«Ξεχάστε όσα ξέρατε»: 

Να τι συνταγματική αναθεώρηση ετοιμάζουν

Του Δημήτρη Σαραφιανού*

Η μετεκλογική πανηγυρική βιασύνη του Αδ. Γεωργιάδη να ανακοινώσει ότι το διακύβευμα των επόμενων εκλογών είναι να συγκεντρώσει η ΝΔ 180 βουλευτές, προκειμένου να μπορεί να αναθεωρήσει το Σύνταγμα, γρήγορα διαψεύστηκε από το πολιτικό επιτελείο της ΝΔ, για να μη δημιουργήσει αντίστροφα αντανακλαστικά στο εκλογικό σώμα. Πλην όμως από τηλεπωλητή και Αντιπρόεδρο μαθαίνεις την αλήθεια. Η αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί στρατηγικό στόχο και της ΝΔ και των αστικών κέντρων εξουσίας στη χώρα μας.

Η στρατηγική αυτή, που κωδικοποιείται στο σύνθημα του «Τέλους της Μεταπολίτευσης», έχει διατυπωθεί με ενάργεια στο σχέδιο αναθεώρησης της επιτροπής, που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του Στέφανου Μάνου το 2016 και στην οποία συμμετείχε μεταξύ άλλων ο Γ. Γεραπετρίτης, με τίτλο «Πρόταση για ένα Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα». Η πρόταση αναθεώρησης της ΝΔ το 2019 βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό ακριβώς σε αυτή την Πρόταση, το δε πρόσφατο δημοσίευμα του Κώστα Παπαχλιμίτζου στα Παραπολιτικά επιβεβαιώνει ότι η ΝΔ προσανατολίζεται στην υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων από αυτές που εμπεριέχει  η Πρόταση.

Το μεταπολιτευτικό Σύνταγμα του 1975 αποτυπώνει, με αντιφάσεις βέβαια, τις κατακτήσεις των λαϊκών κινητοποιήσεων και το ιδεολογικό πλαίσιο που διαμόρφωσε η κατάρρευση της Χούντας. Με το Σύνταγμα του 1975 δεν θεσμοθετήθηκαν μόνο πληθώρα κοινωνικών δικαιωμάτων και  συλλογικές πολιτικές ελευθερίες, αλλά  και η δυνατότητα του Κράτους να παρεμβαίνει στην οικονομία για την προώθηση του γενικού συμφέροντος και την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το άρθρο 106 του Συντάγματος.  Το συνταγματικό αυτό πλαίσιο αποτέλεσε το θεσμικό έρεισμα μιας σειράς εθνικοποιήσεων ιδιωτικών επιχειρήσεων (την περίφημη καραμανλική «σοσιαλμανία»). Η ΝΔ έχει ως στόχο αντίθετα να καταστήσει συνταγματικό πρόταγμα τον νεοφιλελευθερισμό. Οι σχετικές πρόνοιες είναι χαρακτηριστικές:

• συνταγματική κατοχύρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, σε αντίθεση ακόμα και με την πολιτική που ακολουθεί σήμερα η ΕΕ στα πλαίσια της πανδημίας

• κατάργηση της διάταξης περί εθνικοποιήσεων και περιορισμό των ρυθμιστικών παρεμβάσεων του κράτους εάν με αυτές πλήττεται ο ελεύθερος ανταγωνισμός και η διεθνής ανταγωνιστικότητα της χώρας. Με απλά λόγια, ιδιωτικοποιήσεις για όλα τα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες και άρση των συνταγματικών περιορισμών που επισημαίνει το ΣτΕ για την ιδιωτικοποίηση του νερού

• συνταγματική κατοχύρωση φορολογικών κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις στρατηγικής σημασίας, ιδίως σε ελεύθερες οικονομικές ζώνες

• συνταγματική κατοχύρωση του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας και μάλιστα στο άρθρο 2 του Συντάγματος παρέα με την κατοχύρωση της αξίας του ανθρώπου, της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της φιλίας των λαών,

• περιορισμός των οικονομικών εσόδων των ΟΤΑ στους ίδιους πόρους αυτών, δηλαδή στα ανταποδοτικά τέλη και τους ειδικούς φόρους που επιβάλλουν οι ΟΤΑ. Με απλά λόγια είτε οι δήμοι και οι περιφέρειες θα χαρατσώνουν τους πολίτες τους για να μπορούν να λειτουργήσουν, είτε θα χρεωκοπούν. Και βέβαια με αυτό τον τρόπο επιβεβαιώνεται και η σχετική ταξική διαστρωμάτωση: μόνο οι δήμοι με πλούσιους δημότες θα μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες.

• όχι μόνο καθιέρωση ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά και κίνητρα για την εγκατάσταση ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, καθιστώντας ακόμα και τους εσωτερικούς κανονισμούς των ξένων πανεπιστημίων διατάξεις υπέρτερης ισχύος περιορισμοί στην φιλοπεριβαλλοντική νομολογία (όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην Πρόταση προτείνεται μια «πιο πραγματιστική προστασία του περιβάλλοντος»).
• κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και αξιολόγησή τους με βάση την αποδοτικότητα (το γεγονός ότι αυτό προτείνεται από την ίδια κυβέρνηση, που, όπως και η προηγούμενη, δεν προχώρησε ποτέ σε επιλογή προϊσταμένων από υπηρεσιακά συμβούλια, προκειμένου να μπορεί να διορίζει όποιους θέλει ως «προσωρινούς» αναπληρωτές, το αφήνουμε ασχολίαστο)

Στην Πρόταση για ένα Καινοτόμο Σύνταγμα εμπεριέχονται ρητώς και οι εξής μεταρρυθμίσεις:

• προστασία της ανταπεργίας (λοκάουτ),

• κατάργηση της λίστας των κοινωνικών δικαιωμάτων που καθιερώνει το Σύνταγμα και αντικατάσταση της από μια γενική ρήτρα περί κοινωνικού κράτους
  περιορισμοί στην εφαρμογή της αρχής της ισότητας από τα δικαστήρια, απαγορεύοντας τη δυνατότητα τους να επεκτείνουν ευνοϊκές διατάξεις σε όμοιες περιπτώσεις
• αναθεώρηση της διάταξης περί λαϊκής κυριαρχίας, όπου όλες οι εξουσίες δεν πηγάζουν από τον λαό, αλλά από το Έθνος! Αρκεί και μόνο να σκεφτούμε πώς τέτοιες έννοιες χρησιμοποιήθηκαν από το ΣτΕ για να περιορίσουν το δικαίωμα στην απόκτηση ιθαγένειας για να καταλάβουμε τη σημασία τέτοιων συνταγματικών ακροβασιών.

Οι αναθεωρητικές προτάσεις της ΝΔ περιέχουν και μια σειρά ρυθμίσεις που επιχειρούν να αναδιατάξουν την ισορροπία μεταξύ των θεσμικών οργάνων, αποστειρώνοντας έτι περαιτέρω την δυνατότητα των λαϊκών στρωμάτων να επηρεάζουν την πολιτική στρατηγική.  Έτσι προτείνεται:

• μείωση του αριθμού των βουλευτών κάτω από 200

• απαγόρευση συμμετοχής στις εκλογές πολιτικών κομμάτων ή υποψηφίων που «δεν εξυπηρετούν επαρκώς την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος» ή, όπως αναφέρεται στην Πρόταση,  «παροτρύνουν συστηματικά ή ανέχονται τη χρήση βίας» (δεν αναφέρονται βέβαια στην κρατική βία)

• συγκρότηση της κυβέρνησης αποκλειστικά από εξωκοινοβουλευτικά πρόσωπα,

• συνταγματική κατοχύρωση της ενισχυμένης αναλογικής ή -κατά την Πρόταση- ενός ημιπλειοψηφικού συστήματος και κατάργηση του σταυρού προτίμησης.
• δυνατότητα της Βουλής να αποφασίσει την αυτοδιάλυσή της με 151 ψήφους. Έτσι η κυβερνώσα πλειοψηφία μπορεί να διαλύει τη Βουλή χωρίς ταυτόχρονη παραίτηση της κυβέρνησης και χωρίς να ακολουθηθεί η διαδικασία των διερευνητικών εντολών.
• κατάργηση της πρότασης μομφής και αντικατάστασή της από την εποικοδομητική πρόταση δυσπιστίας. Δηλαδή να σταθεροποιούνται κυβερνήσεις που, παρότι εκλέχτηκαν με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, υλοποιούν ένα άλλο προκαλώντας αντιδράσεις στο εσωτερικό τους με αποχωρήσεις βουλευτών, διαμόρφωση νέων κομμάτων κλπ. (σας θυμίζει κάτι;)

Περαιτέρω η Πρόταση περιέχει και πιο ρηξικέλευθες προτάσεις:

• μετατόπιση της νομοθετικής αρμοδιότητας από την Βουλή στην Κυβέρνηση, προκειμένου να αποφεύγεται η «ακυβερνησία»: η Βουλή με νόμους πλαίσια θα εξουσιοδοτεί την εκτελεστική εξουσία, η οποία με κανονιστικές πράξεις της θα εκδίδει πρωτογενώς κανόνες δικαίου. Με αυτό τον τρόπο οι ΠΝΠ από εξαίρεση γίνονται ο κανόνας.

• επέκταση των περιπτώσεων κήρυξης κατάστασης ανάγκης και αναστολής των συνταγματικών ελευθεριών σε κάθε περίπτωση δημοσίου κινδύνου που απειλεί τη «ζωή του Έθνους» (!) ή την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται απ’ ευθείας από το εκλογικό σώμα ή -κατά την Πρόταση- από ειδικό σώμα εκλεκτόρων (όχι από τη Βουλή) και αποκτά αυξημένες αρμοδιότητες: προκήρυξη δημοψηφισμάτων, αναπομπή νόμων ως αντικοινοτικών ή αντισυνταγματικών, έκδοση διαγγελμάτων, κ.α.π), καθιστάμενος έτσι ένας αυτοτελής πόλος εξουσίας (όπως το παλάτι παλιότερα), που να μπορεί να αποτελέσει το αποκούμπι των αστικών δυνάμεων στη χώρα μας σε περίπτωση όπου δεν μπορεί να ελεγχθεί το κοινοβουλευτικό πλαίσιο.

Στην Πρόταση οι αρμοδιότητες επεκτείνονται στο διορισμό των Πρόεδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων και των Ανεξαρτήτων Αρχών, αλλά και στη δυνατότητά του να διαλύσει τη Βουλή αν δεν συμφωνεί με τον προτεινόμενο από τον ίδιο Πρωθυπουργό (!) ή για «λόγους προφανούς δυσαρμονίας με το λαϊκό αίσθημα» (το οποίο διαπιστώνει ο ίδιος ο Πρόεδρος ως νέος Φύλακας του Συντάγματος).

Ταυτόχρονα επιβάλλεται ένας συγκεντρωτικός και προληπτικός έλεγχος συνταγματικότητας των νόμων από Ανώτατο Δικαστήριο, ενώ στην Πρόταση προτείνεται περαιτέρω και η κατάργηση του διάχυτου ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων, αλλά και η κατάργηση των επιμέρους δικαιοδοσιών (ποινικά/πολιτικά-διοικητικά δικαστήρια) προκειμένου να μην εκδίδονται αντιφατικές αποφάσεις. Τέλος, προτείνεται η απλούστευση της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος με την ολοκλήρωσή της σε μια μόνο κοινοβουλευτική σύνοδο (αντί για δυο, με τη μεσολάβηση εκλογών, όπως ισχύει σήμερα)

Ο κίνδυνος λοιπόν μιας αντιδραστικής αναθεώρησης είναι απόλυτα υπαρκτός, όσο και αν επιχειρείται να υποβαθμισθεί. Βέβαια, όπως και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός τόνισε, δεν θέλω να κάνω αναθεώρηση μόνος μου. Σημασία, λοιπόν, έχει και η ΝΔ να μην συγκεντρώσει 180 βουλευτές, αλλά και να μην συγκεντρώσει αυτό τον αριθμό μαζί με βουλευτές άλλων κομμάτων, που θα είναι διατεθειμένοι να ψηφίσουν κάποιες ή το σύνολο των σχετικών προτάσεων. Το βασικό διακύβευμα των εκλογών του Ιουνίου είναι συνεπώς και το ποιο κόμμα θα μπορεί να κάνει αντιπολίτευση, αλλά και ποιο κόμμα δεν θα συναινέσει σε μια αντιδραστική αναθεώρηση του Συντάγματος. Και προφανώς δεν θα είναι σε θετική κατεύθυνση είτε η υπερψήφιση κομμάτων και βουλευτών που βρίσκονται πιο δεξιά και από τη ΝΔ και θα συνεισφέρουν στη σχετική συζήτηση με ακόμα πιο αντιδραστικές προτάσεις, είτε όσων μπήκαν απλά για να γεμίσουν ψηφοδέλτια, έρμαια των εκάστοτε πιέσεων, όπως έχει διαπιστωθεί και στο παρελθόν, είτε όσων δεν κάναν αντιπολίτευση, αλλά υπερψήφισαν μια σειρά νεοφιλελεύθερων νομοθετημάτων (χρηματιστήριο ενέργειας, ιδιωτικοποιήσεις, Υπερταμείο, ΤΑΙΠΕΔ, Ηρακλής για τα δάνεια κλπ.) που εγγυήθηκαν την κερδοφορία όσων λυμαίνονται τη δημόσια περιουσία, των πραγματικά στρατηγικών καλοφάγωτων, αλλά και αντισυνταγματικών διατάξεων, όπως ο νόμος Χρυσοχοϊδη για την απαγόρευση των συναθροίσεων ή η απαγόρευση ενημέρωσης του θιγομένου για την παρακολούθησή του από την ΕΥΠ (διατάξεων που βέβαια έπληξαν κατά την εφαρμογή τους και όσους τα υπερψήφισαν).

Έχει λοιπόν ιδιαίτερη βαρύτητα, για να περιοριστεί η παντοδυναμία της ΝΔ, η υπερψήφιση και είσοδος στη Βουλή του ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη με τους συγκεκριμένους υποψήφιους βουλευτές, οι οποίοι έχουν αποδείξει ότι και αντιπολίτευση θα κάνουν ανεξαρτήτως κόστους και ανταλλαγμάτων και θα αποτελούν σύνδεσμο με τα κοινωνικά κινήματα, χωρίς να προσπαθούν να τα ελέγξουν και θα αγωνιστούν για την ενότητα όλων των αριστερών δυνάμεων και τους ολιγάρχες θα καταγγέλλουν, δεν θα τους χαϊδεύουν, ούτε θα χαϊδεύονται από αυτούς.

*  Ο Δημήτρης Σαραφιανός είναι Υποψήφιος βουλευτής Α’ Αθήνας με το ΜέΡΑ25 – Συμμαχία για τη Ρήξη.

Μικρό βιογραφικό: Ο Δημήτρης Σαραφιανός είναι Διδάκτωρ Νομικής και Δικηγόρος Αθηνών από το 1990. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με θέματα διοικητικού και συνταγματικού δικαίου, καθώς και δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας. Έχει διατελέσει Αντιπρόεδρος και Μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη, καθώς και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, κατά τα έτη 1997-1998, 2000-2001, 2003-2004, 2006-2007, 2009-2010, 2019-2020, 2022-. Είναι μέλος της ALAI (Association Litteraire et Artistique Internationale -Ελληνικό Τμήμα) και της ELDH (Ένωση Ευρωπαίων Νομικών για τα Δημοκρατικά Δικαιώματα). Έχει πραγματοποιήσει πολλές εισηγήσεις σε συνέδρια και σεμινάρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πηγή: https://sarafianoslaw.gr/el/dimitris-p-sarafianos.

ΠΗΓΗ: Κυριακή 11 Ιουνίου 2023, https://thepressproject.gr/xechaste-osa-xerate-na-ti-syntagmatiki-anatheorisi-etoimazoun/.