήσια βάση (εσωτερικός δανεισμός), έως εκείνο το χρονικό σημείο που θα καλύπτονταν από τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού (σωστή αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, μείωση των περιττών κρατικών δαπανών, φορολόγηση των «εμπορικών» πολυεθνικών επί του τζίρου κλπ) – κάτι που θα μπορούσε να επιτευχθεί, εάν βέβαια επανερχόταν η αισιοδοξία στην Ελλάδα, μέσα από την προοπτική για το μέλλον (εξόφληση του χρέους σε 40 έτη, με 1,25%), καθώς επίσης εάν κέρδιζε η Πολιτεία την εμπιστοσύνη των Πολιτών της.
Όλα όσα αναφέρονται λοιπόν, σε σχέση με την άρνηση χρέους (απεχθές), με την επιμήκυνση των 110 δις € μετά το 2013, με την επαναγορά χρέους κλπ, είναι εντελώς εκτός πραγματικότητας – με εξαίρεση ίσως την άμεση διαγραφή 40-50% του χρέους, η οποία όμως θα κατέστρεφε τις ελληνικές τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία, τους ιδιώτες επενδυτές κλπ, ενώ θα προκαλούσε μία μεγάλη, αλυσιδωτή αντίδραση στην Ευρωζώνη, με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα της χώρας μας δεν είναι το τι θα συμβεί μετά το 2013, αλλά το πώς θα εξασφαλισθεί σήμερα ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός των 22,54 δις €, ή 1,88 δις € μηνιαία (με αρχή τον Ιανουάριο του 2011), έτσι ώστε να εξοφλούνται οι μηνιαίες υποχρεώσεις του κράτους μας (μισθοί, συντάξεις κλπ) – κάτι που θεωρούμε πολύ δύσκολο μετά το πρώτο εξάμηνο του έτους που διανύουμε (ήδη δανειζόμαστε με τρίμηνη λήξη, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη βραχυπρόθεσμης ρευστότητας – ενώ ο προϋπολογισμός μας εμφανίζει μεγαλύτερα ελλείμματα των προγραμματισμένων).
Κατά την άποψη μας, εάν δεν περιορισθούν οι τόκοι και δεν διακανονισθεί το συνολικό δημόσιο χρέος, οι πιθανότητες επίλυσης του προβλήματος σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Εάν η κυβέρνηση μας είχε ενεργοποιηθεί σωστά και έγκαιρα, καθώς επίσης εάν δεν είχαμε υποχρεωθεί στην «υφεσιακή» πολιτική του ΔΝΤ, η Ελλάδα θα είχε μεν δυσκολίες, αλλά δεν θα αντιμετώπιζε αδιέξοδα – πόσο μάλλον την απειλή της χρεοκοπίας.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΤΟΚΩΝ
Περαιτέρω, θεωρούμε σκόπιμη μία μικρή αναφορά μας στο θέμα των τόκων, σε σχέση με την εξέλιξη ενός δανείου. Σε γενικές γραμμές, ένα δάνειο με επιτόκιο 5%, διπλασιάζεται (τόκοι, ανατοκισμός) ανά 15 έτη. Εάν δηλαδή μία χώρα δανείζεται συνεχώς, για την κάλυψη τόσο των υφισταμένων χρεών της, όσο και των τόκων τους, όπως συμβαίνει στο παράδειγμα των 340 δις € δημοσίου χρέους της Ελλάδας, μετά από την πάροδο 15 ετών (2026), το χρέος της διπλασιάζεται (680 δις €). Κατά τον ίδιο τρόπο, το χρέος στα 30 χρόνια τετραπλασιάζεται, στα 45 χρόνια οχταπλασιάζεται, στα 60 χρόνια 16πλασιάζεται κλπ (Πίνακας ΙΙ).
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξέλιξη χρέους (με ανατοκισμό), επιτοκίου 5% ετησίως
|
Αρχικό Χρέος |
15 έτη |
30 έτη |
45 έτη |
60 έτη |
|
|
|
|
|
|
|
340 δις € |
680 δις € |
1,36 τρις € |
2,72 τρις € |
5,44 τρις € |
Πηγή: B. Senf, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Όπως φαίνεται καθαρά από τον Πίνακα ΙΙ, η εξέλιξη ενός χρέους στην περίπτωση που συνεχώς αναχρηματοδοτούνται τα εκάστοτε λήγοντα τοκοχρεολύσια, είναι καταστροφική – εάν δε το επιτόκιο είναι υψηλότερο του 5%, τότε είναι εμφανές ότι δεν είναι δυνατόν ποτέ να «εξυπηρετηθεί» το δάνειο (ο ακριβής αριθμός για ένα δάνειο ύψους 1 € μετά από 150 έτη είναι 1.507 – δηλαδή, εάν κάποιος δανειζόταν σήμερα ένα «ανατοκιζόμενο» ευρώ, με 5% επιτόκιο, μετά από 150 έτη θα έπρεπε να πληρώσει 1.507 €).
Εάν τώρα στο ποσόν αυτό, στο συνολικό δημόσιο χρέος δηλαδή, προσθέσει κανείς τα πιθανολογούμενα πρωτογενή (προ τόκων) ελλείμματα των ετησίων προϋπολογισμών της Ελλάδας, τότε καταλήγει σε δάνεια που είναι αδύνατον ποτέ να της προσφέρουν οι «αγορές». Όταν λοιπόν δεν εκδίδει η ίδια χρήματα για την «πληθωριστική εξόφληση» των εσωτερικών της υποχρεώσεων (μισθοί δημοσίων υπαλλήλων, συντάξεις κλπ), είναι υποχρεωμένη να δηλώσει στάση πληρωμών.
Επομένως, όταν ισχυρίζονται διεθνώς οι διάφοροι «ιθύνοντες» της χώρας μας (Πρωθυπουργός, υπουργός οικονομικών, Τράπεζα της Ελλάδας κλπ) ότι, η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη «αναδιάρθρωσης» του δημοσίου χρέους της, καθώς επίσης ότι θα αποπληρώσει όλα όσα οφείλει στους δανειστές της, μάλλον γελοιοποιούν την πατρίδα μας – ενώ δυστυχώς «καλλιεργούν», παράλληλα με τον εσωτερικό αφελληνισμό που πιθανότατα «επιχειρείται» (λαθρομετανάστευση κλπ), έναν έντονο «ανθελληνισμό».
Από την άλλη πλευρά, εάν η Ελλάδα επιλέξει «ενδοτικά» την αποκρατικοποίηση των επιχειρήσεων της, με στόχο τη δήθεν μείωση των χρεών της κατά τις «εντολές» των διεθνών κερδοσκόπων, οι οποίοι φυσικά δεν ενδιαφέρονται για τις ζημιογόνες (οπότε τα ελλείμματα παραμένουν στην ιδιοκτησία του κράτους), αλλά για τις πολύ κερδοφόρες εταιρείες (οπότε χάνει το κράτος τα κέρδη του, υποδαυλίζοντας ταυτόχρονα την ανεργία) και ειδικά για τις κοινωφελείς μονοπωλιακές (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ κλπ), τότε η εξαθλίωση των Πολιτών της είναι δεδομένη – όπως επίσης η ολοσχερής απώλεια της εθνικής της κυριαρχίας.
Πόσο μάλλον όταν, ακόμη και αν πουλήσει όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις της, δεν πρόκειται να εισπράξει (υπό τις σημερινές συνθήκες) περισσότερα από 7 δις € – δηλαδή, τους τόκους που πληρώνει για περίπου πέντε μήνες ή τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της (ζημίες) για περίπου τρείς μήνες (!).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κλείνοντας, εάν το επιτόκιο δανεισμού μίας χώρας είναι υψηλότερο από το ρυθμό ανάπτυξης της (πόσο μάλλον όταν η χώρα ευρίσκεται σε ύφεση), η χρεοκοπία της είναι επίσης αναπόφευκτη. Η ύφεση είναι ουσιαστικά υπέρ των δανειστών (καταθετών κλπ), αφού η αγοραστική αξία των μετρητών χρημάτων αυξάνεται, λόγω της πτώσης των τιμών των προϊόντων (εργατικού κόστους κλπ). Επομένως, είναι απόλυτα καταστροφική για όλους όσους χρωστούν χρήματα.
Αντίθετα, ο πληθωρισμός είναι υπέρ των οφειλετών (βλ. Η.Π.Α.), αφού η αγοραστική αξία των χρημάτων μειώνεται, λόγω της αύξησης των τιμών των προϊόντων (μισθών κλπ). Κατ’ επέκταση, ο πληθωρισμός είναι «εξυγιαντικός» για υπερχρεωμένες οικονομίες ενώ, παρά το ότι είναι ένα άδικο μέτρο για τους μισθωτούς κλπ, η «διαχείριση» του είναι πολύ ευκολότερη, από αυτήν της ύφεσης.
Όταν λοιπόν μία υπερχρεωμένη χώρα πλήττεται ταυτόχρονα από ύφεση (η οποία προκαλεί με τη σειρά της την ανεργία – κοστίζει περί τα 400 εκ. € ετησίως στη χώρα μας, όταν αυξάνεται κατά 1%) όπως σήμερα η Ελλάδα, λόγω της καταστροφικής πολιτικής του ΔΝΤ, τότε η χρεοκοπία της είναι προδιαγεγραμμένη (εάν όχι, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, προσχεδιασμένη).
Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 20. Απριλίου 2011, viliardos@kbanalysis.com
* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
