Το τσιγάρο που κρατάς…

Του φιλαλήθη/philalethe00

Ως γνωστόν δε, οι καταστηματάρχες μερών εστίασης, ψυχαγωγίας, καφενείων, καφωδείων κτλ., απεφάνθησαν ότι δεν θα τηρήσουν, εξ αρχής τουλάχιστον, την απαγόρευση την αυστηρή του Υπουργείου: θέλουν μεταβατική περίοδο(πατήστε εδώ για την είδηση) .

Τα πράγματα σχετικά με το θέμα του καπνίσματος δεν είναι πια και τόσο άσχημα όσο μας τα παρουσίαζε μία ορισμένως μικροαστική ψευδοχριστιανική αυτονομημένη (και για αυτό περίπου μηδενιστική) ηθική· αυτή, δηλαδή, που θέλει τους καπνίζοντες -ιδιαίτερα δε τις καπνίζουσες-, όπως και τους έχοντες ενώτιον (ενώτιον =”σκουλαρίκι”) κτλ. να είναι αλητάμπουρες ή “νυμφίδια” και τα τοιαύτα [-ενώ παράλληλα ο τραπεζίτης είναι ένας εύφημος άνδρας της τοπικής κοινωνίας, όπως βέβαια και του συνοικιακού κομμωτηρίου…]. Θα ήθελα να σας το δείξω αυτό μέσω δύο μορφών χαρακτηριστικών για εμάς εδώ, του “καπνιστή” έως τινός σημείου Φώτη Κόντογλου, και της -ομοίως- Οσίας Μαρίας Σκομπτσόβα, της έχουσας ακολουθήσει το τραχύ, αλλά και συγκλονιστικά όμορφο μονοπάτι της “αντισυμβατικής αγιότητας” της τόσο κοινής και συχνής στην ρωμαϊικη και ρωσική Ορθόδοξη αγιότητα…

Έτσι, λοιπόν, ο Φώτης Κόντογλου έχει πολλά να μας διδάξη εδώ. Έζησε σε μια εποχή που προφανώς δεν υπήρχε η σημερινή άποψη για τον καπνό και το κάπνισμα· οι καπνοβιομηχανίες έκαναν το bamboozling (=περιπαιγμός) των καταναλωτών τους, όπως ακριβώς σήμερα κάνει η φαρμακοβιομηχανία, λ.χ. σε όλη της την χαοτική έκταση.  Αφήστε δε που τα περίφημα δικαιώματα του καταναλωτή αναπτύχθηκαν αρκετά αργά, μετά την δεκαετία του ’60 και ειδικότερα τον J. F. Kennedy, κατά την οποία απεβίωσε, όχι ακόμη 70ετής, ο μεγάλος – με όλη την θέρμη της άφοβης καρδιάς του- υπέρμαχος της Ορθόδοξης Παράδοσης, λογοτέχνης, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, αγιογράφος.

Ο Κόντογλου, λοιπόν, ήταν καπνιστής. Παράλληλα, όμως, έψαχνε και μελετούσε πολύ “ψαγμένα”, εξεζητημένα κείμενα Πατερικά, Αγίων· ποιος, λ.χ., ξέρει την “Αντιφώνησιν” του Αγίου (τότε, δεν είχε εισέτι αναγνωρισθεί) Αθανασίου του Παρίου(του “Κολλυβά”, της Φιλοκαλικής Αναγέννησης) ; Κι’ όμως, ο Κόντογλου την γνωρίζει μέσα-έξω και την προτείνει και σε φίλους του. Έτσι, μελετώντας για ένα κείμενό του για κάποια εφημερίδα όπου έγραφε τακτικά και συστηματικά (πρέπει να ήταν η “Ελευθερία”, αν δεν με απατάει η μνήμη), έπεσε πάνω στις συμβουλές του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, ο οποίος προσπαθούσε να μεταποιήση επί το Ορθοδοξώτερον τα διάφορα, ανόητα και κακόδοξα, “χριστιανικά” “savoir vivre” που ερχόντουσαν από την προτεσταντική Ευρώπη και έγραφε συμβουλές ηθικού τύπου σε βιβλία του όπως “Η Χρηστοήθεια των Χριστιανών” και “Συμβουλευτικόν εγχειρίδιον” (που ο Γιανναράς θεώρησε κατεξοχήν Δυτικά, αλλά εσφαλμένα). Στο τελευταίο είναι που πρέπει να ανακάλυψε, λοιπόν, μία συμβουλή που μιλάει για το κάπνισμα, μας λέει ο φίλος του και καθηγητής Φιλοσοφίας στις ΗΠΑ (με μεγάλο έργο και αγιολογικό) Κ. Καβαρνός. Ο ίδιος ο Κόντογλου το έκοψε εκείνη την περίοδο και είπε στον φίλο του ότι, περίπου, το έκοψε με οργή, αμέσως, μόλις ακριβώς κατάλαβε ότι του κάνει κακό και δεν τον ωφελεί. Αλλά σκεφτείτε, αυτά συνέβησαν όταν ο Κόντογλου ήταν σε ηλικία σχετικώς μεγάλη… Δεν συνέβη κάτι τέτοιο την εποχή που γυρνούσε με πείνα και δίψα από την Ευρώπη (Γαλλία), λ.χ…. Γεγονός είναι ότι, αφού γνώρισε την αλήθεια, εμβιωματική ή συμβουλευτική, υπάκουσε σε αυτήν… Αλλά δεν παύει, βέβαια, η διαδρομή αυτή του καπνιστή να υφίσταται…

Το ίδιο συνέβη με την Οσία Μαρία Σκομπτσόβα, που μαρτύρησε στα στρατόπεδα Συγκέντρωσης, εξ ου και λέγεται Αγία Μαρία του Ravensbruck. Αυτή είναι γνωστό, ότι, ούσα μοναχή ακόμη (ο μοναχισμός της ήταν “κοινωνικός”, πράγμα κατάλληλο κατά τον θαυμάσιο Μητροπολίτη Ευλόγιο του Παρισιού), ενίοτε και με τα ράσα, κάπνιζε κάποιο τσιγάρο… Ακόμη, αυτό που σκανδάλιζε κάποιους που ήσαν πιο ηθικιστές, ήταν ότι το έκανε φανερά… Αυτοί θεωρούσαν ότι είναι πολύ κακό πρότυπο αυτή η συμπεριφορά, ενώ η Αγία είχε ένα χαρακτήρα ιδιαίτερα επαναστατικό και αγιακά και ταπεινά/διακονητικά αντισυμβατικό, που παρ’ όλ’ αυτά και παρά τις προσδοκίες του Νικολάι Μπερντιάεφ (βλ. και φωτό στο ιστολόγιο παραπλεύρως), δεν την εμπόδισε καθόλου από το να διατηρήσει το μοναχικό σχήμα, και να αντέξη το πραγματικά υπερκόσμιο μαρτύριό της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, πολλές φορές νηστεύοντας (!) συνάμα ή τις τεράστιες ευθύνες της φροντίδας ανθρώπων αστέγων, “περιθωριακών”, πρώην εγκλείστων σε “άσυλα” (που έβρισκε τεχνικές να ελευθερώσει) στο περίφημο σπίτι της οδού ντε Λουρμέλ, κ.π.ά…

Όλα αυτά, βέβαια, μην νομίσετε ότι τα λέμε για δικαίωση του πράγματος, δικαίωση της όποιας υποδούλωσης στα λεγόμενα ψεκτά πάθη που έγινε συνώνυμο της αλλόκοτης εποχής μας. Αλλά τα λέμε, διότι “όσο γνωρίζεις πιο βαθιά, τόσο αγαπάς πιο πλέρια”…  Έτσι..;