Χρέος και αναδιαρθρώσεις

 

Του Χρήστου Τσουκαλά*

 

"Βρισκόμαστε στο χειρότερο σημείο". Λόγια ειπωμένα από τον υπουργό των οικονομικών με τις, ελέω μνημονίου,  υπερεξουσίες.  Είναι οπωσδήποτε ομολογία των κυβερνώντων ότι η κατάσταση επιδεινώθηκε. Όσο για τα νέα προγράμματα και τα ‘’επικαιροποιημένα’’ μνημόνια που εκπονούνται για τη ''σωτηρία'', τάχα, της χώρας είναι  συνέχεια των προηγούμενων, κινούνται στην ίδια λογική και θα πετύχουν ό,τι πέτυχαν και τα παλιά:  

προσφορά μάταιων ελπίδων στους ανυποψίαστους, σε όσους δεν έχουν ακόμα αντιληφθεί ότι ζούμε σε εποχή ΨΕΥΔΟΥΣ και ΑΠΑΤΗΣ, ότι οι ανακοινώσεις των κυβερνώντων εξυπηρετούν επικοινωνιακές σκοπιμότητες για τον εφησυχασμό, την τρομοκράτηση και την καθυπόταξη των λαϊκών τάξεων.

Πέραν όμως από την ομολογία ή μη των κρατούντων, τα γεγονότα δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για το αδιέξοδο της ακολουθούμενης πολιτικής. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε το 2010 κατά (42) σαράντα δύο δισεκατομμύρια. Τα μέτρα που υποτίθεται θα το έθεταν υπό έλεγχο το έκαναν να φουντώσει. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός το υπολογίζει στο περίπου 150% του ΑΕΠ. Η  τρόικα εξήγησε ευθύς εξ αρχής ότι το χρέος θα αυξηθεί από το 110% του ΑΕΠ μόνο ως το 160%, αν βέβαια τηρηθεί πιστά το πρόγραμμά της.

Αν όμως το 110% δεν μπορεί να μειωθεί, γιατί να μπορεί το 160%; Υποτίθεται ότι η απάντηση βρίσκεται στις αναδιαρθρώσεις. Παραδόξως πράγματι  η μαγική λέξη είναι ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ αλλά για άλλους λόγους. Αυτές είναι το πρωτεύον. Το χρέος, αν και τεράστιο, είναι δευτερεύον, όχι το αίτιο αλλά το αιτιατό που όμως καταλήγει σε πρόσχημα για να εξυπηρετηθεί το κυρίαρχο ζήτημα των αναδιαρθρώσεων. Τα μέτρα λοιπόν που πάρθηκαν και όσα θα παρθούν στο μέλλον  δεν αποσκοπούν στη μείωση του χρέους αλλά, με πρόσχημα το χρέος  να γίνουν αποδεκτές από τον πληθυσμό επώδυνες θυσίες και απώλειες δικαιωμάτων μόνιμου χαρακτήρα. Τα μέτρα, σε αυτή τη συλλογιστική, δεν είναι μέσο αλλά αυτοσκοπός. 

Δεν είναι τυχαίο ότι το μνημόνιο 1  ακολουθείται από μακρά σειρά μνημονίων. Έτσι είχε σχεδιαστεί από την αρχή, για να μην υπάρξουν ανεξέλεγκτες αντιδράσεις από όσους θίγονται.  Βέβαια κάθε νεότερο μνημόνιο είναι αυστηρότερο από το προηγούμενο. Γιατί όσο το χρέος φουντώνει τόσο μεγαλύτερες θυσίες καθίστανται απαραίτητες και θεωρούνται αιτιολογημένες. Για τη ‘’σωτηρία’’ της χώρας πάντα.

Πώς τώρα θα σωθεί η χώρα με τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, της υποαπασχόλησης, με το κλείσιμο σχολείων, νοσοκομείων, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, με την ύφεση, την μεγάλη πτώση του παραγόμενου πλούτου, την εθνική και ατομική μας κατάθλιψη, τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου, τη φυγή στο εξωτερικό των πιο ίσως  ανήσυχών και ικανών νέων, την περιστολή των επενδύσεων, την αποδυνάμωση της έρευνας, το κλείσιμο και την υποβάθμιση των πανεπιστημίων;  Και ποιο όφελος θα έχουν από μια τέτοια σωτηρία οι φτωχοί, οι νεόφτωχοι, οι άνεργοι, οι κοινωνικά αδύνατοι, οι συνταξιούχοι,  οι προλετάριοι, οι νέοι;

Μάλιστα επειδή δεν … επαρκούν τα πάρα πάνω θα απαιτηθούν αυξημένες δόσεις όλων αυτών το επόμενο διάστημα. Επιπλέον το ΔΝΤ ζητά και επίσπευση  τους.

Σημαντική παράμετρος, συντελεστής μάλλον, του χρέους είναι τα ετήσια ελλείμματα. Το 2010 ήταν περίπου 24 δις. Πράγμα που σημαίνει ότι το κράτος «μπήκε μέσα», είχε ζημιά αυτό το ποσό. Αν ήταν επιχείρηση θα έκλεινε. Το  έλλειμμα βέβαια οφείλεται στις φοροαπαλλαγές, τις επιχορηγήσεις, τις επιδοτήσεις από το κράτος στις τράπεζες, στις μεγάλες επιχειρήσεις, στις τόσες θυγατρικές των πολυεθνικών, στο μεγάλο γενικά κεφάλαιο, στους κουμπάρους, κολλητούς κλπ. Διεθνώς αλλά και τοπικά έχουμε φτάσει στο στάδιο εκείνο του καπιταλισμού όπου, ιδιαίτερα για τις οικονομικά προηγμένες χώρες, πλην ελάχιστων  εξαιρέσεων, δεν είναι ταυτόχρονα βιώσιμες οι επιχειρήσεις και το κράτος.  Έχουν αποθρασυνθεί  κιόλας οι καρχαρίες του καπιταλισμού και τα φερέφωνά τους να καταφέρονται εναντίον του κράτους και του δημόσιου τομέα από το οποίο απαιτούν να τους εξασφαλίζει κέρδη με επιδοτήσεις και λεόντειες συμβάσεις και από την άλλη να του φορτώνουν τα χρέη τους. Και μάλιστα στην Ελλάδα μια χώρα με ακραία παρασιτική οικονομία. Μα  πόσο πια αντι-κρατική μπορεί να γίνει η άρχουσα τάξη; Πόσο να αντιπολιτευτούν  τον εαυτό τους οι κυβερνώντες;

Αυτοί λοιπόν που σηκώνουν τα φορολογικά βάρη είναι οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, οι καταναλωτές και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όμως με την αύξηση της ανεργίας, τη μείωση των μισθών, των συντάξεων, της αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού, το κλείσιμο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μειώνεται και η δυνατότητα φορολόγησής τους. Έτσι όσο επιδεινώνεται η οικονομική τους κατάσταση τόσο θα αυξάνουν τα ελλείμματα και Οδηγούμαστε έτσι σε φαύλο κύκλο ύφεσης- ανεργίας-φτώχειας-ελλειμμάτων.  

Προφανώς η χρεωκοπία σε αυτή την περίπτωση είναι απείρως προτιμότερη από  την εξαθλίωση του λαού και της χώρας που  εξασφαλίζουν τα μνημόνια.  Η  χρεοκοπία όμως δεν συμφέρει  τους δανειστές, την  ΕΕ, το ΔΝΤ.  Τώρα κερδίζουν περισσότερα. Αυτοί άλλωστε επιβάλλουν τους όρους έκτακτου δανεισμού όπως και την ακολουθούμενη πολιτική στο εσωτερικό της χώρας.   Αυτοί κανονίζουν τα δάνεια, τα επιτόκια, τις προμήθειες της χώρας, την αξιοποίηση ή εκποίηση (οι λέξεις δεν αλλάζουν το νόημα των πράξεων) της δημόσιας περιουσίας και του πλούτου. Εννοείται από κοινού με τα «δικά» μας λαμόγια ή την άρχουσα τάξη  της  Ελλάδας αν προτιμάτε.

Δεν  χρεοκοπούν οι χώρες τις τελευταίες δεκαετίες. Πλην Αργεντινής. Άλλο οι αναδιαπραγματεύσεις των χρεών. Φροντίζει γι αυτό το  ΔΝΤ. Αυτός άλλωστε είναι ο ρόλος του.  Εξηγείται  έτσι που χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως αποδιοπομπαίο τράγο σαν να ήταν η μοναδική χώρα με μεγάλο χρέος. Τη στιγμή που όλες οι οικονομικά ισχυρές χώρες (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων) είδαν με την κρίση να εκτοξεύονται τα χρέη τους και τα ελλείμματά τους.  Μάλιστα ο επικεφαλής του παγκόσμιου επιτελείου των  ιμπεριαλισμών,  ο πολύς Στρως Καν  δήλωσε ότι «Η Ελλάδα είναι βουτηγμένη στα σκατά».  Κι όμως οι μέθοδοι του ΔΝΤ είναι πιο χυδαίες από τη γλώσσα του. «ούτε χορτάρι δε φυτρώνει όπου περάσει το ΔΝΤ» συνηθίζει να λέει η συνάδελφισσα  η Ρίκη. Αυτή ήταν η σοφία της εμπειρίας των λαών από την Αργεντινή ως την Τυνησία.

Η ιδιαιτερότητα της Ελλάδας  δεν είναι το χρέος ούτε τα ελλείμματα  ούτε η  διαφθορά ούτε το μικρό της μέγεθος ούτε ακόμα η ιμπεριαλιστική της εξάρτηση  ή η ένταξή της στην ΟΝΕ  και στη ΕΕ( αυτά τα συναντά κανείς και σε άλλες χώρες) είναι ο συνδυασμός όλων αυτών και η ταυτόχρονη παρουσία τους.

Μεγάλο δυστύχημα για μας είναι που έχουμε  όχι μόνο κυβέρνηση πρόθυμη  και σύμφωνη  με τις επιταγές  της  ΕΕ  και του  ΔΝΤ αλλά και  αντιπολίτευση επίσης.  Είμαστε  ένας λαός που δεν πήρε ακόμα τους κυβερνήτες του με τις πέτρες (όπως … προέβλεψε ο πρωθυπουργός μας) αλλά  κάποιοι με τα γιαούρτια. Πολιτικά ακάλυπτος και ακέφαλος.   Εθνικά και ταξικά διχασμένοι.  Εν τω μεταξύ η κατάσταση εξελίσσεται στο ισοδύναμο κατοχής. Φιλοδοξία  των οπαδών της διακυβέρνησης: η ομαλή …. επιδείνωση της κατάστασης.   Η κοινωνία μας στέκεται δίβουλη ανάμεσα στην αντίσταση και την υποταγή

Θα βρεθεί  τάχα ένας άλλος ποιητής να πει:  «…Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή..».

 

Μάρτιος 2011

 

* O Χρήστος Τσουκαλάς είναι εκπαιδευτικός στην Αχαΐα.