Από τον πάπυρο στο ηλεκτρονικό χαρτί (e–paper)
Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη*
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τους σημερινούς επιστήμονες είναι η αναμέτρησή τους με τον Τσάι Λουν και τον Γουτεμβέργιο. Ο πρώτος ήταν ο Κινέζος οραματιστής , μέλος της Δυναστείας Χάου, ο οποίος εφηύρε το χαρτί το 105 π.Χ. Ο δεύτερος, ήταν ο Γερμανός οραματιστής, ο «πατέρας» της τυπογραφίας. Και τα δύο αυτά ονόματα στοιχειώνουν ακόμα, – αλλά όχι για πολύ – τους οραματιστές του ψηφιακού μας κόσμου. Το χαρτί έθεσε τέλος στην κυριαρχία του πάπυρου και της περγαμηνής ήδη από το 12 αι. μ.Χ. Το στοίχημα των σημερινών επιστημόνων είναι πλέον αν το χαρτί θα υποκύψει στο χαρτί του μέλλοντος, το ηλεκτρονικό «χαρτί».
Οι πρώτες προσπάθειες ξεκίνησαν στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 και φαίνεται πως τώρα είμαστε αρκετά κοντά στη νέα επανάσταση στο υλικό γραφής, στο πρωτοποριακό ηλεκτρονικό «χαρτί», το οποίο σε μια σελίδα σχήματος Α4 θα φιλοξενεί μια ολόκληρη εφημερίδα, η οποία στη συνέχεια με τη σειρά της θα εξαφανίζεται για να «τυπωθεί»-εμφανιστεί ηλεκτρονικά πάνω της νέο υλικό!
Οι μεγαλύτερες εταιρείες Πληροφορικής συναγωνίζονται για τη νέα εφεύρεση-δυνατότητα-επαναστατική καινοτομία. Ακόμη και η γνωστή για τα ελαστικά της εταιρεία Bridgestone έχει δραστηριοποιηθεί σ’ αυτόν τον τομέα και πρόσφατα ανακοίνωσε ότι κατά το επόμενο χρονικό διάστημα θα βγάλει στην παραγωγή το πιο λεπτό e–paper, το οποίο θα έχει πλαστικό υπόστρωμα, θα είναι εύκαμπτο, θα διπλώνεται, θα έχει πάχος 29 χιλιοστά και δυνατότητα απεικόνισης 4.096 χρωμάτων!
Ενδέχεται επομένως σε μερικά χρόνια από τώρα να ξεχάσουμε την υφή του χαρτιού όπως το έχουμε συνηθίσει. Οι επιστήμονες επιμένουν ότι το ηλεκτρονικό χαρτί θα μοιάζει με ζελατίνα, η οποία γεμίζει με κείμενα και πληροφορίες μέσω ασυρμάτου δικτύου από το διαδίκτυο.
Μορφή και λεπτομερής περιγραφή του ηλεκτρονικού χαρτιού:
– Η ζελατίνα, δηλαδή η κύρια επιφάνεια του ηλεκτρονικού χαρτιού, μοιάζει με πολύ μικρή μεμβράνη και έχει σχήμα σελίδας Α4 και επάνω της θα αποτυπώνεται όλη η δυνατή πληροφορία. Θα έχει έτσι κάποιος τη δυνατότητα να διαβάζει, για παράδειγμα, όλες τις εφημερίδες ή τα περιοδικά που βρίσκονται στο διαδίκτυο, στη συνέχεια θα τυλίγει το «χαρτί» και θα το βάζει στην τσέπη του.
– Το ηλεκτρονικό «χαρτί» θα έχει βέβαια αντικαταστήσει το μελάνι γιατί έχει ενσωματωμένη μεμβράνη με ηλεκτρονικό «μελάνι», το e-ink, το οποίο επινοήθηκε το 1997 στο ΜΙΤ.
– Έντεκα χρόνια μετά, η εξέλιξη του ηλεκτρονικού χαρτιού είναι αξιοθαύμαστη, αφού πρόκειται για τεχνολογία απεικόνισης με υψηλή ανάλυση και αντίθεση ίδια με αυτή του τυπωμένου χαρτιού.
ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΧΑΡΤΙ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΟ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ;
– Στο ερώτημα αυτό η απάντηση δεν είναι εύκολη, αν και οι επιστήμονες επιμένουν ότι οι εξελίξεις τα επόμενα χρόνια θα είναι ραγδαίες. Το ηλεκτρονικό χαρτί προσφέρεται περισσότερο για τις εφημερίδες και λιγότερο για τα βιβλία, με τα οποία ο αναγνώστης έχει μια τελείως διαφορετική σχέση. Το μεγάλο του πλεονέκτημα είναι ότι μπορεί να «γραφτεί» και να «σβηστεί» άπειρες φορές, ενώ, χάρη στην υψηλή ανάλυση, η ανάγνωση είναι εύκολη με οποιοδήποτε φωτισμό.
– Δεν προκαλείται γι’ αυτό πρόβλημα στα μάτια. Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι οι μελλοντικές, άμεσες εφαρμογές του, θα είναι, για παράδειγμα, στα σούπερ μάρκετ, όπου θα καταργηθούν οι ετικέτες για την αναγραφή των τιμών, σε πίνακες ανακοινώσεων και αφίσες, σε καταστήματα για την αναγραφή πληροφοριών για προϊόντα, σε εστιατόρια για τους τιμοκαταλόγους και στις υπαίθριες διαφημίσεις.
Άμεση εκτιμάται ότι θα είναι και η εφαρμογή του στις εφημερίδες, λιγότερο, όμως, άμεση στα περιοδικά και στα βιβλία.
Βέβαια, οι εραστές του παραδοσιακού χαρτιού και του παραδοσιακού μελανιού, θέτουν μια σημαντική και άκρως ανθρώπινη και ρομαντική παράμετρο στους ερευνητές: αν και οι e-paper εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία μπορούν να αλλάξουν τα πάντα στο χώρο του χαρτιού και της τυπογραφίας, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ικανοποίηση σημαντικών αισθήσεων. Την ικανοποίηση της αίσθησης της αφής και της αίσθησης της όσφρησης που σου προσφέρει, μεταξύ άλλων, ένα καλοτυπωμένο βιβλίο.
* H Αμαλία Κ. Ηλιάδη είναι φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), Υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ. Τρικάλων, ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi, http://blogs.sch.gr/ailiadi, http://www.emy67.wordpress.com, http://www.matia.gr.
