Ο καζινοκαπιταλισμός υπό το φως της λενινιστικής θεωρίας για τον ιμπεριαλισμό
Του Χρήστου Τσουκαλά *
Αλλά για τον αλλάξουμε πρέπει πρώτα να τον έχουμε αναλύσει σωστά. Άλλωστε «κριτήριο της θεωρίας είναι η πράξη»* 2 ΜΑΟ. Και ο νέος κόσμος δεν μπορεί να είναι ‘'κομμένος και ραμμένος'' στα μέτρα της θεωρίας, αντίθετα η θεωρία μας πρέπει, υπηρετώντας την αλλαγή, να εμβαθύνει και να εμπλουτίζεται. «Να ανακαλύπτουμε αλήθειες με την πράξη, και πάλι με την πράξη, να ελέγχουμε τις αλήθειες και να τις αναπτύσσουμε. Να περνούμε ενεργά από την αισθητηριακή γνώση στην έλλογη γνώση, κι ύστερα από την έλλογη γνώση στην ενεργό ηγεσία της επαναστατικής πράξης, στη μεταμόρφωση του υποκειμενικού και αντικειμενικού κόσμου. Η μορφή: πράξη, γνώση κι ύστερα πάλι πράξη και γνώση, είναι άπειρη στην κυκλική επανάληψή της. Άλλωστε το περιεχόμενο αυτών των κύκλων της πράξης και της γνώσης, ανυψώνεται κάθε φορά σε ανώτερο επίπεδο. Αυτή είναι στο σύνολό της η διαλεκτική ματεριαλιστική θεωρία της γνώσης, αυτή είναι η αντίληψη του διαλεκτικού ματεριαλισμού για την ενότητα της γνώσης και της δράσης.» Μάο Τσε Τουνγκ «Για την πράξη».
Τότε μόνο η θεωρία γίνεται δύναμη αλλαγής, επαναστατική δύναμη. Άλλωστε, σύμφωνα με τα λόγια του Λένιν: «χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατική πράξη».*3. Και ο Στάλιν εκφράστηκε με αξιοσημείωτο τρόπο σ' αυτό το θέμα: "Η θεωρία είναι άσκοπη όταν δεν συνδέεται με την επαναστατική πράξη, όπως ακριβώς και η πράξη τυφλώνεται, όταν ο δρόμος της δε φωτίζεται από την επαναστατική θεωρία".
Ο Λένιν ανήκει στους ελάχιστους εκείνους χαρισματικούς επαναστάτες στην παγκόσμια ιστορία που συνδυάζουν…… θεωρία και…. πράξη. Και διανοούμενος και επαναστάτης. Θεωρία και πράξη σε αρμονία, σε αλληλεπίδραση, σε αμφίδρομη διαλεκτική σχέση. Ως ενότητα και πάλη αντιθέτων. (βέβαια, ιστορικά, η εκάστοτε άρχουσα τάξη διαχώριζε τη σκέψη από την πράξη. Οι άρχοντες σκέπτονταν // οι υποτελείς δούλευαν, έτσι που έμοιαζε το ένα να αποκλείει το άλλο. Είχαμε λοιπόν στο ένα κοινωνικό άκρο την «καθαρή» σκέψη, την «καθαρή» τέχνη, την «καθαρή» επιστήμη, κλπ και στο άλλο τους ακάθαρτους, τους δούλους, τους δουλευτές, τους εργάτες τους χειρώνακτες. Προφανώς η φιλοσοφία του ιστορικού υλισμού εισάγει μια νέα και επαναστατική αντίληψη για τη σχέση σκέψης και πράξης, δουλευτών και εξουσίας.) Ο ίδιος υποστηρίζει: ‘‘Η πράξη είναι ανώτερη από τη γνώση (τη θεωρητική γνώση), γιατί όχι μόνο έχει το πλεονέκτημα του γενικού, μα και της άμεσης πραγματικότητας". Η προτεραιότητα της πράξης στη σχέση αυτή δεν ακυρώνει ούτε μειώνει στο ελάχιστο την αξία και την αναγκαιότητα της θεωρίας. Η θεωρία και η πράξη στον Λένιν αλληλοεπιβεβαιώνονται. Μέτρο της αξίας της Λενινιστικής θεωρίας είναι η κοσμοϊστορική σημασία της Οκτωβριανής επανάστασης. Άλλωστε στον Λένιν υπάρχει συνέπεια λόγων και πράξεων. Η θεωρία του υπηρετεί, φωτίζει, δείχνει το δρόμο στην επαναστατική πράξη και αυτή υπηρετεί το όραμα, τη θεωρητική, καταρχήν, κατασκευή του σοσιαλιστικού κόσμου.
Όμως μετά την κατάρρευση των πρώην σοσιαλιστικών χωρών και την καπιταλιστική παλινόρθωσή τους, η πραγματικότητα φάνηκε να αναιρεί την πράξη της επανάστασης και αυτή η αναίρεση συμπαρέσυρε στην ανυποληψία και τη θεωρία του Λένιν. Συμπέρασμα αυθαίρετο, αντιεπιστημονικό και προκλητικά βολικό για τον ιμπεριαλισμό και την αστική τάξη. Γιατί ποια άλλη θεωρία και ιδεολογία πέραν του Μαρξισμού-Λενινισμού μπόρεσε να αποτελέσει όπλο ανατροπής του καπιταλισμού; Ποια άλλη επανάσταση πέραν της Οκτωβριανής και της Κινέζικης με τον Μάο μπόρεσε να τον ανατρέψει, έστω και μόνο για μερικές δεκαετίες, και να αφαιρέσει από τον έλεγχό του το 1/3 του πλανήτη;
Μολονότι θεωρία και πράξη συνδέονται, εντούτοις υπάρχει σχετική αυτονομία. Η πράξη είναι μοναδική ιστορικά, στιγμιαία, ενώ η θεωρία που απομένει, αποκτά διαχρονική αξία. Στο βαθμό βέβαια που πληροί τις προϋποθέσεις των επιστημονικών αφαιρέσεων και έχοντας δοκιμαστεί με επιτυχία. Όπως επίσης ο ίδιος παρατηρεί: "Η αφαίρεση της ύλης, του νόμου της φύσης, η αφαίρεση της αξίας κτλ, με μια λέξη, όλες οι επιστημονικές αφαιρέσεις (οι σωστές, οι σοβαρές και όχι οι ανόητες), αντικαθρεφτίζουν τη φύση με βαθύτερο, αληθινότερο και πληρέστερο τρόπο". Οι επιστημονικές αφαιρέσεις έχουν το μειονέκτημα του μερικού και την ιδιότητα της διαχρονικής ισχύος.
Σωστό, δίκαιο και χρήσιμο είναι λοιπόν να σταθούμε απέναντι στη θεωρία του Λένιν για τον "Ιμπεριαλισμό" όπως ταιριάζει σε μια επιστημονική και ταυτόχρονα επαναστατική θεωρία. Να μελετήσουμε τους νόμους και τους κανόνες εξέλιξης της καπιταλιστικής κοινωνίας που ανακάλυψε και απέδειξε καθώς και τη μεθοδολογία που ακολουθεί στην ανάλυση του κόσμου μας. Γιατί μένει σε εμάς να δούμε: ποιοι από τους κανόνες που διατύπωσε επαληθεύτηκαν, αφού άντεξαν στο χρόνο, και ποιοι διαψεύστηκαν από τη ζωή, καθώς έχουμε το προνόμιο να εξετάζουμε τη θεωρία του έναν σχεδόν αιώνα μετά.
1. Ο κανόνας που εύκολα διαπιστώνεται η ισχύς του είναι ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΜΕΤΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, «της ανισομετρίας». Ποικιλία και συμμετρία κυριαρχούν στη ζωή των κοινωνιών και στην εποχή της παγκόσμιας επικράτησης του καπιταλισμού (της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης). Και με ιδιαίτερη ένταση μάλιστα.
«Παραβάλετε αυτή την πραγματικότητα- την τεράστια ποικιλομορφία των οικονομικών και πολιτικών συνθηκών, τη άκρα δυσαναλογία στην ταχύτητα ανάπτυξης των διαφόρων χωρών κτλ, τη λυσσασμένη πάλη ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κράτη- με το ανόητο παραμυθάκι του Κάουτσκι για τον «ειρηνικό» υπερ-ιμπεριαλισμό.» Σελ 95". Υποστηρίζει ακόμα «..στις συνθήκες του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρχει ισόμετρη ανάπτυξη των χωριστών επιχειρήσεων, τραστ, κλάδων της βιομηχανίας και χωρών». Σελ.118.
Την ασυμμετρία αυτή τη ζούμε παντού σχεδόν γύρω μας. Η πρόσφατη κρίση του καπιταλισμού (2008-2009) είναι παγκόσμια, ως γενικός μέσος όρος, ως γενική τάση, ως μείωση του παγκόσμιου εμπορίου, των χρηματιστηριακών δεικτών, των πετρελαϊκών τιμών, ως υποχώρηση του δείκτη αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ, ως αύξηση της ανεργίας, της υποαπασχόλησης, της φτώχειας, της πείνας, του κοινωνικού αποκλεισμού κλπ. Η κρίση όμως εκτός από πλανητική, συστημική, δομική είναι και ασύμμετρη. Έτσι υπάρχουν οι αδύναμοι κρίκοι που απειλούνται με κατάρρευση (Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία κλπ) και περιοχές που ανακάμπτουν ταχύτατα και ισχυροποιούνται (BRIC- Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ινδονησία και άλλες). Επιπλέον αδιαμφισβήτητη απόδειξη της ασυμμετρίας προκύπτει από την εξέταση μακροπεριόδων. Στη Βόρεια Αμερική, στις ακτές του Ατλαντικού, στα 1775 υπήρχαν μόνο 13 μικρές αποικίες της Μεγάλης Βρετανίας. Στα 1992, το κράτος το οποίο ίδρυσαν εκεί οι άποικοι, είχε εξελιχθεί στην μοναδική υπερδύναμη του πλανήτη. Στα 1940 μεγάλο μέρος της Κίνας στέναζε από την κατοχή των Γιαπωνέζικων στρατευμάτων, σ' άλλα διεξαγόταν εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας και η υπόλοιπη σπαρασσόταν από ταξικές εμφύλιες συγκρούσεις. Το 2010 είναι ανερχόμενη ιμπεριαλιστική δύναμη.
2. ΤΟ ΣΑΠΙΣΜΑ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ. Ο Λένιν δεν δικαιώνεται μόνο στο ασύμμετρο της ανάπτυξης και στην εξ αυτής ανατροπή των ισορροπιών αλλά και στο ποιες περιοχές θα παρακμάσουν και ποιες θα ισχυροποιηθούν. «Πιο γρήγορα απ' όλα αναπτύσσεται ο καπιταλισμός στις αποικίες και τις υπερπόντιες χώρες. Ανάμεσα σ'αυτές εμφανίζονται νέες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (Ιαπωνία).» Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε ούτε κεραία. Τα ίδια ακριβώς εκτυλίσσονται έναν αιώνα μετά, αρκεί μόνο να κατατάξουμε την Ιαπωνία στις παρηκμασμένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και στη θέση της να βάλουμε την Κίνα και πιθανότατα την Ινδία σε λίγα χρόνια.
«……Αυτή όμως η ανάπτυξη όχι μόνο γίνεται πιο ανισόμετρα, αλλά η ανισομετρία εκδηλώνεται επίσης ειδικά στο σάπισμα των χωρών που είναι πιο ισχυρές σε κεφάλαια (Αγγλία).» Έναν αιώνα μετά η Αγγλία συνεχίζει να σαπίζει και μαζί και όλη η γριά Ευρώπη. Προφανώς τα αίτια του σαπίσματος δεν είναι φυλετικά ή κλιματικά, αντίθετα οφείλονται στην εξέλιξη της καπιταλιστικής δομής. «..κάθε μονοπώλιο, γεννάει αναπόφευκτα την τάση προς τη στασιμότητα και το σάπισμα». Και δεδομένου ότι «… Ο ιμπεριαλισμός είναι το μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού». Είναι ακριβώς η μονοπωλιακή κυριαρχία και συγκρότηση που οδηγεί τον ιμπεριαλισμό στο σάπισμα. Όμως προσοχή ούτε η ζωή ούτε η ανάλυση του Λένιν ασφαλώς είναι γραμμική « Θα ήταν λάθος να νομίζει κανείς ότι αυτή η τάση προς το σάπισμα αποκλείει τη γρήγορη ανάπτυξη του καπιταλισμού. Όχι. Διάφοροι κλάδοι της βιομηχανίας, διάφορα στρώματα της αστικής τάξης, διάφορες χώρες εκδηλώνουν την εποχή του ιμπεριαλισμού με μεγαλύτερη ή μικρότερη δύναμη πότε τη μια και πότε την άλλη απ'αυτές τις τάσεις. Σαν σύνολο ο καπιταλισμός αναπτύσσεται ασύγκριτα πιο γρήγορα από προηγούμενα, ..». η παρακμή της Δύσης δεν εμποδίζει την εκρηκτική ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Κίνα, την Ινδία και σε κάποια χρόνια ίσως το μέλλον του καπιταλισμού να βρίσκεται στην Αφρική! (αν βέβαια έχει επιβιώσει ως τότε ο καπιταλισμός). Υπάρχουν ταυτόχρονα και διαλεκτικά: σάπισμα, γρήγορη ανάπτυξη και ανατροπή ισορροπιών.
3. α. ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ, ανταγωνισμός. Εδράζεται στην αφετηρία του καπιταλισμού: τον ατομικισμό και την ατομική ιδιοκτησία, μια από τις θεμελιώδεις αρχές του καπιταλισμού! «..τα μονοπώλια, ξεπηδώντας από τον ελεύθερο συναγωνισμό, δεν τον καταργούν, μα υπάρχουν πάνω σ' αυτόν και δίπλα σ' αυτόν, γεννώντας μια σειρά από εξαιρετικά οξείες και βίαιες αντιθέσεις, προστριβές, συγκρούσεις…» Σελ.87.
Το μονοπώλιο είναι το αντίθετο του ανταγωνισμού, η άρνησή του. Είναι η συνεργασία του κεφαλαίου, η ένωση των καπιταλιστών, η σχεδιασμένη παραγωγή. Ο καπιταλισμός όμως δεν μπορεί να απαλλαγεί από την ατομικιστική του αφετηρία, έτσι ο ανταγωνισμός συνεχίζει να υπάρχει, να δρα, να λειτουργεί, να αγριεύει εντός των μονοπωλίων, ανάμεσα στα μονοπώλια του ίδιου κλάδου, ανάμεσα στα μονοπώλια διαφορετικών κλάδων της παραγωγής, ανάμεσα στους διαφορετικούς τομείς της οικονομίας, ανάμεσα στις διάφορες μορφές του κεφαλαίου, ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη, ακόμα και όταν αυτά συμμαχούν ή σχηματίζουν καπιταλιστικές- μονοπωλιακές-ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Έτσι το κεφάλαιο συνεργάζεται ανταγωνιζόμενο και ανταγωνίζεται συναλλασσόμενο. Η συνεργασία ακολουθεί την πάλη και πάλι η σύγκρουση διαδέχεται τη συμφωνία που σπάει.
Αυτό που σαν κόκκινη κλωστή διατρέχει τις σχέσεις των καπιταλιστών (και όταν ενώνονται και όταν χωρίζουν) όπως και των καπιταλιστικών κρατών και στην ειρήνη και στον πόλεμο είναι η σύγκρουση. Κατά τη γνωστή φράση του Κλαούζεβιτς που δέχεται και ο Λένιν «ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα». «..η ειρήνη που τερματίζει τον κάθε πόλεμο μπορεί να είναι μόνο μια καταγραφή των πραγματικών μετατοπίσεων ισχύος οι οποίες επιτελέστηκαν στην πορεία και στην απόληξη του πολέμου. Επομένως ένας ιμπεριαλιστικός πόλεμος μπορεί να οδηγήσει μόνο σε μια ιμπεριαλιστική ειρήνη, η ειρήνη μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών μπορεί να θεωρηθεί μονάχα ως ανακωχή, ως διακοπή, ως προετοιμασία νέας σφαγής των λαών» (Παναγιώτης Κονδύλης-θεωρία του πολέμου σελ.279). Ο ανταγωνισμός επειδή βρίσκεται στις θεμελιώδεις αρχές, μαζί με άλλες, του καπιταλισμού, είναι όρος ύπαρξης του κεφαλαίου. Κεφάλαιο χωρίς ανταγωνισμό δεν υπάρχει.
«Ένα, μοναδικό κεφάλαιο, ολοκληρωτικό, που αυτοσχεδιάζει δεσποτικά χωρίς ανταγωνισμό δεν υπάρχει, πιο σωστά είναι μια ανύπαρκτη αφαίρεση. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο ιμπεριαλισμός υπάρχει μόνο μέσα από τον ανταγωνισμό διαφόρων ιμπεριαλιστών σε αμοιβαία πάλη.» Costanzo Preve.
Μάλιστα ο Λένιν παρατηρεί: «όσο υψηλότερη είναι η ανάπτυξη του καπιταλισμού, όσο εντονότερα γίνεται αισθητή η έλλειψη πρώτων υλών, όσο πιο οξύς είναι ο συναγωνισμός και το κυνήγι για πηγές πρώτων υλών σ'όλο τον κόσμο, τόσο πιο απεγνωσμένος είναι ο αγώνας για την απόκτηση αποικιών».
3.β ΜΟΡΦΕΣ σύγκρουσης: «…γιατί η μορφή της πάλης μπορεί να αλλάζει και αλλάζει συνεχώς από διάφορες, περιορισμένες και προσωρινές αιτίες, η ο υ σ ί α όμως του αγώνα, το ταξικό του περιεχόμενο δεν μπορεί να αλλάξει καθόλου, όσο θα υπάρχουν τάξεις. Η αστική τάξη έχει συμφέρον να κρύβει το π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο της σύγχρονης οικονομικής πάλης ( το μοίρασμα του κόσμου). Οι κεφαλαιοκράτες μοιράζουν τον κόσμο όχι από κάποια ιδιαίτερη κακία τους, μα γιατί ο βαθμός συγκέντρωσης που έφτασαν τους αναγκάζει να πάρουν αυτό το δρόμο για να βγάζουν κέρδος.» Είναι απλοϊκό, είναι σφάλμα να ταυτίζουμε τη σύγκρουση με τη βία. Στην ειρήνη των ιμπεριαλιστών συνεχίζεται η πολιτική του ανταγωνισμού, των άνισων συναλλαγών, των επενδύσεων, των κερδών, της απάτης, του τζόγου δισεκατομμυρίων, της καθυπόταξης των μισθωτών σκλάβων, των επιθετικών εξαγορών, της βιομηχανικής κατασκοπίας, της εξαγοράς (λαδώματος) των κρατικών υπαλλήλων, των υπουργών, ολόκληρων των κυβερνήσεων. Συνεχίζεται ο πόλεμος νομισματικών ισοτιμιών, των επιτοκίων, των πανωτοκιών (spreads), των cds, οι ατέρμονες διαπραγματεύσεις στον ΠΟΕ, οι εμπορικοί αποκλεισμοί, οι αποκλεισμοί από την υψηλή τεχνολογία κλπ. Σε αυτή την ανελέητη πάλη ακόμα και οικονομικοί κολοσσοί (όπως το 2008 η Lehman Brothers) καταρρέουν και πολλά δισεκατομμύρια εξαϋλώνονται, χώρες ολόκληρες χρεοκοπούν (πχ Αργεντινή το 2001, ) χωρίς τη χρήση πυροβόλων ή και στρατού γενικότερα. Η ουσία της ταξικής πολιτικής, της εκμετάλλευσης, παραμένει. Αντίθετα οι τρόποι, οι μέθοδοι, οι μορφές της υποταγής και του ανταγωνισμού διαφοροποιούνται. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία μορφών,
όμως κάτω από ΟΛΕΣ τις μορφές η ουσία, το περιεχόμενο είναι κοινό. Είναι η ταξική πολιτική της σύγκρουσης και του ανταγωνισμού, της όξυνσης των αντιφάσεων του καπιταλισμού, της ίδιας του της βαρβαρότητας.
«..Για να καταλάβουμε αυτό που γίνεται, πρέπει να ξέρουμε ποια προβλήματα λύνονται με τις αλλαγές στο συσχετισμό των δυνάμεων, ενώ το ζήτημα, αν αυτές οι αλλαγές είναι ‘'καθαρά'' οικονομικές ή εξω-οικονομικές (λ.χ πολεμικές) είναι δευτερεύον ζήτημα και δεν μπορεί να αλλάξει καθόλου τις βασικές απόψεις για την νεότατη εποχή του καπιταλισμού…» σελ.74
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ, η Ιαπωνία κλπ, απαλλάχτηκαν από την άλλη υπερδύναμη (ΕΣΣΔ) και τους συμμάχους της (Σύμφωνο της Βαρσοβίας) χωρίς να διεξάγουν πόλεμο με πυραύλους και στρατιωτικές μεραρχίες. Ο «Ψυχρός Πόλεμος», όπως ονομάστηκε η σύγκρουσή τους, ήταν «πόλεμος» χωρίς τη χρήση στρατιωτικής βίας άμεσα από τον έναν εναντίον του άλλου, αλλά βέβαια δεν ήταν λιγότερο δαπανηρός και καταστροφικός για τους ηττημένους. Οι ιμπεριαλιστές διαλέγουν την εκάστοτε προσφορότερη και αποτελεσματικότερη μορφή σύγκρουσης, χωρίς να αποκλείουν καμιά ούτε βέβαια τον κανονικό πόλεμο, πράγμα βέβαια που εξαρτάται από το πώς έχουν διαμορφωθεί οι γενικότερες συνθήκες και καταστάσεις. Το σημαντικό είναι η αλλαγή του συσχετισμού δύναμης η οποία οδηγεί στο ξαναμοίρασμα του κόσμου, στην ‘'αναδιανομή'' των ρόλων, στον επανακαθορισμό των σχέσεων.
«Το χρηματιστικό κεφάλαιο είναι μια τόσο μεγάλη, μπορούμε να πούμε, αποφασιστική δύναμη σ' όλες τις διεθνείς σχέσεις, που είναι σε θέση να υποτάξει, και υποτάσσει πραγματικά, ακόμη και τα κράτη που απολαμβάνουν την πιο πλέρια πολιτική ανεξαρτησία….». Η οικονομία χρησιμοποιείται από τον καπιταλισμό ως ισχυρότατο και καταστροφικότατο όπλο. Τόσο ισχυρό που χώρες και κράτη υποτάσσονται στους ιμπεριαλιστές και χάνουν την ανεξαρτησία τους. Η Ελλάδα το 2010 χωρίς να πολεμήσει έχασε το νόμισμά της, της υπαγορεύουν τι θα κάνει με το συνταξιοδοτικό, το ΦΠΑ, τους φόρους, τις πανεπιστημιακές σχολές, την παιδεία, την υγεία κλπ. Σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού της «..Είμαστε υπό κηδεμονία… η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σήμερα σε επιτήρηση… μειώθηκε η εθνική μας κυριαρχία..»1
«Όταν υποκαθιστά κανείς το ζήτημα του περιεχομένου της πάλης και των συμφωνιών ανάμεσα στις ενώσεις των κεφαλαιοκρατών με το ζήτημα της μορφής της πάλης και των συμφωνιών (σήμερα ειρηνική, αύριο όχι ειρηνική, μεθαύριο πάλι όχι ειρηνική) σημαίνει ότι ξεπέφτει στο ρόλο του σοφιστή.»
Σελ.74 Είναι βέβαια σοφιστεία, απάτη, να ισχυρίζεται κανείς ότι επειδή δεν ηχούν τα κανόνια και οι πύραυλοι, οι ιμπεριαλιστές και τα καπιταλιστικά κράτη έπαψαν να αγωνίζονται για τη δικιά τους ισχυροποίηση και την αποδυνάμωση των άλλων, ότι τάχα κατελήφθησαν από πνεύμα αλτρουισμού.!
Κι όμως αυτήν ακριβώς την απάτη χρησιμοποίησαν για να δέσουν με χίλια σκοινιά τους λαούς και να τους παραδώσουν αμαχητί στην ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση. . Γιατί τι τάχα είναι «Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ» σε συνθήκες κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου;
1) Ομιλία Πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου στη Συνεδρίαση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ) Δωδεκανήσου: 23-04-2010
Είμαστε υπό επιτήρηση. Είμαστε υπό κηδεμονία, για να το πούμε ακόμα πιο βαριά, για να είμαστε ειλικρινείς. Και θέλουμε βεβαίως, πολύ γρήγορα, με τις αποφάσεις μας, με το έργο μας, με τις αλλαγές που θα κάνουμε, να ξαναπάρουμε τις δικές μας τύχες στα δικά μας χέρια, να θέτουμε εμείς πια τις προτεραιότητές μας, με έναν βιώσιμο τρόπο. Και για να τελειώνουμε με την παραπληροφόρηση και το στρουθοκαμηλισμό, που επιδεικνύεται από πολλούς: η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σήμερα σε επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξαιτίας των ελλειμμάτων, εξαιτίας του χρέους που δημιούργησαν οι εγκληματικές για τον τόπο πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης. Αυτό ακριβώς εννοώ όταν υποστηρίζω ότι μειώθηκε η εθνική μας κυριαρχία, το να μπορούμε να αποφασίζουμε εμείς, να έχουμε πολλές επιλογές και περιθώρια ελιγμών, που θα είχαμε σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση.
4. ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ: «Οι κεφαλαιοκράτες μοιράζουν τον κόσμο… Συγκεκριμένα τον μοιράζουν «ανάλογα με τα κεφάλαιά τους», «ανάλογα με τη δύναμή τους»–άλλος τρόπος μοιράσματος δεν μπορεί να υπάρχει μέσα στο σύστημα της εμπορευματικής παραγωγής και του καπιταλισμού. Η δύναμη όμως αλλάζει ανάλογα με την οικονομική και πολιτική ανάπτυξη» σελ.74.
-Στην Κεφαλαιο-κρατική ‘‘Δημο''-κρατία η πραγματική ισότητα είναι αυτή της αξίας, αυτή του κεφαλαίου. Στις ενώσεις, στις εταιρείες των κεφαλαιοκρατών, κάθε μία ψήφος αντιστοιχεί σε ορισμένο ποσό κεφαλαίου. Έτσι ένα άτομο μπορεί να έχει χιλιάδες και εκατομμύρια ψήφους, τόσες, όσες διαθέτουν χιλιάδες ή και εκατομμύρια άλλα άτομα μαζί. Υπάρχει λοιπόν ισότητα μεταξύ των κεφαλαίων και ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Αλλιώς: η ισότητα των κεφαλαίων χτίζεται πάνω στην ανισότητα των ανθρώπων.
Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στις σχέσεις μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών και μάλιστα για δυο τουλάχιστον λόγους. Κατ' αρχήν γιατί κυριαρχώντας η αστική τάξη στα κράτη αυτά, επιβάλει την ταξική πολιτική της εκμετάλλευσης και της ανισότητας όχι μόνο στο εσωτερικό των κρατών αλλά και στις διακρατικές σχέσεις. Γι' αυτό σύγχρονος ιμπεριαλισμός (20ου αιώνα) θεωρείται το στάδιο εκείνο του καπιταλισμού όπου κυριαρχεί το μονοπωλιακά δομημένο χρηματιστικό κεφάλαιο. Επιπλέον ο πόλεμος υπήρξε γενεσιουργός αιτία των κρατών και μάλιστα διπλά. Ως εσωτερικός ταξικός πόλεμος και ως εξωτερικός εναντίον των άλλων κρατών και φυλών. Έτσι τα κράτη, εκτός των άλλων αιτίων, γεννήθηκαν από τον πόλεμο και υπάρχουν για χάρη του όπως επίσης και για την αποτροπή του. Γι' αυτό για το κράτος δεν υπάρχει σημαντικότερος πολιτικός σκοπός από την ανεξαρτησία του. Η οποία όμως δεν μπορεί παρά να βασίζεται στην ισχύ του. Ισχύς όμως που συχνά υπονομεύεται από ταξικές αντιθέσεις εντός του κράτους και αντιφάσκει διαλεκτικά με αυτές.
Επειδή όμως η ισχύς των διακοσίων περίπου κρατών, που αναγκαστικά μοιράζονται τον πλανήτη, είναι τρομερά άνιση, άνισες είναι και οι σχέσεις τους όπως και η ¨ανεξαρτησία¨ τους. Έτσι υπάρχουν υπερδυνάμεις, ιμπεριαλιστικά κράτη, πρώτος, δεύτερος και τρίτος κόσμος, κράτη μαριονέτες, μπανανίες, αποικίες, μισοαποικίες, προτεκτοράτα, κράτη υπό προστασία, περιορισμένης ή μειωμένης κυριαρχίας κλπ. Η ισχύς λοιπόν καθορίζει τη μορφή, το είδος, την ίδια την ανισότητα των σχέσεών τους.
Γράφοντας για την ισχύ εννοούμε τη δυνατότητα που έχει κάποιος να αναγκάζει, να υποχρεώνει τους άλλους να αποδέχονται καταστάσεις, σχέσεις, θεσμούς μέσα στις οποίες ο ισχυρός επιβάλλει το συμφέρον του σε βάρος των άλλων. Έτσι η έννοιά της είναι ευρεία. Δεν είναι μονοδιάστατο μέγεθος, αντίθετα αποτελεί συνισταμένη ή διαλεκτική σύνθεση μιας μακράς σειράς παραγόντων ή συντελεστών ισχύος.
5. Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. «Η συγκέντρωση της παραγωγής, τα μονοπώλια που ξεπηδούν απ΄ αυτήν, η συγχώνευση ή η σύμφυση των τραπεζών με τη βιομηχανία-αυτή είναι η ιστορία της γέννησης του χρηματιστικού κεφαλαίου και το περιεχόμενο αυτής της έννοιας.—». «Το χρηματιστικό κεφάλαιο είναι το τραπεζιτικό κεφάλαιο μερικών πάρα πολύ μεγάλων μονοπωλιακών τραπεζών, που έχει συγχωνευτεί με το κεφάλαιο των μονοπωλιακών ενώσεων των βιομηχάνων, ….»
Το βρετανικό περιοδικό «The Banker» συντάσσει, χρόνια τώρα, την ετήσια κατάταξη των χιλίων (1000) μεγαλύτερων τραπεζών του κόσμου τούτου. Με βάση τα πάγιά τους, τη χρηματιστηριακή τους αξία, τα κέρδη τους κλπ. Εξάλλου υπάρχουν και οι γνωστοί οίκοι αξιολόγησης που βαθμολογούν την ΄΄πίστη΄΄ των τραπεζών. Εδώ σημασία έχει η ποσότητα της αξίας, του χρήματος. Από αυτήν την πλευρά δεν είναι όλες οι τράπεζες ίδιες. Ο Λένιν παρατηρούσε ότι ασκούν ‘‘κυριαρχία'' και εξουσία οι πολύ μεγάλες μονοπωλιακές τράπεζες που διαθέτουν το χρηματιστικό κεφάλαιο. Προφανώς οι μικρές περιφερειακές τράπεζες δεν ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Άλλωστε χρεοκοπούν κατά δεκάδες και εκατοντάδες ή εξαγοράζονται ή συγχωνεύονται. Επιπλέον στην τρέχουσα μεγάλη ύφεση τα κράτη διέθεσαν τρισεκατομμύρια για τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος, χρήματα των φορολογουμένων, διογκώνοντας τα κρατικά χρέη, δικαιούχοι των οποίων είναι και οι διασωθείσες τράπεζες!! Αυτά τα «μαγικά» μπορεί και τα κάνει το χρηματιστικό κεφάλαιο επειδή ελέγχει μια σειρά μηχανισμούς: τις
κυβερνήσεις, τους κρατικούς μηχανισμούς, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τις αγορές, τις κεντρικές τράπεζες με το εκδοτικό προνόμιο χαρτονομίσματος, τα ΜΜΕ, το ποδόσφαιρο, τα θεάματα γενικότερα, τις θρησκευτικές ηγεσίες, τον ΟΟΣΑ, τη λέσχη Bilderberg τον ΠΟΕ, το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, κλπ.
«-Τώρα πρέπει να περιγράψουμε πώς η «κυριαρχία» των κεφαλαιοκρατικών μονοπωλίων μετατρέπεται αναπόφευκτα, μέσα στις γενικές συνθήκες της εμπορευματικής παραγωγής και της ατομικής ιδιοκτησίας, σε κυριαρχία της χρηματιστικής ολιγαρχίας». Η οικονομική δύναμη του μονοπωλιακού κεφαλαίου μετασχηματίζεται και επεκτείνεται σε κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου πάνω στο κράτος και πάνω στην κοινωνία.
«Το χρηματιστικό κεφάλαιο, που συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια και ασκεί πραγματικό μονοπώλιο, βγάζει τεράστια και διαρκώς αυξανόμενα κέρδη από την ίδρυση εταιρειών, από την έκδοση χρεογράφων, από κρατικά δάνεια κτλ., σταθεροποιώντας την κυριαρχία της χρηματιστικής ολιγαρχίας, επιβάλλοντας σε όλη την κοινωνία ένα φόρο υποτέλειας προς τους μονοπωλητές». Σελ.53.
Χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις ασφυκτιούν, βάζουν λουκέτο, υποτάσσονται στο χρηματιστικό κεφάλαιο, δουλεύουν γι' αυτό. Η εργατική τάξη λυγίζει κάτω από το βάρος του χρηματιστικού κεφαλαίου, των μικρο-αφεντικών, των κρατικών φόρων. Η μεσαία τάξη απομακρύνεται από την κορυφή. Οι μικροαστοί μικραίνουν. Ένα καρκίνωμα αρρωσταίνει την κοινωνία.
«Η υπεροχή του χρηματιστικού κεφαλαίου πάνω σε όλες τις υπόλοιπες μορφές του κεφαλαίου σημαίνει την κυρίαρχη θέση του εισοδηματία και της χρηματιστικής ολιγαρχίας, σημαίνει ξεχώ- ρισμα μερικών κρατών, που κατέχουν τη χρηματιστική ‘'δύναμη'' από όλα τα υπόλοιπα..». σελ59
«Το χρηματιστικό κεφάλαιο απλώνει τα δίχτυα του σε όλες τις χώρες του κόσμου». Σελ. 65.
Το χρηματιστικό κεφάλαιο αφού κυριαρχήσει, εντός του κράτους, στην οικονομία, στους κρατικούς και άλλους μηχανισμούς, επιβάλλει στην κοινωνία την ιδεολογία του και τα συμφέροντά του και χρησιμοποιεί την κρατική ισχύ για να επεκταθεί στο εξωτερικό. Από εδώ προκύπτει αναγκαστικά η ιμπεριαλιστική πολιτική των κρατών, ως αποτέλεσμα της κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου και της χρήσης από αυτό της κρατικής ισχύος.
Πάτρα, 7-7-2010
6. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
«Με την εκμετάλλευση της παγκόσμιας αγοράς, η αστική τάξη διαμόρφωσε κοσμοπολίτικα την παραγωγή και την κατανάλωση όλων των χωρών. Προς μεγάλη λύπη των αντιδραστικών, αφαίρεσε το εθνικό έδαφος κάτω από τα πόδια της βιομηχανίας. Εκμηδενίστηκαν κι εξακολουθούν ακόμα καθημερινά να εκμηδενίζονται οι παμπάλαιες εθνικές βιομηχανίες. Εκτοπίζονται από νέες βιομηχανίες που η εισαγωγή τους γίνεται ζωτικό ζήτημα για όλα τα πολιτισμένα έθνη, από βιομηχανίες που δεν επεξεργάζονται πια ντόπιες πρώτες ύλες, αλλά πρώτες ύλες που βρίσκονται στις πιο απομακρυσμένες ζώνες και που τα προϊόντα τους δεν καταναλώνονται μονάχα στην ίδια τη χώρα, αλλά ταυτόχρονα σε όλα τα μέρη τον κόσμου. Στη θέση των παλιών αναγκών, που ικανοποιούνταν από τα εθνικά προϊόντα, μπαίνουν καινούργιες ανάγκες που για να ικανοποιηθούν απαιτούν προϊόντα των πιο απομακρυσμένων χωρών και κλιμάτων. Στη θέση της παλιάς τοπικής και εθνικής αυτάρκειας και αποκλειστικότητας, μπαίνει μια ολόπλευρη συναλλαγή, μια ολόπλευρη αλληλεξάρτηση των εθνών. Κι αυτό που γίνεται στην υλική παραγωγή γίνεται και στην πνευματική παραγωγή. Τα πνευματικά προϊόντα των μεμονωμένων εθνών γίνονται κοινό χτήμα. Η εθνική μονομέρεια και ο εθνικός περιορισμός γίνονται όλο και πιο αδύνατα και από τις πολλές εθνικές και τoπικές φιλολογίες διαμορφώνεται μια παγκόσμια φιλολογία.
Με τη γρήγορη βελτίωση όλων των εργαλείων παραγωγής, με την απεριόριστη διευκόλυνση των επικοινωνιών, η αστική τάξη τραβάει στον πολιτισμό όλα, ακόμα και τα πιο βάρβαρα έθνη. Οι φτηνές τιμές των εμπορευμάτων της είναι το βαρύ πυροβολικό που γκρεμίζει όλα τα σινικά τείχη, και που αναγκάζει να συνθηκολογήσει ακόμα και το πιο σκληροτράχηλο μίσος των βαρβάρων ενάντια στους ξένους. Αναγκάζει όλα τα έθνη να δεχτούν τον αστικό τρόπο παραγωγής, αν δεν θέλουν να χαθούν. Τα αναγκάζει να εισαγάγουν στη χώρα τους το λεγόμενο πολιτισμό, δηλαδή να γίνουν αστοί. Με μια λέξη, δημιουργεί έναν κόσμο "κατ' εικόνα της"». – -«κομουνιστικό μανιφέστο» 21η Φεβρουαρίου 1848
« Άλλοτε ανέλυαν συνήθως τους όρους της προλεταριακής επανάστασης, από την άποψη της οικονομικής κατάστασης αυτής ή εκείνης της μεμονωμένης χώρας. Ή μέθοδος αυτή είναι σήμερα ανεπαρκής. Τώρα πρέπει να ξεκινά κανένας από το σημείο της οικονομικής κατάστασης του συνόλου ή της πλειοψηφίας των χωρών, απ' το σημείο της παγκόσμιας οικονομικής κατάστασης. Πράγματι, οι απομονωμένες χώρες και εθνικές οικονομίες, δεν είναι πια ανεξάρτητες οικονομικές ενότητες, αλλά κρίκοι μιας ενιαίας αλυσίδας που λέγεται διεθνής οικονομία, και ο παλιός «εκπολιτιστικός» καπιταλισμός κατάντησε ιμπεριαλισμός, διεθνές δηλαδή σύστημα χρηματιστικής υποδούλωσης και αποικιακής καταπίεσης της πλειοψηφίας του πληθυσμού της γης από μερικές «προχωρημένες» χώρες. Ι.Β.ΣΤΑΛΙΝ «ο Λενινισμός στη θεωρία και την πράξη.»
«ο καπιταλισμός έχει ξεχωρίσει τώρα μια χούφτα (λιγότερο από το ένα δέκατο του πληθυσμού της γης, με τον πιο απλόχερο και εξογκωμένο υπολογισμό λιγότερο από το ένα πέμπτο) πολύ πλούσια και ισχυρά κράτη που ληστεύουν όλο τον κόσμο «κόβοντας» απλώς «κουπόνια». Σελ.12
(οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Ο καπιταλισμός γεννήθηκε σε συνθήκες συγκοινωνιακής, επικοινωνιακής, παραγωγικής, εμπορικής κλπ, ενοποίησης του πλανήτη, μετά τις Μεγάλες Ανακαλύψεις των ηπείρων από τους ευρωπαίους. Οφείλει λοιπόν τη γέννησή του στην παγκοσμιότητα (μαζί ασφαλώς με μια σειρά άλλων προϋποθέσεων που συνέβαλαν στη γέννηση και ανάπτυξή του). Με τη σειρά του αυτός επέδρασε καίρια και καταλυτικά στην «παγκοσμιοποίηση». Διαδικασία φυσικά αντιφατική, όπως άλλωστε τόσα πράγματα στη ζωή. Επιβεβαιώνεται πάντως και σε αυτήν ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας του κεφαλαίου, το οποίο εξάλλου δεν έχει πατρίδα ούτε και αξίες γενικότερα, εκτός βέβαια από μία. Αυτήν του χρήματος. Έτσι παγκοσμιότητα και καπιταλισμός είναι διαδικασίες αλληλοτροφοδοτούμενες. Εξάλλου μια διάσταση της ιστορικής εξέλιξης του καπιταλισμού είναι η σταδιακή διαδικασία εκ-καπιταλισμού του πλανήτη. Η οποία στην εποχή μας σχεδόν ολοκληρώνεται με την έννοια ότι ο καπιταλισμός έχει διαδοθεί και επικρατήσει σε όλον τον κόσμο.
Είναι βέβαια περιττό, είναι πλεονασμός να προσκομίζει κανείς επιχειρήματα για να αποδείξει την παγκοσμιοποίηση, όταν αυτή έχει γίνει κοινός τόπος. Κι όμως δεν είναι πλατιά κατανοητή η σπουδαιότητα του φαινομένου ή μάλλον το αντιλαμβανόμαστε στρεβλά σαν μέσα από παραμορφωτικό καθρέπτη. Αντίθετα η αστική τάξη,( κατανοώντας καλύτερα την παγκοσμιότητα και υπερέχοντας των αντιπάλων της), έχει συγκροτήσει, συχνά μέσω των αστικών εθνο-κρατών, μια σειρά διεθνείς και παγκόσμιους οργανισμούς: ΟΗΕ, ΔΝΤ, ΠΟΕ, G20, Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΟΣΑ, τον παγκόσμιο ιστό του διαδικτύου, το πλανητικό χωριό των ΜΜΕ, κλπ.
Πράγματι ζούμε όχι απλά σε κράτη αλλά σε ένα σύστημα κρατών, «κρίκους μιας ενιαίας αλυσίδας». Η οικονομία, όπως και πολλά άλλα, είναι διεθνής. Ακόμα, ως γνωστό, το όλον είναι περισσότερο από το άθροισμα των επιμέρους στοιχείων, κρατών, οικονομιών κοινωνιών… Και το ΟΛΟΝ είναι ο πλανήτης ολόκληρος που η συνολική ΔΟΜΗΣΗ του επηρεάζει καθοριστικά τα τμήματα από τα οποία αυτό συγκροτείται. Έτσι μια παρέμβαση, εξέλιξη σε κάποιο τμήμα, κάπου, έχει επιπτώσεις παντού.
Παράδειγμα την Άνοιξη του 2010 η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας απασχόλησε τον πλανήτη ολόκληρο και ήταν για καιρό πρώτη είδηση. Πώς όμως εξηγείται τέτοιο ενδιαφέρον, όταν η ελληνική οικονομία είναι μόνο το 3% της ευρωζώνης και λιγότερο από το 0,5% του πλανήτη; Μα γιατί, όπως επανειλημμένα έχει γραφεί, το πρόβλημα της Ελλάδας είναι η κορυφή του παγόβουνου. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα δεν είναι αποκλειστικά δικά της, αντίθετα είναι προβλήματα μεγάλου αριθμού χωρών. Το μείγμα, ο συνδυασμός των προβλημάτων, των αντιφάσεων, στην περίπτωσή της κάνει την κατάστασή της εκρηκτική. Είναι σαν να έχουν μολυνθεί πολλές χώρες από ένα ιό ο οποίος, εάν οδηγήσει τον αδύναμο οργανισμό, την Ελλάδα εν προκειμένω, σε κατάρρευση, κινδυνεύει να κλονίσει την «πίστη» και την εμπιστοσύνη για τη λειτουργία του συστήματος σε όλο τον κόσμο.
Αν όμως το πρόβλημα μικρού τμήματος απειλεί το όλον, το πρόβλημα του όλου, της δομής, είναι συντριπτικό για τον αδύνατο κρίκο του. Έτσι δεν είναι η Ελλάδα που απειλεί τον κόσμο αλλά η ιμπεριαλιστική δόμηση του πλανήτη είναι που όχι μόνο παράγει διαρκώς θύματα και ηττημένους του ιμπεριαλισμού (ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης παγκόσμιας ή περιφερειακής) αλλά και συντρίβει τον κάθε φορά αδύνατο κρίκο του συστήματος. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, πρέπει να κάνουμε αυτό που λέμε πάντα αλλά το ξεχνάμε: να δούμε το άρρωστο δάσος και όχι μόνο ένα μάλλον μικρό δέντρο του.
Ο Λένιν μελέτησε το μετασχηματισμό, τη μετάλλαξη του κεφαλαίου, το καινούριο, για την εποχή του, στάδιο του καπιταλισμού, τον ιμπεριαλισμό. Ο οποίος προκύπτει, όταν σχηματίζονται τα μονοπώλια και κυρίαρχη μορφή κεφαλαίου είναι πια το χρηματιστικό, το ληστρικό, το παρασιτικό κεφάλαιο, όταν «τελειώνει, ολοκληρώνεται, το μοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στις αποικιακές δυνάμεις». Γι' αυτό, καθώς αλλάζει ο συσχετισμός ισχύος των ιμπεριαλιστών, αυτοί είναι καταδικασμένοι να τον ξαναμοιράζουν. Ακόμα αυτοί δεν μπορεί παρά να είναι μια χούφτα, (το πολύ 10% του πλανήτη), και να «ληστεύουν όλο τον κόσμο». Ο ιμπεριαλισμός λοιπόν είναι φαινόμενο παγκοσμιότητας. Αυτός λοιπόν μόνο παγκόσμιος μπορεί να είναι.
Γιατί το παιχνίδι που ‘‘παίζουν'' οι ιμπεριαλιστές λέγεται παγκόσμια κυριαρχία. Γιατί «δεν χωρούν δυο όνειρα στο ίδιο κρεβάτι», γιατί μόνο πέντε (5) είναι τα νομίσματα που χρησιμοποιούνται ως παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα (δολάριο, ευρώ, λίρα, γιεν, φράγκο) δηλαδή τα εξής δύο: το ευρώ και ουσιαστικά το δολάριο κατά 60% και οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που μπορεί να ‘'εξάγει χαρτονομίσματα''.
– Γιατί το ΔΝΤ έχει 187 μέλη και έχουν μοιράσει τις ψήφους τους «ανάλογα με τη δύναμή τους» (όπως άλλωστε συνηθίζουν οι ιμπεριαλιστές να μοιράζουν τον κόσμο) έτσι οι ΗΠΑ έχουν το 16.74%, (που τους δίνει καταστατικό βέτο) ακολουθούν οι γνωστοί από παλιότερες εποχές ιμπεριαλιστές: Ιαπωνία, Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, ενώ η Ελλάδα έχει το 0.38% και συνολικά οι 20 οικονομικά ισχυρότερες χώρες έχουν το 69,95% ενώ οι 166 χώρες με μικρότερη οικονομική δύναμη δικαιούνται το 30.05% των ψήφων.
– Ανάλογοι κανόνες εφαρμόζονται και στον ΟΟΣΑ όπου συμμετέχουν 31 χώρες, οικονομικά αναπτυγμένες, με καθορισμένα ποσοστά συμμετοχής στον προϋπολογισμό του και όχι μόνο. Ο μεγαλύτερος συνεισφέρων είναι οι ΗΠΑ με 25% περίπου, ακολουθούμενη από την Ιαπωνία με 16%, Γερμανία με 9% και το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία με 7%.
-Στο ΝΑΤΟ «συνεργάζονται» 28 μέλη και 21 χώρες-συνεταίροι υπό αμερικανική ηγεμονία και συμπρωταγωνιστές τις γνωστές Δυτικοευρωπαϊκές δυνάμεις.
-Στον ΟΗΕ πέντε (5) είναι το μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
-Στο G20, διεύρυνση του G7, συμμετέχουν 19 χώρες με τις ισχυρότερες οικονομίες αλλά τα κριτήρια επιλογή τους δεν ήταν αποκλειστικά οικονομικά μα και γεωπολιτικά.
-Στον ΠΟΕ, με 153 χώρες-μέλη, χωρίς ακόμα να δεχτούν τη Ρωσία, τίθενται οι κανόνες για το παγκόσμιο εμπόριο, σε ατέλειωτους κύκλους διαπραγματεύσεων. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι διεθνείς οργανισμοί (π.χ. Παγκόσμια Τράπεζα, που τώρα έχει αμερικάνο πρόεδρο) μέσα στους οποίους παίζεται το ιμπεριαλιστικό παιχνίδι της παγκόσμιας κυριαρχίας. Όπως η «λέσχη» των χωρών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα ‘'νόμιμα'' ή ‘'παράνομα'' (το ‘'νόμιμο'' το ορίζουν οι ισχυροί) που προωθούν τη «Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών» (NPT).
Αν μια χώρα συμμετέχει στους σημαντικότερους ιμπεριαλιστικούς διεθνείς οργανισμούς, σημαίνει ότι οι άλλες την αναγνωρίζουν και δέχονται το ρόλο και τα ποσοστά της, σημαίνει ακόμα ότι αυτή αποδέχεται τους κανόνες του παιχνιδιού, τη διανομή των ρόλων, το μοίρασμα του πλανήτη από τους ιμπεριαλιστές, επίσης τους συσχετισμούς ισχύος, οι οποίοι όμως είναι σίγουρο ότι θα ανατραπούν και ότι ο καθένας από τους συμμετέχοντες θέλει να τους αλλάξει προς το όφελός του.
Όσο για τους κανόνες αυτοί είναι παγκόσμιοι και τίθενται από τους ισχυρούς, οι οποίοι επιβλέπουν και επιβάλουν την τήρησή τους στο σύνολο του πλανήτη μα και σε κάθε γωνιά του. Έτσι υπάρχουν χώρες που κατηγορούνται ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία και λαμβάνονται μέτρα εναντίον τους. Όπως Λιβύη, Β. Κορέα, Ιράν, Σομαλία, Σουδάν κλπ. Κάποτε τις βομβαρδίζουν ή και τις καταλαμβάνουν στρατιωτικά όπως το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Έτσι δεν υπάρχει περιθώριο για περιφερειακούς ιμπεριαλισμούς, γιατί ή θα μετέχει κανείς στο κλαμπ των ισχυρών, οι οποίοι μοιράζουν τον πλανήτη στο ΣΥΝΟΛΟ του, και θα πάρει το μερίδιο που του αναλογεί και το αποδέχονται οι άλλοι ιμπεριαλιστές ή μένει εκτός παιχνιδιού και θα τον συντρίψουν. Οι ιμπεριαλιστές είναι λίγοι και το παιχνίδι ένα.
Πάτρα, 17-07-2010
7.«Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ, ΤΟ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ» (Οι μετασχηματισμοί, οι μεταλλάξεις του καπιταλισμού).
Σ. Σ. Από τον τίτλο και μόνο καταλαβαίνει κανείς πως ο Λένιν έγραψε αυτό το βιβλίο για να αποδείξει ότι ο καπιταλισμός άλλαξε, ωρίμασε, σάπισε και συνεπώς η ανατροπή του είναι και αναγκαία και εφικτή. Η κεφαλαιοκρατία υπόκειται ασφαλώς στους νόμους της φύσης και της εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών. Υπάρχει σε τεράστια ποικιλία μορφών, εξελίσσεται, περνά στάδια. Το υψηλότερο που είχε φτάσει στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν αυτό του ιμπεριαλισμού. Στη διαπίστωση αυτή οδηγείται ο Λένιν ακολουθώντας, ως μαρξιστής, τους κανόνες της διαλεκτικής λογικής και αναλύοντας το σύγχρονό του κόσμο. Αφού λοιπόν όλα τα πράγματα αποτελούν σύνθεση αντίθετων δυνάμεων και το κάθε τι μετασχηματίζεται στο αντίθετό του,(σύμφωνα με το Χεγκελιανό σχήμα: θέση-αντίθεση-σύνθεση) το ίδιο συμβαίνει και με τον καπιταλισμό. Συγκεκριμένα αυτός το 19ο αιώνα, στην εποχή του Μαρξ, ήταν πρόοδος για την ανθρωπότητα σε σχέση με τη φεουδαρχία και το μεσαίωνα. Είχε μια «εκπολιτιστική» διάσταση και λειτουργία (αυτό βέβαια δεν ακυρώνει τις αρνητικές πλευρές και τις εγγενείς αντιφάσεις του). Στην εποχή του Λένιν είχε αλλάξει και μετασχηματιστεί στο αντίθετό του. Ήταν πια συντήρηση, αντίδραση, εμπόδιο στην πρόοδο. Κατάντησε ιμπεριαλισμός, σύστημα παγκόσμιας καταλήστευσης.
Την εξέλιξη, τους μετασχηματισμούς του κεφαλαίου αναλύει, διαπραγματεύεται στα κεφάλαια του βιβλίου του. Στους τίτλους των οποίων είναι ολοφάνερη η προσπάθεια να αποδείξει αυτό ακριβώς: την πορεία του καπιταλισμού προς την αντίθεσή του (την αντίδραση) και τη σύνθεση (το σοσιαλισμό).
I. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑ.
Η τάση συσσώρευσης του κεφαλαίου είναι διαχρονική. Οι εταιρείες μεγαλώνουν, συγχωνεύονται, εξαπλώνονται στις εσχατιές του πλανήτη, δημιουργούν θυγατρικές, αποκτούν ομίλους εταιρειών, σχηματίζουν καρτέλ, τραστ. Οργανώνονται μονοπώλια, ολιγοπώλια που μοιράζονται μεταξύ τους τις πρώτες ύλες και τις αγορές του κόσμου. Το μονοπώλιο έρχεται να καταργήσει τον ανταγωνισμό ενώ ταυτόχρονα τον σπρώχνει σε πρωτοφανή ένταση και αγριότητα. Οι κρίσεις, που υποτίθεται θα καταργούνταν, ξεσπούν αγριότερες παρά ποτέ. Η τεχνολογική πρόοδος επιβραδύνεται τεχνητά.
II. ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟΣ. Οι τράπεζες άλλαξαν το ίδιο και ο ρόλος τους.
«H βασική πρωταρχική πράξη των τραπεζών είναι η μεσολάβηση στις πληρωμές. Σε σχέση μ' αυτό οι τράπεζες μετατρέπουν το αδρανές χρηματικό κεφάλαιο σε ενεργό, δηλαδή σε κεφάλαιο που φέρνει κέρδος, συγκεντρώνουν τα χρηματικά έσοδα όλων των ειδών και τα θέτουν στη διάθεση της τάξης των καπιταλιστών. Στο βαθμό που αναπτύσσεται η τραπεζική δραστηριότητα και συγκεντρώνεται σε λίγα ιδρύματα, οι τράπεζες μετεξελίσσονται από το μετριόφρονα ρόλο των μεσολαβητών σε πανίσχυρους μονοπωλητές… Αυτή η μετατροπή των πολυάριθμων μετριοφρόνων μεσολαβητών σε ολιγάριθμους μονοπωλητές αποτελεί ένα από τα βασικά προτσές της μετεξέλιξης του καπιταλισμού σε κεφαλαιοκρατικό ιμπεριαλισμό… (Παρατηρείται)… μετεξέλιξη των τραπεζών σε ιδρύματα αληθινά "καθολικού χαρακτήρα"».
III. ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑΙ Η ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ.
«Η συγκέντρωση της παραγωγής, τα μονοπώλια που ξεπηδούν απ΄ αυτήν, η συγχώνευση ή η σύμφυση των τραπεζών με τη βιομηχανία-αυτή είναι η ιστορία της γέννησης του χρηματιστικού κεφαλαίου και το περιεχόμενο αυτής της έννοιας…. η «κυριαρχία» των μονοπωλίων μετατρέπεται αναπόφευκτα, μέσα στις γενικές συνθήκες της εμπορευματικής παραγωγής και της ατομικής ιδιοκτησίας, σε κυριαρχία της χρηματιστικής ολιγαρχίας… Το χρηματιστικό κεφάλαιο, …. βγάζει τεράστια και διαρκώς αυξανόμενα κέρδη από την ίδρυση εταιρειών, από την έκδοση χρεογράφων, από κρατικά δάνεια κτλ., σταθεροποιώντας την κυριαρχία της χρηματιστικής ολιγαρχίας, επιβάλλοντας σε όλη την κοινωνία ένα φόρο υποτέλειας προς τους μονοπωλητές». Σελ.53.
-Το χρηματιστικό κεφάλαιο δεν είναι απλά σύμφυση, σύνθεση του βιομηχανικού, του εμπορικού, του τραπεζικού κλπ κεφαλαίου. Είναι ανώτερου επιπέδου. Άλλης μορφής και λειτουργίας. Υπερτερεί στο μέγεθος, στη ρευστότητα, στην ταχύτητα των μετασχηματισμών, στην πληρότητα. Έχει πληροφόρηση και γνώση για όλους τους κλάδους της οικονομίας, του συνόλου της. Έχει σχέδια, αποτελεί επιτελείο της ανώτερης μορφής του κεφαλαίου, της κυρίαρχης μερίδας της άρχουσας τάξης. Κάνει πολιτική. Νομοθετεί. Οι πρώην τραπεζίτες γίνονται υπουργοί. Αυτοί καθορίζουν την οικονομική πολιτική των κρατών. Το χρηματιστικό κεφάλαιο ασκεί εξουσία, συνδυάζεται με την εξουσία.
IV. ΕΞΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ.
«Για τον παλιό καπιταλισμό, όπου κυριαρχούσε απόλυτα ο ελεύθερος ανταγωνισμός, χαρακτηριστική ήταν η εξαγωγή εμπορευμάτων. Για τον νεότατο καπιταλισμό, όπου κυριαρχούν τα μονοπώλια, έγινε χαρακτηριστική η εξαγωγή κεφαλαίου». Σελ.61 «..σαν όρος για τη χορήγηση δανείου μπαίνει να ξοδευτεί ένα μέρος του για την αγορά προϊόντων από τη πιστώτρια χώρα και κυρίως για την αγορά ειδών εξοπλισμού, πλοίων, κτλ.. η εξαγωγή κεφαλαίου στο εξωτερικό γίνεται μέσο για την ενθάρρυνση της εξαγωγής εμπορευμάτων..».
-Η νεότερη μορφή, η νεότερη μέθοδος αναπτύσσεται ταχύτερα, υποσκελίζει την παλιά, την εξαρτά, την υποτάσσει, χωρίς βέβαια να την καταργεί. « Η εξαγωγή κεφαλαίου επιδρά στην ανάπτυξη του καπιταλισμού στις χώρες όπου κατευθύνεται και την επιταχύνει εξαιρετικά.» Τα κέρδη από την εξαγωγή κεφαλαίου αποτελούν «Στέρεη βάση για την ιμπεριαλιστική καταπίεση και εκμετάλλευση της πλειοψηφίας των εθνών και των χωρών του κόσμου, για τον κεφαλαιοκρατικό παρασιτισμό μιας χούφτας πολύ πλουσίων κρατών ….η τεράστια εξαγωγή κεφαλαίου συνδέεται εδώ πολύ στενά με τις τεράστιες αποικίες».
V. ΤΟ ΜΟΙΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΩΝ.
«Οι μονοπωλιακές ενώσεις των κεφαλαιοκρατών, τα καρτέλ, τα συνδικάτα, τα τραστ, μοιράζουν πριν απ' όλα την εσωτερική αγορά… Ο καπιταλισμός έχει από καιρό δημιουργήσει την παγκόσμια αγορά. Και στο μέτρο που αναπτυσσόταν η εξαγωγή κεφαλαίου ……τα πράγματα τραβούσαν ‘‘φυσιολογικά'' προς την παγκόσμια συνεννόηση ανάμεσά τους για τη δημιουργία διεθνών καρτέλ. …και να που το 1907 ανάμεσα στο αμερικάνικο και το γερμανικό τραστ υπογράφτηκε συμφωνία για το μοίρασμα του κόσμου…… Το πραγματικό ενιαίο, παγκόσμιο τραστ, που διαθέτει ένα κεφάλαιο από μερικά δισεκατομμύρια κι έχει τα υποκαταστήματά του, τις αντιπροσωπείες του, τα πραχτορεία του, τους δεσμούς του κλπ. σε όλες τις γωνιές του κόσμου. .. πρόκειται για μια νέα βαθμίδα της παγκόσμιας συγκέντρωσης του κεφαλαίου και της παραγωγής, βαθμίδα ασύγκριτα υψηλότερη από την προηγούμενη».
VI. ΤΟ ΜΟΙΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ.
Σε πίνακα που παραθέτει αναφέρεται συγκεκριμένος αριθμός κρατών: έξι(6). Και μάλιστα ονομαστικά: Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Ιαπωνία. Αυτές ήταν οι Μεγάλες Δυνάμεις που κατείχαν το 60,8% της έκτασης και το 58% του πληθυσμού του πλανήτη. «Βλέπουμε εδώ ξεκάθαρα πως τελείωσε στο μεταίχμιο του XIX και του XX αιώνα το μοίρασμα του κόσμου».
-Στο εξής, καθώς αλλάζουν οι συσχετισμοί ισχύος, οι ιμπεριαλιστές παλιοί και νέοι είναι καταδικασμένοι να τον ξαναμοιράζουν με κάθε πρόσφορο γι αυτούς μέσο. Υποκινητής και πρωταγωνιστής αυτών των συμφωνιών και των συγκρούσεων το διεθνοποιημένο μονοπωλιακό χρηματιστικό κεφάλαιο.
«Το ζήτημα του κράτους αποχτάει σήμερα ιδιαίτερη σπουδαιότητα και από θεωρητική και από πραχτική-πολιτική άποψη. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος επιτάχυνε και όξυνε εξαιρετικά το προτσές της μετατροπής του μονοπωλιακού καπιταλισμού σε κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό. Η τερατώδης καταπίεση των εργαζόμενων μαζών από το κράτος, που συγχωνεύεται όλο και πιο στενά με τις παντοδύναμες ενώσεις των κεφαλαιοκρατών γίνεται όλο και πιο τερατώδικη». Από τον πρόλογο του βιβλίου του «Κράτος και επανάσταση» που γράφτηκε το 1917.
– Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός, ο χρηματιστικός, συγχωνεύεται, ελέγχει, κυριαρχεί πάνω στο κράτος, (στους διάφορους μηχανισμούς εξουσίας εντός και εκτός του κράτους), το θέτει στην υπηρεσία του και μετατρέπεται σε κρατικο-μονοπωλιακό. Αυτή η ‘‘συγχώνευση'' κράτους-χρηματιστικού κεφαλαίου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο ξέσπασμα και στη διεξαγωγή δυο παγκόσμιων πολέμων, ενός ‘‘ψυχρού'' ανάμεσα στις τότε δυο υπερδυνάμεις και στα μπλοκ τους, με διάρκεια μισού σχεδόν αιώνα, δεκάδων τοπικών και περιφερειακών, στην ανάπτυξη και στη χρήση πυρηνικών όπλων, στην κούρσα πυρηνικών και άλλων εξοπλισμών. Στο πολλαπλασιασμό των κρατιδίων, στο διαμελισμό των εξασθενημένων χωρών. Για παράδειγμα, η αμερικάνικη στρατιωτική μηχανή έχει βάσεις σε 63 χώρες και μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 έχει κατασκευάσει σε άλλες επτά. Υπάρχει παρουσία αμερικάνων στρατιωτικών σε 156 χώρες. Το 40% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών γίνεται από τις ΗΠΑ.
-Σημείωση: η επεκτατική τάση των κρατών είναι παμπάλαια. Εξάλλου υπήρχαν αποικίες ήδη από την εποχή του εμπορικού καπιταλισμού. Με την κυριαρχία όμως του χρηματιστικού κεφαλαίου, με το σχηματισμό παγκόσμιων τραστ, μονοπωλίων, ολιγοπωλίων, καρτέλ κλπ, η προϋπάρχουσα τάση συνδυάζεται και ενισχύεται με τη νέα μορφή κεφαλαίου. Έχουμε έτσι συνδυαστική και συμπληρωματική λειτουργία που δίνει ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Αυτή η πολλαπλασιασμένη τάση για κατάκτηση και επέκταση είναι ακριβώς το χαρακτηριστικό γνώρισμα του
κεφαλαιοκρατικού ιμπεριαλισμού. « …το μονοπώλιο προήλθε από την αποικιακή πολιτική. Στα πολυάριθμα ‘‘παλιά'' ελατήρια της αποικιακής πολιτικής το χρηματιστικό κεφάλαιο πρόσθεσε και τον αγώνα για τις πηγές πρώτων υλών, για την εξαγωγή κεφαλαίου, για τις ‘‘σφαίρες'' επιρροής, δηλ. για τις σφαίρες προσοδοφόρων συμφωνιών, παραχωρήσεων, μονοπωλιακών κερδών και άλλα- τέλος για οικονομικό έδαφος γενικά». σελ. 123.
VII. Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
«Ο ιμπεριαλισμός γεννήθηκε σαν παραπέρα ανάπτυξη και άμεση συνέχιση των βασικών ιδιοτήτων του καπιταλισμού γενικά. Ο καπιταλισμός όμως έγινε κεφαλαιοκρατικός ιμπεριαλισμός μόνο σε ορισμένη, πολύ υψηλή βαθμίδα της ανάπτυξής του, όταν μερικές βασικές ιδιότητες του καπιταλισμού άρχισαν να μετατρέπονται στην αντίθεση τους, όταν σε όλη τη γραμμή διαμορφωθήκαν και φανερώθηκαν τα χαρακτηριστικά της μεταβατικής εποχής από τον καπιταλισμό σε ένα ανώτερο κοινωνικοοικονομικό καθεστώς».
-Αλλάζει, περνά φάσεις ανάπτυξης και μετεξέλιξης, αναδομείται, αναδιαρθρώνεται, μεταστρέφεται στο αντίθετό του, γίνεται άλλος, διαφέρει από τον καπιταλισμό της προηγούμενης εποχής. Ο Λένιν μάλιστα κωδικοποιεί τις σημαντικότερες μεταβολές:
1. Συσσώρευση κεφαλαίου και μονοπώλια.
2.συγχώνευση τραπεζιτικού και βιομηχανικού κεφαλαίου που οδηγεί στη συγκρότηση του χρηματιστικού.
3. Ταχύτατη ανάπτυξη της εξαγωγής κεφαλαίου.
4. Ολοκλήρωση του μοιράσματος του πλανήτη μεταξύ των ιμπεριαλιστών.
-Οι αλλαγές δεν περιορίζονται στην οικονομική βάση, αλλά επεκτείνονται στο εποικοδόμημα, στο σύνολο της κοινωνικής δομής. Αλλάζει το κράτος και σχηματίζεται ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός (ΚΜΚ). Αλλάζει η κυρίαρχη μερίδα της άρχουσας τάξης, η ταξική διαστρωμάτωση. Αυξάνονται η αστικοποίηση και η προλεταριοποίηση, οι ενδοκαπιταλιστικές και οι ενδοιμπεριαλιστικές αντιθέσεις, ο ανταγωνισμός και ο κανιβαλισμός του συστήματος, ο ρόλος των ΜΜΕ, του θεάματος, ο οπορτουνισμός και ο ρεβιζιονισμός ως αποτέλεσμα της ιδεολογικοπολιτικής πίεσης του ιμπεριαλισμού στην εργατική τάξη και της εξαγοράς των ανώτερων στρωμάτων της.
-Αυτός πια υποτάσσει, προσαρτά «όχι μόνο αγροτικές περιοχές αλλά και τις πιο βιομηχανικές».
-Είναι λάθος, οπορτουνισμός, παραπλάνηση των λαών να «αποσπά κανείς την πολιτική του ιμπεριαλισμού από την οικονομία του». Οικονομία και πολιτική συνδέονται στενά ως βάση και εποικοδόμημα, αλληλοκαθορίζονται.
VIII. Ο ΠΑΡΑΣΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΑΠΙΣΜΑ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ.
«…κάθε μονοπώλιο γεννάει αναπόφευκτα την τάση προς τη στασιμότητα και το σάπισμα. Στο μέτρο που καθορίζονται, έστω και προσωρινά, μονοπωλιακές τιμές, εξαφανίζονται ως ένα ορισμένο βαθμό τα κίνητρα για τη τεχνική και συνεπώς για κάθε άλλη πρόοδο και κίνηση προς τα μπρος. Στον ίδιο βαθμό παρουσιάζεται σε συνέχεια και η οικονομική δυνατότητα να συγκρατηθεί τεχνητά η τεχνική πρόοδος».
«Ο ιμπεριαλισμός είναι μια τεράστια συσσώρευση χρηματικού κεφαλαίου στα χέρια λίγων χωρών…. Από εδώ πηγάζει η ασυνήθιστη αύξηση της τάξης ή, πιο σωστά, του στρώματος των εισοδηματιών, δηλαδή των προσώπων που ζουν με το ‘‘κόψιμο κουπονιών'', των προσώπων που είναι τελείως ξεκομμένα από τη συμμετοχή σε οποιαδήποτε επιχείρηση, των προσώπων που επάγγελμά τους είναι η τεμπελιά…. Αυτή η ολοκληρωτική απόσπαση του στρώματος των εισοδηματιών από την παραγωγή, βάζει τη σφραγίδα του παρασιτισμού σε όλη τη χώρα που ζει από με τη εκμετάλλευση της δουλειάς μερικών υπερπόντιων χωρών και αποικιών». «Όλο και πιο εξόφθαλμα εκδηλώνεται, σαν μια από τις τάσεις του ιμπεριαλισμού, η δημιουργία του ‘‘κράτους- εισοδηματία'', του κράτους-τοκογλύφου, που η αστική του τάξη ζει όλο και περισσότερο από την εξαγωγή κεφαλαίου και από το ‘‘κόψιμο κουπονιών''….. (Παρατηρείται) σάπισμα των χωρών που είναι πιο ισχυρές σε κεφάλαια».
-Είναι ασφαλώς μια ακόμα αντινομία του ιμπεριαλισμού: όσο πιο πολύ ισχυροποιείται μια χώρα με την εκμετάλλευση, με τη ληστεία των αδύναμων χώρων, με την τοκογλυφία και ζει παρασιτικά, τόσο πιο πολύ συμβαίνει να σαπίζει, να παρακμάζει, να βαλτώνει, να καταδικάζει το δικό της πληθυσμό στον παρασιτισμό, στην εξαχρείωση, στη συνενοχή. Οι καταπιεσμένοι λαοί κάποια στιγμή αντιδρώντας εξεγείρονται και η παλιά αποικιοκρατία καταρρέει. Ενώ συγχρόνως νέοι ανταγωνιστές εμφανίζονται διεκδικώντας αναδιανομή της λείας.
Την πορεία προς τον παρασιτισμό αποδεικνύει η ιστορία ενός αιώνα κρίσεων, καταστροφών και παρακμής των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η κρίση του 1929 κλόνισε ΗΠΑ και Δυτικοευρωπαίους και δεν ξεπεράστηκε παρά μόνο με τις τεράστιες καταστροφές του Β΄ παγκόσμιου πολέμου. Καταστροφές που έδωσαν τη δυνατότητα στον χρηματιστικό καπιταλισμό να γνωρίσει στη συνέχεια «δυο λαμπρές δεκαετίες» ανάπτυξης. Πρόκειται για μια ακόμα αντινομία: η τεράστια καταστροφή κεφαλαίου σε συνδυασμό με τις δαπάνες ανοικοδόμησης και τις εργατικές κατακτήσεις διέσωσε τον καπιταλισμό. Εξ ου και οι θεωρίες της «δημιουργικής καταστροφής». Αλλά από το 1973 και μετά οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι ξεκάθαρα πτωτικοί. Η μια κρίση διαδέχεται την άλλη, αν και πήρε μια κάποια ανάσα μετά το 1989 με την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, για μια δεκαετία σχεδόν, και πρόσφατα χάρη στην ταχύτατη ανάπτυξη του καπιταλισμού στις πολυάνθρωπες χώρες Κίνα, Ινδία κλπ.
Ως πού μπορεί να φτάσει αυτό το σάπισμα; Ο Λένιν παραθέτει την άποψη του Λιζίς «όλοι οι όροι της οικονομικής ζωής αλλάζουν βαθιά από αυτή τη μετατροπή του καπιταλισμού. Όταν υπάρχει στασιμότητα στην αύξηση του πληθυσμού, της βιομηχανίας, του εμπορίου, των θαλάσσιων μεταφορών, τότε η ‘‘χώρα'' μπορεί να πλουτίζει από την τοκογλυφία». Πρόκειται για ένα παρασιτικό καπιταλισμό που αναπτύσσεται τρεφόμενος με τις σάρκες της κοινωνίας, (με πτώση του βιοτικού επιπέδου, του μ.ο ζωής, της γεννητικότητας, με αύξηση της νοσηρότητας, της ψυχικής και σωματικής εξαθλίωσης, των αυτοκτονιών κλπ) όπως συνέβη στην πρώην ΕΣΣΔ μετά την περεστρόικα με την επιβολή του «ληστρικού», όπως ονομάστηκε εκεί, καπιταλισμού.
-Το «μονοπώλιο γεννάει αναπόφευκτα την τάση προς τη στασιμότητα και το σάπισμα».
-Η τοκογλυφία οδηγεί στον παρασιτισμό, είναι αντιπαραγωγική. Ο τοκογλύφος δεν επενδύει, δεν δημιουργεί, δεν παράγει. Ζει ως παράσιτο σε βάρος των παραγωγών. Γι' αυτό σε παλιότερες εποχές ο τόκος θεωρούνταν αμάρτημα, αντικοινωνική στάση. Όταν λοιπόν συνδυάζονται μονοπώλιο και τοκογλυφία λειτουργούν συμπληρωματικά, ενισχυτικά, σαν συντονισμός κυμάτων. Ο συνδυασμός αυτός δίνει μια άλλη ποιότητα, μια άλλη εποχή: τον κεφαλαιοκρατικό ιμπεριαλισμό που παρασιτεί.
ΙΧ. ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ ( η στάση των διαφόρων τάξεων της κοινωνίας απέναντι στην πολιτική του ιμπεριαλισμού σε σχέση με τη γενική τους ιδεολογία)
«Από τη μια μεριά οι γιγάντιες διαστάσεις του χρηματιστικού κεφαλαίου, που είναι συγκεντρωμένο σε λίγα χέρια και δημιουργεί ένα ασυνήθιστα πλατιά απλωμένο και πυκνό φίχτυ σχέσεων και δεσμών, που υποτάσσει στο κεφάλαιο τη μάζα όχι μονάχα των μεσαίων και των μικρών, αλλά και των πάρα πολύ μικρών κεφαλαιοκρατών και νοικοκυραίων, και από την άλλη, η οξυμένη πάλη με τις άλλες εθνικοκρατικές ομάδες των χρηματιστών για το μοίρασμα του κόσμου και για την κυριαρχία πάνω στις άλλες χώρες – όλα αυτά αποτελούν το πέρασμα όλων των εύπορων τάξεων με το μέρος του ιμπεριαλισμού. Ο «γενικός» ενθουσιασμός για τις προοπτικές του ιμπεριαλισμού, η λυσσασμένη υπεράσπιση του ιμπεριαλισμού και ο κάθε λογής εξωραϊσμός του-αυτά είναι τα σημεία των καιρών. Η ιμπεριαλιστική ιδεολογία διεισδύει και στην εργατική τάξη. Δεν την χωρίζουν σινικά τείχη από τις άλλες». Εξάλλου «Τα υψηλά μονοπωλιακά κέρδη που βγάζουν οι
κεφαλαιοκράτες ενός από τους πολλούς κλάδους της βιομηχανίας μιας από τις πολλές χώρες κτλ. τους δίνουν την οικονομική δυνατότητα να εξαγοράζουν ορισμένα στρώματα εργατών, προσωρινά μάλιστα και μια αρκετά σημαντική μειοψηφία τους, τραβώντας τους με το μέρος της αστικής τάξης του δοσμένου κλάδου ή του δοσμένου έθνους ενάντια σε όλους τους υπόλοιπους».
Η αστική ιδεολογία διεισδύει και μέσα στην εργατική τάξη, στα σωματεία της, στις οργανώσεις της, στα κόμματά της. Η αστική τάξη έχει τους ανθρώπους της μέσα στα σωματεία, στις οργανώσεις, στα κόμματα της εργατικής τάξης. Είναι οι αναθεωρητές, οι ρεβιζιονιστές, οι απολογητές του ιμπεριαλισμού. Αυτοί που ασκούν κριτική στο προηγούμενο στάδιο του καπιταλισμού αναγορεύοντας το σύγχρονό τους στάδιο του συστήματος σε διέξοδο προόδου.
Χ. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ.
« ..όλα αυτά γέννησαν τα διακριτικά γνωρίσματα του ιμπεριαλισμού, που μας αναγκάζουν να τον χαρακτηρίσουμε σαν παρασιτικό καπιταλισμό ή καπιταλισμό που σαπίζει. …..από όλα όσα είπαμε πιο πάνω για την οικονομική ουσία του ιμπεριαλισμού βγαίνει ότι πρέπει να τον χαρακτηρίσουμε σαν μεταβατικό ή πιο σωστά σαν καπιταλισμό που πεθαίνει».
Πάτρα, 2-09-2010
* Ο Χρήστος Τσουκαλάς είναι εκπαιδευτικός.
