Για τον Έρικ
Actionaid: Πρόγραμμα άρδευσης για την ομάδα οροθετικών Kuluhiro
Της Στεφανίας Λυγερού
Αποφάσισα να συμμετάσχω στο πρόγραμμα της Actionaid όχι για να προσφέρω βοήθεια στους ανθρώπους εκεί που πάσχουν, αλλά για να ωφεληθώ εγώ.
Το τι είναι καλό και τι κακό για μένα κρίνεται από το αποτέλεσμα που φέρνει. Μου έχουν αποκαλυφθεί (σε όλο τους το μεγαλείο) τα καλά που έχει προσφέρει στον δυτικό κόσμο ο πολιτισμός. Έχουμε χάσει κάθε νόημα στη ζωή, τρέχουμε και δεν φτάνουμε, δεν βλέπουμε κανένα αποτέλεσμα σε όποια προσπάθειά μας, δεν βρίσκουμε ευτυχία σε τίποτα (κι ενώ έχουμε τα πάντα), χάσαμε κάθε συναίσθημα, χάσαμε την ανθρωπιά μας.
Κι έχεις από την άλλη μεριά τον λαό της Αφρικής, άνθρωποι που πεθαίνουν από την πείνα, που ζουν κάτω από τις αθλιότερες συνθήκες αλλά το χαμόγελο δεν λείπει από τα χείλη τους, κι όταν γελάνε λάμπει ολόκληρο το πρόσωπό τους. Δουλεύουν χωρίς εργαλεία, σε σκληρές συνθήκες, τραγουδώντας!
Και ομαδικά, δεν έχουν το χωράφι σου το χωράφι μου, όλοι βοηθούν όλους. Αυτός δε που έχει πενιχρά βασικά είδη τα μοιράζεται με αυτόν που δεν έχει, κι ας μην έχει πάλι αύριο. Είναι ευγνώμονες για τα πάντα, έχουν διατηρηθεί.. άνθρωποι. Συγκρίνοντάς μας δεν θα μπορούσα να τους λυπηθώ, πόσο μάλλον να θέλω να τους βοηθήσω.
Ξεκίνησα το ταξίδι έχοντας αυτές τις γνώσεις. Επέστρεψα γνωρίζοντας τίποτα. Επέστρεψα λίγη, μικρή.. Την τρίτη ημέρα που δουλεύαμε στα χωράφια, γνώρισα τον Έρικ. Ο Έρικ είναι ένα αγόρι 15 χρονών.
Για διάλλειμα πηγαίναμε κάτω από ένα δέντρο για λίγο σκιά, έβαλα μουσική στο κινητό μου και αρχίσαμε τον χορό. Μόλις τέλειωσε ο χορός μού λέει θέλω να σου μιλήσω. Το πρώτο πράγμα που μου είπε είναι ότι δεν έχει μαμά. Του λέω εντάξει δεν χάνεις και πολλά, εγώ που έχω δεν είναι και ότι καλύτερο. Δεν γέλασε με το αστείο μου, συνέχισε τα «παράπονα», ότι έχει άλλα τέσσερα αδέλφια, ότι είναι ο μεγαλύτερος και πρέπει να φροντίζει και γι’ αυτά, ότι δεν έχει να φάει, τρώει στο σχολείο από το συσσίτιο, τώρα που το σχολείο είναι κλειστό του δίνουν οι γείτονες φαί αλλά δεν βρίσκει κάθε μέρα.
Μου λέει δεν έχω ρούχα, δεν έχω παπούτσια, ήθελε να του κάνω δώρο το κινητό μου για να ακούει μουσική που τόσο λατρεύει κλπ. Του λέω ο γιος μου έχει τα πάντα και όλο κάτι του λείπει, όλο γκρινιάζει για το κάτι άλλο που δεν έχει. Του είπα να μην στεναχωριέται που δεν έχει υλικά πράγματα, έχει άλλα πολύ σπουδαιότερα που δεν έχουμε εμείς. Εμείς, που μας ζηλεύει, ενώ έχουμε τα πάντα πήγαμε εκεί να κάνουμε τους χαμάληδες γιατί μας λείπει το σημαντικότερο, κάτι που έχουν αυτοί, μας λείπει η ευτυχία. Του είπα ότι ζηλεύω το χαμόγελό τους, την καλή τους την καρδιά κλπ κλπ.
Ωραία τα σοφά μου, δεν έπιασαν. Πιεστικά, με αγωνία ζήταγε το τηλέφωνό μου, ήθελε να έχει τα στοιχεία μου για να μην με χάσει αφού φύγω. Από την action aid μας είχαν συμβουλέψει για το αντίθετο (μετά κατάλαβα τον λόγο). Εκείνη τη στιγμή καταπιέστηκα για να μην του το δώσω, είχα ξεμείνει από απαντήσεις, ήμουν μπερδεμένη, του είπα αύριο θα πάω να τον βρω και θα του πω τι μπορούμε να κάνουμε.
Όταν επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο ένοιωθα άθλια, σκεφτόμουν ότι το παιδί κυριολεκτικά (όχι πλάκα) δεν μπορεί να ζήσει, δεν μπορεί να συντηρήσει ούτε τον εαυτό του, έχει στην ευθύνη του και τα μικρότερα αδέλφια του, κι εγώ τον άρχισα στις φιλοσοφίες! Τα έβαλα με τον εαυτό μου, και προσπάθησα να βρω τρόπο να τον βοηθήσω πρακτικά και ν’ αφήσω στην άκρη τις θεωρίες μου (οι θεωρίες δεν γεμίζουν το στομάχι).
Χιλιάδες σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μου. Να του στέλνω λεφτά, ρούχα, παπούτσια; Να τον πάρω μαζί μου στην Ελλάδα; Μόνο αυτόν; Να «σωθεί» μόνο ο Έρικ; Μου ήρθαν στο νου πάλι τα αδέσποτα, πόσα να πάρεις σπίτι σου; Πόσα να ταΐζεις; Έτσι λύνεις το πρόβλημα, όταν ξέρεις ότι κάθε μέρα γεννιούνται κατά χιλιάδες νέα αδέσποτα; Και πες ότι ο Έρικ «σώνεται», είναι καλό παράδειγμα για τα άλλα παιδιά που δεν σε έκαναν να τα «λυπηθείς» για να τα «σώσεις» κι αυτά; Είναι σωστό να χρησιμοποιούν μετά και τα υπόλοιπα το ίδιο «κόλπο» για να «σωθούν»; Είναι σωστό να αγαπήσω τον Έρικ επειδή τον λυπάμαι;
Αφού έσπασα το κεφάλι μου, αυτό που έμεινε σαν κατακάθι τελικά για σωστό ήταν.. οι θεωρίες μου. Παρότι δεν τρώγονται πραγματικά ήταν το καλύτερο που μπορούσα να του προσφέρω. Το καλύτερο γι’ αυτόν. Έτσι την επόμενη τον έπιασα και του είπα: πίστεψε στον εαυτό σου, δεν με χρειάζεσαι, δεν χρειάζεσαι κανέναν. Τον λαό σου τον έκαναν να θεωρεί εαυτόν ανίκανο να στηριχτεί στις δικές του δυνάμεις, να χρειάζεται κάποιον να έρθει να τον σώσει. Διατηρούν αυτήν την κατάσταση για να σας εκμεταλλεύονται. Μην τους πιστεύεις, δεν είναι αλήθεια, δεν χρειάζεσαι κανέναν. Είσαι άντρας θα γίνεις πολύ δυνατός, έχεις τα χέρια σου και τα πόδια σου, μπορείς να στηρίξεις ο ίδιος τον εαυτό σου. Είσαι άξιος, διεκδίκησε ότι θέλεις, διεκδίκησε τη ζωή σου, την ευημερία σου. Συμβούλεψε και τα άλλα παιδιά, να ξεμάθετε, είναι λάθος όσα σας έκαναν να πιστεύετε, προσπαθήστε να αλλάξετε το καθεστώς στην χώρα σας… Παρότι δεν μοιάζει, αυτή είναι η μοναδική λύση στο πρόβλημα.
Η ανέχεια, η φτώχια δεν διορθώνονται με ελεημοσύνη. Η ελευθερία, τα δικαιώματα δεν κατακτώνται με ελεημοσύνη. Η ανισότητα, η αδικία δεν σταματούν με ελεημοσύνη. Η αλλαγή έρχεται από ανθρώπους γνώστες. Αν γνωρίζει ο άνθρωπος, αν έχει πίστη στον εαυτό του, αν στέκει γερά στα πόδια του, αν διεκδικεί τα δικαιώματά του, αν δεν υπομένει το άδικο, σώνεται. Και σώνεται ΜΟΝΟ από τον εαυτό του.
Η τραγική πραγματικότητα.. Μια πολύ μικρή μερίδα ανθρώπων παίζει με τα μυαλά των πολλών, τους χειραγωγεί. Είναι ένα παιχνίδι εξουσίας που ο νικητής παίρνει ολάκερη την πίτα. Αφήνουν τους ανθρώπους να ψοφάνε από την πείνα για να έχουν αυτοί, οι πολύ λίγοι, τα πάντα.
Επειδή αυτοί οι πολύ λίγοι που παίζουν με τον κόσμο δεν έχουν καθόλου φαντασία, δεν κατάφεραν να εφεύρουν κάποιο καινούριο κόλπο γι’ αυτό χρησιμοποιούν μέχρι και σήμερα το από πάντα γνωστό, αυτό με το σίγουρο αποτέλεσμα. Όσο κι αν δεν θέλουμε να το πιστέψουμε, το κολπάκι που χρησιμοποιείτο μέχρι σήμερα στις τριτοκοσμικές χώρες, αποφάσισαν να το εξαντλήσουν, εφαρμόζοντάς το παντού. Η δύναμη, η πλεονεξία, ο πλούτος δεν έχουν ταβάνι. Κορεσμός δεν έρχεται. Στην Ελλάδα πιστεύουμε ότι για την «κρίση» είμαστε συνυπεύθυνοι εμείς οι πολίτες…
Αν χρησιμοποιήσεις τις λέξεις πολιτεία και κράτος για να καταδείξεις τον υπαίτιο, σε ρωτάνε σε ποιον συγκεκριμένα αναφέρεσαι, για τους περισσότερους το κράτος, η πολιτεία είμαστε εμείς..
Λίγο έως πολύ όλοι μας ξέρουμε ποιος ευθύνεται για την κατάσταση στην Αφρική, δες κι αυτό το βιντεάκι (http://www.youtube.com/watch?v=Ph7wOzaDHGY) και μετά αυτό-ερωτήσου, φταις και πρέπει να πληρώσεις; Είσαι αλήθεια η πολιτεία/το κράτος; Οι κυβερνώντες με τις πρακτικές τους αυτό που θέλουν είναι το καλό του λαού; Οι «τρομερές προσπάθειες» που καταβάλουν οι πολιτικοί αφορούν στην ανάκαμψη της χώρας; Αλήθεια σε φτωχαίνουν σήμερα για να ευημερήσεις αύριο;
Αφού βρεις αυτές τις απαντήσεις, μετά ρώτα σε, γιατί συνεχίζεται, γιατί αναπαράγεται πολλαπλασιαστικά αυτή η αθλιότητα;
Εμείς επιτρέπουμε στους ελάχιστους να ευημερούν στις πλάτες των πολλών, με την απραγία μας. Δεν θα σταματήσουν αν δεν τους πούμε στοπ, δεν σας επιτρέπω. (Ξανά) Η πλεονεξία δεν έχει ταβάνι.
Ένα τελευταίο, όλοι σήμερα ζητάμε να πάει η εξουσία στον λαό.. Αυτό είναι το δίκαιο, συμφωνώ. Πώς ακριβώς περιμένουμε να την πάρουμε; Κάποιος θα μας την δωρίσει;
Η δύναμη (εξουσία) δεν χαρίζεται, κερδίζεται. Τη δύναμη την κατακτάς.
Διεκδικείς τα δικαιώματά σου, την ελευθερία, ό,τι σου ανήκει. Αυτό είναι η δύναμη.
Ο καθένας από εμάς είναι ο λαός. Αν πολεμήσουμε όλοι, ο καθένας για να κερδίσει τη δική του δύναμη, θα φτάσει κάποια στιγμή συσσωρευμένη στα χέρια του λαού, εκεί που δικαιωματικά (και με τον νόμο) ανήκει.
Στεφανία Λυγερού, 20-12-2010
