ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ:

Η σημερινή λειτουργία του ΔΝΤ, η ανάγκη επιστροφής του στις ιδρυτικές αξίες – Μέρος Ι

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

“Είναι απολύτως απαραίτητο όλοι εμείς οι Έλληνες Πολίτες, χωρίς καμία εξαίρεση ή καθυστέρηση, να δραστηριοποιηθούμε, επανακτώντας την εθνική μας κυριαρχία – εάν δεν επιθυμούμε να αφήσουμε στις επόμενες γενιές μία χώρα βομβαρδισμένη, πάμπτωχη, γεμάτη ερείπια, χρεοκοπημένες επιχειρήσεις, εγκληματικότητα, κλειστά σχολεία, εγκαταλειμμένα νοσοκομεία και ανθρώπινη δυστυχία. Όπως είπε δε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας: Εάν το έθνος μας αγωνισθεί ενωμένο, θα ξεπεράσουμε γρήγορα την κρίση”.   

Επιθυμώντας τώρα να απαντήσουμε στους «ισχυρισμούς» κάποιων υπερασπιστών των «συνδίκων του διαβόλου», σύμφωνα με τους οποίους «Η Ελλάδα δεν είχε δήθεν άλλες διαθέσιμες λύσεις, εκτός από το να αποδεχτεί το ΔΝΤ, ή να βρεθεί αντιμέτωπη με μια ολοκληρωτική κατάρρευση των οικονομικών της, με τελικό αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο χάος», χωρίς να αναφερθούμε σε μία σειρά λύσεων, τις οποίες έχουμε ήδη παρουσιάσει σε προηγούμενα άρθρα μας, θα ξεκινήσουμε από το εάν αποτελεί γενικώς λύση, η προσφυγή μίας οποιασδήποτε χώρας στο σημερινό ΔΝΤ. Ειδικότερα λοιπόν τα εξής:  

(α)  Κατά την άποψη μας, την οποία έχουμε τεκμηριώσει «ιστορικά» πάρα πολλές φορές, αναλύοντας παρόμοιες οικονομικές κρίσεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη (Βραζιλία, Αργεντινή, Ασία κλπ), το ΔΝΤ λειτουργεί κατ’ αρχήν σαν ένας σύνδικος πτώχευσης κρατών – ενώ δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα ειδικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η εκάστοτε χώρα (πόσο μάλλον για την ανάπτυξη της).

Η «αποστολή» του είναι ουσιαστικά να εισπράξει με κάθε τρόπο τα «επισφαλή» δάνεια των πάσης φύσεως πιστωτών του δημοσίου μίας χώρας, μειώνοντας κυρίως τις κοινωνικές της δαπάνες, περιορίζοντας τα έξοδα λειτουργίας της, αυξάνοντας τα φορολογικά και λοιπά έσοδα της (μεταξύ άλλων, επιταχύνοντας και διευρύνοντας τη μεταφορά «πόρων» από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο), καθώς επίσης «εκποιώντας» τα πάγια περιουσιακά της στοιχεία – ανεξάρτητα από την καταστροφή που προκαλεί, η οποία παρομοιάζεται από πολλούς με αυτήν μίας πολεμικής επίθεσης του ΝΑΤΟ. 

Στα πλαίσια αυτής της λειτουργίας του το ΔΝΤ (όπως ακριβώς οι «μπράβοι» των τοκογλύφων), «τρομοκρατεί» σε μεγάλο βαθμό τους κατοίκους εκείνων των χωρών, οι οποίες έχουν υπερχρεωθεί (από τις διεφθαρμένες συνήθως κυβερνήσεις τους), έτσι ώστε να μην το επαναλάβουν στο μέλλον – ενώ παρουσιάζεται ως η μοναδική δυνατότητα αλλαγής των «σαθρών» πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών δομών, οι οποίες έχουν εγκατασταθεί σε μία χώρα, «διαβρώνοντας» την ανταγωνιστικότητα της.

Ειδικά στο σημείο αυτό δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς, γιατί το ΔΝΤ δεν ασχολείται με την αλλαγή των «διεφθαρμένων και διαβρωμένων» δομών της «πατρίδας» του, των Η.Π.Α., οι οποίες έχουν απολέσει σχεδόν εξ ολοκλήρου την ανταγωνιστικότητα τους – τυπώνοντας αφειδώς χρήματα για να ανταπεξέλθουν, εις βάρος όλου του υπόλοιπου κόσμου, αφού είναι η, με αρκετή απόσταση, μεγαλύτερη ελλειμματική οικονομία του πλανήτη. Επίσης, μήπως με τη βοήθεια του ΔΝΤ προσπαθεί η υπερδύναμη, ακόμη μία φορά, να «εξάγει» τα προβλήματα της στον υπόλοιπο κόσμο, όπως έκανε ήδη με την κρίση των ενυπόθηκων δανείων (subprimes) – σχεδιάζοντας ταυτόχρονα να αποπληρώσει τα χρέη της, με τα δικά μας χρήματα.    

(β)  Κατά δεύτερο λόγο, το ΔΝΤ έχει «μετεξελιχθεί» σε όργανο της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. (Wall Street) οι οποίες, με τη «συνδρομή» του, επιβάλλουν τους όρους τους σε διάφορες περιοχές του πλανήτη (άρθρο μας).

Αναλυτικότερα, το ΔΝΤ ήταν αρχικά «προγραμματισμένο» έτσι ώστε, όταν μία χώρα-μέλος του αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, να έχει αυτόματα το δικαίωμα να λάβει ΔΝΤ-πιστώσεις. Ουσιαστικά λοιπόν ήταν ένα πραγματικό «ταμείο συνοχής», το οποίο εξασφάλιζε πιστώσεις στα κράτη που τις είχαν ανάγκη – χωρίς να απαιτείται η  ανάληψη δανείων εκ μέρους τους από τους διεθνείς κερδοσκόπους, με τοκογλυφικά επιτόκια.

Μετά τον πόλεμο της Κορέας όμως, η μεγάλη αύξηση των ενεργειακών τιμών, δημιούργησε σημαντικές κρίσεις στα ισοζύγια πληρωμών πολλών χωρών – κάτι που πιθανότατα θα συμβεί ξανά σήμερα, μετά την καταστροφή στην Ιαπωνία, την απίστευτη εισβολή στη Λιβύη, καθώς επίσης τις συνεχόμενες εξεγέρσεις των πεινασμένων.

Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, «εισήχθη» εκ μέρους του Ταμείου η «εξάρτηση» – δηλαδή, τα κράτη δεν είχαν πλέον το δικαίωμα να ζητήσουν ΔΝΤ-πιστώσεις, εάν δεν τις συνέδεαν με την ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων, όπως για παράδειγμα την απελευθέρωση των συναλλαγματικών ελέγχων, καθώς επίσης την εξουδετέρωση των εμπορικών περιορισμών. Επίσης, το ΔΝΤ έπαψε να χορηγεί εφάπαξ πιστώσεις, με τη συνολική χρηματοδότηση πλέον να παρέχεται «με δόσεις» – οι οποίες εξαρτώνται τόσο από τη λήψη των μέτρων, όσο και από τα αποτελέσματα τους στην οικονομία της εκάστοτε χώρας.

Η «εξάρτηση» ήταν μία πρωτοβουλία των Η.Π.Α., η οποία στην αρχή δεν έγινε αποδεκτή από τα άλλα κράτη-μέλη, τα οποία είχαν την άποψη ότι, οι ΔΝΤ-πιστώσεις ήταν δικαίωμα των μελών, σύμφωνα με την ιδρυτική συμφωνία του (Articles of Agreement). Εν τούτοις, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ΔΝΤ (Η.Π.Α.) έθετε πάντοτε «βέτο», όταν οι αιτήσεις των κρατών-μελών για πίστωση δεν «συνέπλεαν» με την ιδέα της «εξάρτησης». Το γεγονός αυτό οδήγησε τα μέλη του ΔΝΤ να απευθύνονται κατ’ αρχήν στις Η.Π.Α. και όχι στο «Ταμείο», όταν ήθελαν να ζητήσουν πιστώσεις. Έτσι, η αρχή της «εξάρτησης» ίσχυσε πρακτικά, παρά τις αντιρρήσεις πολλών κρατών-μελών του ΔΝΤ.

(γ)  Τέλος το «Ταμείο», το εκτελεστικό όργανο δηλαδή της Παγκόσμιας Τράπεζας, λειτουργεί προς όφελος της επέκτασης των πολυεθνικών επιχειρήσεων παγκοσμίως (Καρτέλ). Στα πλαίσια αυτά, με την ενεργό συμμετοχή των υπολοίπων οικονομικών «όπλων μαζικής καταστροφής» της υπερδύναμης (εταιρείες αξιολόγησης, τράπεζες, hedge funds, διεθνείς οικονομολόγοι κλπ), το ΔΝΤ «μετεξελίχθηκε» περαιτέρω.

Δηλαδή, «επιλύει» πλέον κρίσεις, τις οποίες συχνά το ίδιο προκαλεί – όπως σε κάποιο βαθμό στο παράδειγμα της χώρας μας, με τη βοήθεια της οποίας «εισέβαλλε» κυριαρχικά στην Ευρωζώνη, διευρύνοντας την «πελατεία» του. Συνδυάζοντας δε δημιουργικά τις παλαιότερες με τις νέες του «πρωτοβουλίες», συνεχίζει να ανοίγει τις εκάστοτε «κλειστές» αγορές προς όφελος των πολυεθνικών, λεηλατεί κυριολεκτικά τις τοπικές επιχειρήσεις, επιβάλλει την ανεξέλεγκτη κίνηση των διεθνών τοκογλυφικών κεφαλαίων κλπ.

Κλείνοντας την ανάλυση μας, οφείλουμε να τονίσουμε ξανά ότι, το ταμείο έχει ξεφύγει εντελώς από το ρόλο που του ανατέθηκε στο Breton Woods. Πιστεύοντας λοιπόν ότι η πολιτική διαφθορά, η οποία οδήγησε την Ελλάδα στην υπερβολική χρέωση της, δεν θα είχε «εξελιχθεί» σε τέτοιο βαθμό, εάν δεν είχε συνυπολογισθεί εκ μέρους τόσο των διαφθορέων, όσο και των υπολοίπων δανειστών μας, η «ύπουλη προσφυγή» της χώρας μας στο ΔΝΤ, θεωρούμε ότι το «Ταμείο» είναι μέρος του προβλήματος – οπότε φυσικά δεν αποτελεί λύση για την Ελλάδα αλλά, αντίθετα, επιδεινώνει την κατάσταση της.

Ακόμη περισσότερο συνεχίζουμε να θεωρούμε ότι, εάν το ΔΝΤ δεν εγκαταλείψει τη χώρα μας, το αργότερο εντός του πρώτου εξαμήνου του 2011, δεν πρόκειται να υπάρξει μέλλον – ενώ η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρωζώνη

Εν τούτοις, είναι ίσως εύλογο να αναρωτηθούμε, να ερευνήσουμε καλύτερα, εάν θα μπορούσε το ΔΝΤ να βοηθήσει πραγματικά την Ελλάδα (κατ’ επέκταση και άλλες χώρες, οι οποίες ενδεχομένως θα χρειαζόταν στο μέλλον τη συνδρομή του), υπό την προϋπόθεση ότι θα «επέστρεφε» στην αρχική αποστολή του – σε αυτή δηλαδή που του ανατέθηκε από τη διάσκεψη του Bretton Woods.   

 

ΤΟ «ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ» ΔΝΤ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

 

Τα βασικότερα προβλήματα της χώρας μας είναι κατ’ αρχήν Πολιτισμικά (εδώ συμπεριλαμβάνουμε την κοινωνία και τους Πολίτες – επίσης την πλειοψηφία των ΜΜΕ), στη συνέχεια Θεσμικά και μάλλον στο τέλος, ενδεχομένως παράλληλα, Πολιτικά.

Τα οικονομικά προβλήματα «έπονται», ενώ στην πραγματικότητα δεν προηγείται η υπερχρέωση (η χώρα μας δεν είναι σε καμία περίπτωση χρεοκοπημένη, αφού τόσο τα περιουσιακά της στοιχεία, όσο και οι υποδομές της, υπερβαίνουν τα δάνεια της), αλλά η κακοδιαχείριση – στην οποία υπάγεται η παγίδα ρευστότητας που δεν αποφύγαμε, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε την ευρύτερη κρίση δανεισμού της «δύσης» (η «υπόθεση εργασίας» εδώ είναι ότι, οι ενέργειες της σημερινής μας κυβέρνησης, μετά την ανάληψη της εξουσίας εκ μέρους της, δεν ήταν σκόπιμες, με στόχο την έλευση του ΔΝΤ – αλλά ανεπαρκείς, όπως αυτές της προηγούμενης, καθώς επίσης  εσφαλμένες).

Επομένως, σύμφωνα τουλάχιστον με την παραπάνω περιγραφή, εάν το ΔΝΤ δεν είχε «μετεξελιχθεί» στην εγκληματική οργάνωση των τοκογλύφων, αλλά σε μία ικανή, έντιμη οργάνωση διαχείρισης οικονομικών κρίσεων διεθνώς, θα έπρεπε να ασχοληθεί με τα βασικά προβλήματα της Ελλάδας – έχοντας τη δυνατότητα να εξασφαλίσει βραχυπρόθεσμα την απαιτούμενη ρευστότητα. Άλλωστε, τα χρήματα που διαθέτει είναι λιγότερα από το 30% του συνολικού πακέτου στήριξης της οικονομίας μας – ενώ η χώρα προέλευσης του, η υπερδύναμη, απλά «τυπώνει» χαρτονομίσματα, τα οποία ουσιαστικά δεν κοστίζουν καθόλου. Οι ενέργειες του όφειλαν λοιπόν να είναι οι εξής:

(α)  Θεωρώντας ότι, το Πολιτισμικό πρόβλημα (έλλειμμα Παιδείας) της χώρας μας απαιτεί μακροχρόνια «θεραπεία», η οποία προϋποθέτει την επίλυση των υπολοίπων δύο, το ΔΝΤ θα έπρεπε να ασχοληθεί άμεσα με τη λειτουργία των Θεσμών (για τους οποίους προφανώς αδιαφόρησε). Το κέντρο βάρους των ενεργειών του όφειλε να είναι η αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης – μεταξύ άλλων, με τη βοήθεια της κατάργησης της θεσμοθετημένης ατιμωρησίας των Πολιτικών, καθώς επίσης των υπολοίπων «κοινωνικών λειτουργών». Είναι άλλωστε εμφανές ότι, εάν συνεχίσει η απίστευτη διαφθορά των πολιτικών, όπως δυστυχώς συμβαίνει, το σύνολο του σημερινού πολιτικού συστήματος θα καταρρεύσει – με εξαιρετικά δυσμενή επακόλουθα για τη χώρα μας. 

(β)  Στη συνέχεια, το ΔΝΤ θα έπρεπε να αποκαταστήσει τη σωστή λειτουργία των πολιτικών κομμάτων – επιβάλλοντας την άμεση «κατάργηση» των «μαύρων ταμείων», την πλήρη διαφάνεια στα οικονομικά τους, την πληρωμή των χρεών τους (τα δύο μεγάλα κόμματα χρωστούν πάνω από 100 εκ. € στις τράπεζες), καθώς επίσης καταπολεμώντας τη διαπλοκή, τη διαφθορά, όπως και όλες τις υπόλοιπες, χρόνιες παθήσεις τους.

(γ)  Παράλληλα, το ΔΝΤ όφειλε να ασχοληθεί με εκείνα τα οικονομικά προβλήματα, τα οποία οδήγησαν την Ελλάδα στην υπερχρέωση (για τα οποία επίσης αδιαφόρησε εντελώς).  

Ειδικότερα, όπως έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, το σημαντικότερο σημερινό πρόβλημα είναι η «ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση» – εντός της Ευρωζώνης δε η αντίστοιχη, η οποία εξειδικεύεται στην αδυναμία συνύπαρξης των πλεονασματικών με τις ελλειμματικές χώρες. Πόσο μάλλον όταν το μεγαλύτερο «εσωτερικό» πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι η Γερμανία, η οποία χρησιμοποίησε τη χώρα μας (συνεχίζει να το κάνει), για τον παραδειγματισμό των υπολοίπων «εταίρων» της στην Ευρωζώνη – ενώ ποτέ δεν εξόφλησε τις υποχρεώσεις της απέναντι μας, έστω βοηθώντας μας έμμεσα (άρθρο μας).      

Συνεχίζοντας, η αδυναμία συνύπαρξης των πλεονασματικών με τις ελλειμματικές χώρες εντός της Ευρωζώνης, επιδεινώνεται από το κοινό νόμισμα, το οποίο δεν εξισορροπείται από μία κοινή οικονομική πολιτική (δημοσιονομική ένωση κλπ) – με αποτέλεσμα το Ευρώ των ελλειμματικών χωρών να διατηρείται «τεχνητά» υπερτιμημένο, ενώ το Ευρώ των πλεονασματικών υποτιμημένο. Το γεγονός αυτό οδηγεί τις ελλειμματικές χώρες να αγοράζουν όλο και περισσότερα προϊόντα από τις πλεονασματικές, αφού πωλούνται φθηνότερα – αυξάνοντας κατά συνέπεια την ανταγωνιστικότητα των πλεονασματικών, εις βάρος της δικής τους.

Κατ’ επέκταση, το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών των ελλειμματικών χωρών αυξάνεται συνεχώς, «εκβάλλοντας» ουσιαστικά στο εξωτερικό χρέος τους – όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι, σε σχέση με την Ελλάδα:

 

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ακαθάριστο Εξωτερικό Χρέος σε εκ. €

 

Σημείωση: Το εξωτερικό χρέος είναι το σύνολο του χρέους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, σε πιστωτές του εξωτερικού. Εάν η αξία των εξαγωγών μίας χώρας είναι χαμηλότερη από την αξία των εισαγωγών της, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο πληρωμών της να έχει έλλειμμα, ένα μέρος τόσο των επενδύσεων, όσο και της κατανάλωσης της χρηματοδοτείται από το εξωτερικό – με αποτέλεσμα να αυξάνεται συνεχώς το εξωτερικό της χρέος. Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι, οι Πολίτες επενδύουν και καταναλώνουν περισσότερα υλικά αγαθά και υπηρεσίες, από ότι οι ίδιοι παράγουν.

Πηγή: ΤτΕ – Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

 

Ταυτόχρονα, οι πλεονασματικές χώρες δανείζουν τις ελλειμματικές (Πίνακας ΙΙ), έτσι ώστε αυτές να χρηματοδοτούν τα ελλείμματα τους, καθώς επίσης να αγοράζουν τα προϊόντα τους – επιβαρυνόμενες παράλληλα με τους τόκους.

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξωτερικές απαιτήσεις (δάνεια) των γερμανικών τραπεζών σε δις €, με ημερομηνία καταγραφής τέλη Αυγούστου 2010

 

Πηγή: Bundesbank – Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙΙ, η Γερμανία δανείζει σχεδόν το 100% του ΑΕΠ της, κυρίως στις ευρωπαϊκές χώρες – στις οποίες εξάγει το 75% των προϊόντων που παράγει. Οι εξαγωγές της στην ΕΕ στηρίζονται στο υποτιμημένο ευρώ της, το οποίο αυξάνει συνεχώς την παραγωγικότητα της – μειώνοντας διαρκώς την ανταγωνιστικότητα των υπολοίπων. Παράλληλα, επεκτείνεται με τις εμπορικές επιχειρήσεις της στις αδύναμες χώρες, «απορροφώντας» συνεχώς τα έσοδα τους. Προφανώς, ο «κύκλος» αυτός οδηγεί τις ελλειμματικές χώρες στην αδυναμία πληρωμής – σημείο στο οποίο έφτασε πρώτη η Ελλάδα, αφού «επιβοηθήθηκε» από πολλούς άλλους παράγοντες (πολιτική διαφθορά, διαπλοκή, Ολλανδική νόσος  κλπ).

 Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 23. Μαρτίου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2315.aspx

 

Συνέχεια στο Μέρος ΙΙ.