Καλή μας Ιρλανδία καληνύχτα!

 

Του Γιώργου Σαρρή

 

 

Υπάρχει άραγε κανείς που να μην καταλαβαίνει τι πρόκειται να γίνει; Όλη η Ευρώπη που έζησε το δράμα της Ελλάδας και την τραγική κατάληξη στην αγκαλιά του ΔΝΤ σίγουρα φαντάζεται τη συνέχεια. Με τα Ιρλανδικά spreads να αγγίζουν τις 700 μ. β. –  και επομένως το επιτόκιο δανεισμού από τις αγορές να  "πετάει" στο 9% – τί άλλο μπορεί να σκεφτεί κανείς εκτός από μια πορεία ανάλογη με αυτήν της Ελλάδας. Μόνο που η πραγματικότητα της Ιρλανδίας είναι πολύ διαφορετική από την δική μας.

Πρώτα- πρώτα το κατά κεφαλήν εισόδημα (όσο αυτό σημαίνει κάτι ουσιαστικό) στις 2 χώρες εχει τεράστια διαφορά. Στην Ελλάδα είναι κοντά στις 30000Ε ενώ στην Ιρλανδία στις 45500Ε!!

Μα η τέως πτωχή Ιρλανδία θα πείτε; Και όμως. Η παλιότερα  περιφρονημένη αγροτική Ιρλανδία ήταν μια από τις χώρες όπου έγινε ένα από τα οικονομικά πειράματα της μοντέρνας οικονομίας και τώρα μελετώνται οι συνέπειες πάνω από τα ερείπια.

Ενώ μέχρι το 1995 περίπου ήταν μια από τις τελευταίες οικονομίες της Ευρώπης και η ντροπή του παλιού Ην. Βασιλείου, ξαφνικά αποφάσισε να αλλάξει ρότα. Βάζοντας πλώρη για την ένταξη στο ενιαίο νόμισμα, αποφάσισε συνολική αλλαγή στη δομή της οικονομίας της.

Θεσπίζοντας μεγάλης κλίμακας φορολογικές ελαφρύνσεις προς όλους τους πιθανά ενδιαφερόμενους, έγινε γρήγορα ένας ελκυστικός φορολογικός παράδεισος, προσελκύοντας με ευκολία επενδύσεις από εταιρείες που ως γνωστό έχουν ως μόνη πατρίδα το κέρδος. Η μέχρι πρότινος  αγροτική και ολίγον τουριστική Ιρλανδία μετατράπηκε σε μια ανερχόμενη βιομηχανική δύναμη, αφού όλοι έτρεχαν να εγκαταστήσουν μονάδες εκεί εκμεταλλευόμενοι τη χαμηλή φορολογία.

Φυσικά σαν επακόλουθο άρχισαν να μαζεύονται στη χώρα τράπεζες ή ανάλογες εταιρείες "τραπεζικών" και "επενδυτικών" υπηρεσιών.

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή ήταν πού άρχισε μέσα σε μια πανευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια χρηματιστηριακή ευφορία να χαλαρώνει σε επικίνδυνο βαθμό το πλαίσιο λειτουργίας των αγορών με κεντρική κατεύθυνση από τις ΗΠΑ και τον Α. Γκρηνσπαν της FED.

Έτσι στην Ιρλανδία που ήδη είχαν δοθεί κίνητρα για την είσοδο τραπεζών και εταιρειών του χρηματοοικονομικού τομέα το πράγμα άρχισε να ξεφεύγει, ειδικά από τη στιγμή που η χώρα μπήκε σε πορεία ένταξης στο ευρώ μετά το 2000.Τα γνωστά μας subrimes άρχισαν να κάνουν θραύση στην αγορά, ενώ όλες οι τράπεζες και οι παρατράπεζες κατέφευγαν σε εξωτερικό δανεισμό για αγορά περίεργων "προϊόντων"- συμβολαίων που έδιναν βραχυπρόθεσμα τεράστιες αποδόσεις  στους "επενδυτές" τους.

Αυτό σε συνδυασμό με τη σταθερότητα που πρόσφερε στο οικονομικό περιβάλλον το ευρώ(π.χ στον πληθωρισμό) έφερε κι άλλες "επενδύσεις" και περαιτέρω αύξηση του ΑΕΠ(η Ιρλανδία έχει ΑΕΠ ανάλογο με το Ελληνικό με λιγότερο από μισό πληθυσμό!)Αυτό δε σημαίνει ότι το Ελληνικό ΑΕΠ είναι μικρό αλλά ότι το Ιρλανδικό ήταν πολύ μεγάλο.

Κάπου λοιπόν στη μέση της δεκαετίας όλοι μιλούσαν για το Ιρλανδικό θαύμα!

Φυσικά η διόγκωση του τραπεζικού και χρηματοοικονομικού τομέα (σχεδόν 10πλασιασμός!) δεν γινόταν να μην έχει παρενέργειες. Οι τράπεζες τρέφονται από την πώληση δανείων και η Ιρλανδοί έπρεπε να δανειστούν μέχρι εκεί που δεν έπαιρνε άλλο. Το αποτέλεσμα φυσικά ήταν ο υπερδανεισμός για αγορές σπιτιών και κατανάλωση, ο 10πλασιασμός των τιμών των κατοικιών και η ολοφάνερη υπερβολή μέσα σε ελάχιστα χρόνια 8 στα 10 Ιρλανδικά σπίτια να είναι  ιδιόκτητα!

Όλα λοιπόν πήγαιναν καλά μέχρι το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων στην Αμερική.

Τότε όλη η ευφορία εξαφανίστηκε και το γνωστό ντόμινο της καταστροφής δήλωσε έντονα το παρόν του.

Η ξαφνική εμφάνιση επισφαλειών στις διάφορες εταιρείες δανείων(φυσικά αναμενόμενη στους γνωρίζοντες),  έφερε ξαφνικές χρεοκοπίες που φυσικά επηρέασαν τον τραπεζικό και χρηματοοικονομικό τομέα και γρήγορα μόλυναν την πραγματική οικονομία. Κλείσιμο δεκάδων εταιρειών, φυγή επιχειρήσεων που είχαν εμπλακεί στο πανηγύρι, εμφάνιση ανεργίας, αδυναμία αποπληρωμής των δανείων για σπίτια κ.λ.π. Ύστερα ο φαύλος κύκλος ξανάρχιζε απειλώντας και παρασύροντας τα πάντα.

Η Ιρλανδική κυβέρνηση προσπαθώντας να διασώσει την κατάσταση, εθνικοποίησε τις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες που δεν μπορούσαν να επιβιώσουν, δίνοντας 10άδες δις ευρώ όπως έκανε και η Ισλανδία φορτώνοντας βέβαια το κόστος στην οικονομία και στις πλάτες των υπερδανεισμένων Ιρλανδών.

Ακολούθησε η πίεση για λήψη μέτρων, που λόγω των αρκετά υψηλών εισοδημάτων μπορεί να μην προκάλεσε αντιδράσεις έφερε όμως επιβράδυνση και στη συνέχεια ύφεση .

Το αποτέλεσμα ήταν η περαιτέρω συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα, η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και έτσι η δήλωση πριν από λίγες μέρες της αδυναμίας πληρωμών από την ΑNGLO-IRISH. Όπως ξέρουμε η τράπεζα έκανε  πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους της στους δανειστές της, που τους καλούσε να δεχτούν την αποπληρωμή του 20%(!!!) της αξίας του χρέους της με κρατικά ομόλογα η ακόμη μικρότερου ποσοστού με μετρητά (δηλ. ανταλλαγή ομολόγων της τράπεζας με κρατικά ομόλογα στο 20% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που έχουν στα χέρια τους ή τίποτα!).

Αυτό βέβαια είχε ένα άρωμα κρατικής χρεοκοπίας αφού η Αnglo-Irish ανήκει πλέον στο κράτος.

Έτσι μέσα σε λίγες μέρες είδαμε τα Ιρλανδικά spreads να εκτοξεύονται στις 685 μονάδες και όλη την Ευρώπη να περιμένει με αγωνία την εξέλιξη, αφού τουλάχιστον Ισπανία και Πορτογαλία, μοιάζουν να είναι τα επόμενα πιθανά θύματα.

Το ΔΝΤ και η ΕΚΤ με τα συμβόλαια πλέον στα χέρια ετοιμάζουν βαλίτσες για το Δουβλίνο και τα κοράκια ακονίζουν τα νύχια τους.

Καλή μας Ιρλανδία καληνύχτα.

 

 

ΠΗΓΗ: Παρασκευή, 12 Νοεμβρίου 2010, http://giorgossarris.blogspot.com/2010/11/blog-post_12.html