Το Πανεπιστήμιο δεν έχει άλλο «λίπος για να κάψει»
Του Παναγιώτη Σωτήρη*
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου δεν σέβεται «τη φορολογία, τον κόπο, το αίμα και τον ιδρώτα» του Έλληνα φορολογουμένου, δήλωσε ο υφυπουργός Παιδείας κ. Ιωάννης Πανάρετος, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση για τις περικοπές πιστώσεων 407 και τη μη καταβολή δεδουλευμένων στους συμβασιούχους των ΤΕΙ.
«Τα Πανεπιστήμια έχουν ακόμη πολύ λίπος να κάψουν», ήταν η απάντηση του ειδικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης κ. Βασίλη Παπάζογλου, στα αιτήματα των εκτάκτων εκπαιδευτικών των ΤΕΙ, των διδασκόντων με βάση το ΠΔ 407/80 και των μελών ΔΕΠ σε αναμονή διορισμού. Κοινός τόπος αυτών των τοποθετήσεων ότι στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ υπάρχει υπερπροσφορά μαθημάτων και προγραμμάτων, πλεόνασμα διδακτικού προσωπικού, τεχνητή ζήτηση διδασκόντων.
Μόνο που παραβλέπουν ότι ο συνδυασμός ανάμεσα στην καθυστέρηση των διορισμών των μελών ΔΕΠ που έχουν εκλεγεί, με το πάγωμα της προκήρυξης νέων θέσεων και τις περικοπές σε πιστώσεις για συμβασιούχους διδάσκοντες απλώς οδηγεί σε συνθήκη υπολειτουργίας πολλά Τμήματα. Πολύ σύντομα τα Τμήματα θα αρχίσουν να περιορίζουν ριζικά τον αριθμό των προσφερόμενων μαθημάτων, δυσχεραίνοντας ακόμη και τη λήψη πτυχίου. Νέα και σημαντικά γνωστικά αντικείμενα δεν θα καλύπτονται. Τα εργαστήρια θα μοιάζουν με παραδόσεις, αφού οι φοιτητές απλώς θα παρακολουθούν. Τα πράγματα θα κάνει ακόμη χειρότερα η προοπτική του «πανεπιστημιακού Καλλικράτη» και οι γενικευμένες συγχωνεύσεις τμημάτων, που θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη μείωση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου. Όλα αυτά, ειδικά για τα περιφερειακά πανεπιστήμια, θα σημαίνουν ριζικό περιορισμό της δυνατότητας να λειτουργούν ως μηχανισμοί κοινωνικής και πολιτιστικής ανανέωσης των τοπικών κοινωνιών. Επιπλέον, σε μια χώρα όπου ο κύριος όγκος της έρευνας διεξάγεται στα Πανεπιστήμια, οι περικοπές αυτές πλήττουν καίρια τη δυνατότητα να παράγεται έρευνα. Η φράση «το Μνημόνιο βλάπτει σοβαρά την Παιδεία» δεν είναι συνδικαλιστικό πυροτέχνημα αλλά οδυνηρή πραγματικότητα.
Σημαίνουν όλα αυτά ότι το Υπουργείο Παιδείας απλώς μεθοδεύει μια αυτοκαταστροφική διαδικασία απαξίωσης της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης; Όχι, το Υπουργείο Παιδείας, ακολουθώντας εδώ στρατηγικές επιλογές της ΕΕ αλλά και οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ, χρησιμοποιεί τη συρρίκνωση του παρεχόμενου έργου, ως μοχλό για την εμπέδωση μιας επιχειρηματικής λογική για την ανώτατη εκπαίδευση. Ουσιαστικά, τα Πανεπιστήμια καλούνται να συμμορφωθούν από τώρα με το υπό διαμόρφωση θεσμικό πλαίσιο, να συμπεριφερθούν ως εν δυνάμει μάνατζερ και να αναζητήσουν άλλους τρόπους να καλύψουν τις ανάγκες τους σε χρηματοδοτήσεις και προσωπικό. Είναι σαφές ότι ανοίγει ο δρόμος για την εισαγωγή όλων των μορφών ανταποδοτικότητας μέσα στα ΑΕΙ και την επιβολή διδάκτρων.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναζητήσουμε μια «ενιαία αφήγηση» για το τι συμβαίνει σήμερα στη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση, να βρούμε το κοινό νήμα που συνδέει τις αλλαγές που βλέπουμε. Οι περικοπές, η χρηματοδοτική ασφυξία και η εργασιακή επισφάλεια συνδέονται αναπόσπαστα με την επέλαση των ακαδημαϊκών μάνατζερ και την αναίρεση της αυτοδιοίκησης, την κατάργηση του δωρεάν χαρακτήρα της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης, την αποδιάρθρωση των τμημάτων και των πτυχίων, την ένταση του αυταρχισμού και την αμφισβήτηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Πάνω από όλα συνδέονται με την αμφισβήτηση της ανώτατης εκπαίδευσης ως κοινωνικού αγαθού.
Ακριβώς, γι’ αυτό το λόγο και η σύγκρουση με αυτή την πολιτική μπορεί σήμερα να συσπειρώσει όχι μόνο το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και ευρύτερα κοινωνικά κομμάτια. Το Υπουργείο Παιδείας, εάν συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο, μόνο δυσάρεστες εκπλήξεις θα έχει να αντιμετωπίσει.
* panagiotis_sotiris@yahoo.com
ΠΗΓΗ: 16/02/2011, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=23541
