Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΤΕΛ:

Η αποκρατικοποίηση των κοινωφελών επιχειρήσεων είναι μεγάλο έγκλημα, αφού οδηγεί μία χώρα στην απόλυτη εξάρτηση της από τις πολυεθνικές και στην υποδούλωση της στα κράτη-έδρα τους

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

“Το δόγμα ότι η οικονομική δύναμη εδρεύει στη ρίζα κάθε κακού πρέπει να απορριφθεί και τη θέση του να πάρει μία κατανόηση των κινδύνων κάθε μορφής ανεξέλεγκτης δύναμης. Τα χρήματα, αυτά καθαυτά, δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα. Γίνονται επικίνδυνα μόνο εάν μπορούν να αγοράσουν δύναμη – είτε άμεσα, είτε με την υποδούλωση των οικονομικά αδύναμων, οι οποίοι αναγκάζονται να πουλήσουν τον εαυτό τους για να ζήσουν…Εκείνοι που κατέχουν ένα πλεόνασμα τροφής μπορούν να εξαναγκάσουν εκείνους που λιμοκτονούν σε μία «ελεύθερα» αποδεκτή δουλεία, χωρίς να χρησιμοποιήσουν βία” (K. Popper).  

Όπως φαίνεται, πλησιάζουμε στα τελευταία στάδια των «νεοφιλελεύθερων» ιδιωτικοποιήσεων, οι οποίες ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 – κυρίως από τις Η.Π.Α. και τη Μ. Βρετανία. Οι υπόλοιπες κρατικές εταιρείες της δύσης, μεταξύ των οποίων βέβαια οι μονοπωλιακές κοινωφελείς, εξαγοράζονται από το Καρτέλ των πολυεθνικών – οπότε η «διαδικασία» τείνει στο τέλος της, με την ολοκληρωτική «κατάληψη» της Πολιτείας. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα έχουμε την άποψη ότι, αυτά που διαδραματίζονται σήμερα, έχουν στόχο τον «εκμοντερνισμό» ενός κράτους με φεουδαρχικές δομές, με απώτερο σκοπό την οικονομική υποδούλωση του. 

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Τόσο οι ιδιωτικοποιήσεις, όσο και η «απελευθέρωση» των αγορών, ακολουθούν τον παρακάτω απλουστευμένο δρόμο:

(α)  Η «κοινή γνώμη» πείθεται έντεχνα ότι, το άνοιγμα των αγορών θα έχει θετικά αποτελέσματα στη διαμόρφωση των τιμών καταναλωτή – οι οποίες τότε θα ακολουθήσουν πτωτική πορεία. Έτσι, ο «λαός» τοποθετείται εχθρικά απέναντι σε όλους εκείνους, οι οποίοι «επαναστατούν», εκμηδενίζοντας δυστυχώς τις όποιες αντιδράσεις τους (απεργίες, διαδηλώσεις κλπ).

(β)  Οι αγορές ανοίγουν οπότε, στα πρώτα στάδια της διαδικασίας, εντείνεται ο ανταγωνισμός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πράγματι τη μείωση των τιμών.   

(γ)  Η υποχώρηση των τιμών οδηγεί στη χρεοκοπία πολλές μικρομεσαίες εταιρείες, οι οποίες δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με το συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνισμό – πόσο μάλλον όταν «υποδαυλίζουν» την αδυναμία τους οι τράπεζες, αρνούμενες  να τους εγκρίνουν δάνεια. Οι μεγαλύτερες κοινωφελείς επιχειρήσεις (όπως για παράδειγμα η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ κλπ), μη έχοντας τη δυνατότητα να ανταγωνιστούν τις πολυεθνικές που «εισβάλλουν» στα εθνικά τους εδάφη, υποχρεώνονται στην εκποίηση τους – στην απορρόφηση τους δηλαδή από τις πολυεθνικές.

(δ)  Ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται πλέον στην εκάστοτε αγορά που απελευθερώνεται μειώνεται διαρκώς, με αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού και την εγκαθίδρυση «ολιγοπωλιακών δομών» (ουσιαστικά, νέο-φεουδαρχικών). Οι μισθοί μειώνονται και η ανεργία αυξάνεται – αφενός μεν από τις επιχειρήσεις που χρεοκοπούν, αφετέρου δε από τις απολύσεις, με τις οποίες οι πολυεθνικές τείνουν να εξορθολογήσουν τη λειτουργία τους και να μεγεθύνουν τα κέρδη τους.

(ε)  Οι τιμές αρχίζουν να αυξάνονται, ενώ στη συνέχεια ξεπερνούν κατά πολύ τα επίπεδα πριν την «απελευθέρωση» – έτσι ώστε οι πολυεθνικές εταιρείες που έχουν πλέον κυριαρχήσει, να υπερκαλύψουν τις αρχικές τους «επενδύσεις», οι  οποίες είχαν απώτερο στόχο τη μόνιμη εγκατάσταση των «ολιγοπωλιακών δομών». 

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΔΕΗ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ

 Κατ’ αρχήν, είναι πολύ σωστή η ελληνική κοινή γνώμη, όταν τάσσεται σχεδόν εξ ολοκλήρου υπέρ της καταπολέμησης της διαφθοράς – με τη βοήθεια και των ιδιωτικοποιήσεων. Εάν όμως τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας, η αύξηση των εσόδων και η μείωση των δαπανών δηλαδή, δεν παραμείνουν στη χώρα μας, αλλά «διαφύγουν», μέσω των πολυεθνικών, στο εξωτερικό (φοροαποφυγή), ταυτόχρονα με την αύξηση των τιμών, τότε όχι μόνο δεν θα υπάρξει αντικειμενικό όφελος για την Ελλάδα αλλά, αντίθετα, η ζημία θα πολλαπλασιασθεί.

Όσον αφορά ειδικά την παραγωγικότητα των εργαζομένων, εάν η βελτίωση της αυξάνει μόνο τα κέρδη των πολυεθνικών και δεν συμβάλλει στη μείωση των τιμών καταναλωτή, στην παραγωγή εθνικού πλούτου ή στην αύξηση των θέσεων εργασίας, δεν έχει καμία ουσιαστική ωφέλεια για τους Πολίτες. Για παράδειγμα, όλοι είμαστε εναντίον της εικόνας κάποιων υπαλλήλων στις κρατικές επιχειρήσεις, οι οποίοι κάθε άλλο παρά εργάζονται – δεν παράγουν δηλαδή. Όμως, εάν οι επιχειρήσεις αυτές ιδιωτικοποιηθούν από το διεθνές Καρτέλ, μειώνοντας το προσωπικό τους και αυξάνοντας την παραγωγικότητα τους, αυτό που στην πραγματικότητα θα απομείνει στη χώρα μας θα είναι η ανεργία, ο περιορισμός των δημοσίων εσόδων, καθώς επίσης η πτώση των μέσων ελληνικών εισοδημάτων – με όλα όσα κάτι τέτοιο συνεπάγεται (αύξηση των φόρων, μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, χρεοκοπία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κλπ).

Δυστυχώς, οι μεγάλες κρατικές εταιρείες μίας μικρής χώρας, όπως η Ελλάδα, δεν είναι εύκολο να ιδιωτικοποιηθούν από δικούς της επιχειρηματίες – όπως συμβαίνει συνήθως στη Γερμανία, στις Η.Π.Α. ή στην Ιαπωνία. Αρκεί να δει κανείς τα μεγέθη τους, για να κατανοήσει τη θέση μας (Πίνακας Ι):

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Μεγέθη εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας (κεφαλαιοποίηση με τιμή μετοχής στις 12.08.10)

Σημείωση: (Faz 2006) Ένα μέσο γερμανικό νοικοκυριό πληρώνει  19,83 σεντς την κιλοβατώρα, όταν ένα αντίστοιχο γαλλικό μόλις 12,20 σεντς – ένα ελβετικό 12,12 και ένα ελληνικό περί τα 10,00 σεντς.

Πηγή: Finance Net  – Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Από τον Πίνακα Ι είναι φανερή η χαμηλή παραγωγικότητα της ΔΕΗ (τζίρος και κέρδη ανά άτομο) – οπότε, ο υψηλός αριθμός των εργαζομένων της, αν και δεν είναι απόλυτα συγκρίσιμος με τις υπόλοιπες εταιρείες, λόγω των γεωγραφικών «ιδιαιτεροτήτων» της χώρας μας. Όμως παραμένει κερδοφόρα, αφού το ποσοστό καθαρού κέρδους (προ φόρων) διαμορφώνεται στο 16,46% – υψηλότερο από τις δύο άλλες, ενώ πουλάει με χαμηλότερες τιμές.  

Επομένως, γιατί θα έπρεπε να προβεί σε απολύσεις, αυξάνοντας την ανεργία στη χώρα μας, η οποία «εκβάλλει» τελικά στα ελλείμματα του προϋπολογισμού; Σε τι θα ωφελούσε την Ελλάδα η εκποίηση της – πόσο μάλλον όταν το κράτος εισπράττει μεγάλα μερίσματα (φορολογικά έσοδα, υπεραξίες) από τη συμμετοχή του; Ποιο θα ήταν το υλικό όφελος των καταναλωτών, από την κατάργηση του «μονοπωλιακού οχυρού», εάν εξαιρέσουμε την εύλογη ηθική ικανοποίηση τους από την «τιμωρία» κάποιων «διαπλεκομένων» συνδικαλιστών ή αντιπαραγωγικών εργαζομένων; Ας μην ξεχνάμε ότι, μετά την «εισβολή» του ΔΝΤ στη Βραζιλία, μόνο η Petrobras παρέμεινε στην ιδιοκτησία του δημοσίου (χάρη στους συνδικαλιστές της) – ενώ η Χιλή υποφέρει από έλλειψη ακόμη και πόσιμου νερού, μετά την άλωση της από τις πολυεθνικές.    

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

 Δεν είμαστε προφανώς σε καμία περίπτωση αντίθετοι με την ανάγκη εξυγίανσης της ελληνικής οικονομίας, με την καταπολέμηση της διαφθοράς ή με τη ριζική αντιμετώπιση της διαπλοκής των πολιτικών, των ιδιοτελών ψηφοφόρων τους, των επιχειρηματιών και των συνδικάτων. Εν τούτοις, δεν συμφωνούμε με την κατάλυση της εθνικής μας κυριαρχίας, με την ιδιωτικοποίηση των κοινωφελών επιχειρήσεων μας, με την εγκληματική εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, καθώς επίσης με την επέλαση του Καρτέλ στη χώρα μας. Πόσο μάλλον αφού, η ενδεχόμενη πώληση όλων των εισηγμένων επιχειρήσεων του δημοσίου σήμερα, δεν θα αποφέρει παραπάνω από 7 δις € στα ταμεία του κράτους – το έλλειμμα μας δηλαδή για περίπου τρεις μήνες (!)

Ολοκληρώνοντας, όσον αφορά τη Γερμανία, η οποία συνεχίζει να μην εξοφλεί τις τεράστιες οφειλές της (πολεμικές αποζημιώσεις) απέναντι στην Ελλάδα, ενώ επωφελείται τα μέγιστα από την ελληνική κρίση, θεωρούμε πολύ πιθανόν ότι απαίτησε, εκτός της εκποίησης δημόσιας περιουσίας, την «απόσυρση» μας από αγωγές αποζημιώσεων (Siemens κλπ) – σαν αντάλλαγμα για την «μερική» επιμήκυνση του δανεισμού, η οποία απλά θα καθυστερήσει (εάν) το «μοιραίο».

Ίσως οφείλουμε να επισημάνουμε εδώ ότι, το βασικότερο χαρακτηριστικό της Γερμανίας, για τους Πολίτες της οποίας ο φόβος συνιστά το «ελιξίριο της ζωής», είναι η μακρόχρονη «αναμονή» της τιμωρίας τους για τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν. Εάν οι «σύμμαχοι» το 1945 ήταν περισσότερο αυστηροί, οι Γερμανοί θα ήταν σήμερα λιγότερο φοβισμένοι και περισσότερο συνεργάσιμοι.  

                                                                                                                                               ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

ΙΤΑΛΙΑ: Η κυβέρνηση της Ιταλίας, με νομοσχέδιο που προωθεί, απαγορεύει δια νόμου τις εξαγορές των εταιρειών της χώρας από ξένες πολυεθνικές – ειδικά από τις γαλλικές. Σύμφωνα με τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, το νομοσχέδιο προτάθηκε σε μία χρονική περίοδο, κατά την οποία οι ιταλικές εταιρείες (όπως για παράδειγμα η Edison, η Bulgari, η Parmalat κλπ), έχουν εξαγοραστεί από γαλλικές εταιρείες.

Περαιτέρω, με το νομοσχέδιο αυτό συγκεκριμένοι κλάδοι (οι τηλεπικοινωνίες, τα τρόφιμα, η άμυνα και η ενέργεια), θα χαρακτηριστούν στρατηγικοί. Παράλληλα, θα προβλέπει την καθυστέρηση της αλλαγής των Δ.Σ. έως δύο μήνες, κάτι που ενδέχεται να έχει επιπλοκές στην Parmalat – της οποίας τη διοίκηση  πρόκειται να αναλάβει η γαλλική Lactalis τον επόμενο μήνα, έπειτα από την εξαγορά του 29%.

Επίσης, ένα από τα μέτρα που ενδέχεται να συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο είναι και το “πάγωμα” των δικαιωμάτων ψήφων όλων των μετόχων εταιρειών που θεωρούνται στρατηγικές. Τέλος, οι φορολογικές αρχές της χώρας ανακοίνωσαν την έναρξη ερευνών για την αγορά του μεριδίου στην Parmalat από την Lactalis καθώς και για την εξαγορά του 51% της Bulgari από την LVMH.

Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Στα πλαίσια της μεγαλύτερης απεργιακής κινητοποίησης στο Λονδίνο (26.03.11), μετά την εποχή της M.Thatcher, υπήρξε αποκλεισμός καταστημάτων πολυεθνικών που φοροαποφεύγουν («νόμιμη» φοροδιαφυγή) – μεταφέροντας τα κέρδη τους σε offshore εταιρείες και αναγκάζοντας τους Πολίτες σε αυξημένη φορολόγηση. Δυστυχώς, στην Ελλάδα κυριαρχεί ο «διωγμός» των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ο οποίος θα καταστρέψει και τα τελευταία «κατάλοιπα» του παραγωγικού ιστού της χώρας μας.    

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Πως επεκτείνονται οι Γερμανικές επιχειρήσεις (άρθρο μας από τις 29.03.09) στις αγορές του εξωτερικού;

Σε γενικές γραμμές, χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες, προηγούνται οι ισχυρές λιανικές της επιχειρήσεις (κυρίως χαμηλής τιμολόγησης – discount) οι οποίες, αφού εδραιώνονται εξασφαλίζοντας μία από τις πρώτες θέσεις στις χώρες που «καταλαμβάνουν», εισάγουν όλο και περισσότερα προϊόντα από την πατρίδα τους – «εξάγοντας» την παραγωγή, τις θέσεις εργασίας, τα κέρδη και τέλος τη φορολόγηση πίσω στη Γερμανία. Θα αναφέρουμε μερικά από τα πανίσχυρα «τεθωρακισμένα» τους: Metro (Makro, Praktiker, Saturn, Media Markt κ.α.), Aldi, Lidl, Rewe κλπ.   

Στη συνέχεια, προτιμούνται «μονοπωλιακοί» τομείς (όπως για παράδειγμα ο ΟΤΕ στη χώρα μας, η ενέργεια κλπ – βλ. προσπάθεια για τη ΔΕΗ), κάποια βασικά ΜΜΕ (για το «επικοινωνιακό-διαφημιστικό-ηθοπλαστικό» μέρος της επέκτασης), θυγατρικές βιομηχανιών και μόλις στο τέλος οι τράπεζες, οι οποίες μέχρι τότε περιορίζονται στην απλή παρουσία τους μέσω γραφείων, για την εξυπηρέτηση των «δικών» τους επιχειρήσεων.

Σε κάθε περίπτωση, η επέκταση γίνεται σιωπηλά, υπόγεια σχεδόν, μεθοδικά, συλλογικά και βάσει σχεδίου (οι θυγατρικές των γερμανικών βιομηχανιών, «αεροπλανοφόρα» όπως οι ThyssenKrupp, Siemens, Daimler, Volkswagen, Lufthansa, BASF, Bayer, Telekom, Hoechst, SAP, Salzgitter, RWE, E.ON κλπ, δεν εξάγουν ποτέ Know How, αλλά εκμεταλλεύονται σχεδόν αποκλειστικά το εκάστοτε χαμηλό εργατικό κόστος), αφού όπου τοποθετούνται, παραμένουν για πάντα.

Εδώ οφείλουμε να αναφέρουμε ότι, οι γερμανικές επιχειρήσεις έχουν στην πλειοψηφία τους γεμάτα «πολεμικά και μη» ταμεία (πολεμικά ονομάζονται αυτά που προορίζονται για εξαγορές), ενώ από τις συντηρητικές λογιστικές μεθόδους που χρησιμοποιούσαν ανέκαθεν, είχαν σχεδόν πάντοτε αφανείς αξίες στους Ισολογισμούς τους, καθώς επίσης αφανείς ρεζέρβες κάθε είδους.

Εκτός αυτού, όχι μόνο συμμετέχουν η μία στην άλλη, αλλά και συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους (είναι απολύτως φυσιολογικό οι διάφοροι managers να δραστηριοποιούνται σε πολλά διοικητικά συμβούλια), ενώ ακόμη και το ίδιο το κράτος εμποδίζει την εξαγορά των δικών του επιχειρήσεων από ξένους.

Τέλος, η λειτουργία ξένων εταιρειών εντός της Γερμανίας παρεμποδίζεται με διάφορους τρόπους (το ίδιο συμβαίνει και στην Ιαπωνία), με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν την αγορά τους πολλές θυγατρικές αλλοδαπών επιχειρήσεων. Ακόμη και η πανίσχυρη αμερικανική Wal–Mart των 351 δις $ τζίρου (2007) αναγκάστηκε τελικά να εγκαταλείψει τη Γερμανία, όπως και πολλές Γαλλικές και άλλες αλυσίδες.   

ΕΛΛΑΔΑ: Ενώ προγραμματίζεται το μεγαλύτερο έγκλημα στην πρόσφατη ιστορία μας, το «ξεπούλημα» των μονοπωλιακών κοινωφελών επιχειρήσεων της χώρας μας, οι «εγκυκλοπαιδικές» συζητήσεις επικεντρώνονται στη φοροδιαφυγή κάποιων γιατρών και στα σκάνδαλα της πολιτικής εξουσίας – τα οποία όμως συνεχίζουν να παραμένουν «θεσμοθετημένα ατιμώρητα». Δυστυχώς, ελάχιστοι Έλληνες αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να επιβιώσουμε μέσα στα πλαίσια μίας εξαιρετικά ανταγωνιστικής Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς τις δικές μας επιχειρήσεις και με κατεστραμμένο τον παραγωγικό μας «ιστό».        

Ας μην ξεχνάμε ότι, τα δάνεια από το μηχανισμό στήριξης δεν καλύπτουν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μας – απαιτείται δανεισμός για το 2011, ύψους 22,54 δις € τουλάχιστον, επί πλέον αυτών του μηχανισμού. Επομένως, εάν δεν περιορισθούν ριζικά οι τόκοι (1%) και εάν δεν διακανονισθεί μακροπρόθεσμα το συνολικό δημόσιο χρέος, οι πιθανότητες επίλυσης του προβλήματος μας είναι σχεδόν ανύπαρκτες – με το θάνατο του κοινωνικού κράτους «προ των πυλών».

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 27. Μαρτίου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2317.aspx