Η κατάργηση του θεσμού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Του Γιώργου Σιγάλα*
Αγία Παρασκευή, 14 Δεκεμβρίου 2010
Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) είναι ο παλαιότερος ερευνητικός και συμβουλευτικός θεσμικός φορέας σε θέματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Είναι ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία και υπάγεται στον υπουργό Παιδείας. Σκοπός του είναι η υποβολή εισηγήσεων και προτάσεων για τα προγράμματα σπουδών και τα σχολικά βιβλία, για τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, για επιμορφώσεις και για έρευνες. Παράλληλα εφαρμόζει και υλοποιεί αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας.
Με την αφορμή όμως της επικείμενης συγχώνευσης του Π.Ι. με τρεις άλλους φορείς επιχειρείται να αποψιλωθούν οι αρμοδιότητές του και να ακυρωθεί η ουσιαστικότερη λειτουργία του, δηλαδή, η θεωρητική τεκμηρίωση της εκπαιδευτικής πολιτικής, η προστασία της εκάστοτε ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας από τυχόν αστοχίες και η διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας των σχολείων με την αποφυγή αναστάτωσης εκπαιδευτικών, μαθητών και γονιών. Αυτό απειλείται να γίνει με την παύση του χαρακτήρα του Π.Ι. ως ανεξάρτητου οργάνου, τις εισηγήσεις του οποίου όφειλε να λαμβάνει υπόψη του ο υπουργός και να τις μνημονεύει στις αποφάσεις του και να μετατραπεί σε ένα απλά γνωμοδοτικό και εξουδετερωμένο όργανο. Είναι προφανές ότι, παρ΄ όλο που οι εισηγήσεις αυτές δεν είχαν δεσμευτικό χαρακτήρα, οι αποφάσεις του υπουργού δεν ήταν δυνατόν να είναι σε πλήρη αντίθεση με αυτές. Τώρα, όμως, θα μπορεί η σημερινή ηγεσία ελεύθερα και ανεξέλεγκτα για θέματα αρμοδιότητας του Π.Ι. να ορίζει εξωθεσμικές μονοκομματικές και εφήμερες μονοκομματικές επιτροπές συγκροτούμενες από διάφορους "γνωστούς" ή "παρέες", οι οποίες θα αποφαίνονται χωρίς ευθύνη, μνήμη, συνέχεια και συνέπεια και να υπονομευτεί το μέλλον των παιδιών μας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μπουν σε περιπέτειες το δωρεάν σχολικό βιβλίο, η δωρεάν παιδεία, η ελευθερία των ιδεών. Θα επιχειρείται πλέον ανεξέλεγκτα η ιδεολογική χειραγώγηση της εκπαίδευσης, βορά στα ιδιωτικά συμφέροντα και στην αγορά εργασίας.
Ο θεσμός του Π.Ι., όπως κάθε θεσμός, προστάτευε τη δημοκρατική λειτουργία στην εκπαίδευση. Τα μέλη του Κύριου Προσωπικού του Π.Ι. έχουν υψηλότατο επιστημονικό επίπεδο. Εκλέγονται με τις ίδιες διαδικασίες και τα ίδια προσόντα με τα μέλη ΔΕΠ των ΑΕΙ, δηλαδή διδακτορικό στην απαιτούμενη ειδικότητα, δημοσιεύσεις αλλά και επιπλέον μακροχρόνια διδακτική εμπειρία στα σχολεία του Δημοτικού , Γυμνασίου και Λυκείου.
Η δομή του Π.Ι. είναι αντίστοιχη με αυτή του Συμβουλίου Επικρατείας και λειτουργεί με Ολομέλεια και Τμήματα. Στα Τμήματα το κάθε θέμα μελετάται από τους εισηγητές, συζητείται, γίνονται οι αναγκαίες ζυμώσεις και λαμβάνεται η απόφαση με ψηφοφορία. Εκφράζονται από τα εκλεγμένα (και όχι διορισμένα) μέλη όλες οι ιδεολογικές και εκπαιδευτικές απόψεις οι αντίστοιχες των οποίων υπάρχουν στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα. Με τη ζύμωση των ιδεών και των επιστημονικών αντιπαραθέσεων αποφασίζεται συνήθως η μεσότητα, ώστε η εκπαίδευση να εξελίσσεται με ώριμα βήματα, χωρίς αρνητικούς κραδασμούς.
Οι περί την Υπουργό διαδίδουν ότι το Π.Ι. δεν έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία. Αυτό όμως είναι μεγάλο ψέμα. Η εκπαιδευτική κοινότητα εμπιστεύεται το Π.Ι. και τους επώνυμους Συμβούλους του. Η εκπαίδευση εδώ και δεκαετίες στηρίζεται αποκλειστικά στα σχολικά βιβλία που συγγράφονται με καθοδήγηση και ευθύνη του Π.Ι.. Η διδακτική και μαθησιακή δραστηριότητα στηρίζεται αποκλειστικά στα Προγράμματα Σπουδών που συντάσσει το Π.Ι., στα βιβλία δασκάλου και στις οδηγίες που συντάσσει το Π.Ι.. Η εμπιστοσύνη στο Π.Ι. αποδείχτηκε περίτρανα από την πρόσφατη δημόσια διαβούλευση, στην οποία οι πολίτες προτείνουν να επανεξεταστούν έντεκα φορείς του Υπουργείου Παιδείας, αλλά εξαιρούν το Π.Ι..
Με την "αναδιάρθρωση" του Π.Ι. θέλουν την αποξένωσή του από την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη. Θέλουν να μετατρέψουν το Π.Ι. σε μια εξουδετερωμένη ομάδα που, αντί να είναι επιτελικό όργανο, θα υλοποιεί ορισμένες αποφάσεις του υπουργού. Θέλουν, από ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία που είναι σήμερα, να το μετατρέψουν σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), για να ελέγχεται καλλίτερα και να κλείσει μελλοντικά ευκολότερα. Στο Διοικητικού Συμβούλιο του ΝΠΔΔ δεν προβλέπεται να συμμετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι (ΟΛΜΕ, ΔΟΕ κ. ά), όπως θα έπρεπε, ούτε εκλεγμένα μέλη από το επιστημονικό προσωπικό! Αντίθετα θα διορίζονται όλοι από την ηγεσία του Υπουργείου! Ακυρώνουν την οποιαδήποτε σχέση του νέου "Παιδαγωγικού Ινστιτούτου" με την κατάρτιση προγραμμάτων σπουδών, με τη συγγραφή του σχολικού βιβλίου, με τη δημιουργία εποπτικών υλικών. Αντίθετα προβλέπεται να παρέχει τις μέχρι τώρα δωρεάν υπηρεσίες του με αμοιβή ακόμη και σε ιδιώτες.
Μας λένε ότι θέλουν το Π.Ι. να είναι ευέλικτο, ολιγομελές, λιγότερο γραφειοκρατικό. Βέβαια κανείς δεν έχει αντίρρηση σε πραγματικές προτάσεις βελτίωσης και πρώτοι εμείς έχουμε καταθέσει βελτιωτικές προτάσεις του νόμου 1566/85, αλλά δεν μας έχει δοθεί η ευκαιρία διαλόγου. Στην πραγματικότητα σχεδιάζουν ένα νέο " Παιδαγωγικό Ινστιτούτο" που τα μέλη του δεν θα συμμετέχουν σε όργανα (Ολομέλεια, Τμήματα) με σαφές και διαφανές πλαίσιο διαδικασιών, ώστε να μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους, αλλά σε "γραφεία" που θα παραδίδουν ατομικές εκθέσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο, όταν τους ζητηθούν. Περιορίζουν τον αριθμό των θέσεων του Κύριου Προσωπικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και δεν προβλέπεται ειδικότητα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να διεκδικήσουν την ίδια θέση επιστήμονες προερχόμενοι από τελείως διαφορετικά επιστημονικά πεδία!
Θέλουν να μειώσουν το επιστημονικό κύρος των μελών του Κύριου Προσωπικού του Π.Ι. σχεδιάζοντας τον υποβιβασμό των Συμβούλων σε Συμβούλους Β΄! και να εμποδίσουν την εξέλιξή τους, επαναφέροντας το θεσμό της έδρας που με αγώνες καταργήθηκε στα ΑΕΙ, καθώς θα πρέπει να χηρέψει η θέση του Συμβούλου Α, για να εξελιχθεί ένας μόνον Σύμβουλος Β΄. Θέλουν να καταργήσουν τη μονιμότητα στους Παρέδρους του Π.Ι. απαξιώνοντας, χάριν της υποτιθέμενης "ευελιξίας", τη συσσωρευμένη εμπειρία τους, την εξειδίκευσή τους, τη συλλογική μνήμη της μονιμότητας. Στο νέο "Παιδαγωγικό Ινστιτούτο" το επιστημονικό προσωπικό θα είναι οι πρώτοι δημόσιοι υπάλληλοι που δεν θα έχουν μονιμότητα. Θα μπορούν να επανακριθούν και μπροστά στην απειλή της επανάκρισης, οι γνωμοδοτήσεις τους θα αρκεστούν, αντί να είναι επιστημονικές και ανεξάρτητες, να είναι απλώς αρεστές.
Θέλουν να επιβάλλουν ως πλειοψηφικό ρεύμα στην εκπαιδευτική κοινότητα τις προσωπικές απόψεις ατόμων μιας ομάδας περί την Υπουργό.
Εξ όλων αυτών συμπεραίνεται τελικά ότι μέσω της επιχειρούμενης "αναδιάρθρωσης" του Π.Ι. επιδιώκεται η ιδεολογική χειραγώγηση της εκπαίδευσης, η αποφυγή οποιασδήποτε κριτικής και έλεγχος στην εκπαιδευτική πολιτική της ηγεσίας, ο ρεβανσισμός ορισμένων ατόμων και η ενίσχυση της προσωπικής τους επιρροής. Καταργούν τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας που προβλέπουν την εισήγηση, πρόταση ή την παροχή απλής ή σύμφωνης γνώμης εκ μέρους του Π.Ι. που καταργείται. Επιχειρείται η μετακύληση του κόστους του σχολικού βιβλίου στους γονείς, η παράδοση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως ευκαιρία νέας "αγοράς" σε ιδιωτικά συμφέροντα.
Η εκπαιδευτική κοινότητα θα τους επιτρέψει να καταργήσουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο;
* Ο Γιώργος Σιγάλας είναι Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Πρόεδρος της Ένωσης του Κύριου Προσωπικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
ΠΗΓΗ: 15/12/2010 – 16:35, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=17216
