Μνημεία, μουσεία, σχολεία, νοσοκομεία στο Υπερταμείο: ένα προμελετημένο έγκλημα

Του Στάθη Γκότση*

Μορφή χιονοστιβάδας παίρνουν τις τελευταίες ημέρες οι αντιδράσεις σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, καθώς αποκαλύπτονται σταδιακά τα στοιχεία των 10.119 ακινήτων κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, συνολικού εμβαδού γης 511.357.451 τ.μ. και συνολικής δομημένης επιφάνειας 22.601 τ.μ., που περνούν στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ), θυγατρική του λεγόμενου Υπερταμείου (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. – ΕΕΣΥΠ), με την Υπουργική Απόφαση Τσακαλώτου (ΦΕΚ Β΄ 2320/19-6-2018).

Η μακρά λίστα της ντροπής

Δεσπόζουσα θέση στον μακρύ κατάλογο των ακινήτων, των οποίων η ταυτότητα αποκαλύπτεται μέρα με τη ημέρα έχουν, ασφαλώς, αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και μουσεία σε ολόκληρη την επικράτεια. Από τα στοιχεία που έχουν μέχρι σήμερα ταυτοποιηθεί και έρθει στο φως της δημοσιότητας, φαίνεται πως στον κατάλογο συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων: στη Θεσσαλονίκη ο Λευκός Πύργος, η Ροτόντα, η Ρωμαϊκή Αγορά, το Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ), ο αρχαιολογικός χώρος της Δημητρίου Γούναρη, η Αχειροποίητος, τα δυτικά τείχη από Βαρδάρη μέχρι Αγ. Δημητρίου, τα τείχη της Ακροπόλεως, το Αλατζά Ιμαρέτ, το Μπέη Χαμάμ, το Αλκαζάρ, το κτίριο του Υπ. Μακεδονίας-Θράκης, η ΥΦΑΝΕΤ, η Κνωσσός, στα Χανιά μεγάλα τμήματα της ανατολικής τάφρου των ενετικών οχυρώσεων, η τάφρος του βυζαντινού τείχους, η νότια τάφρος των ενετικών οχυρώσεων, συγκροτήματα ενετικών Νεωρίων, ο προμαχώνας Μοnigo, o ενετικός προμαχώνας Lando, το φρούριο Φιρκά, το τούρκικο χαμάμ, στα Γιάννενα το Φετιχέ Τζαμί, το Αρχοντικό Μίσιου, το Τζαμί Καλούτσιανης, τα κτίρια του Μενδρεσέ, στο Ρέθυμνο το υστερομινωικό νεκροταφείο Αρμένων, το Χάνι του Πατακού, το Τέμενος του Μασταμπά που σήμερα λειτουργεί ως Παλαιοντολογικό Μουσείο, στη Λάρισα το αρχαίο θέατρο, στο Ηράκλειο τμήματα των ενετικών τειχών, τα Νεώρια, η Πύλη Σαμπιονάρα, στις Σέρρες το Μπεζεστένι, τα οθωμανικά Τζαμιά επί της Ανδριανουπόλεως και επί της Καπετάν Μητρούση, η Καπναποθήκη επί της οδού Μεραρχίας, στη Χίο το τείχος και οι πολεμίστρες του Κάστρου, τα οθωμανικά Λουτρά, στην Καβάλα το μέγαρο Τόκου που στεγάζει την Εφορεία Αρχαιοτήτων, στα Τρίκαλα ο αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Τρίκκης – Ασκληπιείο, στον Άλιμο το αρχαίο θέατρο Ευωνύμου…

Στην κατάλογο έχουν επίσης ενταχθεί τα Αρχαιολογικά Μουσεία Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου (παλιό και νέο), Χανίων (παλιό και νέο), Λέσβου (παλιό και νέο), Ηγουμενίτσας, Μπενάκειο Καλαμάτας, Κομοτηνής, Αργοστολίου, Ζακύνθου, ταΒυζαντινά Μουσεία Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων, το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, η Οικία/Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης.

Δεν περιλαμβάνονται όμως μόνο αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και μουσεία στον περίφημο κατάλογο Υπερταμείου-Τσακαλώτου. Περιλαμβάνονται επίσης δασικές και αγροτικές εκτάσεις, τμήματα αιγιαλού, δημοτικές παραλίες, ολόκληρη η παραλιακή λεωφόρος από το Λ. Πύργο μέχρι και την εκκλησία Μεθοδίου-Κυρίλλου στη Θεσσαλονίκη, πάρκα, πλατείες, παιδικές χαρές, δημοτικά αναψυκτήρια, δημοτικά κολυμβητήρια, γυμναστήρια και άλλοι αθλητικοί χώροι, γήπεδα και στάδια (όπως το Καυτανζόγλειο της Θεσσαλονίκης και το Παγκρήτιο Ηρακλείου), κτίρια που στεγάζουν παιδικούς σταθμούς, σχολεία, κέντρα υγείας, ΤΟΜΥ και νοσοκομεία (όπως της Πρέβεζας, των Γρεβενών, το Γεννηματά και το Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης), σχολές, νομαρχίες, οικονομικές εφορίες, πυροσβεστικές υπηρεσίες, δικαστικά μέγαρα, αστυνομικές διευθύνσεις και αστυνομικά τμήματα, στρατόπεδα (όπως το Βελισσαρίου στα Γιάννενα, το Σακέτα στο Βύρωνα, το Κονκουρή στην Πρέβεζα, το Κολοκοτρώνη στις Σέρρες, το Μ. Αλέξανδρος στη Μενεμένη Θεσσαλονίκης, το Μαρκοπούλου στα Χανιά, της Αγ. Βαρβάρας στη Βέροια, το Μπουγά στη Λάρισα, των Αρμολίων και της Καλαμωτής στη Χίο), εκκλησίες (όπως των Μεθοδίου-Κυρίλλου, των 12 Αποστόλων και της Οσίας Ξένης στη Θεσσαλονίκη, ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων – παλιά Μητρόπολη Σερρών, η Αγία Τριάδα της πόλης της Ζακύνθου), ακόμα και το Συμμαχικό Νεκροταφείο στο Π. Φάληρο, τα Συμμαχικά Νεκροταφεία (Ζέιτενλικ) και το Ινδικό Νεκροταφείο του Χαρμάν Κιόι στους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης!

Μυστικά και ψέματα

Όπως έχει γίνει γνωστό, η σχετική με την μεταβίβαση απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΟΙΣΥΠ), που ελήφθη στις 18 Ιουνίου, ήρθε ύστερα από γραπτό αίτημα του Υπερταμείου, με εισήγηση του εντεταλμένου συμβούλου του προς τον Υπουργό Οικονομικών, στις 14 Ιουνίου, και δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ στις 19 Ιουνίου (ΦΕΚ Β΄ 2317/19-6-2018).

Το συγκεκριμένο ΦΕΚ περιλαμβάνει αναλυτικά τον κατάλογο των 10.119 ακινήτων, με αναφορά, ωστόσο, μόνο του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) τους, χωρίς παραπέρα στοιχεία που να επιτρέπουν την ταυτοποίηση τους, ενώ μέχρι σήμερα, και παρά τον θόρυβο που έχει ξεσπάσει, ούτε η κυβέρνηση ούτε το Υπερταμείο έχουν δώσει στη δημοσιότητα τον πλήρη κατάλογο με τα στοιχεία των ακινήτων που «κρύβονται» πίσω από τους κωδικούς!

Στις 19 Ιουνίου εκδόθηκε η σχετική υπουργική απόφαση μεταβίβασης των ακινήτων με την υπογραφή του αρμόδιου υπουργού Ευκλείδη Τσακαλώτου. Σύμφωνα με αυτήν: «Μεταβιβάζονται, κατ’ άρθρα 196 παρ. 6 και 209 του ν. 4389/2016, στην Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία «Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε.» (ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.) τα ακίνητα, τα οποία διαλαμβάνονται στην αριθμ. 86/ 18.06.2018 απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής».

Ας σημειωθεί πως το άρθρο 209 του ν. 4389/2016, που μνημονεύεται στη ΥΑ Τσακαλώτου, προβλέπει πως: «Το αίτημα [του Υπερταμείου] με τον πλήρη φάκελο εξετάζεται από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών και κάθε άλλη αρμόδια αρχή εντός εξήντα (60) ημερών και στη συνέχεια διαβιβάζεται στο ΚΥΣΟΙΠ». Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πάντως, φαίνεται πως ήταν αρκετές τέσσερις μέρες (συμπεριλαμβανομένου και Σαββατοκύριακου)… για να παραληφθεί το αίτημα με τον πλήρη φάκελο των ακινήτων, να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι από τις αρμόδιες αρχές, να διαβιβαστεί μετά στο ΚΥΣΟΙΠ και αυτό να εκδώσει απόφαση…

Έτσι, με διαδικασίες «εξπρές», μέσα σε πέντε(!) συνολικά μέρες από την υποβολή του αιτήματος και της λίστας εκ μέρους του Υπερταμείου, και με άκρα μυστικότητα, το έγκλημα είχε επισημοποιηθεί, δύο μέρες πριν τη συνεδρίαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου, που θα άνοιγε το δρόμο για την «καθαρή έξοδο» από τα Μνημόνια…

«Πολύ κακό για το τίποτα» ή «λάθη και ελλιπή στοιχεία»;

Όταν, περί τα μέσα Σεπτεμβρίου, ξεκίνησαν οι αποκαλύψεις, οι καταγγελίες και τα ερωτηματικά για την μυστηριώδη λίστα με τους κωδικούς, κυβερνητικά στελέχη (και τα κάθε λογής παπαγαλάκια τους) αντέδρασαν κατ’ αρχήν με μια συντονισμένη προσπάθεια υποβάθμισης του θέματος, κάνοντας λόγο για κινδυνολογία και διασπορά fake news, με χαρακτηριστικότερη την αποστροφή του Γ. Σταθάκη «πολύ κακό για το τίποτα».

Στη συνέχεια υποχρεώθηκαν, ωστόσο, σε αναδίπλωση μιλώντας πια για λάθη στις λίστες και ελλιπή στοιχεία που χορηγήθηκαν από το Εθνικό Κτηματολόγιο, για δυσλειτουργία του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου κοκ, επιχειρώντας να καθησυχάσουν τις τοπικές κοινωνίες και διαβεβαιώνοντας πως θα γίνουν εκ των υστέρων έλεγχοι και διορθώσεις και πως τουλάχιστον τα μνημεία και τα ακίνητα που αφορούν εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας θα εξαιρεθούν από τη μεταβίβαση.

Πόση αλήθεια κρύβεται, όμως, στην τροποποιημένη κυβερνητική γραμμή; Διότι, όπως αποκαλύφθηκε, ο ίδιος ο Ευκ. Τσακαλώτος, με άλλη του απόφαση έναν χρόνο νωρίτερα (ΦΕΚ Β’ 1997/9-6-2017) είχε συγκροτήσει στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας (ΓΓΔΠ) του Υπουργείου Οικονομικών «Ομάδα Εργασίας για τον εντοπισμό στο Μητρώο Ακίνητης Περιουσίας (ΜΑΠ) της Γ.Γ.Δ.Π. ακινήτων που πληρούν κριτήρια τα οποία τα καθιστούν κατάλληλα για αξιοποίηση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 196, παρ. 6 του ν.4389/2016 (Α’ 94),όπως ισχύει»!

Σύμφωνα με την ΥΑ αυτή, η Ομάδα Εργασίας, στην οποία συμμετείχαν 39 υπηρεσιακά στελέχη, συνεργάτες Υπουργών και ειδικοί εμπειρογνώμονες από όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, συμπεριλαμβανομένου και του Υπουργείου Πολιτισμού, είχε σκοπό να αναζητά «στοιχεία που αφορούν τους τίτλους ιδιοκτησίας, πολεοδομικά στοιχεία, αρχαιολογικές και περιβαλλοντικές δεσμεύσεις, πράξεις χαρακτηρισμού δασαρχείου, υπάρχον ΚΑΕΚ, ύπαρξη καθορισμού αιγιαλού, κατοχή από άλλους, ιδιοκτησιακές αμφισβητήσεις. Για τα στοιχεία που περιγράφονται ανωτέρω και δεν είναι καταχωρημένα στο Μ.Α.Π., εφόσον υπάρχει ενδιαφέρον για συγκεκριμένα ακίνητα, καθώς επίσης και για στοιχεία τα οποία προσδιορίζουν το δημόσιο ή ιδιωτικό σκοπό του ακινήτου, ο εκπρόσωπος του αρμόδιου Υπουργείου, θα απευθύνει αίτημα προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου του για ηλεκτρονική συμπλήρωση του Μητρώου ή για παροχή στοιχείων από το φυσικό αρχείο που τηρείται στην Υπηρεσία». Στην ίδια ΥΑ προβλεπόταν, μάλιστα και οι λεπτομέρειες της συνεργασίας της Ομάδας με την ΕΤΑΔ: «Για ακίνητα ενδιαφέροντος, για τα οποία υπάρχουν ελλιπή στοιχεία, μπορεί μετά από ενημέρωση της Ομάδας Εργασίας και μέσω του εκπροσώπου του αρμόδιου Υπουργείου, να δίνεται στην ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε. η συγκατάθεση του Υπουργείου για περαιτέρω νομικό και τεχνικό έλεγχο στοιχείων με δικά της μέσα. Για την πρόοδο της αξιοποίησης των ακινήτων, η ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε. οφείλει να ενημερώνει την Ομάδα Εργασίας προκειμένου να προγραμματίζονται οι διαδικασίες και εργασίες της Ομάδας».

Άλλωστε, όπως μαθαίνουμε από την Έκθεση Συμμόρφωσης για την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης (Compliance Report ESM Stability Support Programme forGreece – Fourth Review), προκειμένου να προχωρήσει το θέμα της μεταβίβασης ακινήτων (το υπ. αριθ. 75 από τα συνολικά 88 προαπαιτούμενα) το Υπερταμείο/ΕΕΣΥΠ είχε προσλάβει ειδικούς συμβούλους, οι οποίοι «ζήτησαν πιο λεπτομερή δεδομένα πάνω στα περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο εθνικό κτηματολόγιο, πάνω στα ακίνητα που ανήκουν στο κράτος ή σε έναν άγνωστο στην ΕΕΣΥΠ ιδιοκτήτη, προκειμένου να προχωρήσουν στη διαδικασία ελέγχου. Τα επιπλέον δεδομένα παρασχέθηκαν στην ΕΕΣΥΠ στο τέλος του Μαρτίου και ξεκίνησε ο έλεγχος. Η ταυτοποίηση των περιουσιακών στοιχείων ολοκληρώθηκε από τους συμβούλους. Ύστερα από την ταυτοποίηση η λίστα των ακινήτων που έπρεπε να μεταβιβαστούν στην ΕΕΣΥΠ υποβλήθηκε στον υπουργό για έγκριση. Ο υπουργός εξέδωσε την σχετική απόφαση, ακολουθώντας τη σχετική εξουσιοδότηση από το ΚΥΣΟΙΠ (ΦΕΚ Β΄ 2317/19-06-2018)».

Όπως προκύπτει, λοιπόν, η προεργασία, οι σχετικοί έλεγχοι και οι ταυτοποιήσεις των υπό παραχώρηση ακινήτων του δημοσίου είχαν ξεκινήσει πολλούς μήνες πριν από την έκδοση της επίμαχης ΥΑ Τσακαλώτου, τόσο από πλευράς κυβέρνησης όσο και από πλευράς Υπερταμείου και σε συνεργασία μεταξύ τους. Επομένως, (κάποιοι τουλάχιστον) ήξεραν εξαρχής ποια συγκεκριμένα ακίνητα αντιστοιχούν στους κωδικούς ακινήτων που ζήτησε το Υπερταμείο να του μεταβιβαστούν και η κυβέρνηση συνομολόγησε να τα μεταβιβάσει. Μήπως, λοιπόν, θα ήταν καλύτερα να εγκαταλείψουν τα κυβερνητικά στελέχη και το σενάριο περί «λαθών και ελλιπών στοιχείων»;

Τι εξαιρείται τελικά από τη μεταβίβαση;

Το ΥΠΟΙΚ, στην καθησυχαστική ανακοίνωσή του στις 20/9, τονίζει πως «αναφορικά με τις κατηγορίες ακινήτων που δεν είναι δυνατόν να μεταβιβαστούν στην ΕΤΑΔ/ΕΕΣΥΠ αυτές είναι ξεκάθαρες τόσο στην υπουργική απόφαση του Ιουνίου όσο και στον ιδρυτικό νόμο της ΕΕΣΥΠ. Συγκεκριμένα, στην υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 2320/Β’/ 19. 6. 2018)  αναφέρονται ρητά οι προϋποθέσεις μεταφοράς ακινήτων στην ΕΤΑΔ: Από τη μεταβίβαση εξαιρούνται όσα τυχόν από τα ανωτέρω ακίνητα εμπίπτουν στις εξαιρέσεις της παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 ή, γενικά, η μεταβίβαση τους είναι αντίθετη στις κείμενες διατάξεις. Αυτές οι εξαιρέσεις είναι: α. Αιγιαλοί, παραλίες και παρόχθιες εκτάσεις, υδρότοποι, β. περιοχές Ramsar, γ. περιοχές Natura, δ. αρχαιολογικοί χώροι, ε. αμιγώς δασικές εκτάσεις, και λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής. (Όπως πλατείες, πεζοδρόμια , δρόμοι, γιαλοί, λιμάνια, όρμοι, λίμνες , κλπ, καθώς και όλα τα κοινόχρηστα, δλδ όλα όσα είναι προορισμένα για την εξυπηρέτηση δημόσιων, δημοτικών, κοινοτικών ή θρησκευτικών σκοπών)» .

Οι εξαιρέσεις αυτές πράγματι υπάρχουν και στον ν. 4389/2016 και στην απόφαση Τσακαλώτου. Τι αποκρύπτει, όμως, το ΥΠΟΙΚ στην ανακοίνωσή του;

Καταρχάς, πως ακριβώς αυτή η καταγραφή των εξαιρούμενων ακινήτων ήταν η δουλειά που, όπως είδαμε, είχε επί μήνες να κάνει η διυπουργική Ομάδας Εργασίας που είχε συσταθεί, σε συνεργασία με τους συμβούλους που προσέλαβε επί τούτου το Υπερταμείο.

Κατά δεύτερον, πως η επόμενη ακριβώς παράγραφος στο ίδιο άρθρο του νόμου που επικαλείται το ΥΠΟΙΚ, η παρ. 5, λέει πως: «H ΕΤΑΔ εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από τη μεταβίβαση σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο (παράγραφο 4)». Δηλαδή, ενδέχεται όντως να μη μπορεί να μεταβιβαστεί στο Υπερταμείο η κυριότητα των εξαιρούμενων ακινήτων, μπορεί όμως να μεταβιβαστεί η διαχείριση τους, δηλαδή η εκμετάλλευσή τους!

Τέλος, οι εξαιρέσεις της παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο σαφείς, όσο εκ πρώτης όψεως μοιάζουν. Εξαιρούνται λ.χ. οι αρχαιολογικοί χώροι, αλλά δεν προσδιορίζεται αν με τον όρο αυτό νοούνται οι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι ή μόνο οι οργανωμένοι/επισκέψιμοι. Επιπλέον, στις εξαιρέσεις δεν γίνεται καμία αναφορά στα μνημεία που βρίσκονται εκτός κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και ειδικά σε όσα χρονολογούνται μετά το 1453, τα οποία, ακόμη και με βάση τον αρχαιολογικό νόμο, δεν είναι εκτός συναλλαγής. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως στις εξαιρέσεις δεν υπάγονται, για παράδειγμα, ο Λευκός Πύργος, τα ενετικά τείχη στην Κρήτη, τα Νεώρια και ο πύργος Φιρκά στα Χανιά, καθώς και η πληθώρα οθωμανικών και νεώτερων μνημείων που περιλαμβάνονται στη λίστα Υπερταμείου-Τσακαλώτου! Στις εξαιρέσεις, άλλωστε, δεν περιλαμβάνονται ούτε τα κτίρια των μουσείων, που μπορεί σήμερα να είναι στην ιδιοκτησία του ελληνικού Δημοσίου και να βρεθούν αύριο να πληρώνουν ενοίκιο…

Ως εκ τούτου, περισσότερο ως ευχή παρά ως πραγματικότητα μπορεί να αναγνωστεί και η σχετική με το θέμα ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) που αναφέρει πως: «Τα μνημεία, τα μουσεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, οι ιστορικοί τόποι, η πολιτιστική κληρονομιά εν γένει δεν παραχωρούνται και δεν υπάγονται σε καθεστώς συναλλαγής. Στο πλαίσιο αυτό, η διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί αποκλειστική και αδιαπραγμάτευτη αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού».

Εάν πράγματι η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ δεν εκδόθηκε για να ρίξει «στάχτη στα μάτια», αλλά εκφράζει την πολιτική βούληση της κυβέρνησης για θεσμική διασφάλιση της εξαίρεσης μεταβίβασης οποιουδήποτε δικαιώματος επί όλων των αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και ακινήτων που εμπίπτουν στην αρχαιολογική νομοθεσία ή χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του ΥΠΠΟ, τότε ας προχωρήσει άμεσα και χωρίς χρονοτριβή, όπως ζητά ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, σε νέα Υπουργική Απόφαση ή Υπουργικές Αποφάσεις «που ρητά θα εξαιρούν τα συγκεκριμένα ακίνητα και ρητά θα αναιρούν τις δύο προηγούμενες εκδοθείσες πράξεις (ΦΕΚ 2317/Β/19-6-2018, ΦΕΚ 2320/Β/1906-2018), αφού προηγηθούν:1. Η  άμεση ταύτιση των σχετικών κωδικών αριθμών Εθνικού Κτηματολογίου (Κ.Α.Ε.Κ.), με σύνταξη και δημοσιοποίηση του πλήρους καταλόγου αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων και γενικότερα ακινήτων που χρησιμοποιούνται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. 2. Η έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης ονομαστικής εξαίρεσης από τη μεταβίβαση κάθε δικαιώματος (κυριότητας και διαχείρισης) όλων των παραπάνω και του περιβάλλοντος χώρου αυτών ή μέρους των ακινήτων αυτών που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 196 του Ν. 4389/2016 προς την ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε. και οποιαδήποτε συναφή εταιρεία ή οργανισμό στο διηνεκές (…). 3. Η διασφάλιση με νομοθετική ρύθμιση ότι επίσης εξαιρούνται της μεταβίβασης και τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία και άλλα συναφή ακίνητα αρμοδιότητας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που συμπεριλαμβάνονται στην παράγραφο 5 του άρθρου 196 του Ν. 4389/2016, για τα οποία η ίδια η πολιτική ηγεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α. αποδέχεται (στο από 19/9/2018 Δελτίο Τύπου) ότι, ακόμη και αν εξαιρεθεί η μεταβίβαση κυριότητας, η ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε. διατηρεί την διαχείρισή τους και επομένως την νομή τους (…)».

Σκάνδαλο είναι η ίδια η ύπαρξη του Υπερταμείου!

Ας μην γελιόμαστε! Είναι προφανές πως η κυβέρνηση είναι πολλαπλά εκτεθειμένη, καθώς συνομολόγησε στην υφαρπαγή της ακίνητης δημόσιας περιουσίας και την παράδοσή της στους δανειστές, μέσα, μάλιστα, από αδιαφανείς διαδικασίες και μεθοδεύσεις, σε μια προσπάθεια να προλάβει τις αντιδράσεις.

Μετά το σάλο που έχει ξεσπάσει επιχειρεί να πείσει πως θα εφαρμοστούν, εκ των υστέρων, οι εξαιρέσεις, δεν μπορεί, όμως να κρύψει την ουσία που αντιλαμβάνονται σιγά σιγά και οι τοπικές κοινωνίες: χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου που έχουν δημόσια χρήση, μουσεία, σχολεία, νοσοκομεία, πάρκα, παραλίες, ακίνητα μεγάλης ιστορικής και περιβαλλοντολογικής  αξίας σε ολόκληρη τη χώρα παραδίδονται στο Υπερταμείο για «αξιοποίηση» και «ρευστοποίηση», προκειμένου να εξυπηρετηθεί η αποπληρωμή του απεχθούς δήθεν «δημόσιου» χρέους!

Η Υπουργική Απόφαση Τσακαλώτου δεν είναι παρά η τελευταία πράξη μιας σειράς θεσμικών πράξεων στην κατεύθυνση υλοποίησης των δεσμεύσεων του 3ου Μνημονίου, που έγινε νόμος του κράτους τον Αύγουστο του 2015 (ν. 4336/2015, ΦΕΚ Α΄ 94/14-8-2015), με τις ψήφους όχι μόνο των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά και της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΠΟΤΑΜΙού, που τώρα παριστάνουν πως «πέφτουν από τα σύννεφα» και καταγγέλλουν την κυβέρνηση.

Εκεί είναι που προβλέπεται η εγκληματική παράδοση της δημόσιας περιουσίας στους δανειστές: «(…) Σύμφωνα με τη δήλωση της Συνόδου Κορυφής της Ζώνης του Ευρώ, της 12ης Ιουλίου 2015, θα συσταθεί ένα νέο ανεξάρτητο ταμείο (το “Ταμείο”) το οποίο θα κατέχει σημαντικής αξίας περιουσιακά στοιχεία της Ελλάδας. Πρωταρχικός στόχος του Ταμείου είναι να διαχειρίζεται ελληνικά περιουσιακά στοιχεία σημαντικής αξίας και να προστατεύει, να δημιουργεί και εν τέλει να μεγιστοποιεί την αξία τους την οποία θα ρευστοποιεί με ιδιωτικοποιήσεις και άλλα μέσα. (…) Για το σκοπό αυτό δημιουργείται Ομάδα Δράσης με εντολή: 1.Τον εντοπισμό των περιουσιακών στοιχείων που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο νέο Ταμείο και των καλύτερων λύσεων ρευστοποίησης τους: ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να καταβληθεί για την αποκόμιση αξίας από ακίνητα περιουσιακά στοιχεία της Ελληνικής Δημοκρατίας, περιλαμβανομένων εκείνων στην κατοχή της ΕΤΑΔ. (…) Η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα αποτελέσει μία από τις πηγές για την πραγματοποίηση της προγραμματισμένης εξόφλησης του νέου δανείου του ΕΜΣ και θα αποφέρει κατά τη διάρκεια του νέου δανείου επιδιωκόμενο ποσό 50 δις ευρώ (…)».

Αξίζει να σχολιάσουμε ότι η «ρευστοποίηση» των περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου ορίζεται πως μπορεί να γίνεται είτε με απευθείας πώλησή τους σε ιδιώτες («ιδιωτικοποίηση») είτε με «άλλα μέσα», δλδ. τη μεταβίβαση δικαιωμάτων διαχείρισης (ενοικίασης, υποθήκευσης, ενεχυρίασης κοκ) επί αυτών ή την υπαγωγή τους σε εταιρείες και την πώληση των μετοχών του σε τρίτους ή και ό,τι άλλο σκαρφιστούν τα επόμενα 99 χρόνια… Οι μέθοδοι αυτές αναφέρονται ενδεικτικά (αλλά όχι και περιοριστικά…) στο άρθ. 201 του ν. 4389/2016, που είναι ο εφαρμοστικός νόμος του 3ου Μνημονίου και με τον οποίο ιδρύεται το Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ).

Σε αυτόν τον νόμο γίνεται σαφές πως η ΕΤΑΔ (στην οποία τυπικά μεταβιβάζονται τα ακίνητα της λίστας Υπερταμείου-Τσακαλώτου), μαζί με το ΤΑΙΠΕΔ και το ΤΧΣ (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) ανήκουν στο Υπερταμείο με πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή, άνευ ανταλλάγματος, όλης της περιουσίας τους! Το Υπερταμείο «δεν ανήκει στο δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα…λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας…», ενώ κυρίαρχο όργανό του είναι 5μελές εποπτικό συμβούλιο, με τα 2 μέλη να διορίζονται άμεσα από την Κομισιόν και τον ESM (Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας) ενώ τα υπόλοιπα 3 να είναι της αρεσκείας των «θεσμών».

Την τελευταία διετία στο Υπερταμείο έχουν μεταβιβαστεί ήδη, μέσω της ΕΤΑΔ, τα πρώην Ξενοδοχεία Ξενία, μαρίνες, κάμπινγκ, γκολφ, μουσεία, σπήλαια, ιαματικές πηγές, 8 Ολυμπιακά Ακίνητα, και 70.000 περίπου ακίνητα του ελληνικού Δημοσίου. Επίσης, του έχουν ήδη μεταβιβαστεί το σύνολο των μετοχών κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου στις δημόσιες επιχειρήσεις (ΟΑΣΑ και οι θυγατρικές του ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ, ΔΕΗ, ΕΛΤΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΘ-HELEXPO, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου, ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών κλπ).

Το πραγματικό σκάνδαλο, λοιπόν, είναι η ίδια η ύπαρξη του Υπερταμείου, στο οποίο μεταβιβάζεται το σύνολο της δημόσιας περιουσίας της χώρας, που ήδη μαστίζεται από τη φτώχεια, για να πετύχει η κυβέρνηση τη δήθεν «καθαρή έξοδο» από τα μνημόνια και την είσοδό της στη διαρκή δυστοπία της εξαφάνισης του δημόσιου χώρου και των δημόσιων αγαθών, στην κόλαση της πλήρους κυριαρχίας των νόμων της αγοράς.

Σε αυτό το φόντο, είναι προφανές, πως οι αμήχανες κυβερνητικές δηλώσεις για επανεξέταση του καταλόγου των ακινήτων και διορθώσεις, δεν μπορούν να πείθουν και να καθησυχάζουν κανέναν. Ειδικά, όσο πληθαίνουν οι ταυτοποιήσεις των ακινήτων της λίστας Υπερταμείου-Τσακαλώτου και γίνεται γνωστό σε ευρύτερα τμήματα του κοινωνικού σώματος πως δεν κινδυνεύει με «ρευστοποίηση» μόνο το εμβληματικό μνημείο της κάθε περιοχής, αλλά και το σχολείο της γειτονιάς, το κοντινό πάρκο, το νοσοκομείο της πόλης, το αθλητικό κέντρο και το γήπεδο που η χρήση τους ήταν δωρεάν, το στρατόπεδο που είχαν υποσχεθεί πως θα δοθεί στο δήμο για να αναπνεύσει η πόλη.

Καθώς το ζήτημα που έχει ανακύψει δεν είναι απλώς τεχνικό ή νομικό, αλλά εξόχως πολιτικό, το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι αντιδράσεις που εκδηλώνονται ήδη σε όλη τη χώρα θα μπορέσουν να γενικευτούν, να λάβουν κινηματικά χαρακτηριστικά και να προκαλέσουν πολιτικά γεγονότα.

* Ο Στάθης Γκότσης είναι μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, εκπρόσωπος των Παρεμβάσεων στην ΕΕ της ΑΔΕΔΥ.

ΠΗΓΗ: 8 Οκτωβρίου 2018, https://selidodeiktis.edu.gr/2018/10/08/…83/