Αριστερά: από το «Καπνισμένο τσουκάλι» στον καπνιστό σολομό

Του Περικλή Κοροβέση

Η «Αυγή» είχε την καλή έμπνευση να αναπαράξει τα πρωτοσέλιδά της, τις μέρες του θανάσιμου τραυματισμού του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, από τη μέρα της δολοφονικής επίθεσης μέχρι την κηδεία του. Δηλαδή τις τελευταίες μέρες του Μάη του 1963. Τα γεγονότα αυτά τα έζησα σε κάθε τους στιγμή, ως νεαρός ακτιβιστής και μέλος της Νεολαίας της ΕΔΑ. Αρχίζοντας από μαθητής με τα συλλαλητήρια για το Κυπριακό, μέχρι την έλευση της χούντας το 1967 που αρχίζει άλλο κεφάλαιο.

Τα πρωτοσέλιδα αυτά άθελά μου αναβίωσαν μιαν εποχή που η Αριστερά ήταν μια ζώσα πραγματικότητα, μαχητική και ασυμβίβαστη και ό,τι έλεγε το πίστευε και το διεκδικούσε. Με τη δημιουργία του πολιτικού φορέα της ΕΔΑ, αμέσως μετά τη στρατιωτική και πολιτική συντριβή του ΚΚΕ, με τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, το ηττημένο κίνημα ανασυγκροτείται και γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση, μέσα σε μόλις οκτώ χρόνια.

Για μένα προσωπικά ήταν ένα πρωτόγνωρο και πρωτοπόρο πολιτικό φαινόμενο, που δεν νομίζω να έχει αναλυθεί επαρκώς. Και ίσως θα μπορούσε να ήταν η βάση για να δημιουργηθεί μια(ν) άλλη Αριστερά. Παρακαταθήκη για τον 21ο αιώνα. Αλλά το ενιαίο τότε ΚΚΕ δεν χρειαζόταν πειράματα και τη διέλυσε, επαναφέροντας το οriginal brand name, ΚΚΕ, και τη «μαϊμού» ΚΚΕ εσ.

Ο εμφύλιος πόλεμος δεν τελειώνει με τον Γράμμο – Βίτσι. Συνεχίζεται για περίπου μια 25ετία και τελειώνει με την πτώση της χούντας. Με την εξής ιδιορρυθμία: Η θριαμβεύσασα Δεξιά συνεχίζει μονόπλευρα τον εμφύλιο πόλεμο, με ένα είδος κοινοβουλευτικής δικτατορίας, με παρακράτος, στρατό τραμπούκων, εκτελέσεις, φυλακίσεις και εξορίες και με ένα καθεστώς διακρίσεων που απέκλειε και περιθωριοποιούσε κάθε αριστερό πολίτη.

Χωρίς πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων ήταν αδύνατο να βρεις δουλειά στο Δημόσιο ή να σπουδάσεις. Υπήρχε λογοκρισία σε όλα. Και μπορούσες να συλληφθείς στα καλά καθούμενα, να φας ένα μπερντάκι ξύλο ή να σε πιάσουν στον δρόμο με την «Αυγή», να σου τη σκίσουν και να σε πλακώσουν στις σφαλιάρες. (Ένα από τα επιβαρυντικά στοιχεία του χουντικού φακέλου μου ήταν ότι με έπιασαν δύο φορές γιατί διάβαζα «Αυγή»).

Τα έντυπα και τα βιβλία της Αριστεράς ήταν επικίνδυνα. Έπρεπε να είχες κουράγιο για να τα αγοράσεις και πάντα κάτι διακινδύνευες. Π.χ. αν ήσουν δάσκαλος, μπορούσες να χάσεις τη θέση σου. Γι’ αυτό τα αριστερά έντυπα ήταν γοητευτικά, με φανατικούς αναγνώστες που τα υποστήριζαν με πάθος και σθένος. Από την «Αυγή», τη «Δημοκρατική Αλλαγή» και την «Επιθεώρηση Τέχνης», τα τρία καθαρόαιμα έντυπα της Αριστεράς (υπήρχαν και άλλα, Ζυγός, Θέατρο κ.λπ. που προσέγγιζαν την Αριστερά μέσω τέχνης, πολύτιμα οπωσδήποτε, που μας άνοιγαν ορίζοντες) αντλούσαμε ζωή και ελευθερία.

Η ΕΔΑ δεν μετείχε στον μονόπλευρο εμφύλιο πόλεμο. Απλά δεχόταν τις επώδυνες συνέπειες. Πάλευε για τη Δημοκρατία. Σίγουρα για ένα καθεστώς όπως αυτά της Ευρώπης (θα μπορούσαμε να λέγαμε πρόδρομος της Μεταπολίτευσης;). Εντούτοις για τα μέλη και τους φίλους της ΕΔΑ ήταν ένα καθημερινό σκληρό πεδίο μάχης, που δεν προσφερόταν για καμία καριέρα και αναρρηχητισμό. Αυτά τα είδαμε στη Μεταπολίτευση.

Το σύστημα με την πτώση της χούντας, και με εκφραστή κατά βάση τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (τον εθνάρχη), νομιμοποιεί την Αριστερά και τη βάζει να παίξει στο γήπεδο του κοινοβουλευτισμού, με τους κανόνες της FIFA του ισχύοντος πολιτεύματος. Κάτι σαν δύο αριστερά εξτρέμ. Και αυτό άλλαξε πολλά πράγματα και δημιούργησε νέες συμπεριφορές.

Η «Αυγή» της Μεταπολίτευσης δεν ήταν ίδια με αυτή του Γλέζου, του Κύρκου και του Παρασκευόπουλου. Είχε ξεθυμάνει, αν και διέθετε αξιόλογους δημοσιογράφους και έδινε βήμα σε σημαντικούς διανοούμενους της Αριστεράς, που δεν έπαιζαν κανένα ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής γραμμής της εφημερίδας. Αυτή ερχόταν έτοιμη από τον εργοδότη-κόμμα. Εντούτοις εγώ δεν την εγκατέλειψα ποτέ, όσο και αν η ρότα μας ήταν διαφορετική.

Όπως και ψήφιζα ανελλιπώς Συνασπισμό, στη βάση της λογικής του λιγότερο κακού. Τη σταμάτησα, όχι εύκολα βέβαια, όταν έγινε φτηνιάρικο προπαγανδιστικό όργανο της κυβέρνησης αναπαράγοντας τα έντονα συμπτώματα ενός «νεοαυριανισμού» της επίσημης κυβερνητικής γλώσσας (αυτός ο όρος ανήκει στον μετριοπαθή Σ. Βαλντέν).

Το ίδιο συμβαίνει και με τον «Κόκκινο 105,5 FM». Η νέα διεύθυνση υπό τον κ. Σβέρκο ακολούθησε την ίδια γραμμή (οι αναγνώστες της «Εφ. Συν.» έχουν ιδία γνώμη από τα άρθρα που δημοσίευε ως συντάκτης μας). Πού είναι το κριτικό πνεύμα, πού είναι η οξυδέρκεια, πού οι αναλύσεις; Και επειδή τυχαίνει να γνωρίζω κάποιους κυβερνητικούς βουλευτές, που τους χαρακτήριζε η αξιοπρέπεια και δεν τους έλειπε η ευφυΐα, τώρα τους βλέπω να γίνονται χαμερπή ανθρωπάκια σοβιετικού τύπου. Ο μόνος που φαίνεται να βλέπει και να λέει κάποια πράγματα δημόσια (αυτονόητα για πολλούς βέβαια) είναι ο Ν. Φίλης. Όλοι οι υπόλοιποι, ανθρωπάκια και νεοαυριανιστές; Αυτή είναι η Αριστερά;

Αλλά ας κάνουμε και λίγο τον δικηγόρο του διαβόλου και να δεχτούμε πως ο κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ (γιατί υπάρχει και άλλος, ο ξεχασμένος, το κόμμα δηλαδή) έχει ανάγκη από προπαγάνδα, όπως και κάθε άλλο κόμμα. Σύμφωνοι. Αλλά τι σόι προπαγάνδα είναι αυτή, που όχι μονάχα δεν πείθει, αλλά διώχνει κόσμο; Οι πωλήσεις της «Αυγής» έχουν φτάσει στο ναδίρ και η ακροαματικότητα του «Κόκκινου» είναι τόσο μικρή, που συχνά δεν τον αναφέρουν στις μετρήσεις.

ΠΗΓΗ: 16.06.2018,  https://www.efsyn.gr/arthro/aristera-apo-kapnismeno-tsoykali-ston-kapnisto-solomo