Η τοπικότητα ως πηγή έμπνευσης στις μέρες μας
Του Κώστα Ζαχάρου*
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα αυξημένο ενδιαφέρον για τη διερεύνηση και καταγραφή της τοπικής ιστορίας. Αντίστοιχο ενδιαφέρον υπάρχει στην αναζήτηση των ιδιαίτερων κοινωνικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν τις τοπικές κοινωνίες.
Η ιδέα της «τοπικότητας» συχνά αναπτύσσεται ως αντίρροπη τάση στην κυριαρχία βίαιων οικονομικών προτεραιοτήτων που έχουν σα συνέπεια την αποσύνθεση των τοπικών κοινωνιών. Η κοινωνική αποσύνθεση είναι ιδιαίτερα φανερή τις τελευταίες δεκαετίες με το ξερίζωμα πληθυσμών από πατρογονικές εστίες και την αποστέρησή τους από κάθε αναφορά σε φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Άτομα, κοινωνικές ομάδες, λαοί ολόκληροι ξεκόβονται από το τόπο τους και από δραστηριότητες που τους τροφοδοτούσαν με σκέψεις, συναισθήματα και ότι αποτελεί στοιχείο της προσωπικής και συλλογικής ταυτότητας.
Το χωριό, που αποτέλεσε τον κύριο τόπο παραγωγής πολιτισμού, αποδυναμώνεται με γρήγορους ρυθμούς. Η πορεία αυτή συνοδεύεται από την παράλληλη απαξίωση των πολιτισμικών του αξιών. Ό,τι συμβολίζει το χωριό και τον πολιτισμό του επιχειρείται να ξεριζωθεί από τη συλλογική μνήμη, ως ανάξιο αναφοράς, αναχρονιστικό και κοινωνικά συντηρητικό. Γενιές μεταναστών που καταφεύγουν στα αστικά κέντρα αισθάνονται την προέλευσή τους ως μειονεξία που τους βαραίνει.
Στην αναζήτηση της πολιτισμικής ταυτότητας συχνά κυριαρχεί το ερώτημα: Η ταυτότητα προσδιορίζεται μόνο από την αναζήτηση στην παράδοση στοιχείων συνέχειας, ή κυρίως από τη δυνατότητα ενός λαού να είναι ζωντανός και να δημιουργεί στο σήμερα;
Σύμφωνα με τον ιστορικό Ν. Σβορώνο, ενώ η ταυτότητα ενός λαού προσδιορίζεται από την σύγχρονη δημιουργική του παρουσία, εν τούτοις η έρευνα οφείλει να αναζητήσει στο παρελθόν τις πηγές έμπνευσης που τροφοδοτούν το παρόν.
Οι παραπάνω σκέψεις θα τροφοδοτήσουν τις εκδηλώσεις που γίνονται κάθε καλοκαίρι στο Πέτα Άρτας με τον τίτλο «Καλοκαιρινές Συναντήσεις στο Πέτα». Στις φετινές «συναντήσεις» θα αναδειχθεί μια σημαντική «στιγμή» της δημιουργικής και πολιτιστικής δράσης της νεολαίας του Πέτα που έδρασε στο «Μορφωτικό Σύλλογο Αγροτοπαίδων Πέτα», γνωστός ως Αγροτολέσχη, το διάστημα 1956-1967.
Η δράση της αγροτικής νεολαίας εκείνης της περιόδου ήταν πολυσχιδής: Συμμετείχε σε καινοτόμα προγράμματα καλλιεργειών, συσκευασίας και συντήρησης αγροτικών προϊόντων, μαθητεία σε νέες μεθόδους ανάπτυξης του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα.
Όμως σημαντική ήταν και η πολιτιστική δράση της, κύρια μέσω της θεατρικής ομάδας που αποτέλεσε κέντρο αναφοράς και συσπείρωσης της μικρής κοινωνίας. Ουσιαστικά πρόκειται για μια περίοδο που η νεολαία του Πέτα εμφανίζεται στο προσκήνιο της ζωής του χωριού, γίνεται σημείο αναφοράς με τη δράση της και βάζει τη σφραγίδα της στις πολιτιστικές δραστηριότητες της περιόδου.
Η περιδιάβαση στην περίοδο της «Αγροτολέσχης» θα γίνει με τη βοήθεια πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου. Θα τους ακούσουμε την 10η Αυγούστου στο Πέτα, στο χώρο του Μορφωτικού Συλλόγου και θα μας μεταφέρουν στην δημιουργική ατμόσφαιρα της εποχής.
Την επόμενη μέρα, την 11η Αυγούστου, στον ίδιο χώρο, θα επιχειρήσουμε να γεφυρώσουμε το τότε με το σήμερα: θα μιλήσουμε για την αναγκαιότητα ανασυγκρότησης του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα της χώρας και ειδικότερα της περιοχής μας. Ειδικοί εισηγητές θα μιλήσουν για τον αγροτικό τομέα και τις επισιτιστικές δυνατότητες της χώρας, την ανάπτυξη της κτηνοτροφικής παραγωγής και τις δυνατότητες εναλλακτικών και βιολογικών μορφών καλλιεργειών.
Συναισθανόμαστε το μέγεθος του συγκεκριμένου θέματος και τις δυνατότητές μας. Γιατί μια στοιχειωδώς σοβαρή προσέγγισή του προϋποθέτει την εμπλοκή παραγωγικών φορέων του πρωτογενούς τομέα, εξειδικευμένων επιστημόνων και βέβαια συγκεκριμένες πολιτικές πρωτοβουλίες και μακροχρόνιους σχεδιασμούς. Εν τούτοις, πρόθεσή μας είναι να ωθήσουμε, με τη μικρή μας επιρροή, σε μια αναγκαία συζήτηση που δυστυχώς δεν φαίνεται να απασχολεί σοβαρά το κοντόθωρο και άτολμο πολιτικό προσωπικό της χώρας….
* Ο Κώστας Ζαχάρος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Τα διδακτικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι εστιασμένα σε θέματα μαθηματικής εκπαίδευσης. ΠΗΓΗ: http://www.biblionet.gr/author/66574/%CE%9A%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82_%CE%96%CE%B1%CF%87%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%82
