Τι απέγινε η γενιά του Πολυτεχνείου;
(Πάντως δεν μαζεύει χόρτα)
Του Δημήτρη Παπαχρήστου
Όσο ζει και υπάρχει του Πολυτεχνείου η λεγόμενη γενιά, παίρνει δύναμη και εφόδια από το σταθμό ανεφοδιασμού και οι νεότεροι παίρνουν φόρα –μάζωμα το λέγαμε μικροί –, για να εκτιναχθούν στο μέλλον χωρίς να προσπερνούν το παρόν που με τη σκληρότητά του τους καθηλώνει αλλά και τους αναγκάζει να αντιμάχονται.
Το Πολυτεχνείο δεν έχει ιδιοκτήτες, συνεπώς ούτε γενιά που το έκανε. Οι εξεγερμένοι δεν έχουν ηλικία, κι όσοι έχουν μνήμη και γνώση συνεχίζουν από εκεί που δεν μπορέσαμε να φτάσουμε εμείς. Το Πολυτεχνείο, κι αν ακόμα όλοι αυτοί που συμμετείχανε στην εξέγερση το αρνηθούν, κι αν ακόμα το προδώσουν, είναι αυθύπαρκτο, αντιστέκεται από μόνο του, καθότι πέρα από ιστορικό γεγονός είναι ορόσημο, είναι σύμβολο και για τους νέους λειτουργεί σαν μύθος…
Από ένα σύμβολο αναιρείται η συμβολικότητα όταν μένει γράμμα κενό και δεν συνδέεται με την πραγματικότητα. Για πολλούς γίνεται άλλοθι, για άλλους γίνεται έμπνευση και εκκίνηση για τη συνέχεια του αγώνα…
Στα χρόνια που έχουν περάσει έχουν γίνει πολλά Πολυτεχνεία, χωρίς ποτέ να ξεπεράσουν την εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου. Όμως πάντα υπήρχε σαν φλόγα, σαν σπόρος, σαν σύμβολο σε όλες τις κινητοποιήσεις.
Ζούμε σε μια εποχή που απομυθοποιούνται τα πάντα και ταυτόχρονα εξισώνονται και ισοπεδώνονται.
Όταν ο μύθος εκλαμβάνεται ως αληθινό γεγονός βλάπτει το γεγονός, δημιουργεί σύγχυση, αλλοιώνει και αποπροσανατολίζει. Συνεπώς διαστρεβλώνει και παραχαράζει την ιστορία. Όταν όμως έρχεται να δώσει ομορφιά και φαντασία, εξάπτει την επιθυμία για να ξεπεραστεί το σύμβολο και η συμβολικότητα να γίνει ανάγκη και τέχνη. Τότε ο μύθος παίζει καταλυτικό και ανατρεπτικό ρόλο. Έτσι σήμερα λειτουργεί το Πολυτεχνείο. Χρειάζεται και η αλήθεια το μύθο της. Στεγνή και στείρα, χωρίς τους χυμούς και τον αφηγηματικό λόγο, καταντάει μια ακόμα τυπωμένη σελίδα ή ένα σταυρόλεξο που τη φυλακίζει σε κουτιά.
Η Αριστερά εντελώς στερεότυπα επαναλαμβάνει την απολυτότητά της. Θεωρεί το Πολυτεχνείο δικό της, κι ας την ξεπέρασε. Φοβάται ότι δεν το ελέγχει, όπως και το κατεστημένο και οι διαχειριστές της εξουσίας, γι’ αυτό προσπάθησαν να αγκαλιάσουν το Πολυτεχνείο και πολλούς που συμμετείχαν στην εξέγερση μέχρι ασφυξίας. Ελάχιστοι ενέδωσαν, πράγμα που θα το έκαναν έτσι κι αλλιώς. Δεν χαρακτηρίζεται η λεγόμενη γενιά του Πολυτεχνείου από τέτοια φαινόμενα – κι όμως, κάποιοι άκαπνοι προσπάθησαν να το αμαυρώσουν. Το Πολυτεχνείο από μόνο του είναι επικίνδυνο, προτρέπει στην εξέγερση και στην επανάσταση και είναι απτό ιστορικό παράδειγμα πως αυτά που ονειρευόμαστε για έναν κόσμο που θα χωράει πολλούς διαφορετικούς κόσμους και ελεύθερους ανθρώπους μπορούν να γίνουν πράξη.
Η πίστη μας για άμεση δημοκρατία έγινε κομμούνα αληθινή για τρεις ολόκληρες μέρες, συνεπώς και διαπαντός…
Την ουτοπία όταν την πιστεύαμε, μπορούσαμε να την κάνουμε πραγματικότητα, γι’ αυτό τα σύμβολα συμβάλλουν ως ζώσα μνήμη, κι αυτό είναι το Πολυτεχνείο, να αλλάζουμε αυτό που δεν μας αρέσει με δημιουργικό τρόπο.
Γι’ αυτό τα σύμβολα και η συμβολικότητα, άμα δεν μπορούμε να τα υπερασπιστούμε, καταντάνε γελοιότητα.
* Ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι συγγραφέας και το 1973, στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, ήταν εκφωνητής στο ραδιοφωνικό σταθμό της κατάληψης
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «ΑΡΙΣΤΕΡΑ», τ. 277, 06/11/2009 (σε ένθετο το τ. 7 του Δικτύου Κριτικής και Δράσης στην Παιδεία).
