Το τριακονταετές χρονικό για τη σωτηρία του διατηρητέου Ι. Ν. Κοίμησης της Θεοτόκου και οι τελευταίες ενέργειες χρηματοδότησης

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Φτάσαμε κοντά στην πηγή, αλλά θα πιεί νερό ο τραυματισμένος και σπάνιος νεοβυζαντινός ναός της 7Κοίμησης της Θεοτόκου στο Κοιμητήριο της Κέρτεζης; Πρόκειται για αρχιτεκτονική  μονόκλιτης, μονόκογχης βασιλικής μετά τρούλου. Είναι κατάγραφος από νεοβυζαντινές εικόνες. Αυτές και η αρχιτεκτονική τον χρονολογούν με βεβαιότητα πριν τον 18^ο αι. μ.Χ. Υπάρχουν όμως και προσεγγίσεις που φτάνουν μέχρι τον 12ο αι.

Έχουν δημοσιευτεί πριν μία εικοσαετία αφενός λεπτομέρειες[1], αλλά και πρόσφατη συλλογή δημοσιευμένων αναφορών[2].  Παράλληλα έχει γίνει πριν τον σεισμό της 8^ης Ιουνίου του 2008 πλήρης φωτογράφιση υπερυψηλής ανάλυσης, η οποία έχει αποθηκευτεί ηλεκτρονικά[3]! Δυστυχώς, παρά μια σειρά ενεργειών την τελευταία τριακονταετία, κανένας θεσμός δεν κατάφερε να φέρει εις πέρας την δυνατότητα πλήρους συντήρησης, ώστε να είναι κραταιός, επισκέψιμος και λειτουργήσιμος. Η τελευταία μαχαιριά έπεσε πάνω του με το σεισμό της 8^ης Ιουνίου του 2008…

Ο Ι. Ν. της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Κοιμητήριο της Κέρτεζης, που αποτελούσε τον κεντρικό ναό της ενορίας μέχρι τις αρχές του 19^ου αι., αποτελεί ταυτόχρονα το κόσμημα, αλλά εδώ και έναν αιώνα αποτελεί και ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα. Από το 2018 ξεκίνησε μια νέα προσπάθεια και τώρα είμαστε ένα βήμα πριν την χρηματοδότηση, αρχικά για «Αναλυτική τεχνική έκθεση από μηχανικό για άμεσα μέτρα προστασίας και μελέτη συντήρησης των τοιχογραφιών του ναού» και κατόπιν για την εκτέλεση των έργων με την ορθή σειρά.

Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τις ενέργειες της τελευταίας τριακονταετίας που έχουν γίνει με το αντίστοιχο αποτέλεσμά τους και φυσικά τις πρόσφατες ενέργειες εντός του Αυγούστου του 2020…

ΙΙ. Ιστορικό ενεργειών τελευταίας τριακονταετίας

Η ΓΝΩΣΗ  ΩΣ  ΔΥΝΑΜΗ

Του Χρήστου Τσουκαλά*

Knowledge is power    …scientia potentia est.

    Η πιο πάνω διάσημη  φράση, που πολλοί κατά παράδοση  αποδίδουν στον Φράνσις Μπέικον, συνομήλικο του Γαλιλαίου, σηματοδοτεί θεμελιακή μεταστροφή στις σχέσεις φιλοσοφίας- επιστήμης –τεχνολογίας. Η αντίληψη αυτή χαρακτηρίζει τη νεότερη εποχή και αποτελεί κορυφαίο προωθητικό συντελεστή της ήδη εξελισσόμενης επιστημονικής επανάστασης. Καθώς μάλιστα αυτή είναι συστατικό στοιχείο της κυρίαρχης ιδεολογίας,  είτε επειδή  εκπορεύεται από την άρχουσα τάξη είτε επειδή  αποτελεί βασικό κριτήριο ανάδειξής της. Επίσης ως νέα αντίληψη, ως  νέα φιλοσοφία,  αντιστοιχεί σε κοινωνία στην οποία η ταξική σύνθεση και  πάλη  διαφοροποιείται.

     Καθώς η κοινωνία αλλάζει ευνοείται η αλλαγή ιδεολογίας, η αλλαγή κοσμοθεωρίας, η οποία με τη σειρά της ευνοεί αυτές τις  κοινωνικές αλλαγές. Είναι άλλωστε γνωστό πως: » δεν είναι η συνείδηση των ανθρώπων που καθορίζει το «Είναι» τους  μα αντίθετα  το κοινωνικό »Είναι» τους καθορίζει τη συνείδησή τους».  Η τελευταία βέβαια καθορίζει τη συμπεριφορά τους.

Μάσκα δεν έχω να γυρνώ στο μοναστήρι ετούτο

Του Κωνσταντίνου Κόττη*

Παρότι αποφεύγω ν΄ ασχολούμαι από οδύνη με την θλιβερή θεολογική και πνευματική κατάσταση στην Ελλάδα (και όχι μόνο), νομίζω πως ήρθε η στιγμή να σχολιάσω και πάλι το γνωστό πρόβλημα των αποτειχίσεων, του οποίου κατεξοχήν έκφραση είναι η τέλεση ιερών ακολουθιών χωρίς την μνημόνευση του τοπικού επισκόπου. Εξάλλου σημαντικό επίκεντρο αυτών των εν Ελλάδι ενεργειών των λεγομένων ζηλωτών χριστιανών είναι η πατρίδα μου, η οποία υπάγεται εκκλησιαστικά στην Μητρόπολη Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας. Εκεί λοιπόν ελάχιστοι ιερωμένοι, επικαλούμενοι αστόχως τον 15^ο Κανόνα της Πρωτοδευτέρας Τοπικής Συνόδου, κήρυξαν τον τοπικό μητροπολίτη Θεόκλητο αιρετικό και σταμάτησαν να τον μνημονεύουν. Η ιστορία αυτή συνεχίζεται εδώ και κάποια χρόνια στην Ι. Μ. Αγίας Παρασκευής Μηλοχωρίου Εορδαίας. Πρόσφατα συνέβη επεισόδιο  μεταξύ του ιερομονάχου π. Ιγνατίου Καλαϊτζόπουλου και μιας πιστής η οποία φορούσε μάσκα, για την οποία αναφέρεται πως επιτίμησε και ζήτησε την αποχώρησή της κάνοντας λόγο για καρναβάλια στην Εκκλησία. Φίλοι και αντικείμενοι του εν λόγω αρχιμανδρίτου, έχουν επιδοθεί σε πολλά σχόλια και ύβρεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ένα ερώτημα το οποίο τέθηκε με αφορμή αυτό το περιστατικό, είναι το εάν ιερέας έχει την αρμοδιότητα να οδηγεί εκτός των τελουμένων έναν πιστό. Εδώ πρέπει να πούμε τα εξής: Ο Χριστιανισμός είναι μυστηριακή λατρεία πράγμα που σημαίνει πως ο καθ ύλην αρμόδιος ιερέας μπορεί για λόγους, καθορισμένους όμως και όχι ό,τι του «κόψει», να απαγορέψει την είσοδο κάποιου. Πρακτικά αυτό σημαίνει να συντρέχουν κανονικοί λόγοι.

Μια δεύτερη συζήτηση έγινε για το τι ακριβώς ειπώθηκε πραγματικά. Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν ήμουν παρών και δεν γνωρίζω τί ειπώθηκε και τί όχι, για να λάβω θέση. Όμως ο εν λόγω κληρικός είναι «σεσημασμένος» για πολλά ανάλογα περιστατικά στο παρελθόν. Λ.χ. πριν λίγα χρόνια, κατά την Θεία Λειτουργία του Πάσχα και όταν ήρθε η ώρα της Θείας Κοινωνίας, δεν μετέλαβε όσους δεν εξομολογούνταν στη μονή. Μάλιστα σε μία γυναίκα βαθειά πιστή και εκκλησιαστική, η οποία εξομολογούνταν όντως στη μονή (και συνεπώς δεν μπορούσε να αρνηθεί να την μεταλάβει γι΄ αυτό τον λόγο), την κοίταξε σαν τον καραβανά στην στρατιωτική επιθεώρηση της Παρασκευής που ψάχνει να κόψει εξόδους και της είπε «δεν φοράς μαντήλα» και δεν την κοινώνησε. Το περιστατικό βέβαια είχε και συνέχεια, αφού ζητήθηκαν από τηλεοπτικό κανάλι δηλώσεις από τον εν λόγω ιερομόναχο. Εκεί πραγματικά μου προκάλεσε θλίψη το ότι τον ρωτάγανε για την μάσκα μέσα στην Εκκλησία και το γνωστό περιστατικό και άρχισε «ψεκασμένο» πρόλογο περί  Ρότσιλντ και Ροκφέλερ, αλλά και λέγοντας πως πληρώνουν τους συγγενείς των νεκρών για να δηλώνουν αποδοχή του θανάτου από covid-19. Θεολογία επιπέδου μακελειού.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως «ακατοίκητοι ζηλωτές, εθνικάρες και προοδευτικοί», έχουν βρει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την αγιά χαρά τους. Η καραντίνα το ανέδειξε με τον ποιο έντονο τρόπο. Ούτε υπάρχει αμφιβολία πως στην επιδημία θα «πατήσουν» επιτήδειοι για να επιχειρήσουν να εφαρμόσουν μια σειρά από πράγματα. Αυτό γίνεται στην πολιτική, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Όμως το ένα δεν ακυρώνει το άλλο, ο ιός είναι εδώ, στο βαθμό που είναι. Δυστυχώς διαρκώς επιζητούμε ν΄ αποδεχόμαστε, αυτό το οποίο μας είναι ευάρεστο στ΄ αυτιά, την εικόνα και την συμπεριφορά μας.

Για μεγάλο τμήμα των λεγόμενων «ζηλωτών», το γεγονός ότι δεν αποτελούν πλέον οι κληρικοί της μονής ιερείς της Εκκλησίας και της Μητροπόλεως όντας αποτειχισμένοι, είναι μια μικρή λεπτομέρεια και γενικά είναι απλώς Τρίτη, Τετάρτη ή Πέμπτη. Οι περισσότεροι έχουν παντελή άγνοια του κανονικού δικαίου και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί. Αυτό δεν θα ήταν κακό, αν δεν εκδήλωναν όπου βρεθούν και όπου σταθούν κανονική άποψη με την κριτική τους να πηγαίνει ροδάνι. Στην πραγματικότητα, όποιος πηγαίνει σε ιερές ακολουθίες μονής ή ναού, οι οποίες είναι αντικανονικές ελέω αποτειχισμένων λειτουργών, εμπίπτει ο ίδιος στις διατάξεις των νόμων του ορθόδοξου κανονικού δικαίου και ας θεωρούν εαυτούς υπερ-ορθοδόξους. Έχουν αναρωτηθεί όλοι αυτοί οι «ζηλωτές» τι επιτίμιο έχει η συμπροσευχή, δηλαδή η συμμετοχή σε ιερή ακολουθία και μυστήριο η οποία τελείται από αντικανονικούς ιερείς; Και δεν νοείται στο κανονικό δίκαιο η οποιαδήποτε εκκλησιαστική δραστηριότητα άνευ της αδείας του τοπικού επισκόπου, πολύ περισσότερο της τέλεσης Θείας Ευχαριστίας. Ό,τι και να επικαλεστείς για την Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης δεν αλλάζει την εξής πραγματικότητα: Μια τοπική Σύνοδος η οποία δεν έχει επικυρωθεί από Οικουμενική Σύνοδο (όπως ο 15^ος Κανόνας της Πρωτοδευτέρας Συνόδου τον οποίο έχουν κάνει «σημαία»), δεν μπορεί να αλλάξει το κανονικό πρωτόκολλο το οποίοι προβλέπεται για την διακοπή του εκκλησιαστικού μνημοσύνου αρχιερέων και έχει αποφασισθεί από μια Οικουμενική Σύνοδο. Ένας πρεσβύτερος δεν μπορεί να τελεί Θεία Λειτουργία αυτόνομα του επισκόπου του (ψιλά βέβαια γράμματα για τους φωνασκούντες). Επίσης άνευ οριστικής καταδίκης δηλαδή και σχετικής απόφασης σε εφέσιμο βαθμό, ουδείς αρχιερέας παύει να είναι κανονικός αρχιερέας. Αντίστοιχα ακόμα και αν κάποιος αρχιερέας, ακόμα και ο «άγιος του αιώνα» να καταδικαστεί έστω άδικα αλλά τελεσίδικα, δεν επιτρέπεται έως την ενδεχόμενη αποκατάστασή του η εκκλησιαστική μνημόνευσή του. Αρχή της έννοιας του δικαίου είναι να μην επιτρέπει την υποκειμενική και κατά το δοκούν πράξη του υποκείμενου στο νόμο πολίτη (αυτό μας έλειπε), παρότι προφανώς υπάρχει και η δικαστική πλάνη. Το δικαστήριο χαρακτηρίζει επίσημα, όχι η αφεντομουτσουνάρα μας. Συνεπώς σε επίσημα γεγονότα, όπως ένα εκκλησιαστικό μνημόσυνο, επικαλούμαστε μόνο επίσημες (εκκλησιαστικές) πράξεις.

Παρότι και εμένα με ενοχλεί ως ορθόδοξο η απουσία πίστης απέναντι στο ύψιστο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας και κατά συνέπεια η χρήση μάσκας εντός του ναού, δεν μπορώ ν΄ επικαλεστώ την προσωπική μου ενόχληση και να επιτιμήσω αυτόν ο οποίος έκρινε πως πρέπει να την φέρει. Αν η Εκκλησία ορίσει την χρήση μάσκας ως κατακριτέα, μόνο τότε μπορώ και εγώ να το επικαλεστώ δημόσια και να το επικρίνω. Και παρότι προσωπικά δεν νιώθω κανένα φόβο να κωλύσω νόσημα μέσα στην Εκκλησία, αυτό αποτελεί δική μου πεποίθηση και όχι καθολικό αξίωμα. Και ένας που ήταν πιο μεγάλος μοναχός από τον ιερομόναχο της αγίας Παρασκευής, ο Μέγας Παχώμιος της Αιγύπτου, απαγόρευε την είσοδο ασθενούς στο ναό και την τράπεζα της μονής. Συνεπώς ας μην κάνουμε εύκολα τους κλειδούχους του επιγείου παραδείσου σε πιστούς και ας «ξεκαβαλάμε» που και που από την υψιπετή καθέδρα μας.

ΠΗΓΗ: 27.07.2020, https://e-ptolemeos.gr/maska-den-echo-na-gyrno-sto-monastiri-et/.

*  Ο Κωνσταντίνος Κόττης είναι πτυχιούχος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ιεροψάλτης, Μεταπτυχιακός φοιτητής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, konstantinosoa@yahoo.gr.

Συντριβή των ελληνικών διπλωματικών σχεδίων

Tου Αλέκου Αναγνωστάκη*

«Εσύ Χριστό κι εγώ Αλλάχ

όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ»

Τα γεγονότα προστίθενται το ένα στο άλλο.

Την περασμένη Κυριακή η Αιγυπτιακή Βουλή εξουσιοδότησε την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας να παρέμβουν στρατιωτικά εφόσον επιχειρηθεί κατάληψη του κόλπου της Σύρτης από τα Τούρκικες δυνάμεις που υποστηρίζουν την κυβέρνηση Φάρατζ στη Λιβύη. Πρακτικά η απόφαση σημαίνει πως είναι σοβαρό το ενδεχόμενο ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας μέσω Λιβύης.

Την άλλη μέρα ακριβώς η Άγκυρα εξέδωσε NAVTEX (977/20) για σεισμικές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή του Καστελόριζου. (Το NAVTEX εντάσσεται σε ένα διεθνώς συντονισμένο δίκτυο εκπομπών (Maritime Safety Information), το οποίο περιέχει πληροφορίες οι οποίες είναι απαραίτητες για την ασφαλή ναυσιπλοΐα σε μια περιοχή.) Οι έρευνες θα διεξάγονται από το υψηλότατων προδιαγραφών τουρκικό ερευνητικό Ορούτ Ρέις, το τέταρτο τουρκικό πλοίο έρευνας μετά το «Φατίχ», το «Γιαβούζ» και το «Μπαρμπαρός».

Το ερευνητικό Ορούτ Ρέις, ηλικίας μόλις οκτώ χρόνων, δεν ασχολείται φυσικά με σεισμούς. Αντίθετα μέσω της εκπομπής κυμάτων προς το θαλάσσιο βυθό και της ποιοτικής μελέτης των ανακλώμενων επιχειρείται ο εντοπισμός υδρογονανθράκων. Η τεχνολογική συγκρότηση και η στελέχωση του δίνουν σχήμα στη σχέση κεφαλαίου – επιστήμης στην νέα εποχή. Ανήκει, όπως εξάλλου και τα προαναφερθέντα τρία, στη Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Ερευνών (MTA) της Τουρκίας με πλήρωμα 27 ατόμων και επιστημονικό προσωπικό επί του σκάφους 28. Έχει χωρητικότητα 4.867 τόνους και αναπτύσσει ταχύτητα 17 κόμβων. Είναι ικανό να εκτελεί γεωφυσική έρευνα και 3D δειγματοληψία στον πυθμένα σε βάθος μέχρι 20.000 μ. Επιπλέον όμως διαθέτει ελικοδρόμιο για απονηώσεις και προσνηώσεις ελικοπτέρων βάρους έως 12 τόνων και διαθέτει τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο όχημα (ROV) που μπορεί να πραγματοποιεί παρατηρήσεις και δειγματοληψία σε βάθος έως 1.500 μ.

Αυτό καθαυτό το ερευνητικό πλοίο είναι στην ουσία στρατιωτική μονάδα. (Η επιστήμη συνυφασμένη με την υπηρεσία των πολεμικών επιχειρήσεων). Αν προσθέσει δε κανείς το γεγονός πως 15 και πάνω μοίρες του τούρκικου στόλου είναι σε απόσταση ασφαλείας και ενεργούς παρέμβασης και πως δυο πολεμικά θα το συνοδεύουν τότε αυτή καθαυτή η ενέργεια συνιστά κίνηση επικίνδυνης κλιμάκωσης από την Άγκυρα.

Αν η τούρκικη κυβέρνηση πήγαινε όντως για έρευνες 180 μίλια νότια του Καστελόριζου, έστω και με το επιστημονικοπολεμικό Ρέις, χωρίς όμως να σηκώνει αεροσκάφη πάνω από τα νησιά και χωρίς να βγάζει το στόλο στο Αιγαίο, δεν θα μιλάγαμε για κανόνες εμπλοκής. Αλλά εδώ δεν πρόκειται για συνήθη έρευνα που έχει επαναληφθεί, ούτε με μια απλή δοκιμή των διπλωματικών αντανακλαστικών.

Η κίνηση της τούρκικης κυβέρνησης εξετάζεται και ως αντιπερισπασμός στις αποφάσεις της Αιγυπτιακής Βουλής καθώς αυτές αποτελούν σοβαρό εμπόδιο στην υλοποίηση της επεκτατικής πολιτικής της τούρκικης ολιγαρχίας όπως αυτή εκφράζεται με την κυβέρνηση του ΑΚΡ.

Φυσικά είναι και κίνηση αντιπερισπασμού.

Ωστόσο το επικαθορίζον δεν είναι ο αντιπερισπασμός αλλά η συνολική πολιτική που με σταθερότητα και διακηρυκτική σαφήνεια προωθεί η Άγκυρα και στην οποία εντάσσεται η κίνηση της τούρκικης κυβέρνησης.

Μέχρι που το πάει η κυβέρνηση Ερντογάν;

Πανεπιστήμια δύο ταχυτήτων

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Τις τελευταίες ημέρες γίνεται πολύς λόγος για «Πανεπιστήμια δύο ταχυτήτων», με αναφορά στα πρώην ΤΕΙ και νυν Πανεπιστήμια και με αφορμή τις μετεγγραφές φοιτητών πρώην Τμημάτων ΤΕΙ, που δεν βρίσκουν αντίστοιχα Πανεπιστημιακά Τμήματα. Ας δούμε όμως καλλίτερα το ζήτημα αυτό και ας δούμε ποιά Πανεπιστημιακά Τμήματα συντηρούν την ύπαρξη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης  «μειωμένης ταχύτητος».

Αρχικώς διαπιστώνουμε, από τον τρόπο που ασκούνται σήμερα τα επαγγέλματα και λειτουργεί η κοινωνία,  πως η επιχειρηματολογία περί «επαγγελματικών δικαιωμάτων» που δήθεν δίδουν οι Σχολές, είναι εν πολλοίς έωλη, σε πολύ λίγο χρόνο θα είναι απολύτως έωλη.  Τα όποια «επαγγελματικά δικαιώματα», τα δίνει πρωτίστως η αγορά, δηλαδή οι ανάγκες της κοινωνίας και δευτερευόντως τα επιστημονικά και επαγγελματικά Επιμελητήρια. Τα οποία Επιμελητήρια προσαρμόζονται και αυτά, ίσως με λίγη καθυστέρηση –ιδιαιτέρως στην Ελλάδα- με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.   

Για τις πρόσφατες εκπαιδευτικές αλλαγές και τα νέα ωρολόγια προγράμματα

Από τον Πανελλήνιο Θεολογικό Σύνδεσμο «Καιρός»

Με αφορμή τη δημοσίευση του Ν. 4692/2020, με τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις», καθώς και την πρόσφατη ανακοίνωση των ωρολογίων προγραμμάτων για το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο, oΠανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος «Καιρός» επαναλαμβάνει δημόσια τις βασικές θέσεις του για το σύγχρονο σχολείο και για τη θέση του μαθήματος των Θρησκευτικών σε αυτό.

Ως εκπαιδευτικοί της σχολικής τάξης έχουμε γνωρίσει στα τελευταία χρόνια πολλές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές. Οι περισσότερες από αυτές εκκινούσαν απλώς από μια διάθεση διαφοροποίησης από την όποια προγενέστερη εκπαιδευτική πολιτική, χωρίς να κομίζουν ένα ουσιαστικό όραμα για την παιδεία και την αναβάθμισή της. Οι πρόσφατες αλλαγές, για μία ακόμη φορά, περιορίζονται σε οργανωτικά και διαχειριστικά ζητήματα της εκπαίδευσης, χωρίς έναν σαφή εκπαιδευτικό προσανατολισμό, ο οποίος θα μπορούσε να εγγυηθεί την προσδοκώμενη «αναβάθμιση». Οι παλινωδίες γύρω από τους προσανατολισμούς και το περιεχόμενο της «γενικής» παιδείας, η προσκόλληση σε παρωχημένες διαδικασίες μηχανιστικής μάθησης, καθώς και ο εγκλωβισμός του Λυκείου στον ρόλο ενός «προθαλάμου» για την τριτοβάθμια εκπαίδευση εξακολουθούν να είναι τα βασικά χαρακτηριστικά και της νέας μεταρρύθμισης.

Ποικίλες κλειστές διαδρομές στην Κέρτεζη των νερών και του πράσινου – Ι. Η μικρή οικιστική διαδρομή

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Α. Εισαγωγικά

Πριν ενάμισυ χρόνο πάρθηκε η αρχική απόφαση από το Περιβαλλοντικό Κέντρο Κλειτορίας-Ακράτας για ένταξη και της Κέρτεζης στα βιωματικά εκπαιδευτικά και εν γένει περιβαλλοντικά μαθήματα. Πρόσφατα (9 Ιούνη 2020) είχαμε και την επίσκεψη και των τεσσάρων στελεχών του κέντρου στην Κέρτεζη, όπου και τους ξεναγήσαμε σε τρεις διαδρομές γύρω από τις απαρχές του κερτεζίτικου Βουραϊκού περνώντας και από πολλά φυσικά και τεχνικά μνημεία.

Παράλληλα ο Σύλλογος Κερτεζιτών Αθήνας με έχει παρακαλέσει να σχεδιάσω μερικές διαδρομές. Έτσι αποφάσισα να τις σχεδιάσω, εμπλουτίσω με φωτογραφικό οδοιπορικό και φυσικά συγκεκριμένα σχόλια. Σε κάποια σημεία θα κάνω ειδικές παρατηρήσεις για διευκόλυνση των περιπατητών και οδοιπόρων. Όλες οι διαδρομές θα έχουν αφετηρία και τέρμα την κεντρική μας πλατεία, όπου ο Πλάτανος και η πέτρινη εκκλησία της Παντάνασσας (Γέννηση της Θεοτόκου).

Θα ξεκινήσουμε με την πιο μικρή διαδρομή που μπορούν να κάνουν και μικρά παιδιά του νηπιαγωγείου ή των πρώτων τάξεων του δημοτικού, είτε με τους γονείς τους, είτε μέσω του περιβαλλοντικού Κέντρου και των νηπιαγωγών ή δασκάλων τους. Θα την ονομάσω «η μικρή οικιστική διαδρομή» για χάρη της συνεννόησης. Όλες οι νότιες διαδρομές θα περνούν από τον Πύργο του Φραντζή/«Λιάρου», θα εφάπτονται του πεσμένου νερόμυλου και νεροτριβής Λαφογιάννη/«Λιάρου», το Κεφαλόβρυσο, τον Αη Γιάννη, τις τρεις πέτρινες γέφυρες και τις παρυφές του καστανόδασους.

Για καλύτερη εικόνα θα υπάρχουν δύο σχέδια των διαδρομών. Ένα πάνω σε κοντινή φωτογραφία και ένα σε απόσπασμα του παγκόσμιου χάρτη (google map). Θα συμπληρώνονται με πλήθος φωτογραφιών κατά τη διαδρομή, νοητές στάσεις και σχόλια. Κάποια σχόλια θα αναρτηθούν σε δεύτερη φάση. Πατώντας δεξί κλικ σε κάθε φωτογραφία βγαίνει πολύ μεγαλύτερη και φυσικά καθαρή «σε νέα καρτέλα».

Β. Η μικρή οικιστική διαδρομή

Ξεκινάμε από τη θέση 1 (κεντρικός πλάτανος και Παντάνασσα με το πέτρινο επιβλητικό καμπαναριό), περνάμε στη θέση 2 ( στην προέκταση του μεγάλου αλλά σκεπασμένου πέτρινου γεφυριού στο παραπόταμο Λίθο που έρχεται από τα έλατα. Κατόπιν θα πάρουμε ένα μέρος ενός παλιού στενού δρόμου του οικισμού με στάση στη θέση 3, όπου και το πέτρινο ορατό γεφύρι του «Γιαγουδή»/»Πλιάκα» πάνω από την κοίτη του ποταμίσκου των κεντρικών νερών από το Κεφαλόβρυσο.

Χαιρετίσματα στην Αριστεία

Του Γιάννη Σπυράλατου*

»Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάρτης», έλεγε ένα παλιό σύνθημα γραμμένο στους τοίχους της Αθήνας τη δεκαετία του 1980. Ευφυολόγημα ή αναγραμματισμός, σε κάθε περίπτωση, ψυχαναλυτικά, γλώσσα λανθάνουσα λέγει την αλήθεια. Και είναι αλήθεια, αφού η πατρίς μας άφησε χρόνους και την θέση της πήρε η πάρτη. Από την εποχή του Εμείς βρεθήκαμε στην αποθέωση του Εγώ… Με τη διάψευση των ουτοπιών και των μεγάλων αφηγήσεων στη μεταμοντέρνα εποχή, το φάντασμα όχι του κομμουνισμού αλλά της αριστοκρατίας ξαναεμφανίζεται στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Σε μια κοινωνία οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, με εξουθενωμένη τη μικρομεσαία τάξη, οι ιδέες και τα faux bijoux της ‘’εκπαιδευτικής αριστείας’’ και της ‘’σχολικής αυτονομίας’’ έγιναν της μόδας.

Το δέσιμο των κρίκων της ‘’χρυσής’’ αλυσίδας είχε ήδη αρχίσει από τη δεκαετία του εκσυγχρονισμού (1990) και ολοκληρώθηκε μέσα στην κρίση του 2010. Οι επιχρυσωμένοι και γυαλιστεροί κρίκοι της αυτονομίας, της καινοτομίας, της αξιολόγησης και της αριστείας σφυρηλατήθηκαν επιμελώς σε βάθος χρόνου για να φορεθούν όταν έρθει η ώρα. Τελευταία, η αστραφτερή αριστεία τυφλώνει τους ‘’ανοιχτομάτηδες’’ που αναζητούν μια θέση στον ήλιο των Προτύπων.

Αν και περίοδος καλοκαιρινή, το Υπουργείο Παιδείας που είναι και Θρησκευμάτων θυμήθηκε τη σαρακοστή και βάφτισε το κρέας (Πειραματικά) ψάρι (Πρότυπα) για τον χορτασμό γονέων και μαθητών που λιγουρεύονται την αριστεία. Ως εκ θαύματος με το νόμο 4692(ΦΕΚ, τ. Α. 111/12-6-2020) εμφανίστηκαν δεκάδες Πρότυπα σχολεία έτοιμα ν` ανοίξουν τις πύλες τους για του άριστους του μέλλοντος.

Δευτέρα, 29 Ιουνίου 2020, ανήμερα Πέτρου και Παύλου (Π. Π.), δωδεκαετείς μαθητές που δεν πρόλαβαν καλά καλά να σηκωθούν από την εκπαιδευτική τηλεόραση σύρονται για εξετάσεις στα (Π)ρώην (Π)ειραματικά και νυν Πρότυπα. Μήπως είναι η μέρα του Π για την ‘’εκπαιδευτική αριστεία’’; Μια σχολική χρονιά που όλοι προάγονται, πανδημίας ένεκεν, φαίνεται ότι οι μόνοι που εξετάζονται είναι οι δωδεκαετείς υποψήφιοι άριστοι. Μήπως γιατί η κουλτούρα αριστείας αρχίζει πάση θυσία από τα δώδεκα;

Ως θεολόγος, δεν θα αντισταθώ στον πειρασμό να υποθέσω ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων προβάλλει το πρότυπο της σοφίας του δωδεκαετούς Ιησού, που άφησε άναυδους Γραμματείς και Φαρισαίους στο Ναό, για να δώσει την ευκαιρία στα σημερινά παιδιά να αποδείξουν ποιος είναι ο πραγματικός πατέρας τους. Οι επιτυχόντες άριστοι θα είναι Υιοί Θεού ενώ οι αποτυχόντες παιδιά ενός κατώτερου Θεού.

Βεβαίως, το πρότυπο της αριστείας τελικά είναι για λίγους και εκλεκτούς, ενώ η απάντηση για το τι σημαίνει αριστεία στην κοινωνία παραμένει σχετική ανάλογα με την τάξη του καθενός. Στη συγκεκριμένη περίπτωση για το Υπουργείο Παιδείας φαίνεται ότι το brand name των Προτύπων κάνει τη διαφορά και η ονομασία προέλευσης κατοχυρώνει την αξία. Με την αριστοκρατία(αριστεία) έρχεται από κοντά και η αξιοκρατία(αξιολόγηση) που κρατά φύλλο και φτερό. Η εξέλιξη της τραγωδίας είναι γνωστή, εκ των προτέρων, αφού το έργο όπου παίχτηκε στα αγγλικά ή τα αμερικάνικα, όλα τα σχολεία έγιναν φύλλο και φτερό στον άνεμο, χωρίς να επέλθει στο τέλος η κάθαρση των παθημάτων της εκπαίδευσης. Η αριστεία και η αξιολόγηση μαθητών και δασκάλων δεν αναβαθμίζει την παιδεία και τη δημοκρατία, όπως υποκριτικά υποστηρίζουν μερικοί καλοπληρωμένοι καλοθελητές. Η έννοια του ‘’άριστου’’ και του ‘’αξιολογημένου’’ μαθητή και δασκάλου αντιθέτως οξύνει την ανισότητα και τις ταξικές αντιθέσεις(σχολικές και κοινωνικές).

Στη συγκυρία και τη σύγχυση ακούστηκε κι αυτό: Ο φιλελευθερισμός είναι αντίθετος με την εξίσωση προς τα κάτω (υπονοώντας την ‘’ισοπέδωση’’ του πάλαι ποτέ κομμουνισμού) ίσως γι’ αυτό το λόγο γέμισε η χώρα Πρότυπα για την εξίσωση προς τα πάνω. Δυστυχώς όμως τα ρετιρέ είναι ολίγα και μετρημένα, ενώ τα ασανσέρ χαλασμένα και η κινητικότητα προς τα πάνω περιορισμένη. Η δεκαετία του ‘60, όταν η εκπαίδευση ήταν μοχλός ανάπτυξης και ανόδου (ατομικής και κοινωνικής) έχει παρέλθει οριστικά και αμετάκλητα. Stultum est sperare…, για τους λάτρεις των Λατινικών που επέστρεψαν.

Ωστόσο, πολλοί γονείς από ένστικτο ή παράδοση θέλοντας να σώσουν τα παιδιά τους διερωτώνται: Γιατί οι δάσκαλοι είναι εναντίον της αριστείας και της αξιολόγησης; Μήπως ο Πορτοσάλτε έχει δίκιο; Γιατί να μη γίνουμε μια κοινωνία αρίστων και όχι τεμπέληδων; Τα Πρότυπα σχολεία ίσως είναι χρυσή ευκαιρία να σωθούν τα παιδιά μας. Είναι ένα λαχείο. Κι αν του κάτσει; Προβληματίζεται ο μικροαστός. Μέσα στις επερχόμενες εξετάσεις, τον πανικό και την απελπισία γονείς και εκπαιδευτικοί συμπαρασύρονται σε μία σχέση ιδιαίτερη. Γιατί η αριστεία είναι ιδιαίτερη και τα ιδιαίτερα κοστίζουν. Από το τυράκι των εξετάσεων ίσως τρώνε πολλοί κι` όταν τρως δεν πρέπει να μιλάς, όπως σοφά λέει ο Λαός. Οι ιδιαίτερες σχέσεις ενδέχεται να δημιουργήσουν εξαρτήσεις και όταν έρθει η ώρα για το μεγάλο όχι, η παγίδα της αριστείας και η ψευδαίσθηση της κοινωνικής ανέλιξης θα έχει πιάσει γονείς και δασκάλους.

Εξ άλλου οι αξίες της αριστοκρατίας και της ανταγωνιστικότητας τηλε-διαμορφώνονται από την αόρατη Παγκόσμια Αγορά και αποτιμώνται καθημερινά στα Χρηματιστήρια Αξιών Ανατολής και Δύσης. Αυτές τις αξίες του επιχειρείν (κέρδους), της καινοτομίας και της αριστείας επιχειρούν να επιβάλουν ως πρότυπο παιδείας οι γνωστοί άγνωστοι της αγοράς. Θα τα καταφέρουν; Θα τους αφήσουμε; Οι Ομοσπονδίες Γονέων και Εκπαιδευτικών θα πάρουν θέση μάχης για το ζήτημα ή θα μείνουν μόνο στα λόγια και τις διακηρύξεις; Γονείς, κηδεμόνες και εκπαιδευτικοί, ήρθε ο καιρός να μην υπολογίζουν μόνο την πάρτη τους αλλά με συνέπεια και χωρίς ψευδαισθήσεις να αποδείξουν στην πράξη το όραμα που έχει ο καθένας για το πρότυπο της κοινωνίας του μέλλοντος.

29 Ιουνίου, μαθητές, γονείς και δάσκαλοι αντιστέκονται και αγωνίζονται ενάντια στις δεξιότητες και αδεξιότητες του εκπαιδευτικού συστήματος που δομείται πάνω στα ερείπια αυτής της ‘’παιδείας’’.

Με ψυχή βαθιά, παλεύουν για ενιαία μόρφωση χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, λαϊκή και δημοκρατική παιδεία, με τη βεβαιότητα ότι ‘’οι έσχατοι έσονται πρώτοι’’.

ΠΗΓΗ: 26.06.2020, https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/326045_hairetismata-stin-aristeia

* Ο Γιάννης Σπυράλατος είναι εκπαιδευτικός, θεολόγος.

Θεολογία και Παράδοση: το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας

Του Αρχιμ. π. Θεοδόσιου Μαρτζούχου*

“Ιδέες επαναλαμβανόμενες, ή Ζωή παλλόμενη;

Θεία Ευχαριστία

Μικρόβια

Και Ναοί… αντιμικροβιακά καταφύγια

____________________________

Γι’ αυτό σου λέω

Μην κοιμάσαι είναι επικίνδυνο.

Μην ξυπνάς, θα μετανοιώσεις.”

Τ. Λειβαδίτης

Κάθε Κυριακή οι χριστιανοί μαζεύονται εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια και επιτελούν ανάμνηση του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού με τρόπο που τους έδειξε και τους είπε Εκείνος.

Πήρε το βράδυ του Μυστικού (όχι με την έννοια του κρυφού, αλλά του ασύλληπτου στο νου του ανθρώπου) Δείπνου στα χέρια Του ψωμί και κρασί (συστατικές τροφές της ανθρώπινης ζωής) τα «ανέφερε» στο Θεό και Πατέρα Του τα ευλόγησε και μας είπε ότι αυτά είναι το Σώμα Του και το Αίμα Του. Οι χριστιανοί επειδή Τον αγαπούν και Τον εμπιστεύονται αποδέχονται την διαβεβαίωση Του γι’ αυτό. Ότι δηλαδή είναι Σώμα και Αίμα Του, παρά τα φαινόμενα! Για τα μάτια του σώματος συνεχίζουν να είναι ψωμί και κρασί, στα μάτια όμως της πίστεως είναι Σώμα και Αίμα Του. Άλλωστε και όταν Εκείνος ήταν στη γη ανάμεσά μας, δεν ήταν αντιληπτή στα μάτια μας η θεότητα. Διαρκώς την ανθρώπινη υπόσταση βλέπαμε. Ακόμα περισσότερο όπως λέει και η μεσαιωνική προσευχή «Adoro te devote Latens Deitas…»: «Πάνω στο Σταυρό ήταν κρυμμένη μόνο η θεότητα, εδώ είναι κρυμμένη και η ανθρώπινη ιδιότητα.

Και στις δύο ωστόσο, πιστεύοντας και ομολογούντας τες, ζητώ εκείνο που ζήτησε ο μετανοημένος ληστής: Χωρίς πληγές σαν το Θωμά, να εξετάζω· «Ο Θεός μου» και εγώ να σε ομολογώ. Σ΄ εσένα να έχω την ελπίδα μου· Εσένα ν’ αγαπώ».

Και πλάι απ’ το νερό που στάζει συλλαβίζοντας … το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία

Του Παναγιώτη Σωτηρόπουλου*

Επιτρέψτε μου, ποιητική αδεία, την αυθαίρετη σύνθεση των στίχων του τίτλου. Μπορεί ο λόγος τους να φαντάζει αδύναμος ως ανάχωμα στην επέλαση που μεθοδικά προετοιμάζουν οι οιηματίες της εξουσίας, αλλά διατηρεί την εσωτερική δύναμη που επίμονα χαράζει το βράχο κι ανοίγει μυστικές διαδρομές. Μοιάζει με την Ομηρική μισγάγκεια, το αντάμωμα από ρυάκια που σμίγουν για να γίνουν ορμητικός ποταμός. Κρύβει το θαύμα της ζωής που δυναμικά ανανεώνεται ως ευλογία εξ ουρανού με τις πρώτες σταγόνες της βροχής. Την άφατη στιγμή που ο διψασμένος νομάδας φέρνει με την παλάμη του νερό στα χείλη για να νοτισθούν. Όταν νιώθει τη λυτρωτική επίδραση μέσα του πως μαζί με τη δίψα φεύγουν κι όσα ανομήματα κουβαλούσε: ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ. Αμφίδρομη στην ανάγνωση της η καρκινική γραφή, δίσημη κι η ερμηνεία της, ένα παράδοξο: «Του σκοτωμένου το παγούρι έχει νερὸ και φως ακόμα». Τα ορμητικά νερά του Αχέροντα έπρεπε να διασχίσει ο ψυχοπομπός Ερμής, για να παραδώσει τις ψυχές στον Άδη. Πόσοι νοιάζονται άραγε σήμερα για τη την παράλειψη που συνοψίζει τα ουσιώδη του ανθρωπισμού; ‘’εδίψησα, και ουκ εποτίσατέ με’’.