Η δεύτερη πράξη υποτέλειας
Του Κ. Ευθυμίου
Στις 25 Μαρτίου – ημέρα συμβολική για την ανεξαρτησία της χώρας – ανακοινώθηκε η απόφαση στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τους αρχηγούς κρατών της ΕΕ.
Σύμφωνα με αυτή, στις 23 Απριλίου – επίσης συμβολική ημερομηνία για την Ελλάδα – ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την υπαγωγή της χώρας στον κοινό μηχανισμό ΔΝΤ και Ε.Ε.
Το περίφημο «Μνημόνιο Συνεννόησης» που στις 6 Μαΐου έγινε και νόμος του κράτους, (Ν. 3845/2010) είναι λίγο πολύ γνωστό. Τα πρώτα σκληρά μέτρα έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται και έπεται συνέχεια. Αυτό που έμεινε σχετικά στο απυρόβλητο είναι η «Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης» που στις 8 Μαΐου, ο υπουργός Οικονομικών και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας υπέγραψαν εκ μέρους της χώρας με τους δανειστές της ΕΕ, προκειμένου να μας δανείσουν το ποσό των 80 δις ευρώ για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Για τη «Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης» – που αποσιωπήθηκε πλήρως από τα ΜΜΕ – ακολουθήθηκε, κοινοβουλευτικά, μία αρκετά περίεργη πορεία.
Κατά την ψήφιση του μνημονίου από τη Ντόρα, το ΛΑΟΣ και το ΠΑΣΟΚ, περιλήφθηκε στο νομοσχέδιο η εξουσιοδότηση στον υπουργό Οικονομικών να υπογράφει εν λευκώ «κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή σύμβαση δανεισμού, διμερή ή πολυμερή, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη-μέλη της Ζώνης του ευρώ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να εφαρμοστεί το πρόγραμμα..» Μετά από αντιδράσεις για «κοινοβουλευτικό πραξικόπημα», υπήρξε αρχικά η δέσμευση, και τελικά έγινε νόμος του κράτους, ότι: «Τα μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου, εισάγονται στη Βουλή για κύρωση».
Στις 11 Μαΐου, πέντε ημέρες αργότερα, ο νόμος 3845/2010 τροποποιείται από το νόμο 3847/2010 και αντί της λέξης «κύρωση» τίθενται οι λέξεις «συζήτηση και ενημέρωση».
Στις 3 Ιουνίου 2010, ο Υπουργός Οικονομικών καταθέτει νομοσχέδιο με τίτλο «Κύρωση της από 8 Μαΐου 2010 Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης μεταξύ αφ΄ ενός της Ελληνικής Δημοκρατίας ως δανειολήπτη και αφ΄ ετέρου των κρατών-μελών της Ευρωζώνης και του KfW ως δανειστών, καθώς και του από 10 Μαΐου 2010 διακανονισμού χρηματοδότησης άμεσου ετοιμότητας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο – Συμμετοχή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης".
Τελικά το νομοσχέδιο δεν συζητείται, και η κ. Παπανδρέου πρόεδρος της διαρκούς επιτροπής οικονομικών της Βουλής, διευκρινίζει ότι δεν τίθεται θέμα «κύρωσης», αλλά ενημέρωσης της Βουλής, αφού για τη συγκεκριμένη σύμβαση δεν προβλέπεται η δυνατότητα απόρριψής της. «Η ψήφος των μελών του Κοινοβουλίου δεν έχει καμία σημασία, είτε ψηφίσει υπέρ, είτε ψηφίσει κατά. Γι’ αυτό και εγώ είπα ότι θα πρέπει να έρθει ως ενημέρωση σύμφωνα με το νόμο εκτός και αν θέλουμε να αλλάξουμε το νόμο». [1]
Στις 24 Ιουνίου σε άσχετο νομοσχέδιο που εισάγεται για συζήτηση και μάλιστα στο σημείο που αναφέρονται κάποιες «άλλες διατάξεις» συμπεριλαμβάνεται και η εν λόγω Σύμβαση.
Η «Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης»
Η αναφορά στην πορεία της «Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης» αποδεικνύει για άλλη μία φορά αυτό που βέβαια ήδη γνωρίζουμε. Ότι η χώρα απλώς επιτηρείται από την κυβέρνηση, η διακυβέρνησή της έχει περάσει σε υπερεθνικά κέντρα, ενώ η ελληνική βουλή παίζει έναν διακοσμητικό ρόλο ακόμα και σε θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας.
Άλλωστε, θέμα κύρωσης της σύμβασης όντως δεν τίθεται, αφού στο «Προοίμιο» παρ. 7 της Σύμβασης αναφέρεται ρητά ότι: «η διαθεσιμότητα του πρώτου Δανείου εξαρτάται από την υπογραφή του Μνημονίου Συνεννόησης και την έναρξη ισχύος της παρούσας σύμβασης». Ας μην ξεχνάμε ότι τα πρώτα χρήματα τα έχουμε ήδη πάρει.
Ας δούμε όμως κάποια άλλα χαρακτηριστικά σημεία της εν λόγω σύμβασης.
Ακόμα και με μια απλή ανάγνωση μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η χώρα είναι δεμένη χειροπόδαρα. Και μάλιστα σε ποιο σημείο κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει, αφού στο άρθρο 4 παράγραφος 1β αναφέρεται ότι:
«Ο Δανειολήπτης (Ελλάδα) επιβεβαιώνει ότι έχει λάβει αντίγραφο της συμφωνίας μεταξύ των Πιστωτών και αναγνωρίζει ότι είναι ενήμερος και κατανοεί τους όρους της. Σε περίπτωση οποιασδήποτε τροποποίησης της Συμφωνίας μεταξύ των Πιστωτών, οι Δανειστές πρέπει να παρέχουν τους αναθεωρημένους όρους στον Δανειολήπτη για να λάβει γνώση».
Δηλαδή, πρώτα τροποποιούν τους όρους και μετά μας ενημερώνουν. Πρόκειται πράγματι για το αποκορύφωμα της εθνικής ανεξαρτησίας.
Ανεξάρτητα από αυτό, ήδη οι δεσμεύσεις της χώρας είναι πολλές.
Απαγόρευση άλλου δανεισμού
Η Ελλάδα δεσμεύεται από τη σύμβαση να μη συνάψει άλλο δάνειο μέχρι να αποπληρώσει το συγκεκριμένο. Έτσι δένεται οριστικά στο άρμα της ΕΕ και η δυνατότητά της – έστω από μία μελλοντική κυβέρνηση – να δανειοδοτηθεί από άλλη χώρα αντίπαλο της ΕΕ (βλέπε Κίνα, Ρωσία κλπ), με χαμηλότερο επιτόκιο, εξανεμίζεται. Κατά λέξη:
« Ο Δανειολήπτης δεσμεύεται έως ότου όλο το κεφάλαιο της παρούσας σύμβασης να έχει επιστραφεί πλήρως και όλοι οι τόκοι και τα πρόσθετα ποσά, …να μην εξασφαλίσει με υποθήκη, ενέχυρο ή άλλο βάρος πάνω στην ίδια περιουσία ή στα έσοδα τυχόν υφιστάμενο ή μελλοντικό Σχετικό Χρέος και οποιαδήποτε εγγύηση ή αποζημίωση δίνονται επί αυτού…». Με απλά ελληνικά, αφού απαγορεύεται στη χώρα να δώσει εγγυήσεις στηριζόμενη στην περιουσία της ή στα έσοδά της, ουσιαστικά της στερείται το δικαίωμα δανεισμού. Στο ίδιο σημείο της σύμβασης, παρακάτω, εξειδικεύονται πλήρως αυτά που επιτρέπονται. Για παράδειγμα, επιτρέπεται η συμφωνία με μία ιδιωτική εταιρεία για επενδύσεις, με εγγύηση τα μελλοντικά κέρδη που θα έχει αυτή από τη χρήση του έργου.
Εκχώρηση του δικαιώματος των δανείων
Αντίθετα οι δανειστές μπορούν να εκχωρήσουν τα δικαιώματα ή τις υποχρεώσεις τους σε άλλους δανειστές, αρκεί να υπάρχει συναίνεση όλων των υπολοίπων δανειστών. (άρθρο 2 παράγραφος 3). Κατ’ εξαίρεση όμως, κάποιος δανειστής, μπορεί να μεταφέρει τα δικαιώματά του στο κράτος εκείνο της ευρωζώνης που είναι ο εγγυητής του. Με άλλα λόγια, τελικά, η χώρα μπορεί να βρεθεί δέσμια του πιο πλούσιου κράτους της ευρωζώνης που είναι η Γερμανία. Από την άλλη, πάντα υπάρχει και η υποθετική περίπτωση – και λέμε υποθετική γιατί χρειάζεται η συμφωνία όλων των δανειστών – ένα κράτος αντίπαλος της Ελλάδας, πχ η Τουρκία, να «αγοράσει» τα δικαιώματα από κάποιο δανειστή. Σε κάθε περίπτωση, ο μόνος που δεν έχει κανένα λόγο σε αυτές τις μεταβιβάσεις δικαιωμάτων, είναι η Ελλάδα.
Μάλιστα για τέτοιου τύπου αλλαγές δεν προβλέπεται ούτε καν μια απλή ενημέρωση.
Έτσι στο άρθρο 13 παράγραφος 2 διαβάζουμε: «κάθε εκχώρηση και μεταβίβαση δικαιωμάτων κάποιου Δανειστή τίθεται σε ισχύ …με τον όρο ο πρώην δανειστής να πληροφορεί αμελλητί τους λοιπούς δανειστές και την επιτροπή.»
Απαγόρευση «στάσης πληρωμών» ή μη αναγνώρισης του χρέους
Και οι δεσμεύσεις συνεχίζονται. Έτσι η σύμβαση μας υποχρεώνει όχι μόνο να καταβάλουμε ανελλιπώς τις δόσεις του συγκεκριμένου δανείου αλλά και τις δόσεις από τα δάνεια που η χώρα έχει πάρει στο παρελθόν και λήγουν στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Έτσι η σύμβαση καταγγέλλεται εάν ο:
«Δανειολήπτης (Ελλάδα) γενικώς δεν καταβάλλει το Σχετικό Χρέος του, κατά τις ημερομηνίες οφειλής του ή προβαίνει σε αναστολή πληρωμών του Σχετικού Χρέους του ή των ανειλημμένων ή εγγυημένων υποχρεώσεών του.» (Άρθρο 8 παρ. 1ζ). Στη συνέχεια περιγράφεται αναλυτικά τι αποτελεί αυτό το Σχετικό Χρέος ώστε να μην υπάρξει μελλοντικά καμιά αμφισβήτηση. (Ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, τίτλοι, δάνεια με εγγύηση του δημοσίου, δάνεια σε άλλο νόμισμα κλπ). Έτσι ακόμα και μία μελλοντική κυβέρνηση της Ελλάδας δεν έχει το δικαίωμα να κηρύξει στάση πληρωμών ή να μην αναγνωρίσει μέρος του παλιού της χρέους και να αρνηθεί να το πληρώσει.
Προέβλεψαν μάλιστα και την υποθετική περίπτωση, κάποια ελληνική κυβέρνηση να ανακινήσει, στο μέλλον, το θέμα των «πολεμικών αποζημιώσεων» που μας οφείλει η Γερμανία. Έτσι «όλες οι πληρωμές που θα πραγματοποιηθούν από τον Δανειολήπτη καταβάλλονται στο ακέραιο, χωρίς μείωση λόγω συμψηφισμού ή ύπαρξης ανταπαίτησης» (άρθρο 7, παράγραφος 1). Προφανώς, οι δηλώσεις του κ. Παπανδρέου ότι το θέμα δεν έχει κλείσει για την κυβέρνηση, προορίζονται μόνο για εσωτερική κατανάλωση. [2]
Απαγόρευση δικαστικής προσφυγής
Η χώρα μας –έστω στο μέλλον – δεν έχει το δικαίωμα να αμφισβητήσει τη σύμβαση. Πριν την υπογραφή της σύμβασης, υποχρεούται να στείλει νομική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους σε κάθε δανειστή, που να δηλώνει ότι όλα γίνονται νόμιμα και σύμφωνα με τους νόμους του Ελληνικού Κράτους.
Κατά λέξη, μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, έχουμε δηλώσει ότι:
«Η Σύμβαση και το Μνημόνιο Συνεννόησης είναι στην κατάλληλη νομική μορφή, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία για την εφαρμογή κατά του Δανειολήπτη(Ελλάδα) και του αντιπροσώπου του Δανειολήπτη(Τράπεζα της Ελλάδας). Η εφαρμογή της σύμβασης δεν είναι αντίθετη με κανόνες δημόσιας τάξης του ελληνικού δικαίου, με τη δημόσια τάξη στην ελληνική δημοκρατία, με τις διεθνείς συνθήκες ή τις γενικώς παραδεδεγμένες αρχές του διεθνούς δικαίου που δεσμεύουν τον Δανειολήπτη. Προκειμένου να διασφαλισθεί η νομιμότητα, η εγκυρότητα ή εκτελεστότητα της σύμβασης και του Μνημονίου Συνεννόησης δεν είναι απαραίτητο αυτά να κατατεθούν, καταχωρηθούν ή εγγραφούν σε οποιαδήποτε δικαστική ή άλλη αρχή στην Ελληνική δημοκρατία». Μάλιστα στο άρθρο 14, παρ 1 δηλώνεται ότι: «Η παρούσα σύμβαση καθώς και κάθε εξωσυμβατική υποχρέωση που τυχόν προκύψει από την παρούσα ή σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, διέπεται και ερμηνεύεται σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο».
Ίσως γιατί μετά από τόσα χρόνια αποικιοκρατίας, το αγγλικό δίκαιο είναι το πιο κατάλληλο για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που πιθανά θα δημιουργήσουν οι διάφορες αποικίες.
Τα επιτόκια
Το «αποικίες» δεν είναι υπερβολή, αφού οι όροι για το συγκεκριμένο δάνειο – που μάλιστα προβλήθηκε σαν επιτυχία της κυβέρνησης – είναι δρακόντειοι και όσον αφορά τα επιτόκια. Σύμφωνα με τη σύμβαση το επιτόκιο ορίζεται στο 5,2% (300 μονάδες βάσης) κυμαινόμενο με Euribor τριμήνου για τα πρώτα τρία χρόνια και 6,2% για τα επόμενα. Σε περίπτωση αδυναμίας καταβολής μίας δόσης επιβάλλεται πρόσθετο επιτόκιο 2% (πάνω από 200 μονάδες βάσης) ως τόκος υπερημερίας. Την περίοδο επανεπιβολής αυτού του πρόσθετου τόκου θα την καθορίζουν οι δανειστές και μάλιστα όπως αναφέρεται στη σύμβαση «η διάρκεια μιας τέτοιας περιόδου θα φθάνει στη μία εβδομάδα» (άρθρο 5 παρ.5). Δηλαδή όσο περισσότερο καθυστερούμε τόσο περισσότερα θα πληρώνουμε. Ούτως ή άλλως θα πληρώσουμε εφάπαξ ποσό ίσο με 50 μονάδες βάσης για τα έξοδα του δανεισμού, ενώ σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής κάποιας δόσης επιβαρυνόμαστε και από «όλα τα πρόσθετα έξοδα και δαπάνες συμπεριλαμβάνοντας αποζημιώσεις για νομικές υπηρεσίες που προκύπτουν και πρέπει να καταβληθούν από τους δανειστές ή την επιτροπή ως συνέπεια παραβίασης κάθε υποχρέωσης του δανειολήπτη που προκύπτει από την παρούσα Σσύμβαση.» Άρθρο 5 παρ 6.
Όμως και στην περίπτωση που η κυβέρνησή μας -αποστραγγίζοντας τη χώρα- βρίσκει τα χρήματα και μπορεί να αποπληρώσει το δάνειο ή μέρος του δανείου νωρίτερα από τα προβλεπόμενα χρονικά περιθώρια, τους τόκους δεν τους γλυτώνουμε.
«Κάθε προπληρωμή πραγματοποιείται μαζί με τους δεδουλευμένους τόκους επί του ποσού της προεξόφλησης και με την επιφύλαξη ότι ο Δανειολήπτης (Ελλάδα) αποζημιώνει τους Δανειστές, όσον αφορά οποιαδήποτε έξοδα, δαπάνες ή αμοιβές προκύπτουν … ως συνέπεια κάθε τέτοιας προπληρωμής». Άρθρο 6 παρ.4β
Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι όλα αυτά που περιέχονται στη σύμβαση δανεισμού, είναι αποτέλεσμα της δύσκολης οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα. Και η κυβέρνηση –με την πλάτη στον τοίχο- αναγκάζεται να συναινέσει.
Όμως μέχρι που φθάνουν οι υποχωρήσεις; Δυστυχώς μέχρι την απώλεια της εθνικής μας ανεξαρτησίας.
Η απώλεια της εθνικής ανεξαρτησίας
Αφού στο άρθρο 14 παρ 5 «ο Δανειολήπτης (Ελλάδα) αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία, από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών του, στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος».
Δηλαδή αν για κάποιο λόγο αδυνατούμε να εκπληρώσουμε τους όρους του δανείου-κάτι που όπως έχουμε αναφέρει είναι πολύ πιθανό- η Ελλάδα και τα περιουσιακά της στοιχεία θα «βγουν στο σφυρί» προκειμένου να ικανοποιηθούν οι δανειστές της.
Ορυκτός πλούτος, νησιά, ακίνητα, κερδοφόρες κρατικές επιχειρήσεις και ότι άλλο μπορούν να απαιτήσουν οι ευφάνταστοι δανειστές μας.[3] Σε κάποιες άλλες εποχές, για να ιδιοποιηθούν οι ισχυροί τον πλούτο μιας χώρας, έκαναν πόλεμο. Τώρα φαίνεται ότι αρκεί η υπογραφή του υπουργού Οικονομικών και του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας.
Επίλογος
Πολλά ακόμα σημεία της «Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης» θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε. Όμως πιστεύουμε ότι αυτά αρκούν για να καταδείξουν το πνεύμα της, αλλά και τους κινδύνους που έρχονται. Η εκκωφαντική σιωπή που ακολούθησε την υπογραφή της – όχι μόνο από την κυβέρνηση αλλά και από την αντιπολίτευση -πιστεύουμε ότι δεν είναι τυχαία. Ακόμα και από τους κατ’ επάγγελμα πατριώτες, που μπορεί να διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για την καθαρότητα της φυλής ή εάν η διπλανή χώρα θα φέρει στο όνομά της παράγωγο του όρου Μακεδονία, αλλά η κατάκτηση της χώρας – και του πλούτου της – από τους υπερεθνικούς σχηματισμούς φαίνεται ότι τους αφήνει παγερά αδιάφορους. Δυστυχώς, όπως και στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν, ο κλήρος μοιάζει να πέφτει και πάλι στις δυνάμεις της αριστεράς.
Τότε, παρά τις λιγοστές της δυνάμεις, ήταν εκείνη που τέθηκε επικεφαλής του αγώνα και συγκρότησε ένα πλατύ μέτωπο διεκδίκησης για την εθνική ανεξαρτησία και την κοινωνική απελευθέρωση. Σήμερα, αυτιστική και διασπασμένη, χωρίς σαφή πολιτική γραμμή διεκδίκησης- τουλάχιστον προς το παρόν- φαίνεται ότι αδυνατεί να πράξει το ίδιο. Εάν θα το καταφέρει στο μέλλον είναι πραγματικά ζητούμενο.
ΥΓ. Στις δεκάδες σελίδες της σύμβασης απουσιάζουν πλήρως οι όροι δανεισμού από τον έτερο δανειστή. Το ΔΝΤ. Θα τους μάθουμε ποτέ; Άγνωστο.
[2] “Δεν παραιτούμαστε των δικαιωμάτων μας. Το ζήτημα των αποζημιώσεων δεν έχει τύχει οριστικού διακανονισμού. Επομένως το θέμα υπάρχει στο πλαίσιο των διμερών μας σχέσεων. Δεν είναι θέμα σημαίας ευκαιρίας σε μια περίοδο δύσκολη. Τώρα που ανακτούμε αξιοπιστία και σιγουριά. Εάν το επαναφέρουμε τώρα, θα ερμηνευόταν ότι υπεκφεύγουμε των δικών μας υποχρεώσεων και ψάχνουμε για άλλοθι. Δεν θέλουμε μια τέτοια αντίληψη για την Ελλάδα. Δεν χρησιμοποιούμε το θέμα για εσωτερική κατανάλωση. Πρέπει να έχουμε πρόγραμμα και την κατάλληλη στιγμή να διεκδικούμε” Γιώργος Παπανδρέου 26/2/2010.
[3 Για την περιουσία των κατοίκων της χώρας ούτε λόγος. Εάν για παράδειγμα το πακέτο μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που κατέχει το κράτος περιέλθει στην κυριότητα ενός ξένου κράτους, οι περιουσίες των πολιτών που έχουν δανειστεί από την τράπεζα δεν περιέρχονται αυτόματα στην ιδιοκτησία αυτού του κράτους; Τουλάχιστον όσων αδυνατούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους;
από το www.stasi.gr
