Μοντέρνος Πολιτισμός: Θρησκευτική ελευθερία και θρησκευτική εκπαίδευση

Του Χριστόφορου Ελ. Αρβανίτη*

Η θρησκεία αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο επιδρά, προσδιορίζει και επιπροσδιορίζεται σημαντικά από τον πολιτισμό που την παράγει. Στόχος, επομένως, στο μοντέρνο πολιτισμικό περιβάλλον θα πρέπει να είναι ο επαναπροσδιορισμός της παρουσία της κατά τους όρους της ατομικής ελευθερίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανεκτικότητας του διαφορετικού και του αλληλοσεβασμού, της ανεξιθρησκείας και της συνύπαρξης του πολυπολιτισμικού και πολυταυτοτικού μοντέλου. Το κράτος, ως θεσμικός φορέας που οφείλει να ορίζει την έλλογη οργάνωση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και να προστατεύει ως εγγυητής τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του μοντέρνου ανθρώπου υποχρεούται πολιτικά μέσω της κεντρικά ελεγχόμενης γνώσης που παρέχει να επαναπροσεγγίσει και να διαμορφώσει το πλαίσιο εκείνο που θα ορίζει επακριβώς την υποχρεωτικότητα της θρησκευτικής εκπαίδευσης ως εκπαίδευσης και αγωγής με περιεχόμενο αυστηρά γνωσιοκεντρικό και διαθρησκευτικό. Το άρθρο αυτό επιθυμεί να συμβάλλει στο διάλογο για τη συνύπαρξη του μοντέρνου και του θρησκευτικού.

Συνέχεια →

Είναι τρελοί αυτοί οι Τούρκοι;

Του Ανδρέα Ζαφείρη

Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό: πήρε ή δε πήρε ανταλλάγματα η Τουρκία, προκειμένου να προχωρήσει σε μια ακραίου τύπου πολεμική ενέργεια, όπως αυτή της κατάρριψης του ρωσικού αεροπλάνου;

Με απλά μαθηματικά: τη στιγμή που ο Τούρκος πιλότος έπαιρνε τη διαταγή, τα -καθόλου ευκαταφρόνητα- οικονομικά μεγέθη (αέριο, τουρισμός, εμπόριο) των σχέσεων Τουρκία-Ρωσία, τιναζόταν στον αέρα.

Η Τουρκία είναι μάλλον απίθανο να λειτούργησε χωρίς το πράσινο φως από κέντρα του ΝΑΤΟ. Η πολιτικοστρατιωτική σημασία-επιπτώσεις της κατάρριψης υπερβαίνουν τα όρια αποφάσεων, ακόμη και του περιβάλλοντος Ερντογάν-Νταβούτογλου.

Συνέχεια →

Ο κόσμος αλλάζει…

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Ο κόσμος και η «ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δικιά σου μελαγχολία»[i], τη δικιά σου ανοησία και ανικανότητα να την παρακολουθήσεις. Αδυνατούμε να κατανοήσουμε την αλλαγή που εντάσσεται σε αυτό που καλούμε «παγκοσμιοποίηση». Δεν μπορούμε όχι μόνο να ελέγξουμε ή να προβλέψουμε, αλλά ούτε καν να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειές της.

Η ολοένα και ευκολότερη διακίνηση πληροφοριών, γνώσεων, ιδεών και ανθρώπων αλλάζει μοιραία και αναπόφευκτα την εικόνα του κόσμου και τον τρόπο λειτουργίας του. Τα τελευταία δραματικά γεγονότα απλώς επιταχύνουν μια κατάσταση που ούτως ή άλλως θα επερχόταν. Δεν θα διακινούνταν δηλαδή πληθυσμοί λόγω πολέμου, αλλά θα διακινούνταν προς αναζήτηση καλύτερης ζωής. Η επιτάχυνση όμως αυτής της διαδικασίας βρήκε την Ευρώπη ανέτοιμη ή σχεδόν ανέτοιμη.

Συνέχεια →

Ο λαός, ούτε καν… κομπάρσος!

Του παπα-Ηλία Υφαντή

Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα Mega» είπε, μεταξύ άλλων, σχετικά με την οικονομική κρίση περίπου τα εξής αξιοπρόσεκτα:

«Πρέπει την οικονομική κρίση να τη ιδούμε στην πραγματική της διάσταση και να σοβαρευτούμε. Ο λαός πρέπει να είναι υπεύθυνος, αφού έχει όλη τη δύναμη στα χέρια του. Και επομένως δεν πρέπει ν’ αγανακτεί, αφού του δίνεται η δυνατότητα ν’ αποφασίζει. Δεν μπορεί τη μια μέρα να ψηφίζει και την άλλη να λέει επαναστατώ. Πρέπει όλα να τα ιδούμε με τη σκέψη πώς ν’ απαλλαγούμε απ’ τη δύσκολη κατάσταση. Προσωπικά συνιστώ να μην μας πιάνει πανικός…».

Συνέχεια →

Η ιστορία του Σταυρού του Αποστόλου Ανδρέα

Από το «Πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων ΔΟΓΜΑ»

Ο Άγιος Ανδρέας, πολιούχος της πόλης των Πατρών, είναι άμεσα συνδεδεμένος με την πόλη, αφού στον ομώνυμο Ιερό Ναό βρίσκεται ο τάφος, τα Ιερά Λείψανα του, η Τίμια Κάρα και ο Σταυρός πάνω στον οποίο μαρτύρησε.

Η ιστορία του Σταυρού του Αγίου, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύ κοινό. Που φυλασσόταν μέχρι να μεταφερθεί μόνιμα στην Πάτρα, από τι υλικό ήταν κατασκευασμένος και αν ο Απόστολος Ανδρέας άφησε όντως την τελευταία του πνοή πάνω στο συγκεκριμένο Σταυρό.

Συνέχεια →

Ομιλία εις την ΙΓ΄ Κυριακή του Λουκά – Πλούσιου νεανίσκου, ΛΚ. ΙΗ΄, 18-27, 27-11-2011

Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*

«Πάντα όσα έχεις πώλησον καί διάδος πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν έν ουρανώ και δεύρο ακολούθει μοι», Λκ., ιη΄, 22.**

Ένας νέος  με διαχρονικά χαρακτηριστικά, επίκαιρος σε κάθε εποχή. Φοβερά επίκαιρος στην δική μας. Θρησκευόμενος με αυτοδικαίωση, και κενό στην ψυχή του.

Ο λαός του Θεού, ο παλαιός αγνός λαός που δεν είχε ακόμα διαστραφεί από τα ΜΜΕ, αυτός ο λαός που έβγαλε τόσους αγίους και θαυματουργούς είχε Πνεύμα Άγιον.

«Το Πνεύμα όπου θέλει πνέει και την φωνή αυτού ακούεις, αλλά ουκ οίδας πόθεν έρχεται και που υπάγει», Ιω. Γ΄.  Αυτός ο λαός είχε μια παροιμία για την γελάδα με την καρδάρα αυτό συνέβη με τον νέον άρχοντα.

Ο αξιόλογος  νέος

Επρόκειτο περί εξαιρετικού μέλους της Ιουδαϊκής κοινωνίας που όμως δεν ήταν ικανοποιημένος. Γιατί; Και πλούσιος ήταν και υγιής ήταν και άρχων ήταν και νιάτα είχε, και σπουδασμένος ήταν, και καλός και ευσεβής ήταν, ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΕΝΟΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ.

Γιατί κουβαλούσε μέσα του ένα κενό που δεν τον άφηνε να μείνει μόνος του με τον εαυτό του ιδίως τα βράδια. Ξέρετε πολλούς σ’ αυτό το σινάφι; εγώ ξέρω πολλούς  και πρώτο τον εαυτό  μου.

Το πρώτο μήνυμα

Το κενό που κουβαλάμε δεν γεμίζει  ούτε με κούρεμα σαν σκαντζόχοιρο, ούτε με σκουλαρίκια στα  αυτιά, στην μύτη η στην γλώσσα, ούτε με έξαλλο ντύσιμο η γδύσιμο, ούτε με ντίσκο, ούτε ME BMW, ούτε με ανούσια και άσκοπα και επικίνδυνα ξενύχτια.

Το κενό πού κουβαλάμε για να γεμίσει θέλει Χριστό… ΔΙΑΦΟΡΕΤΊΚΑ θα περάσουμε στην αιωνιότητα κουβαλώντας αυτό το κενό, και αυτό θα είναι η κόλασις μας, εις τον αιώνα τον άπαντα. Και τούτο όχι γιατί δεν αγαπάμε τον Χριστό, αλλά  γιατί ο Χριστός θέλει να τον αγαπάμε με τον δικό του τρόπο και όχι με τον δικό μας.  Και αυτό το έχει ξεκαθαρίσει:

ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς  εκείνος εστίν ο αγαπών με. Ιω.ιδ΄21

Πιο απλά: ΟΧΙ επειδή έχουμε ευλογίες, υγεία, λεφτά, επιτυχίες, γι αυτό είναι καλός (αγαθός) ο Χριστός, όπως νόμιζε ο νέος της περικοπής. ΑΛΛΑ επειδή είναι καλός ο Χριστός, γι αυτό έχουμε άλλοτε επιτυχίες και άλλοτε αποτυχίες (νομιζόμενες).

«όν γαρ αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν όν παραδέχεται… εί δε χωρίς εστέ παιδείας, ής μέτοχοι γεγόνασι πάντες, άρα νόθοι εστέ και ούχ υιοί»,  Εβρ. Ιβ΄, 6-8.

Το δεύτερο κολοσσιαίο μήνυμα

είναι ότι σ’ αυτό το περιστατικό οφείλει η εκκλησία τον ορθόδοξο μοναχισμό της. ΔΗΛΑΔΗ ένας άλλος νεος, 20 χρόνων, 250 χρόνια αργότερα, πλούσιος σφόδρα, είχε: «Τριακοσίας αρούρας πάνυ καλάς και αργύρια πολλά». Όταν άκουσε στην εκκλησία αυτή την περικοπή είπε:  βρε τον κουτό, εκείνο που δεν  έκαμε  αυτός  θα το  κάμω  εγώ. Ήταν  ο Αντώνιος ο Μέγας…

20 χρόνια αγώνων (στα μνήματα, στο σπήλαιο, κατάμονος), έφαγε ξύλο, απειλές, και  στο  τέλος  νίκησε  και  έγινε  πολιστής  της  ερήμου. ΔΗΛΑΔΗ:

μετέτρεψε την έρημο σε πόλη, που κατά χιλιάδες έβγαιναν από την Αλεξάνδρεια, για να τον συναντήσουν.

Ωραία και συγκινητική είναι η περιγραφή του βιογράφου του Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ. Ήτο οιονεί ως ιατρός δοθείς πάρα Θεού εις την Αίγυπτον, διότι:

-τίς λυπούμενος ήρχετο προς αυτόν και δεν επέστρεφε χαίρων;

-και τις ήρχετο θρηνών δια τους νεκρούς του και δεν απέθετο το πένθος;

-τις ήρχετο ωργισμένος και δεν έφευγε φίλος;

-τις ήρχετο βασανισμένος και δεν απέκτα την γαλήνην; (Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ).

Το τρίτο μήνυμα.

Ο άρχων της περικοπής  ζητάει την αιώνια Ζωή για να συνεχίσει  να  απολαμβάνει τα υλικά αγαθά του και την συμβατική θρησκευτικότητα  (θρησκευτικά καθήκοντα). Ένας  άγουρος χιλιαστής.

Αλλά αυτή η νοοτροπία κρύβει ένα θανάσιμο κίνδυνο, που τον διατρέχουμε όλοι σε ανάλογη περίπτωση. Δηλ. από προσωρινά αγαθά να νομισθούν αιώνια, και από  φθαρτά, να  νομισθούν  άφθαρτα,  και  από  μέσα  επιβίωσης  να  γίνουν σκοπός  της ζωής. Από  υπηρέτες  να γίνουν αφεντικά, (Χιλιασταί). Τότε έχει λήξει ο προορισμός τους (δηλαδή ο σκοπός για τον οποίον τα έδωσε ο Χριστός) και πρέ­πει να αποβληθούν και να αρκεσθούμε στα απολύτως  απαραίτητα. «Έχοντες  δε  διατροφάς  και  σκεπάσματα τούτοις αρκεσθησόμεθα», Α΄Τιμ., στ’, 8.

Το μάθημα αυτό το δίνει η εκκλησία στα νέα ζευγάρια (και σε όλους) με τον εν Κανά γάμο που ήταν παρούσα και η Παναγία: «και ην η μήτηρ του Ιησού εκεί», Ιω., β1. Φυσικά δεν επρόκειτο για πολιτικό γάμο, γιατί εκεί δεν θα ήταν η Παναγία, αλλά ο Δήμαρχος.  Και το δίνει ως εξής:

Προσφέρθηκαν δυο κρασιά: το επίγειο κρασί που το δέχτηκαν και  η Παναγία και ο Χριστός (τα επίγεια αγαθά) αλλά που τελειώνει.

Και τότε έχει  σειρά το κρασί του Χριστού (σύμβολο της αιωνιότητος) που όποιος το δοκιμάσει, δεν θέλει να ξαναπιει από το πρώτο. Το δήλωσε ο υπεύθυνος του συμποσίου ο Αρχιτρίκλινος:  «Πάς άνθρωπος πρώτον τον καλόν οίνον τίθησιν, και όταν μεθυσθώσι, τότε  τον ελάσσω σύ δε τετήρηκας τον καλόν οίνον έως άρτι», Ιω.Β2,11.

Δηλαδή, όποιος γευθεί  τα αγαθά του Χριστού πού είναι αιώνια, δεν θα έχει όρεξη να ξαναγυρίσει στα επίγεια αγαθά πού τελειώνουν…

* Εκοιμήθη με διαύγεια πνεύματος Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…

** ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ ΛΟΥΚΑ (Λουκά κεφ. ιη’ στίχοι 18-27).

“¹⁸ Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἄνθρωπός τις πρόσηλθε τῷ Ἰησοῦ πειράζων αὐτὸν καὶ λέγων διδάσκαλε ἀγαθέ, τὶ ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληονομήσω;

¹⁹ εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· τὶ μὲ λέγεις ἀγαθόν; Οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς, ὁ Θεός.

²⁰ Τάς ἐντολὰς οἶδᾳς· μὴ μοιχεύσης, μὴ φονεύσῃς, μὴ κλέψης, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τὸν πατέρα Καὶ τὴν μητέρα σου.

²¹ Ὁ δὲ εἶπε· ταῦτα πάντα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου.

²² Ἀκούσας δὲ ταῦτα ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ἔτι ἓν σοὶ λείπει· πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι.

²³  Ὁ δὲ ἀκούσας ταῦτα περίλυπος ἐγένετο· ἢν γὰρ πλούσιος σφοδρά.

²⁴  Ἰδών δὲ αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς περίλυπον γενόμενον εἶπε·

²⁵ πως δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Εὐκοπώτερον γάρ ἐστι κάμηλον διὰ τρυμαλιὰς ῥαφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν.

²⁶ Εἶπον δὲ οἱ ἀκούσαντες· καὶ τὶς δύναται σωθῆναι;

²⁷ Ὁ δὲ εἶπε· τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν.”

Νεοελληνική απόδοση

«¹⁸ Εκείνο τον καιρό ένας άνθρωπος πλησίασε τον Ιησού, πειράζοντας τον και λέγοντας· Άγιε διδάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;

¹⁹ Και ο Ιησούς του είπε· Γιατί με λες άγιο; Κανένας δεν είναι άγιος παρά μόνο ένας, ο Θεός.

²⁰ Τις εντολές τις ξέρεις· μην πειράξεις ξένη γυναίκα, μη σκοτώσεις, μην κλέψεις, μην πάρεις ψεύτικο όρκο, τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου.

²¹ Και εκείνος είπε· όλα αυτά τα έχω τηρήσει πιστά από τα μικρά μου χρόνια.

²² Και όταν άκουσε αυτά ο Ιησούς, του είπε· ένα ακόμα σου λείπει· όλα όσα έχεις πούλησε τα και μοίρασε τα στους φτωχούς, και θα έχεις θησαυρό στον ουρανό και έλα να με ακολουθείς.

²³ Αλλά εκείνος, όταν άκουσε αυτά, έπεσε σε μεγάλη λύπη· γιατί ήταν πάρα πολύ πλούσιος.

²⁴ Όταν τον είδε ο Ιησούς που λυπήθηκετόσο πολύ, είπε·

²⁵ πόσο δύσκολα εκείνοι που έχουν χρήματα θα μπουν στη βασιλεία του Θεού! Γιατί είναι πιο εύκολο να περάσει μια καμήλα από την τρύπα της βελόνας παρά πλούσιος μπει στη βασιλεία του Θεού.

²⁶ Τότε είπαν εκείνοι που τον άκουσαν: ποιος μπορεί να σωθεί;

²⁷ Και ο Ιησούς είπε τα αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά για το Θεό».

ΠΗΓΗ: http://paroutsas.jmc.gr/project/religion/gospels/gsp%20(14).htm

Για τα Θρησκευτικά 

Συλλογικό κείμενο 14 Σχολικών Συμβούλων Θεολόγων

Με αφορμή την πρόσφατη συζήτηση για τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής από τα Θρησκευτικά αναθερμάνθηκε ο γενικότερος διάλογος γύρω από τη μορφωτική αποστολή και τον χαρακτήρα της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης, τις μαθησιακές ανάγκες που εξυπηρετεί, τη θέση της στο σύγχρονο σχολείο και το νομικό καθεστώς που τη διέπει.

Συνέχεια →

Η εθνική μας μειονεξία

Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

Η μεταπολιτευτική ελληνική κοινωνία, χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων, από την ολοκλήρωση της διαδικασίας μετάβασης από την «παραδοσιακή» μορφή οικογένειας, στη νεωτερική. Κατά την μετάβαση αυτή, που επικυρώθηκε και θεσμικά με τo νέο Οικογενειακό Δίκαιο των πρώτων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, το παιδί αναγορεύτηκε σε επίκεντρο της οικογένειας.

Συνέχεια →