Στα ίχνη του συλλογικού ανθρώπου: ένα πολύεδρο διαμάντι

Βιβλιοπαρουσιάσεις σε Κόρινθο και Ναύπλιο

Του Λάμπρου Αναστ. Ψωμά*

Εισαγωγή

Στην κωμωδία «Ο κατεργάρης» της Φίνος Φιλμς του 1971, σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη, ξεχωρίζει το πρόσωπο της απαρχαίωσης, της στείρας εμμονής σε ξεπερασμένες αρχές, του συντηρητισμού που φθάνει τα όρια όχι μόνο της στεγνής αντίδρασης, αλλά και της βλακείας. Τον ρόλο ενσαρκώνει ο αλησμόνητος Σπύρος Καλογήρου που δημιουργεί συμπάθεια στον θεατή. Αλλά το γεγονός παραμένει: προκειμένου να εγείρει ένα σύμβολο βλακώδους και ανοήτου συντηρητισμού ο μακαρίτης σκηνοθέτης Δαλιανίδης επέλεξε τη μορφή ενός θεολόγου, που, «με κόρη φιλημένη», δεν είχε πρόσωπο για να υποβάλλει τη διατριβή του και να γίνει καθηγητής του Πανεπιστημίου. Η κωμική φιγούρα του θεολόγου, εξέφραζε μια διαμαρτυρία – απόλυτα δικαιολογημένη στην εποχή της – κατά της «Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών» που απομείωνε τη θεολογία σε μια ηθικολογία χωρίς περιεχόμενο και χωρίς νόημα, χωρίς καμιά προσπάθεια να κατανοηθεί η θεία Οικονομία για τη σωτηρία του κόσμου και οι επιπτώσεις της Οικονομίας αυτής για την καθημερινή μας ζωή. Επειδή όμως πέρασαν οι δεκαετίες εκείνες και σήμερα ζούμε σε μια διαφορετική εποχή, θα τολμούσα να ισχυριστώ ότι η γελοία φιγούρα του ανούσια ηθικιστή θεολόγου ήταν τελικά βολική. Ο κόσμος μας δεν θέλει μια θεολογία ζωντανή, ουσιαστική, που να διαλέγεται με τις εξελίξεις στις άλλες επιστήμες, στον πολιτισμό, στην πολιτική, ακόμα και στην οικονομία και στην τεχνολογία· και τούτο γιατί μια τέτοια θεολογία μπορεί να φανερωθεί ενοχλητική, καθώς θα αποκαλύπτει την απανθρωπιά μας.

Περαιτέρω σκέψεις

Το βιβλίο του Παναγιώτη Μπούρδαλα είναι ένα πολύεδρο διαμάντι, ένα διαμάντι που κινείται με άνεση στις επιστήμες της Φυσικής, της Αστρονομίας και των Μαθηματικών, αλλά και της Πολιτικής, της Οικονομίας και, οπωσδήποτε, της Θεολογίας. Η πολυεδρικότητα του διαμαντιού αυτού με καθιστά ανίκανο να το κρίνω ολόπλευρα. Δεν διαθέτω ανάλογη σκευή. Θα το προσεγγίσω, ας μου συγχωρηθεί αυτό, ως θεολόγος μόνο.

Ο χριστουγεννιάτικος Παπαδιαμάντης

Το λιμάνι της Σκιάθου. Ταχυδρομική κάρτα – επιχρωματισμένη φωτογραφία του Στέφανου Στουρνάρα, εποχής 1910-1920.

Του Θανάση Μπαντέ*

Τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη είναι τόσα πολλά σε αριθμό, που θα μπορούσε κανείς να τα ταξινομήσει σε μια ξεχωριστή κατηγορία. Εξάλλου, κυκλοφορούν αρκετές συλλογές που εστιάζουν σ’ αυτά και που έχουν τίτλους όπως  «χριστουγεννιάτικα διηγήματα» ή «χριστουγεννιάτικες ιστορίες» αναδεικνύοντας ακριβώς αυτό το λογοτεχνικό κομμάτι. Όμως, το αδιαμφισβήτητο της χριστουγεννιάτικης θεματολογίας δε σηματοδοτεί ένα αυτόνομο τμήμα στο έργο του Παπαδιαμάντη, αφού τα Χριστούγεννα δεν αποτελούν αφορμή προς αναζήτηση νέων εκφραστικών ή ιδεολογικών διαδρομών. Με άλλα λόγια, τα Χριστούγεννα στον Παπαδιαμάντη δε λειτουργούν ούτε προς τόνωση της θρησκευτικής κατάνυξης ούτε ως πεδίο κατήχησης ή παραγωγής διδαγμάτων ούτε ως ευκαιρία για πάσης φύσεως συγκινησιακή κατανάλωση.

Για τον ύστερο βυζαντινό Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κέρτεζης ως διατηρητέου μνημείου

Προλογικό και επιμέλεια Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Προλογικό

Ως γνωστόν, από τον προηγούμενο Αύγουστο συστήθηκε επιτροπή πρωτοβουλίας για την σωτηρία από την φθορά και εν τέλει την κατάρρευση του λατρευτού μας αυτού Ι. Ναού. [Περισσότερα εδώ]. Μ’ αυτόν ακόμα μας συνδέουν όχι μόνο συναισθήματα, αλλά και αναμνήσεις λατρευτικών συνάξεων βαθιάς κατάνυξης, όπως και λαμπρότητας.

Συλλέχθηκαν άνω των 210 υπογραφών, ενημερώθηκε το εκκλησιαστικό συμβούλιο, αλλά και το κοινοτικό συμβούλιο. Συλλέχθηκαν κάμποσα ιστορικά στοιχεία ως βοηθητικά. Η τετραμελής επιτροπή με προσοχή και σχέδιο κινείται από τότε. Μέχρι σήμερα έδρασε γρήγορα και ορθά το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο. Απέστειλε έγγραφο πρόσκλησης της αρχαιολογικής υπηρεσίας του Νομού για να πραγματοποιήσει έκθεση και κατόπιν να πάρει σχετική απόφαση.

Να ευχαριστήσουμε δημόσια τους ανθρώπους της αρχαιολογικής υπηρεσίας που έβαλαν σύντομα στο σχεδιασμό τους το ενδιαφέρον τους. Αρχαιολόγος και μηχανικός της υπηρεσίας επισκέφτηκαν αρχές Νοέμβρη το Ναό παρουσία του Ιερέα και του προέδρου. Όλοι τους σε αγαστή συνεργασία με μέλη της επιτροπής πρωτοβουλίας.

Η ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΜΑΣ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Η κτηνοτροφία είναι ο δεύτερος κύριος τομέας της πρωτογενούς παραγωγής. Διαχρονικά αυτή διακρινόταν σε αγελική και οικόσιτη. Την πρώτη ασκούσαν κατά επάγγελμα κτηνοτρόφοι, ιδίως στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές. Τη δεύτερη όλοι οι κάτοικοι της υπαίθρου χώρας. Οι κτηνοτρόφοι των ορεινών και ημιορεινών περιοχών ήσαν υποχρεωμένοι κατά τους χειμώνες να μετακινούνται σε πεδινές περιοχές, καθώς οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοούσαν την παραμονή τους στους θερινούς τόπους κατοικίας και βοσκοτόπους. Έχουμε μαρτυρίες ότι η μετακίνηση αυτή γινόταν από αρχαιοτάτων χρόνων και συνεχίστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους, αλλά και κατά την τουρκοκρατία. Μάλιστα κατά την τελευταία περίοδο είχε τόσο πολύ αναπτυχθεί στην Πίνδο από Βλάχους κυρίως κτηνοτρόφους, ώστε να μην επαρκούν οι βοσκότοποι της περιοχής για την εκτροφή του πολύ μεγάλου πλήθους των κοπαδιών. Εξ αυτού πολλοί μεγαλοκτηνοτρόφοι, ακολουθούμενοι από μικρότερους, αναγκάζονταν να αναζητήσουν θερινούς βοσκότοπους σε άλλες περιοχές. Έτσι οι της γρεβενιώτικης Πίνδου έφθαναν μέχρι τα υψίπεδα του Δομοκού και τα άλλα παρά την λίμνη Αχρίδα και κάποιοι τελικά εγκαταστάθηκαν οριστικά εκεί.

Σοκαριστικό: Πότε θα πάρουν σύνταξη οι σημερινοί 30άρηδες;

Του Ηλία Γεωργάκη*

Η αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης θεωρείται πιθανή έως το 2060, εφόσον τόσο στη χώρα μας όσο και στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνεχιστούν οι ασκούμενες πολιτικές

Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ακόμα και στα 72 και δημοσιονομικό κόστος 50 δισ. ευρώ απειλεί να φέρει σε ορίζοντα μικρότερο των πέντε δεκαετιών το εκρηκτικό μείγμα γήρανσης του πληθυσμού, υπογεννητικότητας και έκρηξης των ευέλικτων μορφών απασχόλησης. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει επιστημονική μελέτη του ομότιμου καθηγητή του Πάντειου Πανεπιστηµίου Σάββα Ροµπόλη και του υποψήφιου διδάκτορα Βασίλη Μπέτση.

Από την ελληνική εξέγερση (2015) στη μάχη της Αγγλίας (2019): Ελπίδες και δυσκολίες της ευρωπαϊκής (ριζοσπαστικής) αριστεράς

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Σε ένα προηγούμενο άρθρο μας αναφερθήκαμε σε μερικές από τις κρισιμότερες γεωπολιτικές συνέπειες του αποτελέσματος των βρετανικών εκλογών της 12ης Δεκεμβρίου.

Σε αυτό το κείμενο θα εξετάσουμε την άνοδο των Βρετανών Εργατικών του Κόρμπιν, στα πλαίσια μιας δεκαετούς, και ανεπιτυχούς έως τώρα, προσπάθειας αντίστασης στην επίθεση του Νεοφιλελευθερισμού του και στον μετασχηματισμό του σε Καπιταλισμό της Καταστροφής.

Θα συζητήσουμε επίσης το θέμα της διεκδίκησης της ηγεμονίας σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία και τα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Εργατικοί, εξαιτίας των οποίων ενδέχεται να χάσουν τις εκλογές, το αποτέλεσμα των οποίων παραμένει εντελώς αβέβαιο όπως γράφουμε αυτές τις γραμμές. Θα επιχειρήσουμε μια συσχέτιση της ελληνικής εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ με όσα συμβαίνουν στη Βρετανία και με το θέμα του Brexit και θα αναφερθούμε σε ορισμένες πολύ καινοτόμες πτυχές του προγράμματος των Εργατικών.

Δύο κόσμοι συγκρούονται

Ανιχνεύοντας τον συλλογικό άνθρωπο στο Βουλευτικό του Ναυπλίου (7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019)

Του  Νικολάου Μπουμπάρη*

Χωρίς αμφιβολία είναι μεγάλη τιμή και ταυτόχρονα χαρά που βρίσκομαι απόψε εδώ. Θερμές ευχαριστίες απευθύνω προς τον πάντοτε δραστήριο και δημιουργικό «Προοδευτικό Σύλλογο Ναυπλίου Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ» για την πρόσκληση να μιλήσω για ένα βιβλίο που συγκεντρώνει σε ενιαίο πλέγμα πολλές επιμέρους διαχρονικές και πολυθεματικές προσπάθειες του Παναγιώτη Μπούρδαλα, ενός δραστήριου και συνάμα ταπεινού ανθρώπου. Το να βρίσκομαι στο ίδιο πάνελ με καταξιωμένους ανθρώπους επιδαψιλεύει μια επιπλέον τιμή. Αξίζουν, επίσης, πολλά «μπράβο» στις Εκδόσεις Αρμός για την υψηλής αισθητικής έκδοση.

Επιπλέον, θέλω να ευχαριστήσω και όλους εσάς που μας συνοδεύετε στο ταξίδι αυτό «στα ίχνη του συλλογικού ανθρώπου». Γιατί, απόψε εδώ δεν μετέχουμε επί της ουσίας σε μια παρουσίαση βιβλίου αλλά σε μια κατάθεση ψυχής. 

Λύκειο «για λίγους και εκλεκτούς» εξαγγέλλει η Υπουργός Παιδείας – Αλλαγές στο Λύκειο από το 2021 με Τράπεζα θεμάτων και Εθνικό απολυτήριο

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως σε συνέντευξή της στην «Καθημερινή», αναφέρει ότι η τράπεζα θεμάτων θα εφαρμοστεί από το επόμενο σχολικό έτος 2020-2021 για όλες τις τάξεις του λυκείου. Τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα θα συνεχίσουν να είναι τέσσερα, όπως σήμερα. Ταυτόχρονα, από το ίδιο σχολικό έτος για τους μαθητές που θα εισαχθούν στην Α΄ Λυκείου, θα συνυπολογίζονται, με αυξανόμενη διαβάθμιση ανά τάξη, οι επιδόσεις των τριών τάξεων του λυκείου για την απόκτηση του εθνικού απολυτηρίου. Οι υποψήφιοι θα εξετάζονται στα τέσσερα μαθήματα στο τέλος της Γ΄ Λυκείου για να λάβουν το απολυτήριο. Το σύστημα αυτό εύλογα προϋποθέτει βάση του 10 για τη λήψη του απολυτηρίου, όπως σήμερα.

Από την αρχαία και βιβλική θεώρηση της ναυτικής προστασίας, στην εικονογραφία του Αγίου Νικολάου

Του Κωνσταντίνου Κόττη*

Ο Οδυσσέας Ελύτης είχε πει πως μια «αποσύνθεση» της Ελλάδος θα απέδιδε μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι και κατά συνέπεια με αυτά τα υλικά αναγεννάς την Ελλάδα. Ωστόσο λιγότερο γνωστό είναι, πως ο κότινος, η αγριελιά, πέρα από σύμβολο του αρχαίου Ελληνισμού, γνωστό και στον απ. Παύλο, συγκεφαλαίωνε ως έπαθλο των Ολυμπιακών Αγώνων, την ένωση των Ελλήνων στο πλαίσιο της οίκησης και των μαντείων, καθώς και της πνευματικής σχέσης της μητρόπολης πόλης με την αποικία. Ο κότινος υπήρξε βασικό υλικό της ναυπηγικής, απαραίτητης στον ελληνικό αποικισμό, ο οποίος γνώρισε πολλές φάσεις στην ελληνική ιστορία.