Το μεγάλο «κόλπο» με τα υψηλά τεκμήρια

Του Σπύρου Δημητρέλη*

Το μεγάλο «κόλπο» για να συνεχίσει να υπερφορολογεί με πλασματικά εισοδήματα τους φορολογουμένους κάνει η κυβέρνηση. Μπορεί το κείμενο της αναθεώρησης του Μνημονίου στο πλαίσιο της γ’ αξιολόγησης να προβλέπει συνολική επανεξέταση του συστήματος των τεκμηρίων, ωστόσο, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να κρατούν πολύ μικρό καλάθι προσδοκιών. Τα τεκμήρια, αυτή η έμμεση και άδικη σε πολλές περιπτώσεις μορφή φορολόγησης για πλασματικά εισοδήματα θα εξακολουθήσει να υπάρχει για αρκετά ακόμη χρόνια προκαλώντας στρεβλώσεις στο φορολογικό σύστημα και την αγορά. Και τούτο διότι η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες του «Κεφαλαίου» είναι αποφασισμένη να αποκρούσει τις όποιες πιέσεις των «θεσμών»για κατάργηση των τεκμηρίων.

Οι πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών αναφέρουν ότι η διατύπωση για επαναξιολόγηση των τεκμηρίων έως τον Μάιο του 2018 μπήκε στο κείμενο της συμφωνίας την τελευταία στιγμή, κατ’ απαίτηση των «θεσμών». Χωρίς να έχουν ακόμη ανοίξει τα χαρτιά τους για το τι θέλουν να γίνει με τα τεκμήρια, από το ΥΠΟΙΚ βάζουν πάγο στις όποιες προσδοκίες για μειώσεις ή και κατάργηση τους σημειώνοντας ότι «φέρνουν ζεστό χρήμα» στα κρατικά ταμεία.

Αρμόδιες πηγές σημειώνουν ότι απαιτείται μεγάλη προσοχή στο χειρισμό του ζητήματος, καθώς τα τεκμήρια λειτουργούν αποτελεσματικά και φέρνουν στα κρατικά ταμεία ετησίως το ποσό των τουλάχιστον 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Παίζουν, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, πολύ σημαντικό ρόλο στην αύξηση του δηλούμενου εισοδήματος κυρίως στις τάξεις των αυτοαπασχολουμένων, όπου η φοροδιαφυγή ευδοκιμεί, ενώ αποτελεί για πολλούς επαγγελματίες και τη βάση για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών του νέου ασφαλιστικού συστήματος.

Ωστόσο, από την επαναξιολόγηση δεν αποκλείουν οι ίδιες πηγές να υπάρξουν κάποιες μικροπαρεμβάσεις διορθωτικού χαρακτήρα σε τεκμήρια που ούτως ή άλλως δεν πιάνουν πλέον κανέναν. Στο πλαίσιο αυτό στο τραπέζι αναμένεται να πέσουν προτάσεις για:

-Χαμήλωμα του τεκμηρίου διαβίωσης για τα οχήματα μεγάλου κυβισμού, όπως, για παράδειγμα, πάνω από 3.000 κυβικά εκατοστά. Με τα σημερινά δεδομένα των εισοδημάτων και της αγοράς το συγκεκριμένο τεκμήριο εφαρμόζεται στην πράξη σε ελάχιστους φορολογουμένους και, όπως λένε στο ΥΠΟΙΚ, ουσιαστικά φρενάρει την κατανάλωση σε αυτό το πεδίο της αγοράς αυτοκινήτου. Μια πιθανή μείωση του τεκμηρίου από ένα όριο κυβικών και πάνω θα μπορούσε να φέρει και έσοδα στα κρατικά ταμεία αλλά και να δώσει κίνηση στο «υψηλό» τμήμα της αγοράς αυτοκινήτου, το οποίο είναι σήμερα κλινικά νεκρό. Για παράδειγμα, σήμερα η κατοχή ενός Ι.Χ. ηλικίας 5 ετών και 4.000 κυβικών εκατοστών συνεπάγεται ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης 29.800 ευρώ. Σχεδόν κανείς φορολογούμενος δεν έχει πλέον ως φυσικό πρόσωπο στην κατοχή του τέτοιο όχημα, αφού το τεκμήριο και ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης που το συνοδεύει είναι εξοντωτικός.

-Τη μείωση του τεκμηρίου διαβίωσης για τις κατοικίες πολύ μεγάλης επιφάνειας. Και σε αυτή την περίπτωση ισχύει ό,τι και στην περίπτωση των Ι.Χ. μεγάλου κυβισμού. Το τεκμήριο είναι πολύ υψηλό και ουσιαστικά ελάχιστοι φορολογούμενοι πιάνονται σε αυτό. Για παράδειγμα, σε μια κατοικία 200 τετραγωνικών το ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης είναι 14.600 ευρώ.

Μια οριζόντια μείωση των τεκμηρίων, όπως λένε στο ΥΠΟΙΚ, θα ήταν θετική από την άποψη της μείωσης της φορολόγησης για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ωστόσο τονίζουν ότι θα άνοιγε «τρύπα» στα κρατικά έσοδα και στην επίτευξη του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα, η οποία θα έπρεπε να καλυφθεί με τη λήψη άλλων μέτρων.

Ποια είναι σήμερα τα τεκμήρια

Α) Διαβίωσης

1) Ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης η οποία ανέρχεται σε 3.000 ευρώ για κάθε άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο φορολογούμενο και σε 5.000 ευρώ για τους έγγαμους συζύγους

2) Ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριες και δευτερεύουσες κατοικίες. Το τεκμήριο διαβίωσης ή η «αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» για κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της, ως ακολούθως:

– μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.

– από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.

– από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.

– από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.

– από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.

3) Τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ.

Το τεκμήριο διαβίωσης ορίζεται ως εξής:

– Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε., σε 4.000 ευρώ.

– Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

– Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

– Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

Τα παραπάνω ισχύουν και για αυτοκίνητα μικτής χρήσης καθώς και για αυτοκίνητα τύπου jeep. Τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.

4) Τα δίδακτρα που καταβλήθηκαν ετησίως σε ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.

5) Τα ποσά μισθοδοσίας που καταβάλλονται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.

6) Τα σκάφη αναψυχής.

7) Τα ανεμόπτερα, τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα.

8) Οι πισίνες. Για τις εξωτερικές δεξαμενές κολύμβησης το τεκμήριο ορίζεται, κλιμακωτά, σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα και σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων.

-Τα ανωτέρω ισχύουν και όταν η δεξαμενή είναι συναρμολογούμενη.

-Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα παραπάνω ποσά αυτής της περίπτωσης διπλασιάζονται.

-Προκειμένου για κοινόχρηστες πισίνες που βρίσκονται σε συγκροτήματα πολυκατοικιών, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες των ακινήτων με βάση τα χιλιοστά κάθε διαμερίσματος στο οικόπεδο.

Β. Απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

9) Θεωρούνται οι δαπάνες του φορολογουμένου για:

-την αποπεράτωση οικοδομών,

-την απόκτηση (αγορά κ.λπ.) ακινήτων, μετοχών, αμοιβαίων κεφαλαίων, ομολόγων, εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, αυτοκινήτων, δικύκλων, τρικύκλων, σκαφών ή πλοίων αναψυχής,

-την αγορά κινητών αντικειμένων καθαρής αξίας άνω των 8.130 ευρώ ή 10.000 ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ (έργων τέχνης, κοσμημάτων, επίπλων κ.λπ.),

-την αγορά ή τη σύσταση επιχειρήσεων,

-τη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο εταιρειών,

– τη χορήγηση δανείων,

-δωρεές χρηματικών ποσών.

ΠΗΓΗ: Αναδημοσίευση από το «Κεφάλαιο> που κυκλοφορεί. Το είδα: 17-12-2017, http://www.capital.gr/tax/3261622/to-megalo-kolpo-me-ta-upsila-tekmiria

* Ο Σπύρος Δημητρέλλης είναι οικονομικός συντάκτης,  https://www.facebook.com/spiros.dimitrelis.