Eθνική παρακμή: Η εὐθύνη τῶν πολιτῶν

Η εθνη τν πολιτν γι τν θνικ παρακμ

 

Του Φτη Σχοινά*


 

Εναι γεγονς ναμφισβτητο τι Χρα μας διρχεται περοδο γενικευμνης παρακμς σ λες τς κφνσεις το δημοσου βου, πο πηρεζει καταλυτικ κα τν προσωπικ ζω τν πολιτν. Η ατα τς γενικευμνης ατς παρακμς ποδδεται ν πολλος – κα μολογουμνως χι βσιμα – στος πολιτικος κα ν γνει στν ἀήθεια τς διαχειρσεως τς πολιτικς ξουσας π τος σκοντες ατν. Διεφθαρμνοι πολιτικο διφθειραν τ Χρα, τος θεσμος κα τος πολτες της, λγεται συχνκις κα κατ᾿ πανληψιν. Κα ο πολτες πηυδησμνοι κα πογοητευμνοι π τν διψευση τν προσδοκιν τους π τος πολιτικος γυρζουν τν πλτη στος πολιτικος κα τν πολιτικ.

Τ φαινμενα τς διτευσης, τς παξωσης τς πολιτικς, τς διαφορας γι τ κοιν κα τς πολιτικς πθειας γενικεονται κα κυριαρχον στν λληνικ κοινωνα. Τ γεγονς τι ο πολιτικο φρουν μεγλο μρος-σως τ μεγαλτερο- τς εθνης γι τν τωριν γενικευμνη παρακμ εναι ναντρρητο κα πανθομολογομενο. Ομως θεωρ – κα τοτο ποτελε τ σκοπ πο γρφω ατ τ σημεωμα – τι ξσου μεγλη εθνη φρει κα λληνικς λας. Ισως-σως μλιστα, ν μ μεγαλτερη, τολχιστον καθοριστικτερη εναι εθνη το Ελληνικο Λαο.

Τοτο χε παρδοξα, διτι μσα στ γενικτερο λαϊκισμ πο πικρατε στν ᾿Ελλδα λας θεωρεται ς νεθυνος κα θμα τν ξαχρειωμνων πολιτικν, σν ατο ο τελευταοι ν μ προρχονται π τ σπλχνα τς λληνικς κοινωνας, ν μ κφρζουν τ γενικ πνεμα ατς κα ν εναι ξωθεν πιβεβλημνοι στν λληνικ λα (ο συνομωσιολογικς θεωρες κα ο ποφνσεις τπου πουλημνων, προδοτν κα μερικοχρισμνων πολιτικν δνουν κα παρνουν στ γενικ παρνοια τς λληνικς κοινωνας). Μνος νεθυνος κατ τ Ελληνικ Σνταγμα εναι Πρεδρος τς Δημοκρατας, ν Ελληνικς Λας εναι κυρως κα κατ᾿ ξοχν πεθυνος γι τν μαλ λειτουργα τς πολιτεας, φο ατς κλγει τος ρχοντες· ατς τος κχωρε τν ντολ τς ξουσας, ατς χει τ δικαωμα, λλ κα τ καθκον ν τος λγχει· κα ατς χει τ ναφαρετο δικαωμα, λλ τν παρβατη ποχρωση ν τος νακαλσει κα φαιρσει τν προσωριν κχωρηθεσα ξουσα, ν ατ ξασκεται πιβλαβς γι τ δημσιο συμφρον. ᾿Ακμη ο πολιτικο εναι γνσια τκνα τς κοινωνας πο τος κτρφει, κυριολεκτικ «στ κ τν στων κα σρξ κ τς σαρκς της» κα ργανικ μλη το σματς της κα γενικς κφρζουν, πολιτεονται κα χειρζονται τν κχωρηθεσα ξουσα σμφωνα μ τ γενικτερα πικρατον πνεμα κα νοοτροποα τς κοινωνας.

Τ γενικς πικρατον πνεμα μις κοινωνας, ατ πο νομζει Μξ Βμπερ, νομολογικ γνση μις κοινωνας (πο καθορζει στ πιμρους τομα τ εναι καλ κα τ κακ, τ εναι πιτρεπτ κα τ νεπτρεπτο, τ εναι νμιμο κα τ θμιτο) τ διαμορφνει κοινωνα στ σνολ της κα σχετικς μικρτερη συμμετοχ χουν στ διαμρφωσ του ο κλεγμνοι πολιτικο (βεβαως σημαντικ εναι κα συμβολ τν Μ.Μ.Ε., λλ κα ατ, καθορζουν βεβαως, λλ κα καθορζονται π τν κοιν γνμη τς κοινωνας). Βεβαως, χει λεχθε π τν ᾿Ισοκρτη τι τ θος τν ρχντων διαμορφνει τ θος τν ρχομνων, λλ σ μα δημοκρατικ κα νοικτ κοινωνα σχει ξσου κα τ ντστροφο, τι τ θος τν ρχομνων διαμορφνει τ θος τν ρχντων. Στν οσα πρκειται γι δυναμικ λληλεπδραση κα λληλεπενργεια. Μλιστα, τολμ ν π τι περισστερο εθυγραμμζονται ο πολιτικο πρς τ γενικτερο πνεμα το λαο, παρ τι λας εθυγραμμζεται πρς τ γενικτερο πνεμα τν πολιτικν. Τολχιστον τοτο σχυρζεται Γλιππος, Λακεδαιμνιος στρατηγς, στ λγο του μετ τν συντριπτικ ττα τν ᾿Αθηναων στ Σικελα κα τν νευ ρων παρδοσ τους στος Συρακουσους, ντικροοντας τν πιχειρηματολογα το Συρακοσου Νικολου τι πρπει ν δεξουν φιλανθρωπα στος ᾿Αθηναους, πειδ παρεσρθησαν π τν ᾿Αλκιβιδη·

᾿Αλλ᾿ ερσομεν τος συμβολους κατ τ πλεστον στοχαζομνους τς τν κουντων βουλσεως, σθ᾿ χειροτονν τ ῥήτορι λγον οκεον ποβλλει τς αυτο προαιρσεως. Ο γρ λγων κριος το πλθους, λλ᾿ δμος θζει τν ῥήτορα τ βλτιστα λγειν χρηστ βουλευμενος”. (Διοδρου Σικελιτου, Βιβλιοθκη Ιστορικ, Ββλος Τρισκεδαικτη 31, 2-3, κδ. Κκτος, τμος νατος, ᾿Αθνα 1992, σελ. 100). Μετφραση (φιλολογικς μδας το Κκτου)· «Διαπιστνουμε, μως, τι τς περισστερες φορς ο εσηγητς κφρζουν τ θληση τν κροατν, τσι στε ψηφοφρος ν ποβλλει στν ρτορα τ λγια πο ταιριζουν μ τς δικς του πιθυμες. Διτι μιλητς δν εναι κριος το πλθους, λλ λας συνηθζει τν ρτορα ν προτενει τ καλτερο, μ τ ν υοθετε τ σωστ». ᾿Απαρατητη λοπν προϋπθεση γι ν προτενει κα ν λγει τ βλτιστα ρτωρ εναι λας ν βουλεεται (=ν σκπτεται) χρηστ, διτι λας κατευθνει τν ρτορα κα χι τ ντθετο. Σημειωτον τι ρτωρ εναι πολιτικς γτης στν πολιτικ ρολογα τς ρχαιτητος. ᾿Ακμη κα στν σω φιλοσοφα κυριαρχε ντληψη τι Θες γκαθιστ ρχοντες ναλγως το ποιο τν πολιτν.

Αν ο πολτες εναι χρηστο χουν χρηστος ρχοντες, ν ο πολτες εναι φαλοι χουν φαλους ρχοντες. Ο γιος ᾿Αναστσιος Σινατης λγει τι ο «ξιοι ρχοντες προωθονται στς πλεις πο τος ξζουν, ν ο νξιοι, μ παραχρηση, πιθυμα το Θεο, προχειρζονται στος νξιους πολτες. Κα συμπερανει· Γι᾿ ατ, ν δες κποιον νξιο κα πονηρ ρχοντα πσκοπο, μ πορσεις κα μ συκοφαντες τ Θε λλ μλλον πστευε, τι παραδοθκαμε σ ττοιους τυρννους, πο κα κακα τους δν εναι νλογη μ τ κακ πο μς ξζει. (Ν.Θ. Μπουγτσου, Η πολιτικ ζω κα σκψη τν Ελλνων πατρων, κδ. Μνυμα, ᾿Αθνα 1986, σελ. 51).

Ωστε Θες προωθε ρχοντες, νλογα μ τν ποιτητα τν πολιτν. Στος καλος πολτες προωθε καλος ρχοντες κα στος κακος παραχωρε (νχεται) κακος ρχοντες». Προστι κα γιος Νικλαος Καβσιλας διατυπνει τν γνμη τι “δδωσιν (νν. Θες) ρχοντα τος πονηρος κατ τς καρδας ατν”. Μετφραση (Παναγιτη Νλλα)· «δνει Θες στος πονηρος ρχοντας σμφωνα μ τν πιθυμα τους». (Νικολου Καβσιλα, Θεομτωρ, Λγος ες τν Εαγγελισμν 9, κεμενο-εσαγωγ-μετφραση-σχλια Παναγιτης Νλλας, κδ. ᾿Αποστολικς Διακονας, ᾿Αθναι 1974, σελ. 156). ᾿Ακμη Μγας Βασλειος ποφανεται τι “πολλκις κρισα δμου τν χεριστον ες ρχν προεστσατο”. (Μ. Βασιλεου, Ες Εξαμερον, Ομιλα 8, Ρ.. 29, 173 Α). Η λλειψη λοιπν κρσεως, περισκεψα το δμου πολλς φορς τν χειρτερο νδειξε στν ξουσα. Γι᾿ ατν τν κρισαν ποος λλος εθνεται, ἐάν χι φορας της, δηλαδ δμος;

Οπως πολ ρθ γρφει Γ. Ζαρφης στν «Χριστιανικ» τς 11ης Νοεμβρου 2010 « λας μας μαθε ν ζε εκολα. Ησσων προσπθεια ς μαθητς κα φοιτητς, δουλει στ Δημσιο, πιδοτσεις ο γρτες, θαλασσοδνεια ο μεγλοι κα ο μικρο πιχειρηματες» κα καθηγητς στ Πανεπιστμιο το Yale Στθης Καλβας στν “Καθημεριν” τς 31ης ᾿Οκτωβρου 2010· «Η πρσβαση σ μι νετη ζω θεωρθηκε ατονητο δικαωμα σχετο μ τν προσπθεια κα τς καντητες το καθενς κα ντελς ξεκομμνο π τν καντητα τς χρας ν καινοτομε κα ν νταγωνζεται, δηλαδ ν παργει πλοτο». Στ φαντασιακ τς μεταπολιτευτικς λληνικς κοινωνας δσποζε ντληψη τι καθνας μπορε -κα δικαιοται- ν πολαμβνει τ πντα κοπα! Η διαφθορ διαχεται στν πλατι μζα το λληνικο λαο κα δν περιορζεται μνο στ πολιτικ γεσα. Η φοροδιαφυγ κα κθε εδους κλοπδιατερα κλοπ το δημοσου χρματος – εναι παροιμιδεις στν λληνικ λα. Σκεφτετε τι στν Κρτη τν 19ο αἰώνα – δν ξρω τρα – πρχε κα τιμτο «Παναγα Κλεφτρνα» κατ τ «Παναγα Γοργοϋπκοος», «Παναγα Γλυκοφιλοσα» κλπ. (Φυσικ πρχουν κα ο ξαιρσεις· ο σκληρ ργαζμενοι, ο ντιμοι, ο διφθοροι κα ο συνεπες στς φορολογικς τους ποχρεσεις – μνο πο εναι μα θλιβερ λπιδοφρα, πως τ πρει κανες, ξαρεση πο δν ναιρε τν γενικ καννα).

Ο Θ. Παντολας μιλε – πολ εστοχα  – γι λλειμμα πολιτν κα χι μνο γι λλειμμα πολιτικν στ σγχρονη Ελληνικ κοινωνα. Ο Ελληνικς λας πρπει μνος του ν λσει τ προβλματα πο σφυκτικ τν περιβλλουν κα χι ν περιμνει π λλους ν το τ λσουν, διατερα π τος φθαρμνους πολιτικος τν τωρινν πολιτικν κομμτων. Βεβαως στς τελευταες Δημοτικς κα Νομαρχιακς πολιτικς σημειθηκε τερστια ποχ πο κφρζει τ δυσαρσκεια τν Ελλνων πολιτν πρς τ κρατον πολιτικ σστημα. Ας λπσουμε τι κοινωνικ δυναμικ θ κυοφορσει να καινοργιο κμμα, να καινοργιο πολιτικ σχηματισμνημα, πο θ κφρζει γνσια τν Ελληνικ λα. Κθε λση το Ελληνικο προβλματος πρπει ν προρχεται π τ κτω. Η ν πσ περιπτσει σ ναρμνιση το λαο κα τν γετν του. Οδποτε πρπει ν λησμονομε τι κθε κοινωνα στ σνολ της εναι πεθυνη γι ,τι τς συμβανει – ετε πρς τ καλτερο ετε πρς τ χειρτερο…

 

* Ο Φτης Σχοινς είναι Δρ. Φιλοσοφας

ΠΗΓΗ: Τετάρτη, 29 Δεκέμβριος 2010, http://www.xristianiki.gr/arkheio-ephemeridas/836/ethne-tn-politn-gi-tn-thnik-parakm.html

Απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.