Για τη διαχείριση των αποβλήτων και τον ΧΥΤΑ Ξερόλακκας
Της Κατερίνας Χαμηλάκη*
Μια ριζικά διαφορετική διαχείριση αποβλήτων προϋπόθεση για να κλείσει ο ΧΥΤΑ Ξερόλακκας
Σημείο αιχμής του προεκλογικού αγώνα για το Δήμο της Πάτρας είναι το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και της ανακύκλωσης, το κλείσιμο του κορεσμένου ΧΥΤΑ της Ξερόλακκας αλλά και το μεγάλο ερώτημα για το που και πώς θα διοχετεύονται τα απόβλητα του μεγαλύτερου δήμου της Δυτικής Ελλάδας. Πέρα από την εύκολη δημιουργία εντυπώσεων ας κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις:
Το τοπικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων (ΤΣΔΑ) εναρμονίζεται με το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) και το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ το 2015 και θέτει ιδιαίτερα υψηλούς στόχους 65% για την ανακύκλωση και 76% για την τελική ανάκτηση στερεών αποβλήτων. Πράγμα που σημαίνει ότι στις Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (Εργοστάσια ΜΕΑ) και στις Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒ), που θα κατασκευαστούν, πρέπει να καταλήγουν λιγότερα από τα μισά απόβλητα αφού έχει προηγηθεί διαλογή, και μετά από ανάκτηση-επεξεργασία μόνο το 25% θα θάβεται τελικά σε ΧΥΤΥ. Το ποσοστό αυτό θα σήμαινε αφενός την μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης αλλά και την εξοικονόμηση πρώτων υλών από την επανάχρηση των απορριμμάτων. Η πραγματικότητα όμως, όπως ισχύει και όπως τη μεθοδεύουν κυβέρνηση και Περιφέρεια, πολύ απέχει από τη θεωρία.
Ο ψηφισμένος από την Περιφέρεια ΠΕΣΔΑ της Δυτικής Ελλάδας, λαμβάνει ως δεδομένο στην Αχαΐα τη διατήρηση ή ίδρυση ρυπογόνων ΧΥΤΑ/ΧΥΤΗ: του κορεσμένου ΧΥΤΑ Αιγείρας (πριν τον κλείσουν οι κάτοικοι με τον πολύμηνο αγώνα τους), τη δημιουργία ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στη θέση Παπανικολού Αιγίου παρά τις περιβαλλοντικές απαγορεύσεις, τη διατήρηση για αρκετά χρόνια του ΧΥΤΑ Ξερόλακκας στην Πάτρα ενώ προδιαγράφει τη μελλοντική συσσώρευση μεγάλων όγκων απορριμμάτων στο ΧΥΤΑ Φλόκα. Από την άλλη τόσο οι κυβερνητικές προτεραιότητες όσο και η χρηματοδότηση των έργων από την Περιφέρεια, μέσω της πρόσκλησης δράσεων του ΕΣΠΑ, προδιαγράφουν την αποτυχία του σχεδίου, το οποίο στην καλύτερη περίπτωση θα εφαρμοστεί μερικώς με αποσπασματικές μόνο δράσεις, με τη λογική «όποιος προλάβει» ή του μοιράσματος της πίτας σε δήμους και ΦΟΣΔΑ για να είναι ευχαριστημένοι όλοι.
Δεν είναι όμως μόνο η ελλιπής χρηματοδότηση που υπονομεύει την εφαρμογή των τοπικών σχεδίων διαχείρισης απορριμμάτων. Είναι η ίδια η κυρίαρχη λογική κυβέρνησης, ΕΕ και καθεστωτικών παρατάξεων για την ανακύκλωση όχι ως αναγκαιότητα αλλά ως φιλέτο που θα δοθεί σε επιχειρηματικούς ομίλους.Έτσι αντί να ιεραρχείται και να εξασφαλίζεται πρώτα η χρηματοδότηση των δράσεων για διαλογή στην πηγή (καφέ κάδος κομποστοποίησης, τέσσερα ρεύματα διαλογής πλαστικό, γυαλί, μέταλλα, χαρτί, πράσινα σημεία) και ανακύκλωση προκρίνονται τα έργα των σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων, της επέκτασης των ΧΥΤΑ και φυσικά των εργοστασίων.Δηλαδή έργα που σχετίζονται με το υφιστάμενο μοντέλο διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων, που εγγυώνται ότι ο μεγαλύτερος όγκος τους θα εξακολουθεί να καταλήγει στα εργοστάσια και τους ΧΥΤΥ.Και είναι πολλές οι φωνές παρατάξεων που διεκδικούν το Δήμο και απαιτούν εδώ και τώρα την κατασκευή εργοστασίου διαχείρισης ή ακόμα και καύσης σύμμεικτων απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ που θα φέρουν αύξηση δημοτικών τελών και μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Ο κερδοφόρος τομέας της ανακύκλωσης έχει παραδοθεί σε ιδιωτικές εταιρείες με αμφίβολα αποτελέσματα. Στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) της ΕΕΑΑ Α.Ε., στην Ξερόλακκα ανακτάται μόλις το 5% των απορριμμάτων με πολλά ανακυκλώσιμα υλικά να καταλήγουν πάλι στον ΧΥΤΑ. Πώς θα εγγυηθεί ο ίδιος φορέας την εκτίναξη της ανακύκλωσης στο 65%; Με ποιόν εξοπλισμό, προσωπικό και μέσα θα υλοποιηθεί η ανακύκλωση στην πηγή των χωριστών ρευμάτων; Για ποιο λόγο δεν δημιουργείται ένας δημοτικός φορέας που θα διαχειρίζεται την ανακύκλωση, με τα έσοδα από αυτήν να επιστρέφουν υπέρ των δημοτών;
Είναι σαφές από τα παραπάνω ότι η εφαρμογή ενός συνολικού σχεδίου δημόσιας ανακύκλωσης και διαχείρισης αποβλήτων στο δήμο της Πάτρας δεν είναι εύκολη υπόθεση και δεν αφορά μόνο την ωριμότητα των μελετών ή την εξεύρεση κατάλληλων χρηματοδοτήσεων. Το κλείσιμο της Ξερόλακκας, αλλά και των άλλων ρυπογόνων ΧΥΤΑ, δεν θα γίνει με τη δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας απορριμμάτων στου Φλόκα ή τη δημιουργία σταθμού μεταφόρτωσης για την οργανωμένη μεταφορά σύμμεικτων απορριμμάτων εκεί. Θα έρθει ως αποτέλεσμα της μείωσης του όγκου των απορριμμάτων μέσα από εκτεταμένη ανακύκλωση και διαλογή στην πηγή.
Ο Δήμος της Πάτρας μπορεί να γίνει ένας δήμος πρότυπο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, αρκεί να θέσει το ζήτημα της ανακύκλωσης και της διαλογής στην πηγή ως πρώτο μέλημα εφαρμόζοντας αντίστοιχες δράσεις. Η δημόσια ανακύκλωση, η μείωση του όγκου των απορριμμάτων που θάβονται, το κλείσιμο των ΧΥΤΑ και η ανάπλαση της Ξερόλακκας, η συμμόρφωση των ρυπογόνων επιχειρήσεων και η μέριμνα των βιομηχανιών για τα δικά τους απόβλητα, είναι υπόθεση του κινήματος και των ενεργών πολιτών. Μόνο η ενεργοποίηση των κατοίκων θα διεκδικήσει και θα εφαρμόσει τη διαλογή στην πηγή και θα απαιτήσει δημόσια διαχείριση της ανακύκλωσης. Μόνο οι αγώνες των κατοίκων θα πετύχουν τελικά το κλείσιμο της Ξερόλακκας και την ανάπλαση της περιοχής. Η δημοτική αρχή που θα προκύψει από τις επόμενες δημοτικές εκλογές θα πρέπει να αγωνιστεί στο πλευρό των κατοίκων της Ξερόλακκας και της Πάτρας για να κλείσει ο ΧΥΤΑ, όχι καθησυχάζοντάς τους αλλά στηρίζοντας τις κινητοποιήσεις και τις διεκδικήσεις τους. Να αγωνιστεί ενάντια στην πολιτική των περικοπών στις δημόσιες δαπάνες, ενάντια στην λογική του κέρδους στη διαχείριση των αποβλήτων, τις ιδιωτικές εταιρείες ανακύκλωσης, τα εργοστάσια σύμμεικτων απορριμμάτων, για πραγματική ποιότητα ζωής και προστασία του περιβάλλοντος στο δήμο μας. H Ανυπότακτη Πολιτεία, μέσα από το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά και τις κινητοποιήσεις θα συμβάλει σε αυτή τη κατεύθυνση.
* Η Κατερίνα Χαμηλάκη είναι Υποψήφια Δημοτικός Σύμβουλος με την Ανυπότακτη Πολιτεία, Αρχαιολόγος, πρώην Περιφερειακή Σύμβουλος.
ΠΗΓΗ: 23.05.2019, https://www.anypotaktoi.gr/2010-09-16-10-00-23/ypopsifioi2019/711-xamilaki-xyta.
