Η αυτοδικία προσβάλλει το νομικό μας πολιτισμό
Του Δημήτρη Καλτσά*
Η ελληνική κοινωνία βίωσε τελευταία έναν άδικο και ανατριχιαστικό θάνατο. Ενα νεαρό κορίτσι είχε την «ατυχία» να γεννηθεί κορίτσι σε μια κοινωνία που τα στερεότυπα θέλουν τον άνδρα «δυνατό και κυρίαρχο» στο επίπεδο των διαπροσωπικών αλλά και των γενικότερων κοινωνικών σχέσεων. Σε κάθε περίπτωση η αφαίρεση της ζωής, που είναι το υπέρτατο αγαθό, είναι πράξη που προκαλεί την απέχθεια.
Τη φρίκη, όμως, και τον αποτροπιασμό της κοινής γνώμης προκαλεί η ανθρωποκτονία, όπου ο δράστης ή οι δράστες δρουν με αγριότητα, με σκληρότητα και χωρίς έλεος διάθεση, προκαλώντας σωματικούς ή αφόρητους ψυχικούς πόνους και βασανισμούς στο θύμα. Το συγκεκριμένο περιστατικό δημιούργησε αρκετές συζητήσεις για την έξαρση της εγκληματικότητας, της βίας στην καθημερινότητα των σχέσεων της ηθικής κατάπτωσης, ο φασισμός της καθημερινότητας και της διατάραξης της κοινωνικής συνοχής.
Τη φρικτή αυτή είδηση διαδέχτηκε ένα βίντεο που προσβάλλει εξίσου την κοινωνία μας και το νομικό μας πολιτισμό. Νεαροί κρατούμενοι κακοποιούν και ταπεινώνουν τον έναν από τους φερόμενους ως δράστες της δολοφονίας της φοιτήτριας. Ως αυτόκλητοι δικαστές, πήραν το δίκαιο και το νόμο στα χέρια τους και θέλησαν να «αποδώσουν» δικαιοσύνη σε μια ιδιότυπη μορφή αυτοδικίας.
Το συγκεκριμένο περιστατικό έλαβε χώρα μέσα στο σωφρονιστικό κατάστημα αφού ξέφυγε (;) από τον έλεγχο του προσωπικού διοίκησης και φύλαξης σε χώρο που ήταν αποκομμένος από τα άλλα κελιά. Στο περιστατικό, αυτοδικώντας, συμμετείχε μια πολυμελής ομάδα «απόδοσης δικαιοσύνης» μέχρι την ολοκλήρωση ενός (σκηνοθετημένου;) εγκλήματος. Υποθέτω ότι υπήρξε οργάνωση και σκηνοθεσία, δεδομένου ότι το περιστατικό βιντεοσκοπήθηκε και στη συνέχεια διαπραγματεύονταν να πουληθεί το βίντεο στα ΜΜΕ (που ως γνωστόν τρέφονται με το αίμα και την αγριότητα). Ολες οι παραπάνω συνθήκες αυτοδικίας και παράκαμψης του νόμου έχουν απρόβλεπτες συνέπειες για τον κοινωνικό ιστό, καθώς μετατρέπουν την κοινωνία σε ζούγκλα, απαξιώνεται το κράτος δικαίου και το αίσθημα δικαιοσύνης στη συνείδηση των πολιτών
Όταν μια χώρα αδυνατεί (δεν πιστεύω ότι αδιαφορεί) να προστατεύσει την ασφάλεια και τα δικαιώματα των πολιτών, ανέχεται το έγκλημα και συναινεί επί της ουσίας με την δράση διαφόρων παραβατικών ομάδων, είναι θέμα χρόνου να διαχυθεί η βία σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και διαμορφώνονται συναισθήματα απαξίας των πολιτών στους θεσμούς της Δικαιοσύνης, της προστασίας των πολιτών και πολύ περισσότερο στο σωφρονιστικό σύστημα.
Η αδυναμία των θεσμών σήμερα να επιτελέσουν το έργο τους είναι ενδεικτικό μίας κοινωνίας που καταρρέει χωρίς άμυνες, δεν μπορεί να διαχωρίσει το δίκαιο από το άδικο, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται τόσο η ατιμωρησία όσο και η αυτοδικία.
Το πρόβλημα στην πατρίδα μας είναι κυρίως ηθικό – αξιακό, πολιτικό, θεσμικό και μετά οικονομικό, με αποτέλεσμα περιστατικά σαν και αυτό να αφορούν μια ξεγυμνωμένη κοινωνία που έχει χάσει το μέτρο απέναντι στο αίσθημα του δικαίου.
Πρέπει να κάνουμε την αυτοκριτική μας ως κοινωνία, αλλά και η πολιτεία να λάβει μέτρα για την ενίσχυση του κράτους δικαίου, την προάσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών και να εναντιωθεί σε κάθε είδους αυτοδικία και προσπάθειας υποκατάστασης του νόμου.
* Ο Δημήτρης Καλτσάς είναι κοινωνιολόγος/διευθυντής του 5ου Λυκείου Πάτρας.
ΠΗΓΗ: 13/12/2018, http://www.pelop.gr/?page=article&DocID=497115&fbclid=IwAR2P-4h8EMZHBJxX3qO3FXXuMROSAy6atQ5vnVT__QLfnxRwD1Lv1F0waO4
