Ο συλλογικός άνθρωπος υπό το πρίσμα της Ανάληψης του αναστημένου Χριστού
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Μετά από έξι χρόνια, αναρτώ και πάλι, μαζί με μια αρχική επικαιροποιημένη εισαγωγή, παλιά μου ανάρτηση με το γνωστό ψευδώνυμό μου ως «το Μανιτάρι του Βουνού» (τΜτΒ). Η ανάρτηση την ημέρα της Αναλήψεως του 2012 (Πέμπτη, 24-05-2012) είχε ως τίτλο: «Η Ανάληψη του Ιησού, οι πρωτοβουλίες των πολλών και ο ρόλος του Πνεύματος». Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό έχουμε μεγάλες ανακατατάξεις.
Θα επισημάνω τρεις που τις θεωρώ πολύ σημαντικές και σχετικές με το άρθρο:
α) Τη αλλαγή της τότε δήθεν «συντηρητικής» συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ με την δήθεν «προοδευτική» συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η νέα κυβέρνηση τελικά -και παρά το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015- λειτούργησε σχεδόν πλήρως ως ένας «ψεύστης μεσίας», διαψεύδοντας εκατομμύρια Ελλήνων που πίστεψαν στον «Αλέξη».
β) Την προώθηση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ με τον επιθετικό επικεφαλής των ΗΠΑ πρόεδρο Τράμπ. Πριν απ’ αυτή την σχεδιαζόμενη χρόνια κίνηση έχουν σχεδόν γονατίσει τη διπλανή πολυπολιτισμική Συρία και προσπαθούν να διαμοιράσουν τον «χιτώνα» της, ενώ ετοιμάζονται για την επόμενη κίνηση που μπορεί να λέγεται … Περσία.
γ) Ο ελληνικός λαός στο σύνολό του –με εξαίρεση αρκετούς μικρούς θύλακες συλλογικής δράσης και αντίστασης- λειτουργεί όπως οι Απόστολοι μετά την Σταύρωση και Ταφή του Ιησού, πριν την Ανάστασή Του…
Τελειώνοντας σήμερα ο σαρανταήμερος εορτασμός της Ανάστασης του Ιησού (Πάσχα-Πέρασμα) και παραμονή της Ανάληψης – αποστασιοποίησής Του από τα γήινα, αξίζει να ξαναδούμε την έννοια του συλλογικού ανθρώπου!
******
Θα προσπαθήσουμε σήμερα να κάνουμε μερικές «πολιτικές» θεολογικές νύξεις στη μεγάλη γιορτή της Ανάληψης του αναστημένου Ιησού.
Στην ιστορική συνείδηση των Ισραηλιτών, αλλά και όλων σχεδόν των ανθρώπων Μεσσίας σημαίνει ένα είδος πολιτικού Αρχηγού που ηγείται των πολλών, αφήνοντας τους χωρίς πρωτοβουλίες, για την επανάκτηση μιας συλλογικής πολιτικού, ταξικού ή εθνικού τύπου ελευθερίας. Πρόκειται για το είδος του Ηγέτη που κυρίως αυτός παίρνει τις αποφάσεις και ίσως τις επιβάλλει στους πολλούς. Η χειρότερη εκδοχή είναι η ναζιστική άποψη, σαν αυτή του Χίτλερ ή της Χρυσής Αυγής: Ο Μεσσίας – Ηγέτης αυτού του προτύπου «κατανοεί τη βούληση του λαού» (των πολλών) και με σπαρτιατική πειθαρχία την επιβάλλει. Ο Ιησούς όμως είναι άλλου τύπου ηγέτης.
Στη σύγχρονη όμως εποχή γενικά τα πράγματα σε ένα βαθμό έχουν αλλάξει. Το πιο συντηρητικό κομμάτι επιθυμεί ένα σκληρό αυταρχικό ηγέτη, ενώ ένα άλλο πιο δημοκρατικό. Σε ρεύματα της «αριστεράς» αυτός είναι συλλογικός: άλλοτε ηγέτης ενός σκληρού πολιτικού γραφείου και άλλοτε μιας πιο χαλαρής πολιτικής επιτροπής. Σε άλλα ρεύματα επιζητείται η άμεση δημοκρατία με συντονιστικά με πιο ακραία μορφή τα πιο «αντιεξουσιαστικά» συλλογικά υποκείμενα. Τι συμβαίνει όμως στον πυρήνα της ορθόδοξης θεολογίας και Χριστολογίας; Η σημερινή (Σημείωση: Πέμπτη της Ανάληψης του 2012) γιορτή της Ανάληψης του Ιησού δείχνει πολύ καθαρά το νέο τοπίο που προωθείται.
Στον Εσπερινό της Αναλήψεως όμως στο 4ο «Στιχηρό Ιδιόμελο» τονίζεται καθαρά: «Κύριε, οι Απόστολοι ως είδον σε, εν νεφέλαις επαιρόμενον, οδυρμοίς δακρύων ζωοδότα Χριστέ, κατηφείας πληρούμενοι, θρηνούντες έλεγον…».
Συνειδητοποιούσαν ένα είδος ορφάνιας για 3η φορά μάσα σε λίγες δεκάδες μέρες, απ’ αυτόν που πάνω Του στήριξαν όλες τις μεσσιανικές προσδοκίες. Η πρώτη το βράδυ της σύλληψης στη Γεσθημανή που ο Ιησούς αφέθηκε στη σύλληψη χωρίς καμιά προσωπική και βιαστική αντίσταση. Οι μαθητές έμειναν έρμαιοι, μόνοι και απογοητευμένοι, με κορύφωση την προδοσία του πιο ατίθασου (Ιούδα). Η 2η με τον ατιμωτικό θάνατο στο Σταυρό και η τρίτη τώρα, πάνω που χάρηκαν για 40 μέρες την Ανάσταση.
Ο αναστημένος Ιησούς όμως απομακρύνεται βιολογικά από την ιστορία των ανθρώπων. Φεύγει ο ηγέτης και αφήνει συλλογικό υποκείμενο. Αφήνει την Εκκλησία που συμβολίζουν «οι δώδεκα». Και κάθε ένας απ’ αυτούς «εις τύπον και τόπον» απλά θα Τον συμβολίζει. Οσάκις θα λειτουργεί «δεσποτικά», απλά θα Τον προδίδει. Δύο χιλιάδες χρόνια μετά έχουμε ζήσει και τις δύο εκδοχές από τους συνεχιστές των Αποστόλων. Και συχνά οι τοπικές εκκλησίες αισθάνονται ορφανές από προδοσίες Επισκόπων. Και οι δυσκολίες αυτού του νέου υποκειμένου συνεχίζονται, πέρα από τις προσωπικές δυσκολίες του κάθε ένα. Έτσι καθυστερεί και το πέρασμα του προτύπου στις εκδοχές της όλης κοινωνικής και πολιτικής ζωής.
Ο Ιησούς αποστέλλει συχνά «μυστικά» και λίγες φορές «ορατά» και «χειροπιαστά το Πνεύμα. Αυτό αποτελεί την Συνεχιζόμενη Πεντηκοστή. Με υλικά στοιχεία στην Ευχαριστιακή κοινότητα, με προσωπικά ή συλλογικά υποκείμενα στις «έξω» κοινότητες και μορφές κοινωνικής ή πολιτικής πραγματικότητας. Έτσι προστέθηκε μια διαφορετικού τύπου πολιτισμική ταυτότητα. Αυτή του «έθνους των χριστιανών» που ξεπερνά λαούς, φυλές, στρώματα και συχνά τάξεις. Έτσι έχουμε μια άρρηκτη σχέση Χριστολογίας και Πνευματολογίας…
Στο βαθμό που συμβαίνει Πεντηκοστή, ο Ιησούς της Αναλήψεως γίνεται ιστορικά παρών μέσα από τους κατά τόπους «δώδεκα» που απλώνονται στη γή… Το αν τελικά θα υπάρξει πλήρης εφαρμογή ή όχι σε όλη την Οικουμένη, δηλ. το «ελθέτω η Βασιλεία σου», κάτι σαν αυτό που περιγράψαμε συνοπτικά και σήμερα και διαισθάνονται τα ανήσυχα πνεύματα ως Ουτοπία, δεν το γνωρίζουμε. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι όσο υπάρχουν «δώδεκα» θα γεννιούνται άγιοι, δηλαδή μέλη της και το αντίστροφο. Και σε όσες χώρες οι λαοί έχουν μπολιαστεί με αυτά τα Χαρίσματα, οι Φύρερ δεν μπορούν να επικρατήσουν για πολύ. Η ανάληψη του Ιησού δεν είναι «κοπάνα», είναι άλλου είδους ηγεσία. «Η Βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου».
Ταυτόχρονα αξίζει να σημειωθεί και η αντίστροφη διάσταση της Χριστολογίας της Αναλήψεως. Η αναστημένη ανθρώπινη φύση στο πρόσωπο του Λόγου ενώνεται πάγια με τη θεϊκή, όχι μόνο στο επίπεδο του προσώπου του Χριστού, αλλά και του Τριαδικού Θεού εις τον 7ο (κατά Παύλο) ουρανό. Έτσι ο Ιησούς είναι ταυτόχρονα «καταβάς και αναβάς»: «και ουδείς αναβέβηκεν εις τον ουρανόν ει μη ο εκ του ουρανού καταβάς, ο υιός του ανθρώπου ο ών εν τω ουρανώ» (Ιω. γ΄, 13).
Γι’ αυτό φίλες και φίλοι, πιστοί και άπιστοι, συνειδητοποιημένοι και μη προχωράμε στην Οδό. Με εισόδους και εξόδους από τις ευχαριστιακές κοινότητες. «Ο καιρός γαρ εγγύς»… Και με αυτό το είδος «πολιτικής» ας δράσουμε στις δύσκολες μέρες που διερχόμαστε στη χώρα μας, στη Μεσόγειο και όλη την Ευρώπη…
ΠΗΓΗ: Posted on Μαΐου 24, 2012 by manitaritoubounou, https://manitaritoubounou.wordpress.com/2012/05/24/anal-ihsou-prwtov-pollwn-pneuma/
Πάτρα, 16-05-2018
* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας διδάσκει φυσική σε σχολεία της Αχαΐας. Είναι πτ. θεολογίας, συνδικαλιστής και συγγραφέας. Αρθρογραφεί συχνά.
