Μοντέλο ανάπτυξης και δημογραφικό

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

Άποψη

Μία χώρα πρέπει να γνωρίζει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα, καθώς επίσης το πλέον ορθολογικό μοντέλο ανάπτυξης της –όπου, όσον αφορά την Ελλάδα, είναι τo εξής:

(α) ο ποιοτικός τουρισμός –δηλαδή ο λιγότερος και ακριβότερος, ανάλογος με τις εκάστοτε υποδομές της,

(β) η υψηλών προδιαγραφών γεωργία –επομένως εκείνα τα προϊόντα που ευδοκιμούν καλύτερα στην ελληνική γη, συγκριτικά με τις άλλες χώρες, με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία,

(γ) οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας –αιολικά πάρκα, ηλιακή ενέργεια, υδροηλεκτρικά εργοστάσια, καθώς επίσης

(δ) οι μεταφορές και κυρίως η ναυτιλία, στην οποία κατέχουμε την 1η θέση παγκοσμίως –σε συνδυασμό με τις συμπληρωματικές επιχειρήσεις όπως οι κατασκευές, το λογισμικό, η βιομηχανία λιπασμάτων, τα λιμάνια, τα ναυπηγεία κοκ.

Στα πλαίσια αυτά, όλα εκείνα τα εγχειρήματα που μπορούν ενδεχομένως να προκαλέσουν «βλάβες» στο μοντέλο ανάπτυξης της χώρας μας, όπως η εξόρυξη πετρελαίου σε τουριστικές περιοχές ή τα μεταλλεία χρυσού που δεν εξασφαλίζουν το περιβάλλον, δεν πρέπει να προωθούνται –οπότε η μοναδική ίσως σωστή ενέργεια της κυβέρνησης ήταν το «στα τσακίδια» για την Eldorado, το οποίο όμως ως συνήθως δεν σεβάσθηκε τελικά, σκύβοντας ξανά το κεφάλι.

Περαιτέρω, το μοντέλο αυτό δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί σήμερα στην Ελλάδα, αφενός μεν επειδή καμία κυβέρνηση της δεν είχε και δεν έχει σχέδιο, αφετέρου λόγω της υπερχρέωσης της – την οποία εκμεταλλεύεται η Γερμανία, για να μετατρέψει τη χώρα μας σε προτεκτοράτο, καθώς επίσης τους Έλληνες σε πάμφθηνους σκλάβους χρέους.

Για να ξεφύγει τώρα η Ελλάδα από το σπιράλ του θανάτου και από τα νύχια της Γερμανίας, καθώς επίσης για να εφαρμόσει ένα πραγματικά αποτελεσματικό μοντέλο ανάπτυξης, δεν υπάρχει άλλος τρόπος από τη στάση πληρωμών –έτσι ώστε να διαπραγματευθεί τη διαγραφή ενός μεγάλου μέρους του δημοσίου χρέους της. Το αμέσως επόμενο βήμα θα ήταν μία αντίστοιχη διαγραφή του ιδιωτικού χρέους –για να αποκατασταθεί η πιστοληπτική ικανότητα και των δύο τομέων, η άνοδος της ζήτησης, ο δανεισμός με στόχο τις επενδύσεις κοκ.

Εν προκειμένω δεν αναφέρουμε κάτι πρωτοφανές ή/και παράδοξο, αφού η χρεοκοπία είναι ένα από τα βασικά εργαλεία του καπιταλισμού –ενώ όταν δεν χρησιμοποιείται, τότε το σύστημα γεμίζει από καταστροφικές φούσκες, καθώς επίσης από επιχειρήσεις, από τράπεζες ή από κράτη «ζόμπι» (όπως συμβαίνει σήμερα σε πολλά κράτη, μέσω των πακέτων ποσοτικής διευκόλυνσης), με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αναπτυχθεί.

Πρόκειται φυσικά για μία εξαιρετικά επώδυνη διαδικασία, αλλά δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική δυνατότητα, επειδή διαφορετικά δεν καταπολεμούνται εκείνες οι βασικές αιτίες, οι οποίες προκάλεσαν την πτώχευση –στην Ελλάδα κυρίως η πολιτική ανικανότητα, η διαφθορά και η διαπλοκή, ο μη αποτελεσματικός μηχανισμός του δημοσίου, η πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και των δύο τομέων, τα τεράστια ελλείμματα παιδείας, οι σπατάλες κοκ.

Για παράδειγμα η παραγωγικότητα των Ολλανδών (=ΑΕΠ δια σύνολο εργαζομένων) είναι στα 92.736 $ ετησίως, ενώ των Ελλήνων στα 54.039 $ – με τη διαφορά ανταγωνιστικότητας να φαίνεται από τις εξαγωγές, όπου της μεν Ελλάδας είναι μόλις 21,9 δις $ ενώ της Ολλανδίας 480,1 δις $, όταν το εργατικό δυναμικό της δεν είναι καν διπλάσιο(8.316.000 εργαζόμενοι Ολλανδοί έναντι 3.590.000 Ελλήνων, αφαιρουμένων πάντοτε των ανέργων). Επομένως είναι αδύνατον ποτέ να την ανταγωνιστούμε, εάν δεν εφαρμόσουμε ένα καινούργιο, αποτελεσματικότερο μοντέλο.

Εκτός αυτού, εάν δεν προβεί η Ελλάδα στις παραπάνω ενέργειες, τότε δεν θα μπορέσει να επιλύσει ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα της: το δημογραφικό, το οποίο επηρεάζει επί πλέον τις δυνατότητες ανάπτυξης της (ΑΕΠ). Ειδικότερα, λόγο της κρίσης χρέους, η υπογεννητικότητα έχει εξελιχθεί σε μία επικίνδυνη μάστιγα –ενώ, σε συνδυασμό με τη μαζική μετανάστευση των νέων, δεν θα έχει μόνο ως αποτέλεσμα τη μεγάλη συρρίκνωση του πληθυσμού της αλλά, επίσης, την κλιμακούμενη γήρανση του. Με απλά λόγια, σε μερικά χρόνια οι Έλληνες που θα διαμένουν στη χώρα θα είναι κυρίως οι ηλικιωμένοι –οι οποίοι θα είναι επί πλέον λιγότεροι.

Το πιθανότατο αυτό ενδεχόμενο δεν θα έχει τρομακτικές συνέπειες μόνο για το ασφαλιστικό αλλά, επίσης, για το ΑΕΠ, άρα για τα έσοδα του δημοσίου κοκ. –αφού είναι σε άμεση σχέση με τον αριθμό των απασχολουμένων. Για παράδειγμα, 4.000.000 εργαζόμενοι με 50.000 € ετήσια παραγωγικότητα οδηγούν σε ένα ΑΕΠ 200 δις € –ενώ 5.000.000 (όσο περίπου το 2009) σε 250 δις € ή 3.000.000 σε 150 δις €. Στα 50 δις € διαφορά, τα έσοδα του δημοσίου είναι 15 δις € ενώ του ασφαλιστικού πάνω από 10 δις € –οπότε κατανοεί κανείς καλύτερα το θέμα.

Το πρόβλημα βέβαια της υπογεννητικότητας θα μπορούσε να επιλυθεί με το σταμάτημα της μετανάστευσης, κυρίως όμως με την προσέλκυση των Ελλήνων που διαμένουν στο εξωτερικό στη χώρα τους –κάτι που προϋποθέτει τη δημιουργία συνθηκών που θα τους επιτρέπουν να απασχοληθούν αποτελεσματικά, κερδίζοντας ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

Χωρίς όμως τη στάση πληρωμών, τη διαγραφή χρέους και την επανεκκίνηση της οικονομίας, σε εντελώς καινούργιες βάσεις, είναι αδύνατον –οπότε φαίνεται καθαρά το ακριβώς απαιτείται. Όλα τα υπόλοιπα απλά αποπροσανατολίζουν τους Έλληνες, έτσι ώστε να συνεχιστεί η σιωπή των αμνών που εξυπηρετεί τους επίδοξους νέους ιδιοκτήτες της χώρας – έως εκείνη τη στιγμή που αναγκαστικά θα ξυπνήσουν, έχοντας όμως χάσει τα πάντα μαζί με την πατρίδα τους και τα παιδιά τους.

* Ο Βασίλης Βιλιάρδος είναι Οικονομολόγος. E-mail: viliardos@analyst.gr. Ειδικότητα: Mάκρο-οικονομικά / Πολιτική Οικονομία.

ΠΗΓΗ: 22-09-2017, http://www.analyst.gr/2017/09/22/modelo-anaptixis-kai-dimografiko/