Τα νερά της Κέρτεζης – Μέρος ΙΙΙ: Τα συστήματα άρδευσης
Δικαιώματα, χρόνος και περιοχές της παραδοσιακής άρδευσης στην Κέρτεζη– Ενότητα 1η
Επεξεργασμένο απόσπασμα των ορίων του οικισμού, των βουνών, των δασών και του κάμπου της Κέρτεζης με βάση τους πρόσφατους δασικούς χάρτες του 2017. Έχουμε σημειώσει με κόκκινα αστέρια τις θέσεις όλων των μικρών και μεγάλων πηγών άρδευσης κήπων και χωραφιών. Με κίτρινα αστέρια αντλήσεις νερών και μαύρα ζωντανά πηγάδια.
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Συνέχεια από το: Οι απαρχές του Βουραϊκού και τα δεκάδες γεφύρια στην Κέρτεζη-μέρος ΙΙ
Ι) Εισαγωγικά
Πολλοί τόποι είναι ευλογημένοι στα πέρατα της Οικουμένης. Μοχλοί αυτής της ευλογίας των τόπων είναι ο ήλιος, τα νερά και η σχετική αυτονομία. Η Κέρτεζη τα διαθέτει και τα τρία. Γι αυτό ήταν και είναι η μεγαλύτερη αγροτική Κωμόπολη των Καλαβρύτων. Ο τόπος αυτός θα μπορούσε να ονομαστεί και ως «η Κέρτεζη των νερών».
«Φυτεμένη» ανάμεσα στις ανατολικές απολήξεις του Ερύμανθου και των Καλλιφωνίων ορέων από τα δυτικά και του Χελμού από τα ανατολικά αποτελεί χώρο με τεράστια αποθέματα νερών στα γύρω βουνά και στο υπέδαφος των μικρών και μεγάλων κάμπων της. Οι μικρές και μεγάλες βρύσες είναι σχεδόν αμέτρητες και τις έχουμε αναδείξει στο «μέρος Ι». Γι αυτό η Κέρτεζη είναι καταπράσινη, έχει αναπτύξει κτηνοτροφία σε πολλά επίπεδα, αλλά κυρίως έχει τεράστιες αγροτικές δυνατότητες.
Στα δύσκολα χρόνια, που είχε υπερπληθυσμό και η χώρα πάλι περνούσε από οικονομικούς ή στρατιωτικούς πολέμους, έθρεψε έστω και οριακά τους κατοίκους, αλλά και ευρύτερα στο Νομό. Ό,τι κομμάτι γης ήταν δυνατό να αρδευτεί, αρδεύτηκε. Ό,τι ήταν ξερικό έγινε τόπος ή για αμπελώνες ή για δημητριακές καλλιέργειες ή για βοσκοτόπια. Και ό,τι ήταν βουτηγμένο στα έλη (επανήλθαν στις Αρκίτες) έδινε χορτάρι για τα ζώα. Γι αυτό κατόπιν ανέπτυξε όλα τα είδη δευτερογενούς παραγωγής.