«Ένθετο Τέχνης» στην Σύναξη 149, Άνοιξη του 2019**: Τεμπλώες εικόνες της Παντάνασσας της Κέρτεζης
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
«Ὁ σημερινὸς κεντρικὸς ἱ. Ναὸς τῆς Γέννησης τῆς Θεοτόκου στὴν Κέρτεζη Καλαβρύτων λειτούργησε σίγουρα στὶς σημερινὲς διαστάσεις του τουλάχιστον ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ 19ου αἰ. Δεσπόζει ἐπὶ τῆς κεντρικῆς πλατείας μὲ καμπαναριό (1899) καὶ ρολόι (1965). Ἡ ἀρχιτεκτονική του εἶναι τρίκλιτος – τρίκογχος Βασιλικὴ μὲ γυναικωνίτη καὶ τρεῖς Ἁγίες Τράπεζες (μὲ τρεῖς ἐξωτερικὲς κόγχες).
Οἱ ὀκτὼ μεγάλες εἰκόνες τοῦ τέμπλου ἔχουν ἁγιογραφηθεῖ τὸ 1870 πάνω σὲ διπλὲς παχιὲς τάβλες ἀπὸ τὰ δάση τῆς Κέρτεζης κι ἔχουν σχῆμα ἐλαφρὰ ὀρθογώνιο παραλληλόγραμμο. Τὸ παλαιὸ τέμπλο ἦταν ξυλόγλυπτο, ἐνῶ τὸ νεώτερο (1958) εἶναι γύψινο.
Ὁ κεντρικὸς Ἰησοῦς δεσπόζει μὲ μάτια καρφωμένα στοὺς πιστούς, ἐνῶ ὁ χιτώνας του εἶναι ἔντονα πορφυροκόκκινος. Τὰ μαλλιά του εἶναι μαῦρα, μακρυά, ἐλαφρὰ συμμαζεμένα. Εἶναι εὐλογῶν μὲ τὸ δεξί του χέρι, ἐνῶ στὸ ἀριστερὸ κρατᾶ δύο ἀνοικτές (καὶ μόνον Αὐτός) σελίδες τοῦ Εὐαγγελίου. Σ’ αὐτὲς καταγράφονται, μὲ πνευματικὴ σειρὰ ἑπτὰ χωρίων τοῦ Ματθαίου κι ἑνός τοῦ Ἰωάννη, τὰ κεντρικὰ οὐσιώδη λόγια του γιὰ τὸν νέο τύπο ἀνθρώπου.
Ἡ Βρεφοκρατοῦσα Παναγία εἶναι καθήμενη, μὲ ἔντονα χρώματα καὶ γλυκιὰ ὄψη. Ἀποτελεῖ πιθανὸν ἀντίγραφο τῆς ἁγιορείτικης εἰκόνας «Ρόδον τὸ Ἀμάραντον». Ὁ Ἰησοῦς κρατᾶ στὸ δεξί του χέρι κυανὴ σφαίρα (κόσμος).
Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος φορᾶ τὸ ἀσκητικὸ καμηλήσιο ἔνδυμα μὲ χρώματα σκοῦρα. Τὸ ἀριστερό του χέρι κρατᾶ τὴν κεφαλή του «ἐπὶ πίνακι», ἐνῶ ὁ δείκτης τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ ἀκουμπᾶ στὰ χείλη τῆς ἀποτμημένης κεφαλῆς του. Ἔχει εἰδικὸ εἰλητάριο.
Ἡ κεντρικὴ ἁγία Τράπεζα εἶναι ἀφιερωμένη στὴ Γέννηση τῆς Θεοτόκου. Ἡ εἰκόνα αὐτὴ εἶναι πολυπληθής. Ἡ 2η ἁγία Τράπεζα (νοτιοανατολικά) ἀφιερώθηκε στὸν Ἀποκεφαλισμὸ τοῦ Προδρόμου μὲ ἐπὶ πλέον 12 μικρὲς εἰκόνες περιφερειακά (ἀπὸ τὴν σύλληψη ἕως καὶ τὴν ταφή). Ἡ 3η ἁγία Τράπεζα (βορειοανατολικά) ἀφιερώθηκε στὸν Ἅγιο Ἀνδρέα τὸν Πρωτόκλητο, ποὺ κήρυξε καὶ στὴν Κέρτεζη.
Ἡ 7η λοιπὸν εἰκόνα τοῦ τέμπλου ἀφιερώθηκε στὸν «Ἅγιο Νικόλαο τὸν ἐν Μύροις τῆς Λυκίας» (οἱ Κερτεζίτες τίμησαν τὸν ἅγιο στὸ κεντρικὸ τέμπλο, λόγω τῆς καταστροφῆς, τὸν 16ον αἰ., τοῦ μετοχίου τῆς Ἁγίας Λαύρας τὸ ὁποῖο ἦταν ἀφιερωμένο σ’ αὐτὸν στὴν περιοχή, στὴ Νερομάννα). Στὴν 8η εἰκόνα δεσπόζουν οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, ἀφοῦ ἐκφράζεται ἔτσι ἡ ξακουστὴ «Κέρτεζη τῆς παιδείας».
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΜΠΟΥΡΔΑΛΑΣ»
Κέρτεζη, 17.10.2019
* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρτεζη. Διδάσκει στο Γυμνάσιο – Λ.Τ. Χαλανδρίτσας ως φυσικός. Είναι πτ. θεολογίας και συγγραφέας.
** Σημείωση από τΜτΒ: Μεγάλες ευχαριστίες στον αρχισυντάκτη του περιοδικού «Σύναξη» Θανάση Ν. Παπαθανασίου και σε όλη τη συντακτική επιτροπή για την δημοσίευση αυτή και την τιμή στον πολιούχο Ι. Ναό της γενέτειράς μου…
Δείτε συμπληρωματικά και την ΠΗΓΗ: http://synaxi.gr/archive/entheto_149.php
