Η μεγάλη μορφή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου 

 

Του   Βασίλη Μακρή

 

 

Σε μιαν καθοριστική ιστορική περίοδο για το ελληνικό έθνος κατά την οποία οι βίαιοι εξισλαμισμοί, οι αποτρόπαιοι εξανδραποδισμοί ήταν στην ημερησία διάταξη, η καταλυτική παρουσία του μεγάλου αυτού Αγίου απέτρεψε τα χειρότερα, έθεσε τα πνευματικά αναχώματα που ανέσχεσαν την περαιτέρω κατάπτωση των υπόδουλων Ρωμιών.

Το έργο του, η παρουσία του, η διδασκαλία του, η ασκητική του αίγλη, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις της καλής αλλοίωσης των βαθέως κλονιζομένων χριστιανών της εποχής του, έτσι ώστε να μπορεί κανείς να πει  με βεβαιότητα ότι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης είναι ο επάξιος συνεχιστής του Πατροκοσμά. Ουσιαστικά τέθηκαν από αυτόν τον πρωτοπόρο Πατέρα της Εκκλησίας τα πνευματικά θεμέλια πάνω στα οποία στηρίχθηκε η εξεγερσιακή χειραφέτηση του ρωμαίικου. Γιατί χωρίς πνευματικές βάσεις ήταν αδύνατον να ορθωθεί η παραμικρή επαναστατική κίνηση των υπόδουλων Ελλήνων. Το «ταυτόν» των υπόδουλων ρωμιών έχει να κάνει καθαρά και ξάστερα με το ποιοι ήσαν, με το ποια ιδιοπροσωπία  θα συγκροτούσε το περιεχόμενο της παραπέρα ιστορικής παρουσίας τους, στις αρχές του ΙΘ αιώνα. Και όντως η συμβολή του Αγίου και των Κολυββάδων ήταν καθοριστική.

Εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα εκτυλίσσεται μια ιδιόρρυθμη και ύπουλη επίθεση κατά του Αγίου Νικοδήμου και πρωτοστάτης της ενορχηστρωμένης αυτής προσπάθειας δεν είναι άλλος από τον κ. Χρήστο Γιανναρά. Αξίζει όμως να δει  κανείς την μεθοδολογία του Χ. Γ. Χρησιμοποιεί, υποτίθεται, ορθόδοξα κριτήρια αξιολόγησης του έργου του Αγίου Νικόδημου, ενώ στην ουσία υιοθετεί έναν σχολαστικό λίβελο με βαριές και αθεμελίωτες κατηγορίες που θέτουν όλο το Αγιονικoδημικό corpus στην «αίρεση». Όλα αυτά δεν τα λέω εγώ από το κεφάλι μου και για τον λόγο αυτόν παραπέμπω κάθε καλοπροαίρετο σύντροφο, αδελφό και φίλο να προστρέξει στο βιβλίο του κ. Χρήστου Γιανναρά  «Ορθοδοξία και Δύση στη νεώτερη Ελλάδα». (Εκδόσεις Δόμος). 

Υπάρχει όμως ένα πολύ σοβαρό θέμα με την εν γένει παρουσία του Χ. Γ. στα δημόσια πνευματικά πράγματα. Ο εν λόγω θεολόγος-«φιλόσοφος» προσάπτει στον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη ότι βάζει επείσακτα στοιχεία παπικής θεολογίας στο έργο του, τον κατηγορεί ότι μεταλλάσει το έργο του ρωμαιοκαθολικού  μοναχού Θωμά Κεμπησίου «Χριστού μίμησις» και αυτούσιο το επανεισάγει στο γνωστό σύγγραμμά του «Αόρατος πόλεμος». Επίσης προσάπτει στον Άγιο ότι γίνεται εισηγητής της θεολογούμενης θέσεως «περί ικανοποιήσεως της Θείας Δικαιοσύνης», χωρίς να μπει καν στον κόπο να μελετήσει τι ακριβώς εννοεί ο Ναξιώτης Πατέρας της Εκκλησίας, όταν μιλάει για αυτό. Είναι σίγουρο ότι ο Χ.Γ. ουδόλως έχει μελετήσει το σύνολο των έργων του   Αγίου.

Σαλαμοποιεί κατά το δοκούν κάποια εδάφια από το «Εξομολογητάριον», δεν ανατρέχει στις επακόλουθες επεξηγηματικές τοποθετήσεις και με προκρούστειο «λογική» αποφαίνεται ως τελικός και καθοριστικός κριτής, ότι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τοποθετεί επείσακτες ρωμαιοκαθολικές βάσεις στην ορθόδοξη θεολογία. Αξίζει επίσης να δει κανείς τι λέει ο κ. Χ.Γ. για το «Πηδάλιον» που συνέταξε ο Άγιος. Λέει λοιπόν ο θεολογών  «φιλόσοφος» για το «Πηδάλιον» ότι αποτελεί «την απομίμηση του Παπικού Corpus Juris Canonici» και να σημειώσει ότι σε αυτά τα «ολισθήματα» οφείλεται  και το «δικανικό τελείως δυτικό πνεύμα που κυριαρχεί στο ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.

Είναι φανερό ότι ο κ. Χρήστος Γιανναράς κατακρεουργεί την ορθόδοξη θεολογία, κυριολεκτικά κατασκευάζει ικρία κακοδοξίας και παρά την καλλιέπεια που διακρίνει τον λόγο του σαν ωραιοποιούν κέλυφος, καταλήγει σε εκτρωματικά συμπεράσματα. Και αν σε τόσο μείζονος σημασίας θεολογικά ζητήματα πέφτει ΤΟΣΟ ΚΡΑΥΓΑΛΕΑ ΕΞΩ, φαντάζεται κανείς πόσο επιζήμιο είναι να ασπασθεί κανείς τις πρόσφατες τοποθετήσεις του στα δημόσια πολιτικά πράγματα. Θέλω πάντως να επισημάνω την καθοριστική κριτική που άσκησε στο έργο του Χ.Γ. «Ορθοδοξία και Δύση στη νεώτερη Ελλάδα» ο πατήρ Βασίλειος Βολουδάκης  με το καταπληκτικό έργο του «Ορθοδοξία και Χρήστος Γιανναράς» (Εκδόσεις Υπακοή 1993)