Με συνοδοιπόρους τους λευκούς κύκνους της αλληλέγγυας ζωής…
Βιβλιοπαρουσίαση από τον Σωτήρη Κ. Τριπολιτσιώτη*
(του βιβλίου του Παναγ. Α. Μπούρδαλα, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ)
Διαβάζοντας το καινούργιο βιβλίο του Παναγιώτη, μου έχει δημιουργηθεί η αίσθηση ότι ο συγγραφέας θέλει να μας πάρει μαζί του σε ένα ιδιαίτερο και σπουδαίο ταξίδι που αποφάσισε να κάνει προς έναν διαφορετικό κόσμο. Έναν κόσμο στον οποίο οραματίζεται να είναι πρωταγωνιστής ο Συλλογικός Άνθρωπος, αποφασισμένος να έρθει σε ρήξη με τα, δυστυχώς, αυτονόητα δεδομένα του σημερινού κοινωνικού συστήματος, όπως είναι η αποθέωση του ατομικισμού και η εμπορευματοποίηση των πάντων, στον οποίο όπως πολύ εύστοχα αναφέρει στον πρόλογο ο καθηγητής κ. Παπαθανασίου, η ανισότητα καλωσορίζεται ως μοχλός ανάπτυξης και ο κοινωνικός δαρβινισμός μασκαρεύεται την γλυκιά αριστεία…
Για εφόδια του σ΄ αυτό του το ταξίδι έχει την αγάπη, την αδελφοσύνη και τις αξίες της Χριστιανικής πίστης. Και έχει επιλέξει για συνοδοιπόρους του τους λευκούς κύκνους της αλληλέγγυας ζωής που ανάμεσά τους, όπως αναφέρει, βρίσκονται μάγοι, μύστες, προφήτες, φιλόσοφοι γονιοί της αγάπης, αγνά παιδιά, σοφοί υπερήλικες, παιδαγωγοί, ποιητές, λογοτέχνες, κοινωνικοί αγωνιστές, άνθρωποι της ανθρωπιάς…
Οι λευκοί κύκνοι, οι απόγονοι του Άβελ είναι σχετικά λίγοι αλλά οι μεγάλες αλλαγές και οι επαναστάσεις, όπως έχει αποδειχτεί, ξεκίνησαν κατά κανόνα από λίγους. Από λίγους που πίστευαν πολύ !!
Οι παρέες γράφουν ιστορία μας λέει σ΄ ένα του τραγούδι ο Διονύσης Σαββόπουλος, οι λαμπρές παρέες, είτε με τις αρχαιότητες είτε με ορθοδοξία…
Είναι αυτοί που μπορούν να αποτελέσουν την μαγιά εκείνη που θα δημιουργήσει τις συνθήκες για την αλλαγή του σημερινού τρόπου ζωής που θα αντιστρέψει την αδράνεια όλων μας και θα βάλει τέλος στις περιθωριοποιήσεις και στους αποκλεισμούς και θα οδηγήσει με πνεύμα ελευθερίας στα υπέρτατα αγαθά της αγάπης και της αδελφοσύνης.
Δεν είναι φυσικά κάτι εύκολο όλο αυτό.
Θα πρέπει οι άνθρωποι να συναντηθούμε ουσιαστικά και πνευματικά, ξεπερνώντας την ανταγωνιστική και ενστικτώδη πλευρά του εαυτού μας.
Και για να συμβεί κάτι τέτοιο χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια, μελέτη και βασανισμός της σκέψης μας. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας χρειάζεται κριτική εντιμότητα και κόπος για να αντισταθούμε στην ευκολία του μεροληπτικού και θρασύ λόγου που κυριαρχεί στις μέρες μας, ειδικά μέσα από την ευκολία του διαδικτύου και να διατυπώσουμε ψύχραιμες και γόνιμες απόψεις που μπορούν να μας οδηγήσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Απαιτείται δε εγρήγορση και συμμετοχή και κυρίως η προσωπική ευθύνη του καθενός. Πρέπει να ξεκινήσει ο καθένας μας από τη δική του εσωτερική αλλαγή για να μπορεί να συμμετάσχει στην συνέχεια στην προσπάθεια για να αλλάξουν τα κακώς κείμενα ευρύτερα, στην οικογένεια, στην γειτονιά, στην πόλη, στην χώρα, στον κόσμο…
Γιατί οι απαντήσεις, όπως αναφέρει ο συγγραφέας του βιβλίου, δεν μπορούν να δοθούν μόνο στο επίπεδο των επιχειρημάτων και των γνώσεων αλλά κυρίως από τον βίο και την πολιτεία του καθενός, όπως ακριβώς εκφράζεται και η χριστιανική πίστη.
Ο Παναγιώτης ξεκινά το ταξίδι του πατώντας στις στέρεες βάσεις της πατρίδας του. Ένα περιβάλλον του οποίου τόσο οι άνθρωποι όσο και οι καταστάσεις που έζησε φαίνεται πως τον επηρέασαν σε πολύ σημαντικό βαθμό.
Ένα μέρος από τα χρόνια που ξεδιπλώνει στο βιβλίο του και αφορά την Κέρτεζη, τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε, το θυμάμαι πολύ καλά και οι περιγραφές του δημιουργούν εικόνες στο μυαλό μου, τα δέκα περίπου χρόνια που μας χωρίζουν ηλικιακά δεν είναι και τόσα πολλά ούτε αρκετά για να έχουν αλλάξει σημαντικά την εικόνα της επαρχίας και ειδικότερα του χωριού μας εκείνης της εποχής.
Τα σπίτια μας είναι στην ίδια γειτονιά και βλεπόμασταν σχεδόν καθημερινά. Γνώριζα πολύ καλά τις αδελφές του Κατερίνα και Ελένη καθώς και τον πατέρα του Αντώνη. Πηγαίνοντας προς το σπίτι τους, περνούσαν μπροστά από την αυλή μας. Για την μητέρα του Γαρούφω, έχω μια πολύ αχνή εικόνα γιατί δεν την βλέπαμε συχνά και ο λόγος όπως αποκαλύπτεται στο βιβλίο ήταν το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε και την κρατούσε πολύ στο σπίτι.
Είναι πραγματικά συγκλονιστική η περιγραφή της σχέσης του Παναγιώτη με την μητέρα του, για την αγάπη και τις αρχές με τις οποίες τον μεγάλωσε, αλλά και τον τρόπο που τον στήριξε στην επιθυμία του να σπουδάσει. Και αυτό έγινε σε μια εποχή με ασφυκτικές οικονομικές συνθήκες και ενώ η ίδια ήταν κατάκοιτη. Με βαθειά πίστη όμως και μεγάλη προσπάθεια το ακατόρθωτο έγινε κατορθωτό, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.
Μεγαλώσαμε σε ένα χωριό που κυριαρχούσαν τα πολιτικά πάθη και είχαν οδηγήσει σε αρκετά μεγάλο διχασμό. Και σαν να μην έφτανε αυτό υπήρχε κι ένα ακόμα αγκάθι που χώριζε τους κατοίκους του χωριού μας και έδινε συχνά αφορμές για γκρίνιες και εντάσεις. Ήταν η διαφωνία για το παλαιό και το νέο ημερολόγιο.
Έμοιαζε τόσο οξύμωρο οι χριστιανοί να διχάζονται για ένα ζήτημα που είχε να κάνει με το εορτολόγιο και δεν είχε ουσιαστικές θρησκευτικές προεκτάσεις αλλά μόνο συμβολικές και τυπικές που είχαν να κάνουν με την παράδοση.
Ένα από τα πρόσωπα που ξεχωρίζει ο Παναγιώτης, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον κατευνασμό των εντάσεων που γεννούσε το θέμα του εορτολογίου είναι ο πάπα – Ανδρέας Νικολάου. Ένας ξεχωριστός Ιερέας με σοφία και κύρος και παράλληλα βαθύτατα δημοκρατικός άνθρωπος που κατάλαβε πως ο μόνος τρόπος που μπορούσε να οδηγήσει σε λύση ήταν ο διάλογος και η γνώση και έτσι οδήγησε το θέμα σε ανοιχτές συζητήσεις – συνελεύσεις που έφεραν τους διαφωνούντες πιο κοντά και τελικά με την πάροδο του χρόνου κατακτήθηκε ένας αμοιβαίος σεβασμός και σταδιακά εκτονώθηκε ο διχασμός.
Ο Παναγιώτης Μπούρδαλας ήταν πρότυπο για μένα. Θαύμαζα πάντα τις γνώσεις του και πολλές φορές προσέφευγα σ΄ αυτόν ζητώντας εξηγήσεις και απαντήσεις σε απορίες και ερωτήματά μου. Κάθε φορά ήταν εκεί για να ρίξει φως στα σκοτάδια μου… Στις δημόσιες συζητήσεις παρακολουθούσαμε μαγεμένοι τις τοποθετήσεις του και την παρρησία με την οποία εξέφραζε τις απόψεις του.
Ένα ξεχωριστό γεγονός που έχει χαραχτεί στη μνήμη μου, είναι η σύγκρουσή του με τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο, που αναφέρει αναλυτικά στο βιβλίο του. Ήμουν μαθητής στην Τρίτη Γυμνασίου και ο Παναγιώτης φοιτητής. Είχε ήδη αρθρογραφήσει στην Φωνή των Καλαβρύτων κατά της τοποθέτησης του Αμβροσίου στη θέση του Μητροπολίτη αφού, όπως ανέφερε στο δημοσίευμα, ήταν τουλάχιστον γνώστης των συλλήψεων, εξοριών και βασανισμών της επταετίας, και δεν ζήτησε ποτέ μια δημόσια συγνώμη.
Ο Αμβρόσιος επισκέφτηκε την Κέρτεζη στις 15 Αυγούστου του 1979 συνοδευόμενος από δυο κυβερνητικούς βουλευτές της Αχαΐας τους οποίους εκθείασε στην ομιλία του προς το εκκλησίασμα.
Ο Παναγιώτης όταν πήγε να πάρει αντίδωρο του είπε ψιθυριστά πως είναι αυτός που έγραψε το άρθρο και ότι και με την σημερινή του στάση τον επιβεβαίωσε. Ο Αμβρόσιος έγινε έξαλλος και άρχισε να φωνάζει δυνατά πως του επιτέθηκε.
Λίγο μετά το τέλος της λειτουργίας τον είδα έξω από την πόρτα της εκκλησίας να περιμένει θαρραλέα τον Δεσπότη για να κάνει μια ανοιχτή συζήτηση μαζί του κάτι που δεν έγινε αφού τον φυγάδευσαν εσπευσμένα.
Πόσο θάρρος χρειαζόταν ειδικά εκείνη την εποχή για να βγει δημόσια ένας φοιτητής να κατακρίνει έναν δεσπότη και να τον προκαλέσει σε διάλογο;
Ήταν η γιορτή της Παναγίας και η εκκλησία μπορεί να είχε και 1.000 άτομα. Ολόκληρο το χωριό συζητούσε γι΄αυτό το θέμα.
Είχε λίγους υποστηρικτές και περισσότερους επικριτές.
Στα δικά μου όμως μάτια ανέβηκε ακόμα πιο ψηλά !!
Οι Κερτεζίτες γνωρίζουμε ότι ο Παναγιώτης είναι ένας άνθρωπος με ισχυρή προσωπικότητα και πολύπλευρες δεξιότητες. Δεν διστάζει να συγκρουστεί για τα πιστεύω του και εκφράζει με θάρρος τις απόψεις του, ακόμα και όταν δεν είναι αρεστές στο πλατύ κοινό. Όπως επίσης γνωρίζουμε ότι ζει με πάθος την κάθε στιγμή και αφιερώνεται σε ότι καταπιάνεται, είτε είναι το τάβλι και η δηλωτή που είναι κι εκεί δάσκαλος (μνημειώδεις έχουν μείνει οι μονομαχίες του με τον αείμνηστο Ανδρέα Τσιρίκο – Ανδρέα Ραγκοβόλ για τους μυημένους – που παρακολουθούσαμε πάρα πολλοί ως θεατές με μεγάλο ενδιαφέρον), είτε καλλιεργεί τον κήπο του, είτε γράφει τα βιβλία του, είτε σχολιάζει την επικαιρότητα με δημοσιεύσεις του.
Συνδυάζει με αξιοθαύμαστο τρόπο τον επαναστάτη που δεν εφησυχάζει ποτέ και τον επιστήμονα που διαρκώς ερευνά και αναλύει. Ανοίγει πάντα νέα θέματα για συζήτηση με θρησκευτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον. Αναφέρεται ακόμα και σε θέματα που θεωρούνται ταμπού. Αυτό κάνει και στο νέο βιβλίο του. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ, στο οποίο μιλάει :
Για τις θεσμικές αγκυλώσεις της εκκλησίας.
Την Ιεροσύνη των γυναικών και γενικότερα για την θέση της γυναίκας στην εκκλησία.
Για την ένταξη των συμβιώσεων πέραν των δύο κυρίαρχων φίλων.
Την υποχρεωτική αγαμία των επισκόπων.
Τον διάλογο της Ορθοδοξίας με τους ετερόδοξους χριστιανούς.
Τους πολέμους και τις σκοπιμότητες που εξυπηρετούν.
Την μετανάστευση και τους ανθρώπους που αναγκάζονται σε ξεριζωμό από τις πατρίδες τους προκειμένου να αποφύγουν την φρίκη των πολέμων.
Με αφορμή την πανδημία και τις επιστημονικές απαντήσεις στο πρόβλημα αλλά και τα διάφορα αφηγήματα που αναπτύχθηκαν βάζει στο τραπέζι ζητήματα όπως:
Ο περιορισμός των ελευθεριών, η παρακολούθηση και η χειραγώγηση.
Η διατάραξη της σχέσης των ανθρώπων με τη φύση.
Η εργασία εξ΄ αποστάσεως, που οδηγεί σε μια μορφή απομόνωσης και πλήττει την ανθρώπινη επικοινωνία και συνεργασία.
Η ανάγκη για ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των ανθρώπων μέσα σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον και η δημιουργία μηχανισμών που θα αξιοποιούν την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας για βελτίωση της ζωής των ανθρώπων και όχι για την καταδυνάστευσή της.
Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Παναγιώτη για την τιμή που μου έκανε να με συμπεριλάβει στους παρουσιαστές του βιβλίου του και να βρίσκομαι σε αυτή την εξαιρετική παρέα.
Καλοτάξιδο το νέο βιβλίο σου Παναγιώτη και να είσαι πάντα καλά για να συνεχίσεις την συγγραφή αλλά και την πολύτιμη προσφορά σου στο χωριό μας.
Σας ευχαριστώ πολύ!!!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η διαδικτυακή αυτή βιβλιοπαρουσίαση έγινε από τις εκδόσεις Αρμός στις την Τρίτη 7 Ιουνίου 2022 και ώρα 18.30 ακριβώς.
– Ο Τριπολιτσιώτης Σωτήριος είναι Δικαστικός Υπάλληλος, υπεύθυνος τύπου και δημοσίων σχέσεων της Ομοσπονδίας Δικαστικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΔΥΕ).
